Logo DBNL
Bacchus (1665)

Bacchus

(1665)–Jacobus Sceperus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften


Vorige Volgende

Cap. XI. Datmen, en Hoemen, in een Bruyloft, Maeltijdt, of Gasterye, wel eens mach omdrincken.

MAer sult ghy Vragen, + Magmen dan in een Bruyloft, Maeltijdt, Gasterye, of eenich ander Eerlijck Geselschap, niet eens om drincken, en vrolijck zijn? Om te behouden het Woort Om-drincken, (welck by den Dronckaers ghebruyckelijck, en in misbruyck is.) Ick antwoorde op de gedaene Vraege Iae, + Men mach in een Bruyloft, Maeltijdt, Gasterye, of eenich ander eerlijck Gheselschap, wel eens om-drincken, maer niet Droncken-drincken: Men mach wel vrolijck zijn, maer niet Dol en Uytsinnich: Men mach in sommige Tijden, Plaetsen, Voorvallen, en Geleegentheyt, wel drincken tot Dronckenschap van Genoeghsaemheyt, tot Verheugingh toe: Want de goede Godt heeft oock den Wijn laeten voortkomen, om het Herte des menschen te verheugen, Psal: 104, v. 14, 15; gelijck hier vooren van ons getoont is.

Maer 't allen Tijden, 't aller Plaetsen, Voorvallen, en Geleegentheyt, is het allen Menschen ongheoorlooft en Verbooden, te drincken tot Dronckenschap van Baldaedigheyt; en tot een gulsighe overstallige Overdaedigheyt.

In den Wijn, + en in andere Drancken is een Dronc van Nootsaeckelijckheyt; + en deselve is tot allen tijden geoorlooft: iae Paulus raet daer toe sijnen Timotheum, seggende tot den selven, 1 Timoth: 5, vers 23, Drinckt niet langer Waeter, maer gebruyckt een weynich Wijns, om uwe Maeghe, ende uwe meenichvuldige swackheeden.

Dien wijsen Godt heeft den mensche alsoo gheschaepen, + dat de Ziele door Middel eenes Temperaments van Warmte en Vochtigheyt met het Lichaem vereenigt en gevoegt blijft. Door de Natuerlijcke Warmte wort verteert de Vochticheyt; en door sulcx soude het Eeven-Gewicht des Temperaments ghebroocken, en de Ziele van het Lichaem gescheyden worden door een Doodt die eygen Natuerlijck is. Maer Godt die wonderlijck in Weesen, in Naem, en Wercken is, laet het Broot groeyen uyt der Aerde, om het herte des menschen te stercken, Psal: 104, v. 16: Want, gemaelen zijnde van de Mont, gekoockt van de Maege, ende tot Bloet gebrouwen van de Leever, verspreyt sich door de Aederen in alle deelen des Lichaems, herstelt die Radicale Vochtigheyt, welcke van de Warmte verteert was, en maeckt dat het Temperament Eeven-wichtich en eenpaerich, en de Ziele also by het Lichaem blijft. Maer neevens de Spijse heeft Godt oock den Dranck gheschickt, waer door de Warmte, die de Vochtigheyt verteert, verkoelt, de Spijse doorvochticht en doorweeckt, bequaemer gekoockt, en door het Lichaem wordt voortgezet, en het Leeven also in den mensche wort behouden. Noodich derhalven is den Dranck, en het

is noodigh dat de Mensche drinckt, het zy Wijn het zy Bier, het zy Waeter, ofte eenighen anderen Dranck; in alle welcke oock een Dronck is van Nootsaeckelijckheyt.

Oock is in den Wijn een Dronck van Vermaecklijckheyt: + en deselve is geoorlooft op sommighe Tyden, Stonden, ende Plaetsen. Godt gaf en gunde deselve aen den Israeliten, geevende haer het Druyven-Bloet, reynen Wijn, te drincken, Deut: 32, v. 14. Hy Belast haer dien Dronck te drincken, Deut. 14, verss. 24, 25, 26. ende Deut: 16, v. 10, 11, 13, 14.

Meede isser in den Wijn een Dronck van Overdaedigheydt; + en deselve is ten allen Tijden, Stonden, en Plaetsen, aen allen en allerhande menschen Ongeoorlooft, en Verbooden. Want daer van seyt de Saeligmaecker Luc: 21, 34. Wacht u selven, dat uwe herten niet 't eeniger tijdt beswaert en worden met Brasserye, en Dronckenschap.

Datmen in Maeltijden, + en andere eerlijcke diergelijcke Geselschappen wel eens mach Om-drincken, maer niet Droncken; datmen wel eenige Glaesjes mach Ombrengen, maer niet te veel; datmen wel magh Vroolijck zijn, maer niet Baldaedigh; wel Verheught, maer niet Uytsinnich; hebben oock geleert de geschicktste onder de Heydenen.

Caelius Lib: 28, Cap: 6, + verhaelt van eenen Eubulus, welcke deesen raet geeft, Datmen den Eersten Romer schicken sal tot Gesontheydt; de Tweede, tot Liefde en Vermaeck: den Derden, tot de Slaep.Maer, seyt hy, de Vierde is de onse niet, en streckt tot Schaede, ende tot Smaetheyt.

By Athenaeus Lib: 2, Cap: 2, wort Bacchus aldus spreeckende inghevoert van deesen Eubulus: Ick schencke den Wijsen Luyden niet meer als drie Glaesen; Het Eerste, is een Glaesjen van Gesontheyt: Het Tweede, een Glaesjen van Toe-genee-

gentheydt, + en Vroolijckheydt: Het Derde, is een Slaep-dronckjen: en als het selve uyt-gedroncken is, dan gaen die geene welcke Wijs zijn na Huys. Maer indien het Vierde Glaesjen daer by komt, 'tselve is niet geschoncken van Bacchus, maer van de dertele Baldaedigheydt: Het Vijfde, is een Glas van Roepen en Ghetier: Het Seste, een Glas van Broot-dronckene en gulsige Slemperye: Het Seevende, een Glas van Buylen, blonte Plecken, en blaeuwe Ooghen: het Achtste, een Glas van den Schout en Stadts-Boode: Het Neegende, een Glas van Toorn en Grimmicheydt: Het Thiende, is een Glas van dolle Uytsinnicheydt, waer door den Gulper om verre, en in 't voetzant raeckt.

Asclepiades plaght te seggen, Den eersten Dronck is om den Dorst: de Tweede, tot Vermaeck: de Derde, tot Dronckenschap: de Vierde, tot Dolligheydt. Rhodig: Lib: 28, Cap: 6.

Athenaeus Lib: 11, Cap. 15, verhaelt van Socrates, + dat hy, zijnde op een Maeltijdt, seyde, Men mach nu wel Drincken, nadien de Wijn, bevochtigende onse Zielen, de Sorgen en Becommernissen in slaep helpt, eeven ghelijck het Cruydt Mandragora den mensche doet. Oock verweckt de Wijn Vreugde, eeven gelijck Olie de Vlam verweckt. Gelijck het gaet met de Aert-Gewassen, soo gaet het hier met der menschen lichaemen. Wanneer de Aerdt-Gewassen al te veel worden Bedaut en bevochticht, soo konnen sy niet rysen, noch doorwaeyt worden van den Groey en Bloey-aenbrenghenden Windt: maer wanneer deselve Bevochticht worden nae den eysch, dan rysense hooch en recht op, en Frisch zijnde brenghen meerder Vruchten voort. Eeven so gaet het oock met ons: wanneer wy te veel overvallen worden door Dranck, aenstonts verswackt de Kracht onses Lichaems; het Verstandt leutert, en slaet mis; den Adem wordt ghehaelt al hygend; en wy konnen onse Meyningh met woorden niet

uytbrengen. Maer wanneer men ons dickwils Bedaut met kleyne Glaesjes, dan maeckt den Wijn ons niet droncken; maer soetelijck ghenoodicht wordende tot Gheneught, vallen in Vermaeckelijckheyt.

Ymmers blijckt uyt deesen allen, + dat oock de gemaenierste onder de Heydenen het daer voor gehouden hebben, datmen in Maeltijden en Diergelijcke eerlijcke Geselschappen, bywijlen wel mach drincken een Dronckjen van Vermaecklijckheydt; maer noyt, den Dronck van Overdaedicheydt, waer door de mensch Baldaedig, Dertel, Droncken, en Uytsinnich wort.


Vorige Volgende