Logo DBNL
Bacchus (1665)

Bacchus

(1665)–Jacobus Sceperus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften


Vorige Volgende

Cap. XXXIIII. Dat de Dronckenschap het Hert beswaert, en in het selve uytbluscht alle Goddelijcke Overleggingen; Mitsgaeders alle Liefde en Meedoogentheyt ontrent den Naesten, en Elendigen. Datse onbequaem maeckt om Godt te bidden; Om te Waecken teegen het Vleesch, de Weerelt, en den Sathan. Datse den mensche maeckt onvoorsien teegens den Doot, en Onbereyt teegens het Oordeel.

MAer ghelijck de Dronckenschap de Gesontheydt quetst; + den Mensche tot een Beest maeckt; Hem den Beseetenen van den Duyvel gelijck doet zijn; Veroorsaeckt Gekijf, Gevecht, en Doodtslach; Brenght tot allerhande Ontucht en Oneerlijckheyt; Doet vallen tot Armoe en den Beedel-Sack; Berooft van Sinnen en Verstandt; Eer en Aensien doet verliesen: So is het oock noch daer-en-boven, dat de Dronckenschap (volghens het Getuygenisse Christi, Luc: 21, v. 4.) Het Herte van den Mensch Beswaert: De Saelichmaecker willende daer meede te verstaen gheeven, dat de mensch door Dronckenschap so Loom en Vadsich, so Dom, en Bot, so Onachtsaem en Ongevoeligh wort ghemaeckt, dat hy niet en kan betrachten die Dingen, welcke de Saelicheyt belanghende en betreffende zijn: Maer sijn Ziele, sijn Reeden en Verstant, legghende Versmoort en Verdroncken in den Wijn, wordt t' onder gehouden, en neederwaerts ter aerde so ghedruckt door Dronckenschap, als door eenen swaeren Last, dat hy niet anders bedenckt als 't geene Aerdtsch is, en boven al, het geene den Wijn aengaet, ende de Gulperye; niet konnende soo een Hert, 't welck beswaert is met Dronckenschap, sich selven op-beuren, of Verheffen tot den Hemel, of tot Godt; noch oock tot het gheene

Hemelsch, Goddelijck, en tot Godts Eere, en des Menschen Saelicheyt streckende is.

Dat het gheene wy segghen waerachtigh is, blijckt uyt dit naevolgende.

1. De Dronckenschap bluscht in des menschen Herte uyt, + alle Goddelijcke Meditatien, en Betrachtingen, sulcx dat de Dronckene niet eens en Dencken aen dat Heerlijcke Werck der Scheppinge, waer door Godt yet uyt niet ghemaeckt, en yeder dinck een Wesen gegeeven heeft, en oock sy selfs haer Wesen hebben, Actor: 17, v. 28. Sy en Dencken niet eens aen het Werck der Onderhoudinge, waer door Godt alle dingen doet bestaen, ende bestendich zijn, Col: 1, v. 17. Sy en Dencken niet aen het Werck van Godts Regieringhe, waer door hy maeckt dat alle dingh in Ordere en Geschicktheydt is. Sy en dencken niet eens aen dat ghenaedige Werck der Verlossinge, waer inne Godt vertoont heeft de Diepten, de Afgronden, en Ingewanden sijner Bermhertigheyt, ons schenckende sijnen eenighen ghebooren Soone, Joh: 3, v. 16: waer inne Godt geopenbaert is geworden in den Vleesche, welcke opgepast is geworden van de Engelen, 1 Timoth: 3, vers 16. Sy en dencken niet eens aen de Genaede Godts ons in Christo geschiedt; noch aen de Heerlijckheydt en Zaeligheydt ons in Christo aenghebooden, en verkondight door het Evangelium, in alle welcke Dingen de Engelen begeerich zijn te sien, 1 Petr: 1, v. 12. Sy en gedencken niet aen de tegenwoordige Oordeelen Godts, welcke den Aertbodem drucken; noch aen de toekomende, welcke den Aerdtbodem dreygen. Want gelijcker staet Esa 5, v. 12. Sy en aenschouwen het Werck des Heeren niet, ende sy en sien niet op het Maecksel sijner Handen. Alleen gaen der Dronckaeren gedachten over de Croegen en Drinck-ghelaegen, over den Wijn, ende de Wijn-Suyperye: Alle haere t' Sae-

men-spreeckinghen zijn van Gulpen, ende de eene seyt tot den anderen, Komt herwaerts, ick sal Wijn haelen, en wy sullen stercken Dranck Suypen, ende den Dagh van morghen sal zijn als deese, ja grooter en veel treffelijcker, Esa: 56, v. 12. Alle haer Overleg is van den Wijn; en noch niet ter deegh zijnde Benuchtert van den ghesoopenen Wijn, segghen sy, Prov: 23, vers 35, Ick sal hem noch meer soecken.

2. Oock bluscht de Dronckenschap in den Mensche uyt alle Liefde ontrent den Naesten, + en alle menschelijck Mee-lijden en Mee-dooghen ontrent den Elendigen. Want, of de Gemeynte Godts Sucht en Weent over haere Verdruckinge, en desselfs Traenen loopen over de Kinne-backen, Thren: 1, vers 2. Off de Heere Iesus Weent over de Boosheyt van Jerusalem, Luc: 19, v. 41; of hy om der menschen Sonde al Hygende Bloet sweet, Luc: 22, v. 44; of hy in sijne gebenedijde Ziele Bedroeft is totter Doot, Matth: 26, v. 38; of hy hangende aen het Cruyce uytroept, Mijn Godt, Mijn Godt, waerom hebt ghy my verlaeten, Matth: 27, v. 46: Of Duytslant in Verwoestinge, Yrlant in sijn Bloedt, en Engelant in Verwerringh leyt, of de Bergen en Steenrotzen in Piedmont besoedelt worden met menschen Bloedt, en Gods Kercke aldaer is ghelijck een kirrende Duyve, in de Klooven der Steenrotzen, en in't Verborgene van Steyle Plaetsen, Can: 2, v. 14: Of de Pestilentie onder ons woedet, en veele Honderden jae Duysenden hier te Lande wech ruyckt; of gheruchten van Beroerten, en nieuwe Oorloogen den Staet ontrustighen: Off Vrou en Kinderen Honger en Ghebreck, Coude en Commer lijden; Alle deese dingen gaen den Dronckaer aen sijne koude Kleederen niet, Hy Drinckt en Klinckt, hy Gulpt en maeckt goe Chier; ende gelijcker staet Amos 6, v. 3, 4, 5, 6, Hy stelt den boosen dag verre; Hy quinckeleert op het geklanck der Luyte;

Hy drinckt den Wijn uyt Schaelen; maer hy en bekommert hem niet over de Verbreeckinge Josephs.

3. Meede maeckt de Dronckenschap den mensche onbequaem om Godt te Bidden. + In het Gebedt moet wesen een Ernst en Aendacht in het Herte; Men moet het Herte te saemen met Handen tot Godt in den Hemel opheffen, Tren: 3, vers 41. Maer wat geestelijcke Ernst en Aendacht tot Godt kan daer wesen in een mensch die Droncken is? Sijne Leedemaeten zijn verkracht en verstuyckt door den Dronck, sijn Herte is Beswaert en Versmoort door Dronckenschap: + Sijn Tonge kan niet spreecken, sijne Knyen kan hy niet buyghen, Handen niet op-heffen; en sijn Herte gedenckt aen Godt niet. Hoe sal hy dan Bidden konnen met Ernst en Aendagt, en sijn Herte te saemen met de Handen konnen opheffen tot Godt in den Hemel?

In het Gebedt moet wesen een gebroocken Geest, + een Herte dat verslagen is, Psal: 51, v. 19: Hoe kan de Dronckene dan tot Godt bidden, welckers Herte vol Droncke-mans Moedt, en Verwaentheyt en ydele Opgeblaesentheyt is?

In het Gebedt moet wesen Boetveerdicheyt, + en een Voorneemen het Quaede te laeten, en het Goede te doen; andersints is het den Heere eenen Grouwel, Prov: 28, v. 9; Esa: 1, v. 15, 16, 17, 18: Joh: 9, v. 31. Hoe sal nu den Dronckaer Godt konnen Bidden sodaenigh dat het hem behaeght, dewelcke, Droncken zijnde, geen voorneemen heeft de Dronckenschap te verlaeten, maer alsdan seydt van den Wijn, Ick sal hem noch meer soecken, Prov: 23, v. 35.

In het Ghebedt is vereyscht Geloove, + en Vertrouwen op Godt door Christum: Men moet gelooven datmen ontfangen sal, Marc: 11, v. 24; Men moet niet twijffelen, en in den Gebeeden zijn Ongestaedich eeven als de Golven en Baeren der Zee, welcke van den

Wint gewaeyt ende gedreeven worden, Jac: 1, v. 5, 6, 7. Het Gemoedt dient in den Gebeede wel geset, het Geloove wel gegrondt, en het Vertrouwen op de Genaede en Waerheydt Gods in Christo wel gebout te zijn. Maer wie sal deese dinghen soecken, ick laete staen vinden, in een Droncken mensche? In een Dronckene draeyen de Ooghen, dryven de Sinnen, roocken de Herssenen; desselfs Herte is beswaert; de Herts-Tochten zijn aen het Hollen; de Reeden is Verkracht, en buyten den Mensch ghejaecht; Den Wijn heeft een swaeren Storm en Onweer van binnen in hem aengherecht; en de hollende Driften der Ziele hebben alles in Roer gheholpen: Zijnde de Dronckene eeven als een Schip, 't welck sonder Ancker, sonder Roer, sonder Stierman, en vol Oproerighe en Twistende Matroosen, in de Golven en Baeren van een onstuymige Zee drijft. Niet moogelijck is het, dat een so gestelt mensche bequaem kan zijn om Godt te Bidden met Geloove, en Vertrouwen.

4. Daer beneffens maeckt de Dronckenschap, + dat de Mensche onbequaem is om sijne Geestelijcke Tochten en Wachten teegens den Sathan, de Weerelt, en het verdorvene Vleesch te konnen waerneemen na behooren. Om met een Heylige Sorghvuldigheyt en Bekommeringe te waecken over sijne Zaeligheyt; so en moetmen niet Slaepen gelijck de andere, maer men moet Waecken ende Nuchteren zijn, 1 Thess: 5, v. 6. Om volkomentlijck te konnen hoopen op de Ghenaede, die ons in de Openbaeringhe Christi wort toe-gebracht, moetmen opschorten de Lendenen des Verstants, ende Nuchteren zijn, 1 Petr: 1, v. 13. Om te konnen ontwaecken uyt den Slaep, (van Roeckeloosheydt en Onbekommertheyt naemelijck) soo moetmen sich wachten van droncken te worden in Wijn waer in overdaet is, Ephes: 5, v. 14, 18. Om in den dagh der Saeligheyt die ons genaedert

is, eerlijck en aenghedaen met de Waepenen des Lichts te konnen wandelen; so moetmen sich wachten van Brasseryen en Dronckenschappen, Rom: 13, verss. 11, 12, 13. Een Dronckene kan geen van deesen allen doen; Weshalven is onbequem om te Waecken voor sijn Zaelicheyt.

De Stadt Troyen, + ligghende begraeven in Dronckenschap en Slaep, is van den Grieck overvallen, en ghemaeckt tot een Asschen-hoop. De Engelsche droncken zijnde in haer Leeger, worden gheslaeghen van de Normannen. De Soessende Hoochduytschen worden gheslaegen van Ovo. Het droncken Christen-Leeger wort van den Turck geslaegen, en verjaeght van voor de Stadt Adrianopolis. De dronckene, niet Waeckende, noch zijnde op haer Hoede, maer zijnde sorgheloos en onbekommert, konnen oock seer licht onder-kroopen worden van de Weerelt, en van het Vleesch, het welcke teeghen den Geest begeert, Gal: 5, v. 17; Het welck Strijdt teegen de Wet onses Gemoets, en ons soeckt Gevangen te neemen, Rom: 7, vers 23: Sy konnen seer licht overvallen en overweldight worden van den Sathan, die een Menschen-Moorder is, Joh: 8, v. 44; Dien Vyandigen mensche, Matth: 13, v. 28; Die Teegen-Partye, die om-gaet als een brieschende Leeuw, soeckende wien hy soude moogen Verslinden, 1 Petr: 5, vers 8.

Om den Duyvel te konnen Teegenstant doen, + moet men Waecken, Nuchteren, en Sterck in den Geloove zijn, 1 Petr: 5, verss. 8, 9. Om te konnen staende blyven tegen de Omleydingen des Duyvels, ende teegens de Verleydingen van Vleesch en Bloedt, so moetmen met de geheele Waepen-rustinge Godts zijn aengedaen; Men moet Bidden, ende in den Gebeede Waeckende zijn, Ephes: 6, v. 11, 12, 13, 18. Maer de Dronckaerts Slaepen in de Sonde, begraeven en bedolven leggende onder den Wijn: weshalven zijn onbequaem

om haere geestelijcke Wachten voor haere Zaelicheyt te konnen waerneemen. Sy zijn licht te overwinnen van de Duyvel, en haer Vleesch; want sy en Waecken niet, ende bieden geen Teegenstant.

5. Boven dit alles, + so maeckt de Dronckenschap den mensche onbequaem om af te wachten den Doot, die allen menschen eenmael gestelt, Hebr: 9, v. 27; en welckers stondt en Uyre so onseecker is, Eccl: 9, v. 12. De Dronckaer seydt met den Goddeloosen Esa: 28, v. 15, Ick hebbe met de Doot een Verbondt gemaeckt: Maer de Doot wordt een Straet-schender, en valt hem onverwacht aen. De Dronckaer seyt met dien Rijcken mensche, Luc: 12, v. 16, 19, Mijn Ziele, ghy hebt ghenoegh voor veele Jaeren, neemt Ruste, Eet, Drinckt, ende zijt Vroolijck: Maer hy vint sich oock met dien Rijcken mensche bedrooghen; vermits Vers 20, Godt tot hem seyde, Ghy Dwaes, in deesen Nacht salmen u Ziele van u af-eyschen. De Dronckaer seydt met dien boosen Dienst-knecht Matth: 24, v. 48, 39, Mijn Heere vertoeft te komen: Hy begint sijn Meede-diensten te slaen, ende te Eeten ende te Drincken met de Dronckaerts: Maer hy bevint sich al weederomme met dien boosen Dienst-knecht bedrooghen. Want Vers 50, 51, De Heere komt ten Daege, in welcke de Dienstknecht hen niet verwachte, ende ter Uyre, die hy niet en wiste; Hy drijft deesen Dienstknecht ten Huyse uyt, en doet hem setten in een plaetse, daer Weeninghe, en Knerssinghe der Tanden is.

De Dronckaer onverwacht en onversien overvallen wordende van de Doodt, + stelt sijn Ziele in het uyterste Gevaer van den eeuwighen Doodt en Verdoemenis. Saeligh zijn de Dooden die in den Heere sterven, Apocal: 14, vers 13: Maer Verdoemt zijn alle die Dooden, welcke ghesmoort en ghestorven zijn in haere Sonden, Joh: 8, verss. 21, 24.

In het pleeghen van sommighe Sonden, kan de mensch, wanneer de Doot hem onverwacht komt aenvallen, noch toonen Berou en Leetweesen over sijne Sonde, en tot den Heere bidden om Genaede: Maer een Dronckene kan gheen van beyde doen; zijnde als een Beest of Block, kan hy noch Berou toonen, noch om Genaede roepen: Hy sterft in een Beestelijcke Sonde, en hy sal moeten als een Beestelijck Sondaer voor Godt verschijnen, en gheoordeelt worden.

Ammon droncken zijnde sterft, + doorsteecken zijnde van eene der Knechten Absoloms, 2 Sam: 3, v. 28. Den Coninck Ela sterft droncken, zijnde om-ghebracht van Zimri, 1 Reg: 16, verss. 9, 10. Belsazar sterft droncken, zijnde ghedoot geworden in dien Nacht, wanneer hy met sijne Vorsten en Eedelen het lijf wel vol gesoopen had, Dan: 5, v. 1, 2, 4, 30. Hoe veele Dronckaers sterven, droncken zijnde, in een Hert-vanck, in een Sincking, of Beroertheyt; vallen van een Paert, van een Waegen, van een Schuyt, van een Ladder, ende zijn doot, en droncken? Wat doet de Dronckene in gemelte Gevallen, of leggende in het Waeter? Kan hy sich bekeeren? Ach! hy en heeft geen Besey, en het schijnt oock te laet tot sulcx. Roept hy, + bidt en smeeckt hy tot Godt om Genaede? Ach! sijn Tonge is ghebonden, en sijn Herte is beswaert door Dronckenschap: Reeden en Verstant, Tael en Spraeck is wech; wat kan hy doen van 't gheen een Boetveerdigh mensche voeght, die ghestelt is als een Beeste? Dannoch de Dronck leevert hem in soo een gestalte over aen de Doot; de Doot aen Gods Oordeel; ende Gods Oordeel, aen &c. Wat sal ick seggen? de Heere is Bermhertigh, de Heere is Rechtveerdig: ende als de Boom na het Zuyden, of als hy na het Noorden valt, in de plaetse daer den Boom valt, daer sal hy wesen, Ecclesiast: 11, vers 3.

6. Neevens den gewissen seeckeren Doot, + en de onseeckere Tijt en Uyre van deselve, staet oock voor den Mensche te verwachten het van Godt ghestelde Oordeel, welckers Dagh en Uyre (gelijck oock des Doots) de Heere voor ons verborghen heeft. Soo vertroostelijck deesen Dagh sal wesen voor de Geloovige en Godtvreesende; soo Vreesselijck en Verschrickelijck sal oock deselve zijn voor den Ongheloovigen, en Goddeloosen. Godt wil, dat de betrachtinge van dit Laetste Oordeel, allen menschen opwecken sal tot Oeffeninge van de Deught; ende om met een Heylige Sorghvuldigheyt en Bekommeringhe, te wercken onse Zaeligheydt in Vreese ende in Beeven.

Onsen Saelighmaecker, + hebbende in het breede gesproocken van dit Oordeel, vermaent daer op sijne Toe-hoorderen, haer selven te wachten, dat haere Herten niet t'eeniger tijdt beswaert en worden met Brasserye en Dronckenschap, om niet onversiens van dit Oordeel overvallen te worden, Luc: 21, v. 25 &c. 34, 35. Hy vermaent haer om t'aller tijdt te Waecken, ende te Bidden, datse voor dat Oordeel souden staen mogen, V. 36. De Heere vermaent ons allen, om teegens deesen Dag ons selven wel te bereyden, seggende Matt: 24, vers 42, Waeckt, want ghy en weet niet in wat Uyre de Heere komen sal. Hy wil, dat wy teeghens sijne Comste ten Oordeel, onse Lampen wel versien sullen, om op de komste des Bruydegoms te passen, en wel ghereet zijnde met den selven in te gaen in sijne Bruyloft; belastende tot dien eynde, Dat wy sullen Waecken, vermits niet en weeten den Dag noch de Uyre, in de welcke de Soone des Menschen komen sal, Matth: 25, verss. 1, 4, 6, 7, 10, 12. Gemerckt meede deesen Dag des Oordeels koomen sal gelijck een Dief in der Nacht, en gelijck de Baerens-noot komt over een bevruchte Vrouwe; So wil den Apostel, dat wy niet en sullen

Roeckelooslijck en onbekommert blijven Slaepen in de Sonde, Maer dat wy sullen Waecken ende Nuchteren zijn; om van dien Dagh niet onvoorsiens overvallen te worden, 1 Thessal: 5, verss. 2, 3, 4, 5, 6.

Maer, + niet teegenstaende het geene verhaelt is, wat Praeparatie of Voor-bereydinghe maeckt den Dronckaer teegens deesen Dagh? En wat Sorghvuldigheydt of bekommeringh kan daer wesen in een droncken mensch, om niet onbereydt in dien Dagh van Godt overvallen te worden? Want, in plaetse van Waecken, soo Slaept hy in de Drinck-gelaegen, gherust zijnde in sijn Drincken, eeven als Sissera sliep, en gherust was in de Tente Jahels, Jud: 4, verss. 18, 19, 20, 21. Hy slaept in den Schoot van Hoeren en Weerdinnen; ghelijck Simson in de Schoot van syn ontrouwe Delila, Iud: 16, vers 19. Hy slaept, en is gerust, en sonder sorge midden onder sijne Drincke-broers; ghelijck Jona sliep, en onbekommert was in het Onweer, midden onder de Schip-luyden, Jona: 1, v. 5. Hy slaept, gelijck die Vijf dwaese Maeghden; en hebbende met haer sijnen tijdt versuymt, en syn Lampe niet bereydt; wordt hy oock met deselve uyt-gheslooten buyten de Bruyloft van den Bruydegom, Matth: 25, verss. 10, 11, 12.

Wel aen dan, + nadien de Dronckenschap het Herte beswaert, en in het selve uytbluscht alle Goddelijcke Betrachtingen: Nadien de Dronckenschap uyt het Herte wech neemt alle Liefde, en Meedoogentheyt: Den mensche onbequaem maeckt om Godt te konnen Bidden; Als oock om behoorlijck te konnen Waecken voor de Zaelicheyt: Nadien de Dronckenschap maeckt, dat de mensche onbereyt is teegen de Doodt; ende teegens het Oordeel; en derhalven Perijckel loopt, om tot sijne eeuwighe Verdoemenis onverwacht overvallen te worden van deselve: Soo wacht u selven, dat uwe Herten niet tot eeniger tijdt

Beswaert en worden met Brasserye, ende Dronckenschap, en Sorchvuldicheeden deeses Leevens, en dat u dien Dagh niet onvoorsiens en overvalle: Want ghelijck een Strick sal hy koomen over alle die geene, die op den gantschen Aertboodem geseeten zijn, Luc: 21, verss. 34, 35.


Vorige Volgende