Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

[p. 289]

De Zevende Ontleed-kundige voorstellige brief Van Johannes Henricus Graetz,
Aan den zeer vermaarde Heer Frederik Ruysch,
Medicyne Doctor en Hoogleeraar in de Ontleed-en Kruyd-kunde, enz.

Aangaande het Dunne Herssen-Vlies, en deszelfs uytsteekzels.

Wel Edele en zeer vermaarde Heer.

Het Gerucht, 't welk my, toen ik noch in Duytschland my ophieuw, uwen onvermoeyden yver in de ontleed-kunde, en de voortreffelykheyd uwer ontdekkingen te kenne gaf, hadt myn gemoet zodanig ingenomen, dat ik van die tyd af niets meer wenschte, als dat ik eens zoo gelukkig wezen zou, dat ik zelfs by uwen gestadigen arbeyt, die gy tot het voorzetten der ontleed-kunde besteet, tegenwoordig wezen mogt. Ik bevin nu tot myn grootste voordeel, en ben 'er ook zeer over verheugt, dat myn begeerte nu naar wensch gelukt is. Want van die tyd af, dat ik in dit land gekome zynde, voor de eerste maal de zoo zeer gewenschte gelegentheyt hadde, om my aan U aan te bieden, heb ik aanstonts uwe genegentheyd omtrent my zoo groot bespeurt, dat ik my gevoelde schielyker met ontelbaare weldaden van u overlade en opgehoopt te zyn, als dat ik om uwe gunst te verwerven (zoo myne gering vermoge ooyt in staat is om die te winnen) veel werk had gedaan. Nadien gy niet alleen gewilt hebt, dat ik uwe fraye vertoningen zou bywone, en 't U gescheenen heeft, geen weldaads en gunst genoeg te zyn, my een overvloedi-

[p. 290]

ge gelegentheyd te geven van zelfs de dode lichaamen te ontleden, maar, zoo groot is uwe genegenheyd omtrent het bevorderen van myne studie, gy hebt my ook een zeer ruyme toegang tot uw huys en Snykamer vergunt.

Ende daar binnen gelate zynde, hoe dikwils ik myn oogen slaa op de yvoor-witheyt der geraamtens: of als ik de zeer levendige kouleur en megevende buygzaamheyt der dode lichamen, door de zeer gelukkige uytvinding van balsemen tegen 't bederven bewaart, nauwkeurig beschouwe; of zoo ik overwege de bloetvaten van yder ingewant tot de klynste takjes toe, door een byzondere konst opgevult, en los gemaakt, die niet anders als door vergrootglazen gezien kunne worden; of terwyl ik aanzie de herten van menschen, pronkende met de ontdekte loop der kroonvaten, en met een levendig afbeeldtzel van de takmaking der groote slagader aanwyzende de buytensporige feylen, welken zommige Autheuren in dezelve af te beelden begaan hebben; of, eyndelyk met een woort, als ik het geheele menschelyk lichaam, en deszelfs deelen door uwe wonderlyke konst en oneindigen arbeyd ontdekt, bespiegele, zoo dikwils smert het my ten hoogste, dat myn gezigt niet bequaam genoeg is, om deze geheymenissen der natuure maar alleenlyk te bezigtigen. Alle deze dingen geven geheel en al ongemeene behandelingen te kennen, die alle konsten der ontleders verre te boven gaan, en een ernstigen aanschouwer tot de grootste verwondering verwekken, tot spyt van alle wangunstigen, dewelke, wanneer ze dezelve met haar verstant of konst niet navolgen kunnen, zy dan lasteren, en ydele haat en nyt daar tegen smeden.

Ik zal my waarlyk niet onderwinde, alle deze dingen met wel verdiendede lofredenen op te halen: want ik zou my in een werk steken, daar toe ik myn kragten niet sterk genoeg erkenne; ik ga des te meer deze loftuytingen voor by, nademaal ik wel weet, dat de zedigheid onder uwe zeldzame hoedanigheden geen de minste plaats heeft, en die loftuytingen U onaangenaam zyn. Ik zal my liever trachte te verontschuldigen over myne stoutigheyt in het herhaalde schryven. Derhalven bid ik u, verschoon myne brandende weet en nieuwsgierigheyd, waar mede ik, nog niet geheel en al met uw antwoort op myn brief vol van beleeftheyt, gunst en geleertheyt te vreden zynde, wederom uwen arbeyd heb durven stooren, en U om een klaarder onderrechting verzoeken.

Want wanneer gy my onlangs onder uwe zeltzame bereytzelen vertoonde het dunne herssenvlies [pia Meninx], het welk door uw vlyt zoo naauwkeurig en omzigtig uyt alle de ployen of vouwen en kronkels van de grote [cerebrum) en klyne herssenen (cerebellum) afgehaalt en gescheyde was, dat de rimpels van desselfs inwendige oppervlakte zeer fraay te voorschyn quamen, heb ik my verwondert over de onachtzaamheyt der Autheuren in dezen te

[p. 291]

onderzoeken. Indien Imant doorleest Galenus, Vesalius, Riolanus, Veslingius, Bartholinus, Diemerbroekius, Willisius, Vieussens, en met een woort alle zoo ouden als nieuwen, hy zal in 't geheel by haar vinden een diep stilzwygen, aangaande de ware manier en gedaante van inschieting van 't dunne herssenvlies in de zelfstandigheyt van de herssenen. Ik heb ook niets in de Anatomische tafelen van de H^r. Bidlo, waar uyt egter zeer vele te vergeefs zich veel belooft hebben, kunne vinden, dat van anderen niet meermalen al gezegt was: want deze Autheur zelfs raakt die dingen niet eens aan, waar van andere omtrent deze stoffe stilzwygen, en die gy eyndelyk, zeer vermaarde Heer, door u vlyt vertoont hebt. Deze diepe inschieting ofte indringing van 't dunne herssenvlies in alle de ployen van de grote en klyne herssenen verschaft, zelfs de reden van dit geheele stilzwygen, dewyl dezelve zoo ingewortelt is, volgens het gevoelen van Willisius, Vieussens, en volgens 't gezigt zelfs, dat het afhalen van dit herssenvlies uyt de gemelde ployen een iegelyk geschenen heeft te zyn een moeylyk, zo niet een onmogelyk werk, 't welk maar alleen volgens de gedachten van Willisius Anatom. Cerebri Cap. 7. in de herssenen van een mensch of beest, dat door 't water [hydrops] gestorven is, doenlyk was.

Derhalven, Beroemde Heer, zult gy uwen naam geen klyne luyster byzetten, en de nieuwsgierigheyt der geleerde grootelyks voldoen, zoo gy de ware inwendige oppervlakte van 't dunne herssenvlies in de tusschenplaatzen van de grote en klyne herssenen indringende, en deszelfs gedaante en gesteltenis verklaart en afbeelt.

Ondertusschen Godt verlene U, groot luister der ontleet-kunde, met uwen wel geliefden en eenigsten Zoon, dapper navolger van s' Vaders deugden, en getrouw metgezel van uwen arbeyt, lange Jaren gezontheyt en welvaart, op dat door u beyder belyt de verborgentheden van s' Menschen lichaam verder ontdekt mogen worden. Dit wenscht van Herten

Uwen onderdanigste Dienaar en getrouwe Vierder van uwe Wytberoemde Naam

JOHANNES HENRICUS GRAETZ.

Geschreven in myn bevlyd-kamer tot Amsterdam den zesde van Herftst-maand. 1696.