Boeck van surgien

Capm. vanden bloede dat uut den oren loept ende vanden quaden.

Als die oren bloeden of quaet gheven ende dat coemt van bekeerden onghemake dan en salmer niet toe doen ten waer dat utermaten seer vloijde ende quaet gave. Ende dat te seer vloijt dat mach comen bi dat die aderen te vol siin van bloede ende scoren. Of het coemt dat bloet te sterc es of te scerp. Of het mach comen van buijten of [alse] van vallen of van slane of van dies gheliic. Comet van vervoltheit soe suldi den sieken doen laten die hooftader. Of ghi sult setten ventosen tussen die scouderen of inden necke. Daerna suldi die oren binnen wael suveren van dien [quade] dat daerin is bliven ligghen dat horen niet ghe\stopt

[p. 185]

en worde. Ende daerna suldi met stiptighen medecinen die stelpen ende vercoelen als met water ende met wiinedic daerin ghesoden sal siin galle spidia ende balaustien. Daerna salmer in blasen pulver van mastiic ende van wieroc. Item tsap van nasscaden of met het sap van wilden caerden met wiinedic daerin ghedropt is oec herde goet. Ende tsap van poerlooc met wiinedic daerin ghedropt is oec herde goet. Ende al dit selve is herde goet ieghen bloeden dat [hem] van buijten coemt. Coemt oec quaet uut den oren ghevloijt [ofte] dunne waterachtich dinc dan suldi pulverseren aterment ende sal nitrum ende in die oren blasen. Item nettet een wieke in galle van geijten ende steecse daerin. Item doet hem ligghen [die ore] op herde heete eerde want dat trect herde seer uutwaert. Item olie van bitteren amandelen daerin ghedropt is herde goet. Item olie van scorpionen suvert ende reinicht die oren herde seer ende oec ist gheproeft want het verdriift die doofheit ende doet wel hooren. Item een wieke ghenet in seem ghemenct met terbentiin ende in doren ghesteken trect uut ende suvert herde seer. Item een wieke ghenet int tsap van nasturcium dats van broeckerse met sal nitrium in doren ghesteken ende daerin ghelaten eenen dach ende daerna veerdeliken uut ghetoghen dat sal veel quaets doen uutvloijen.

Vanden oren die altoes veel quaets sanies uutgheven die cuere.

Nu hebdi ghehoert vanden oren die vloijen nu wil ic u voert scriven vanden oren die alle weghe veel quaets sanies gheven. Ende dit sanies coemt van apostemen van binnen of van buijten of van humoren die van binnen verrot siin. Of dat die hersenen gebrec hebben van voedenisse of thooft altemale. Die besceiden teikenen van aldus ghedaen occusune siin ghenoech openbaer te kennen. Want comet van ghebrec van voedinghen van allen den lichame soe wort dat lichame magher ende alle siin sinnen ghecrenct. Die aposteme die van binnen coemt is herde sorgheliic. Ende IPOCRAS seit dat die ionghe luden daer haesteliic af sterven om den sterken sweer. Ende die oude luijden en sterven daer soe haesteliic niet af. Die ghemeen

[p. 186]

cure van desen sal siin dat men int beginsel sal ordineren goede dieten. Men sal hem gheven goede lichte spijse ende niet te veel die die goede humoeren genezen. Is dat sake dat die sweer is al te groot ende sterc soe sal men jerstwerven versachten soedat die cracht niet en gae altemaal te niet ende daerna salmen die oren beginnen te mondificeren ende te suveren. Alst coemt van heeten occusune soe suldise wassen met water ende met wiinedic. Coemmet oec van couden soe sal mense wassen met oximelle ende met water ende met wiin. Item men nette wieke van galle in verre of van honden ende doense in die oren. Als sanies te seer vloijt daerna sal men daerin dropen orine van kinderen. Item water daer ghesouten visch in ghesoden si suvert ende mondificeert herde zeer. Item men sal wieken netten in seem daerin ghemenct sal siin pulver van wieroc ende van mirren ende van mastiic ende al in een daer inhouden. Ende men sal den sieken verbieden dat hi niet en ligghe op die ghesonde ore omdat sanies niet inwaert en sincke. Men sal oec legghen op de ore herde heete eerde want het is actratiif in den oersweer die van quetsinghen coemt als van slane of van vallen of van quetsinghen of van gheswelle het is oec sonderlinghe goet die broeseme van tarwenbrode ghestoten met wermen wiin ende met sape van alsenen ende al werm daerop gheleit. Ende dat selve is goet op ghesteken pesen ende op articukelen die comen van couden occusune. Ende oec die niet en ware van alte hete occuzoene want het dissolveert herde seer ende versacht. In die fistelen van den oren salmen indropen die galle van voghelen ende van ossen want si mondificeert ende suvert utermaten zeere alderhande fistelen.