Boeck van surgien

Capm. van naglen op die oghe die cure daeraf.

Angula in oculo dat is die nagle int oghe ende is vierderhande. Die een is hert ende peesachtich dat seit albucasis ende gheliict harden syphac. Die ander en is niet peesachtich ende is gheliic eenre witte versc[h]eit die beroerende is. Ende ungula begint te wassen in den enen hoornic vanden oghe ende dan wasset allenxkens totdat doghe al overdect es ende tsien benemet. Die maniere vander curen is dat mense af sceiden sal metter surgien. Nochtan dwerc metter surgien is sorgheliic in die oghen want is te ontsiene dat men mocht gheraken corneam tunicam ende doergaten pupillam oculi dats tsien vanden oghen. Ende al ist dat sake dat ic er niet ghedoen en can noch mi niet en wille onderwiinden van alsulken cueren nochtan wil icse u leeren cuereren na miin[e]r konst. Ende segge u dat ghi den sieken sult doen legghen siin hooft in uwen scoot ende daerna suldi met uwer hant den oghescedel op houden. Ende dan suldi den naghel grijpen met enen haecxken dat een luttel sal siin gheboecht opt deinde. Ende daer suldi ungulam op lichten ende dan suldi nemen een naelde ende doen daerin peerts haer of een coyen haer of eenen sterken vaden ende die naelde sal op deinde een luttel gheboghen siin. Ende daer na suldise steken doer ungulam metten drade of met den hare ende trect ungulam daermede opwaert. Ende wilt ungulam metten drade tot den

[p. 161]

einde dat pupillam volcht tot opt dander einde. Ende als ghiit altemael hebt ghevilt dan snidet al toten gronde met enen cleinen sceerken of elwaer mede. Ende hoet u nochtan dat ghi niet en sniit vleesch want daeraf soude comen dat die oghe alle weghe soude lopen ende tranen. Ende somstont ghevallet datmen ungulam mach grijpen met haexkens alleen of metten draden alleen als te voren gheseit is. Ende trect men ungulam opwaert ende villet metten instrumenten die de oude meesters plaghen te heeten spatumen. Ende als ghi ghedaen hebt soe werpt een luttel souts in doghe soe dattet smelte dat vanden nagel ghebleven is of sout ende commyn te samen ghewreven ende met water ghemenct ende in die oge ghedropen ende daerboven seldi leggen catoen ende wit van eyeren ende in olie rosarum ghenet totdat ghi versekert siit van heten apostemen. Des anders daghes soe besiet oft begint te verhitten dan legter op dat vercoele ende versacht der aposteme. Ende is die niet soe cureret met medecinen die orbaerliie siin totdat ghenesen sij. Dese medecine sal men doen als dat vel of die liese op dat oghe veroudert is ende verhert dan mach men coenliic werken met deser medecine. Ende waer dat sake dat men in dien naghel op doghe niet en mochte steken een naelde noch dat men geen haexken daerin en mochte steken omdat noch te moru waer ende te weeck om dies wille dat te peesaehtich is dan moechdiit wel cureren metter medicinen die voerseit es.