Boeck van surgien

Capm. .xxiiij. van ghebroken ribben die cuere.

Alst ghevalt dat een ribbe breect soe en ist niet verborghen als men die stat soect metten vingher ende taster na so seldiit vinden onneffen ende bi aventueren men hoert de beene crijselen. Ende een ribbe mach breken in twee manieren hi mach breken inwaert ende uutwaert ende dieghene die inwaert breect is lichter ende beter te cuereren dan dieghene die uutwaert breect ende rechter ende effender soedattet stae alsoe effen als het plach te stane. Daerna suldiit baden met water daerin ghesoden sal siin goet cruijt als weghebladeren ende alle die consolideren ende dies ghelike. Ende dan sal men een spaen daerop binden op dats te doen is. Ende waer oec dat sake dat een ribbe waer inwaert ghebroken dat suldi bekennen [dat] die sieke ghevoelt grote weedum ende grote steecten als dieghene die hebben dat vledersiin. Galienus seit pleuresis is een aposteme die van binnen coemt op die ribben ende met groten weedum ende met groten steecten ende met heeten onghemake. Ende oec sterven daer meer luijden af dan ghenesen. Ende omdat die sieke alsoe grote steecten voelt dat is daerom dattet [denden] van der ghebroken ribben dwinct op die liesen van diafragma. Ende oec die sieke heeft den adem cort ende heeft den hoest ende keert ter kelen zeer veel bloets. Ende dan en can ment niet gherechten metter hant. Nochtan hebben gheseit sulke oude meesters ende raden dat men den sieken gheen spisen teten en gheve die veel wints voeden ende den lichaem doen swellen want dat gheswel vanden li\chaem

[p. 134]

driift die broke vanden ribben uut[wert]. Ende al ist dat dit som stont orbaerliic ghevalt om ghebrec vanden anderen behendicheden nochtan dunct mi quaet ende ic en priis niet want het soude volliic doen comen heete apostemen. Het seiden oec sulke meesters die vroet waren dat men daerop soude setten ventosen ende trecke zeere tot hem ende dit dunct mi veel beter ten waer dat si teveel materien soude toetrecken. Het waren oec sulke anderen die seiden dat men daerop soude legghen wolle metter jeken ghenet in werm olivensmout ende dat men tussen die ribben soude legghen werc of doec soedat die bant effen legghe al om den lichaem. Ende si seiden oec noch waert sekerliker dinc dat die sieke niet en mochte ghedraghen den steke omdat vander ghebrokender ribben noopt diafragma ende steect. Dan moet men daerop clieven ende die ghebroken ribbe ontdecken ende afsniden met behendicheit die stucken die diafragma noept ende steect. Ende waer die wonde groot soe suldise naijen ende tegader vergaderen. Ende dan suldise cuerreren alsoe als men die wonden cureert ten waer of daer enighe heete apostemen toe quamen. Ende waer daer heete aposteme so salmen daerop leggen plaester ghenet in werm olie. Ende dan salment cuereren met medecinen daer men heete apostemen mede cureert van binnen. Ende men sal hem voeden met spise ende met drincken die daertoe behoerliic siin. Ende hi sal slapen op die side daer hiit alderbeste ghedoghen mach tot aender stont dat hi ghenesen sij. Ende een ghebroken ribbe mach wel ghenesen ende worden gherestaureert binnen .xx. daghen.