Bacchus

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften

Cap. V. Dat de Dronckenschap een Oude, en van Oudts een seer schandelijcke verfoeyelijcke Sonde is.

DE sonde van Dronckenschap is een seer Oude Sonde. ⁺ De eerste Sonde in de eerste Weerelt was Gulsigheyt in eeten, Gen: 3, 6: Ende na dat de Inwoonderen van de eerste Weerelt Versmoort en Verdroncken waeren door den Sont-vloet, tot op Noah en de sijne; soo is de eerste sonde, welcke in de tweede Weerelt begaen zijnde is beschreeven en verhaelt, geweest Gulsigheyt in drincken, Gen: 9, 20, 21. Eva pluckte, en at van 't geene verbooden en ongeoorloft was: Noah plante, en dronck, doch te veel en gulsigh, ⁺ van 't geene in sich selven wel geoorloft was. De Gulsigheydt in eeten ontdeckte Adams

+ Dronckenschap is een Oude sonde.

+ Adams Gulsigheyt.

[p. 27]

Naecktheyt, Gen: 3, 7: ⁺ De Gulsigheyt in drincken ontbloote Noahs Schaemelheydt, Gen: 9, vers 21. Godt bespot met een heylighe bespottinghe de ontdeckte Naecktheydt van den Eetenden Gulsigen: Noahs Soone Cham, beschimpt met een vervloeckte bespottinge, de ontbloote Schaemelheyt van den Dronckenen. Immers is de Dronckenschap een Oude sonde, ende gelijck deselve met de Tweede Weerelt begonnen is, schijnt sy oock niet te sullen als deselve eyndigen: Weshalven onsen Saelighmaecker vermaent en waerschout allen Gheloovigen, welcke de laetste tijden des Weerelts beleeven sullen, datse wel toesien, Dat haere herten niet ter eeniger tijdt beswaert worden met Brasserye en Dronckenschap, op dat den dag des Oordeels niet onversiens haer luyden overvalle, Luc: 21, vers 34.

Eertijts was de Dronckenschap soo schandelijck en verfoeyt by alle luyden met eere, ⁺ dat die gheene welcke droncken waeren, plagten meest droncken te zijn by nachte, 1 Thess: 5, 7. Maer nu in dese Eeuwe zijn de menschen droncken des nachts; en schaemen haer niet by daeg droncken te feylen achter straete.

Het scheen eertijts by na ongelooflijck te wesen, ⁺ dat ymandt Nuchteren zijnde, des Morgens voor het houden van het middaghmael soude droncken zijn. Want Seneca Epist: 122, seyt, Dunckt u niet, dat sodaenige menschen leeven teeghen de Nature, welcke Nuchteren zijnde Suypen ende Drincken, den Wijn inhaelen in leedige Dermen, Maegen, en Ingewanden, en droncken zijnde haer selven begeeven om te eeten? Dempsterus in Paralipomenis super Antiq: Rosini, Lib: 5, Cap: 30, verhaelt uyt Novatianus, in Epistol: de cibis Indaicis, dese woorden, Daer zijnder, welcke den Naem van een Christen aenghenomen hebbende, anderen voorgaen in Onmaeticheyt, en Swelgerye; zijnde so verre vervallen in die Ondeught, datse Nuchteren noch niet

+ Noahs Dronckenschap.

+ Dronckenschap eertijdts seer verfoeyt.

+ Nuchteren droncken te drincken seer schandelijck

[p. 28]

ghegeeten hebbende, des morgens vroegh suypen ende drincken: eeven als of het den Christenen niet voegde te drincken na het eeten; maer wel, datmen aenstonts na datmen opgestaen is van den Slaep, den Wijn lapt in een holle Maege, leedige Aederen en Ingewanden. Dese Luyden zijn op een Nieuwe Mode nuchteren, en nu vol en droncken zijnde gaen niet na de Drinck-Croegen, maer draegen de Croegen in haer Lichaem; en soo meenichmaelen sy daer gegroet worden, krygen sy geen Kus, maer een Glas op de handt. Immers het was in die tijden by na ongelooflijck, dat ymandt des morgens, zynde Nuchteren, soude droncken zijn. ⁺ Maer nu in dese laetste daegen schaemen veele haer niet droncken te zijn des Daegs, des Morgens, des Middaeghs, des Avonts, des Nachts, ende ten allen tijden, stonden, en uyren van den Daege. Men is noch Nuchter en leedich van Spijs, en doch droncken en vol van Dranck in den Morgen-stondt: Men drinckt noch zijnde Nuchter; en men is Droncken terwyle men noch Nuchteren is.

Wanneer Petrus sich selven en sijne Meede-Apostolen verdeedighde teeghens de blaeme van Dronckenschap, ⁺ so seyde hy oock Actor: 2, vers 15, Dese en zijn niet droncken gelijck ghy vermoet, want het is eerst de derde uyre van den Dag. Petrus, siende op de Burgherlijcke Schaemte en Eerbaerheydt doemael noch plaetshebbende onder Luyden met eeren, ter goeder Naem en Faem staende, wil aldus segghen: Wel hoe Mannen? Is het wel waerschijnlijck, of aenneemelijck, dat wy Apostolen, oock zijnde bekent voor Luyden met eeren, souden droncken zijn? Want 1. Het is Dag; en wat Luyden van Fatsoen vintmen, welcke des daegs droncken zijn? 2. Het is den eersten Dagh van het Pinxter-Feest: en immers zijn wy Ioden dan ghewoon, Nat noch Droog te proeven, maer te Vasten tot op den Mid-

+ Nu vindtmen Dronckene op alle tijden van den dagh.

+ Woorden Petri Act. 2, 15, verklaert.

[p. 29]

dagh. 3. Het is noch in den Morgen-Stont, de derde uyre van den Dagh: en wat mensche isser die eenighe schaemt of eere heeft, welcke so vroeg op den dagh, op den eersten Pinxter-dagh, soude droncken, en vol soeten Wijn zijn? 4. Wy zijn noch Nuchteren, ende de gewoone uyre is noch niet gekoomen, wanneermen in Israel op dese en diergelijcke daegen plagt te eeten. Het is een groote Schande Nuchteren zynde veel te drincken: Weshalven het immers niet aenneemelijck is, dat wy noch Nuchteren zijnde, geen Broot of Spijse gheproeft of ghegeeten hebbende, op de derde uyre van den Dagh souden droncken zijn: sulx te doen is het werck van soodaenighe welcke noch Schaemte noch Eer hebben; maer niet van Luyden welcke ter goeder Naem staen, en de Eerbaerheyt beminnen, en betrachten.