Logo DBNL
Bacchus (1665)

Bacchus

(1665)–Jacobus Sceperus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften


Vorige Volgende

Cap. XV. Van eenighe tot den Dronck geneegene Volckeren; van welcke Sommige van Outs, Sommige noch ten huydigen daege, van weegens het Droncken-Drincken befaemt zijn.

MEn leest in de Oude Verhael-Boecken van sommighe Volckeren en Natien, + welcke tot Drincken en Dronckenschap seer geneegen zijn. Van de Phigalensen, + een Volck naest geleegen by de Messeniers, wort gesegt, datse seer Drinckachtigh waeren, ende doch seer Rechtveerdich. Van de byzantiners wort getuygt, + datse Wijn-Verslinders zijn; Sy Verhuyren haere Huysen, laeten haere Wooningen en Vrouwen over aen Vreemden, ende verhuysen in de Croegen, zijnde Wijn-suypers, en Roffianen van haer Vrouwen. Onder den Wijn vermaecken sy haer met het Fluytjen; maer het Trompetten-geklanck konnen sy niet verdraegen, gantsch niet houdende van den Oorloogh. Wanneer de Stadt beleegert was, ende de Wallen heftigh wierden bestormt van de Beleggers, en de Beleegerde haere Posten en Wachten verlaetende, gheheele daegen deur-brachten in haere gewoone Croegen; soo heeft haeren Oversten leonidas last ghegeeven, dat de Croeghen op de Wallen en beleegerde Vesten souden opgeslaegen worden: Leerende also den byzantiners, (hoewel te laet) haere Wachten waer te neemen, en sonder oorsaeck haere Posten niet te verlaeten. Ende van Byzantien seydt Menander, dat die Stadt Wijn-gierige Coopluyden maeckt, Aelian: Lib: 3, var: Histor: Cap: 14. Ende Athen: Lib: 10, Cap: 12.

De Natie der Tapyren is so tot den Wijn-dronck geneygt, + datse in Wijn leeft, en den meesten tijdt des Leevens verslijt daer in; misbruyckende niet alleen den Wijn door drincken, maer oock door het wasschen en bestrijcken van haer selven met Wijn, gelijck andere Natien met Olie doen, Ael: Lib: 3, C: 13.

De Argiven, en Corinthiers (gelijck Aelianus seyt, + en na het Schrijven van Athenaeus, de Tirynthiers,) worden oock beschuldight, datse haer selven begeeven tot het drincken van Wijn in Overdaedigheyt. De Thracen zijn by allen bekent, + datse veel Suypen en Drincken konnen: Ende die van Illyrien zijn oock niet vry van sulcx, Aeli: Lib: 3, Var. Hist: Cap: 15,

De Eleensen zijn Dronckaers, en Droncken zijnde tot Smaeden gheneyght. + De Chalcidensen in Thraciâ verachten alle goede Wetten en Gesetten, zijn boven maeten seer tot Drincken geneegen, Luy en Vadsich, Dertel en Onghebonden. + De Methymners zijn seer kostelijck in het bestellen van 't geene tot het Leeven dienstigh is; Sy Leggen, sy Suypen, sy Drincken te saemen, ende verrichten niets ʼtwelck haere gedaene kosten weerdig is. + De Ariaeers koomen daeghelijcx te saemen om te Suypen, en het Lijf vol te Drincken, haer selven gulsichlijck met Spijse en Dranck op-proppende. De Celten, of Fransen, + sullende Oorloogh voeren teeghen de Ariaeers, belasteden aen haere Soldaten, datse in haere Tenten wel opschaffen, en onder de Spijs en Dranck mengen souden eenich Cruyt, het welck seer haest Los-lijvich maeckt, en dan de Ariaeers tot haere Tenten souden koomen laeten. Welcke ghekoomen zijnde, en na haere Gewoonte Schockende en Swelghende, zijn veele van haer door de Franschen, of Celten, geslaegen; en andere niet konnende den Afganck ophouden, hebben haer selven geworpen in de Riviere, Athen: Lib: 10, Cap: 12.

De Tarentiners Soopen van des Morgens vroeg tot den Avont; + en dit was haere gewoonte, Droncken te zijn, oock op den klaeren dagh, wanneer de Marckt vol menschen was, Aelian: Lib: 12, Histori: Cap: 30. Ende Athenaeus Lib: 4, Cap: 19, seyt, Dat het gemeene Volck onder de Tarentiners met Troepen te saemen komt, en den geheelen dagh met Suypen en Drincken door-brenght.

Men noemde de Egyptenaeren φίλοινους, + Liefhebbers van Wijn: droeghen oock den Naem van Philopotae, dat is, Lief hebbers van Dranck: Vermits het daer voor gehouden wierdt, dat den Wijngaert by haer in de Stadt Plinthis allereerst gevonden is; ghelijck oock seeckeren Dranck van Gerste; waer meede sy, by ghebreck van Wijn, haer selven vermaecken, sodaenich dat sy singhen en springhen, en alles doen dat Dronckene luyden toe-staet, Cal: Lib: 16, Cap: 3.

Het geene verhaelt wordt van Iohannes Bromton, Abbas Iornalensis in sijn Chronijck, + beginnende van't Jaer Christi 588, (wanneer augustinus gekoomen is in Engelant) tot het Jaer 1198, tot de Doot van den Koninck richardus de Eerste, tselve is seer aenmerckens waerdigh. Hy ghetuycht van den Koninck edgarus, + dat hy al te Licht en Los toestont aen de Volckeren van dacia te mooghen woonen onder de Engelschen. Daer wierdt naeulijcx een Dorp ghevonden in Engelandt, in't welcke de Dacen niet en woonden onder de Engelschen; Ende is daer uyt ontstaen, dat de dacen, zijnde seer stercke Drinckers, aen den Engelschen geleert en nae-gelaeten hebben dit eenige verhaelens weerdighe Stuck; Dat der engelschen Kloeckheydt om Glaesen en Coppen uyt te drincken, door de geheele Weerelt beroemt is. Weshalven den Koninck edgarus ghebooden heeft, Peegels en Passen te maecken in Kannen en in Glaesen,

op dat de Engelschen souden op de Maet, ende op Passen drincken.

Den Ridder richard baker, + verhaelt in het Leeven vande Koninginne elizabeth, Dat de Enghelschen (welcke boven alle Inwoonderen van de Noorder-Deelen des Weerelts, tot noch toe de minste Drinckers waeren, en derhalven om haere Soberheyt prijs-waerdich) in den Neederlandtschen Oorloogh hebben leeren Dronckaers worden; en dit Gebreck soo verre in het Koninckrijck hebben uytghespreyt, datmen om 't selve in te binden, genootsaeckt wierdt Wetten te maecken. Hoewel baker dit verhaelt tot Verschooningh van sijn Nati, en beswaer der Neederlanders, so blijckt doch uyt het ghetuychenis van bromton, dat de Engelschen door de geheele Weerelt befaemt zijn geweest weegens haer Drincken, al eenige eeuwen te vooren eer sy in den Neederlantschen Oorloog, ten tijden van elizabeth, gedient hebben.

De Volckeren gheleeghen in het Noorden, + zijn oock seer tot den Dronck gheneyght. Van deselve verhaelt olaus magnus, Lib: 13, Cap: 4, Datse, uyt Eerbiedigheydt tot haere Goden en Princen, al staende Drincken: Wedden, en om strijdt tot sweetens toe haer best doen, Wie eerst in eene, in twee, of meer Reysen, een dick-gebuyckte Kan uytdrinckt.

musculus (verklaerende de woorden Gen: 18, v. 20, Het geroep van Sodom en Gomorrha is groot, + ende haere sonde is seer Swaer) merckt aen, datter veele Sonden allen Volckeren ghemeyn zijn; Dannoch dat yeder Volck een bysondere eyghen Sonde heeft, welcke met recht mach geheeten worden haere sonde. De cretensen waeren door den bandt Leugenachtich, quaede Beesten, Luye, ende Vraedachtige Buycken. Tit: 1, v. 12. De sodomiten waeren bysonderlijck tot die Stomme Sonde geneyght, alhier ghenaemt Haere Sonde. Den hooghduytschen machmen met recht toe-schrijven de

Dronckenschap, als zijnde haere sonde, een Sonde die haer eyghen en bysonder is; een Sonde die den Mensch verandert in een Beest, ende tot veele Schelmstucken aenvoert. Soo seer is deese Sonde in duytslant aengegroeyt, daegelijcx wordende noch grooter, dat alle Schaemte en Eerbaerheydt van Mannen en van Vrouwen wech is; en niet anders te verwachten staet, als dat door een bysondere Wraecke Gods dit ongeneesselijcke quaedt besocht, en wech genoomen worde.

Het Soeffen en Drincken is den Hoogh-duytschen soo eyghen en aenkleevend', + datse het niet konnen laeten. Dit wou den Keyser Karel de V. te kennen geeven, wanneer hy, in het Leeger geraeden zijnde den Duytschen het drincken te verbieden, seyde, Wat sou ick den duytschen het Drincken verbieden? het soude eeven soo veel zijn, als of ick den Spangjaerden het Steelen en Rooven verboodt. gruterus in poliantheâ.

Maer wat den Neederlander, en oock daer onder den Gelders-man, Zeeu, en Hollander belanght, + der selver geneegentheyt tot Drincken, en Dronckenschap, wijckt niet voor den Phigalensen, Byzantiners, Tapyren, Argiven, Tirinthiers, Thracen, Illyriers, Eleensen, Chalcidensen, Methimners, Ariaeers, Tarentiners; oock niet voor de Engelsche, ende den Hoochduytschen. Het geene eertijdts gesegt wierdt in een Spreeckwoort van de Parthers, mach nu met waerheyt ghesegt worden van den voor-gemelten, Hoe sy meer Drincken, hoe sy meer dorsten.

praetellus gevraeght, Wat voor een Volck de baeoten waeren? + Antwoorde; Eeven soo een Volck, als de Potten en Kannen souden segghen van haer selven, indiense konden spreecken; Naemelijck, sy zijn so veel als een yeder Stouwen en Laeden kan. Soudemen oock niet van sommighen in Neederlandt moghen segghen, + datse zijn Wijn-Kruycken en Bier-kannen; Holle Buycken en Balghen, stouwende en laedende

Wijn en Bier, tot datse overlaeden zijn, en overloopen; leevende in Wijn en Bier, gelijck de Vorschen in de Waeter-poelen.

Van den Schyten verhaelt caelius Lib: 28, Cap: 33, + Datse seer stercke Drinckers, ende tot den Dronck geneegen waeren. Weshalven, alsmen yemandt tot Suypen en Drincken aenvoeren en verghen wilde, soo plachtmen (na verhael van herodotus Lib: 6, Cap: 84.) tot den selven eertijdts te segghen, schytissate, epischytison, age scytham; dat is, Lustigh en wacker eens om-ghedroncken opsen Scytisch. Maer alsmen nu ymandt aen Gulpen en overdaedigh Drincken helpen wil; so machmen met recht tot sodaenigh eenen seggen, Nu fraey en lustich opsen Out-Geldersch, opsen Zeeus, en Hollants. O schandelijcke Eere! ô verachtelijcken Lof! ô Roem die sich selven schaemt voor Godt, ende allen Godt-vreesenden; Dat genaemde Gereformeerde Christenen den Schyten, indien niet overwinnen, ten minsten gelijck zijn in het Drincken. Het is beeter den Barbaren, als den Christenen voeghende, anderen met Gulpen te konnen voor, ende te booven gaen.

Waeren de Phigalensen Drinckachtigh en Natgierigh; den Neederlander is het meede. + Waeren de Byzantiners Wijn-verslinders, en onder den Wijn haer vermaeckende met Pijpen en met Fluyten; den Neederlander doet het meede. Verslijten de Tapyren den meesten tijdt haeres leevens in den Wijn; Veele hier te Lande doen het meede. Zijn de Argiven en Tirynthiers overdaedigh in het drincken; veele hier te Lande zijn niet minder. Zijn de Thracen, en Illyriers vermaert voor Dronckaers; de Neederlanders zijn het meede: Sy konnen onder den Dronck immers soo wel Smaeden, als de Eleensen; en Dertel zijn, als de Chalcidensen. Waeren de Methimners haere ghedaene Drinck-

Costen niet weerdigh onder het drincken; de Neederlandtsche Suypers, zijn noch weerdiger noch beeter in haere Drinck-gelaegen. Plachten de Ariaeers, daegelijcx het Lijf vol te Suypen; waeren de Tarentiners droncken van den Morgen tot den Avont, en gingen op den klaeren dag droncken seylen achter straeten: Daeghelijcx sietmen diergelijck oock in Neederlant. Waeren de Egyptenaeren Liefhebbers van Wijn en Dranck: Zijn de Engelschen door de gheheele Weerelt beroemt van weeghens haere Cloeckheydt in Coppen en Kannen uyt te drincken: Zijn de Volckeren in het Noorden stercke Drinckers: Is het Soeffen den Hooch-Duytschen by na eygen en bysonder; Ick vrees, dat sommige Neederlandtsche Drincke-Broers het haer souden belghen, indien men haer in Drincken stelde beneeden de Egyptenaeren, Engelschen, Hooch-Duytschen, of eenige Volckeren in het Noorden.


Vorige Volgende