Logo DBNL
Bacchus (1665)

Bacchus

(1665)–Jacobus Sceperus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften


Vorige Volgende

Cap. XXV. Dat het Droncke-Mans-Leeven een Ellendigh en Ongesont Leeven is: En die geene seer belacchelijck zijn, welcke, stercken Dranck drinckende, seggen, haere Gesontheyt op te neemen.

CLemens Alexandrinus seyt Lib: 2, Paedag: Cap: 2, + Dat de Dronckaers alle Maetigheydt willen verbannen hebben uyt de Maeltyden, achtende het Onmaetigh Suypen het beste leeven te zijn. Doch, wat is sodaeniger menschen Leeven anders als een Smullen en Smeeren, de Kelder-Coors hebben, de Bad-stooven besoecken, Wijn vernielen, Suypen, Leedig zijn, Kacken en Pissen? Sommige siender uyt als ofse half doot waeren, gaen struyckelen en stromp-voeten, hebben Kranssen hanghen om den Hals; schencken malkanderen den Wijn uyt goethertigheyt, selfs vol Wijn, en den grooten Flap-kannen gelijck zijnde: Andere, Slaeperich en Vaeckerig, besmult en bestort, bleeck en half doot, knoopen den Nacht aen den Dagh, en voeghen de Dronckenschap van huyden tot de Dronckenschap van gisteren.

Origines seyt, Die boven den Dorst en Maete drinckt, bevint sijn Lichaem ontstelt, sijn Beenen waggelende; het Hooft, en Slaepen des Hoofts beswaert, den Mont onthockebant, en de Tonghe Droncke-Mans Reedenen, en afgebeeten woorden voort-brengende.

Immers is het Dronckemans Leeven een Elendig Leeven, + een leeven vol Ongesontheyt, en derhalven ongeneuchlijck. Want, na verhael van Athenaeus Lib: 10, Cap: 7, uyt eenen Crobylus, Wat geneuchte kan het wesen altoos Droncken te zijn? Nadien ghy u

selven, noch zijnde in leevenden Lyve, berooft van Verstant, het grootste goet dat den Mensche is gegeeven? Het geene Syrach: Cap: 37, v. 31, 32, seyt van de Gulsicheyt ontrent de Spyse, machmen oock seggen van de Gulsicheydt ontrent den Dranck; Door veel Spyse komt Sieckte, ende de onversaedelijckheyt naedert tot Buyck-pijn. Door de Onverzaedelijckheydt zijnder veele ghestorven; maer die daer op let, sal sijn leeven verlengen. Soo oock meede, Door veel Drincken komt Sieckte, en het onverzaedelijck Gulpen naerdert tot Ongesontheyt: Door drincken zijnder veele om hals gekomen: maer die sich daer van wacht, bewaert sijn leeven in Gesontheyt.

Het was eertijts onder de Griecken gebruyckelijck, + dat die gheene welcke de Kercken der Goden besochten, een stuckjen Broot, Koeck, groen Rijsjen, of een weynich van de Olie en Specerie, welcke den Goden was opgeoffert, uyt den Tempel na Huys naemen, geevende aen het wech-ghenoomene den Naem ὑγίεια, Sanitas, dat is, Gesontheyt, vermits sy het daer voor hielden, dat het geene uyt die Heylige Plaetsen gebracht wierdt, tot bewaeringe der Gesontheyt dienstig was, Casaub: in Anim: in Athen.

Meede getuycht Athenaeus Lib: 3, Cap: 29. dat het Broodt, 't welck in den Dienst der Goden wierde te proeven gegeeven, den naem droeg van ὑγεια Μᾶζα (misschien schuylt hier den verborgen Naem van de Paepsche Misse, ende van het Mis-Broot) dat is, + Gesont-Broot. Ick bemercke, dat oock sommige Tulle-broers lacchen met der Griecken op-gemelte Slechtigheyt. Maer, indien de Griecken saegen, hoe daegelijcx des Morgens, des Middags, ende des Avondts, + de Croegen, en Brandewijns-Cotten betreeden en besocht worden van veelen, welcke (het Lijf alvoorens gelaeden hebbende met stercken Dranck, een Pestilentiael Vergif voor het lichaem)

seggen daer gheweest te zijn om haer Gesontheyt, en een Gesontheyt te hebben opgenoomen; ick meyne sy souden schaeteren over dier Droncken Tullen Dwaesheyt.

Indien de Griecken saegen, + hoedaenich de meeste zijn ghestelt welcke tot deese Croeghen en Drinck-Cotten uyt en in gaen, (eeven ghelijck de Ouden ginghen na de Steeden Epidaurus, Coo, ende Tricca, tot den Tempel van Aesculapius, om aldaer te haelen haer Gesontheyt, Strabo Lib: 8,) Dat sommige hebben druypende Ooghen, roode Neusen, bepuyste Wangen, beevende Handen, strompelende Voeten, taeterende Tongen, gescheurde en gelapte Kleederen: Dat andere, Loot-verwich, Bleeck, en Doots van Aengesicht, Onderschoort met Crucken, Uytgeteert, en Maeger als een Schrimminckel, van daer koomen: Dat sommighe bevuylt, bespooghen, en bemorst, niet konnende hooren of sien, noch spreecken, noch gaen, (hebbende de gewaende Gesontheyt in het lijf) daer uyt geleyt en gedraegen worden; Ick meyn de Griecken belacchen souden deeser Luyden Sotheyt, welcke seggen te haelen en vinden haer Gesontheydt, juyst ter plaetse daerse deselve laeten, en verliesen.

Eertijts was den Alssem oock by den Romeynen gebruyckelijck onder den Dienst der Goden. + Ende vermits den Alssem een seer gedienstigh Cruyt is ter Gesontheydt, soo heeftmen Alssem te drincken gegeeven aen den geenen, welcke in seeckere Oeffening van Waegen te beryden overwinner bleef. Het schijnt de Ouden het voor seer eerlijck ghehouden hebben, dat de Gesontheyt tot een Prijs aen yemant geschonken en gegeeven wiert, Plinius Lib: 27, Cap: 7, Maer nu ten huydighen daege, ghelijck veele haer Versuypen in Spaensche, Fransche, en ghebrande Wijnen, so verdrincken sommige haer selven in den

Alssem-Wijn. Het geene in sich selven, en wel gebruyckt, seer dienstigh is tot versterckinghe van de Maege, misbruycken sy tot Verswackinge van deselve: + Het geene in sich selven, en wel gebruyckt ter Gesontheydt seer behulpsaem is, misbruycken sy tot krenckinghe en verkrachtinge der Gesontheyt: Voorgeevende haere Gesontheyt op te neemen, neemen sy deselve wech: Waenende haer Gesontheyt te drincken, verdrincken sy de selve; en berooven haer van dien Schat welcke so kostelijck en so dierbaer is. + Ghelijck een Schipper, hebbende sijn Schip moetwillens laeten vol Waeter loopen, het selve al sweetende, en hygende na den Adem weederom moet Uyt-pompen, indien hy niet wil sincken: So laeten sommige haer selven vol Wijn en stercken Dranck loopen; en moeten met Drancken, om te Braecken, Purgeren, 't selve al sweetende en Hygende van Bangigheyt en Benaeutheydt weederomme uytdrijven, om te verhoeden Schaede en Verlies van haere Gesontheyt.


Vorige Volgende