Boeck van surgien

Capm. van tunicus arum [van die oren die ruten ende blasen].

Nu hebdi ghehoert vander doofheit vanden oren ende wat daertoe behoert. Nu wil ic u voert leeren vanden oren die alle weghe pijpen ende blasen ende ruten ende screijen Ende segghe dat coemt van groter subtiilheit ende scerpheit van sinne of van groter crancheit van natueren inden mensche of van quader lucht ende wint die in die hersen leghet ende blaset. Dat van

[p. 183]

groter subtiilheit coemt ende scerpheit van sinne ende dat is van groter droecheit vanden geesten in die hersenen. Dat van crancheit coemt van natueren dat coemt van quader complexien vanden hersenen daer lichteliic die cracht van den hersenen af wort ghemindert ende ghecrenct ende verandert van allen dinghen van buijten. Die wint ende die lucht die alle weghe piipt ende blaest ende ruut die coemt van heimeliken occusuene vanden hersenen of hi coemt uter maghen. Ende die wint mach oec comen van buijten ende van binnen. Dat van buijten coemt is van quetsingen of van keerne ter kelen of van overtolligen hongher daer die humoren onghemanie[r]liic af werden vervaert ende in die maghe ghetoghen. Of van alter groter couden. Of van alte groter hitten. Of het mach oec comen van dronkenscap. Ende dat van binnen coemt is van groter vervuijlenisse vanden hoefde of vanden lichaem of het coemt van humoren die rooken uter mage. Ende het coemt oec van crancheit van der natuerliker hitten of van sanien die daerin is of van opilacien dat is van verstoptheit. Nu hebdi ghehoert die occusuene die comen beide van binnen ende van buijten. Nu wil ic u leeren hoe men sal bekennen dat veel meer ruijst na dat tasten dan voer dat tasten. Ende dat rusen [dat] coemt van crancheit der natueren dat bekent men dat die sieke hadde ghequolen ende dat die natuere haer selven hadde altemael verijedelt met medecinen laxatiif. Ende dat van buijten coemt dat weet die sieke selve wel. Ende dat coemt van overtollighen humoren dat is goet te bekennen. Nu hebdi ghehoert die teiken. Nu wil ic u voert scriven die cueren. Ende segge dat hem die sieke eerstwerf sal hoeden van baden ende van sonnensciin ende van alre [hande] claerheit ende van veel roepens ende van vervultheit. Ende hi moet oec den raet doen dat hi den lichaem heeft alle weghe veerdich ende dit is ghemeene alle den occusuene vanden pijpen ende

[p. 184]

vanden blasen ende vanden screien ende van dies ghelike. Comet oec van alten scarpen sinnen soe sal men daerin droppen olie rosarum met wiinedic ende met castorium of olie rosarum met usquiamus. Coemt het oec van crancheit van natueren soe salmen hem ordineren goede dieten die conforteren. Ende daerna sal men hem dropen in collirium in die oren. Ghi sult nemen gengebaer ende groffels nagle ende poerloocsaet van elken . dr. .i. musci .½. dr. dat sal men altegader menghen met wine ende wringent doer enen doeck of met sape van ruten ende daeraf suldi in dat ore drupen. Item men sal sieden in goeden wiin die blader van loerboem of die blader van balmen of die blader van prumen ende doren daermede wassen. Comet van buten soe salment conferteren alsoe te voren gheseit is. Comet oec van binnen als van groven humoren ende van sterken groven winde dat die natuerlike hitte te zeer gecranct is ende niet en can subtiil ghemaken dan salmen in die ore drupen dat colirium. Ghi sult nemen elleborum album .i.3. croci .v.3. mirre .x.3. Dit sal men temperen met wine of met sape van ruten. Het es oec herde goet ende orbaerliic dat men dicke wasse met wine ghewermt. Comet [oec van] blasen van verkeerden onghemake soe en salmen daer niet toe doen.