Boeck van surgien

Capm. vanden tantsweer [die comen mach van veel manieren] die cuere.

Het ghevalt dicwil dat die tanden harde seer sweren ende dat mach comen van heeten humoren ende van couden gereumatiseert vanden hoefde tot in die tanden weder het es van heeten humoren of van couden suldi doen setten ventosen in den nacke. Oec suldi nemen poerlooc saet ende doent sieden in water. Ende sult dien tant die swart is daermede roken in aldus daghiger manieren. Ghi sult nemen twater vanden poerlooc ende ghi sullet in eenen pot sieden ende daerop setten een trachter ende die pipe vanden trachter op den tant ende rooc ontfaen in den mont ende in den tant. Ende daer siin oec ghemaect dese veersen in latiin. Dentem sic sana poriaci collige grana inde per embotum dentem sub fumiga totum. Nec careas thure cum iusquiamus simul ore: Item die wortel van tintimalle in wiinedic ghesoden ende werm in den mont ghehouden is herdegoet teghen den tantsweer waer af dat hi coemt: Item comet hi van heeten humoren ende dat tantvleesch al vol bloets is ende al den lichaem vervult van heeten humoren dan suldi doen laten die hooftader. Ende en is dies niet ghenoech soe salmen doen laten onder die tonge. Item siet in wiin comijn ende olijven smout ende netter in een plaester al werm ende legse op die storte: Item teghen die verrotte tande die ghegaet siin die sulke ontfunken die stocken van origanum ende steken al bernende int gat. Item die wortel van tintimalle ghesoden in wiin toter helft met dunnen wine ende die tanden suldi wassen tweewerven ter maent ende

[p. 171]

ghi en sult nemmermeer hebben tantsweer: Item teghen groten ende swaren tantsweer suldi sieden in wiinedic nassaden bislen saet ende wit coelsaet. Ende in dien wiinedic daer dit al in ghesoden sal siin suldi doen een luttel opiums ende daerin laten sincken. Ende die decoccie suldi den sieken doen houden in sinen mont op die side daer die tantsweer is: Item een goet versachtenis ieghen ten tantsweer siet die beieren van eertnelle of die bladeren in wiin ende dien wiin salmen langhe in den mont houden: Item waer die tant verrot soe salmen uuttrecken. Of ghi sult leggen in sterken wiinedic die wortel van eergal ende daerna salmen stoten ende legghent in die sonne te droghen totdat het werde als seem ende daermede sal men bestriken die wortel van den tande die men uut wil trecken ende hi sal uutvallen sonder pine. Of men make van eenen deel pulver. Ende [als] die wortel vanden tande die quaet is ghesalft is dan suldiit pulver vanden anderen deel daerop stroijen ende die ghesonde tande die daer bi staen suldi omwinden met wasse dat die medecine hem niet en ghenake want hi soude uutvallen: Item tempert taruwenduijst met melke ende maect daeraf plaesteren ende legt op die wortel vanden tanden ende ghi sult verhoeden die ander tanden. Ende [dit] siin expermenten die luttel [guet] surginen [noch] conen of weten.