Boeck van surgien

Capm. .xxiij. vanden ghebroken halskake ende die cuere.

Die halskake is gheheiten in latiin furcula pectoris die waert dicwile ghebroken ende dat mach men lichteliic bekennen ende tasten. Alst ghebroken is ende ghi daertoe gheroepen siit soe suldi daertoe roepen twee hulpe daer een ophouden sal ad iutorum dat es den arm boven den ellenboghe ende sullen trecken achterwaert ende opwaert ende die ander sal recken den hals ter ander siden waert dat die hals scanene niet ghebroken en es. Ende dan suldi die broke effenen met uwen vingheren al\soe

[p. 132]

alst betaemliic is soe datter geen oneffen[heit] en blive noch gheen dale. Ende dan seldi legghen onder die oxcel een cussen van wolle of van doeken suverliic ende groot na dats te doen es. Ende recht den ellenboghe dat hi den ribben ghenake. Ende waer dat sake dat die eijnden vanden halskake waer inwaert ghebroken soe dat men die eijnden niet uutwaert en conde ghetrecken om datse diep in is ghesteken dan doet hem averrecht liggen op sinen hals ende legt onder sine scouderen een cussen. Ende u helpers sullen u scuederen dwinghen inwaert tot dat eijnde vanden halskake dat diep in leget ghesteken opwaert ghelicht ende dan rechtet suverliic. Is oec dat sake dat die sieke ghevoelt steecte alsment tast metten vinger dan siidiis seker datter in siin splinteren van beenkens. Ende dan suldij haesteliic clieven op die broke ende sult die splinteren uutdoen. Ende hielder enich stuc aen enighe side vander broken soe suldi over tbeen enighe instrument van houte steken soedat syphac niet en worde ghescoert ende daerop suldi sniden ende uutdoen. Ende waer die wonde groot soe suldise naijen ende tegader vergaderen ende incarneren. Maer ontsaech di u erghent of soe en suldiis niet doen. Mer ghi sulten cureren soe ghi sachteliicste moecht met olie rosarum ende met wiinedic ende met dies ghelike. Ende als die broke es sonder wonde ende sonder snede dan suldi leggen plaester van ghestove van der molen of enich restauratiif ende legter op sacht werck ende boven dat werc enen twevoldighen doec ende daerboven suldi leggen een dunne spaen dat sal siin drie vingher breet ende vier vingher lanc. Daerna seldi binden met eenre vesschen die sal siin .iii. vinger breet of vier ende sulse laten gaen over den hals ende bren[c]se weder onder beide die oxelen. Ende daerna bindet den arm aen den hals ende onder die oxel legt een cleijn oercussen des nachs al[s] hi [slaept. Ende hi] sal slapen op sinen rugge. Ghi en sult oec niet verbinden voer viif of vii daghen ten waer of daer enich [quade] accedencien toequamen als apostemen of sweeren of juecsel. Ende daerna doet die plaester af totdat ghenesen si. Ende ghi moet besien alle daghe oft [dien bant] niet en slapt ende ist [hi] gheslapt soe

[p. 133]

suldiit weder van nyens verbinden. Die oude meesters hebben gheseit dat men die halscanene moet cureren met groter behendicheit ende subtiilheit want si is herde piinliic te binden ende te restaureeren. Ende selke vroede meesters seiden dat die halscane waert gherestaureert ende wel ghenesen ende gheneset binnen .xxviii. daghen of binnen .xxx. daghen. Ende selke lieden werden wel haesteliic ghenesen. Ende dat is miin seggen want ic des menichwerven hebbe gheproeft aen menighe die te lanxsten binnen 3 weken waren genesen.