Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

[p. 284]

Antwoort Van Frederik Ruysch,
Aan den zeer Ervaren Heer Johannes Henricus Graetz,
Op Deszelfs ontleet-kundige voorgestelde Brief, aangaande de longe-pyps-ader, en slag-ader, enz.

Wel Ervare Heer,

WElk Galenus Anatom: administrat: lib: IV. Cap. i. Al over lang van de Geneesheeren van zyn tydt gezegt heeft, dat die genen, welde men meent zich veel bevlytigt te hebben in de ontledingen, het nuttiger deel daar van verzuymt hebbende, dat gedeelte oeffenen, het welk meer Zintwistig is; Zulks zou men ook met regt mogen van de Geneesheeren van onze tegenwoordige Eeuw mogen uytspreeken. Want de Betragting van tegenspreeken, en Zintwiste is zommigen meer gewoon, als de oeffening der ontleed-konst. In plaats dat andere al haar werk aanleggen tot het onderzoek van 's Menschen lichaams maaksel, doorsnuffelen sommige de schriften der ouden, en dat maar alleen, om tegen te spreeken. Wat my belangt, ik geve haar gaarne deze konst over, en ik zal haar deze roem niet benyden. Ik wenschte maar, dat ze my ook myn vryheyd lieten genieten: want indien ik dit van de wangustigen verkryge, zal ik nooyt nalaaten myn arbeyt te besteden tot het voort zetten van de ontleed kunde, en ik zal 't tot een hooge prys van myne naarstigheyd achten; indien ik verstaan zal hebben, dat myne betragtingen van eenige nuttigheyd in de Geneeskonst, en de geleerden aangenaam zyn. Ik achte die genen ook

[p. 285]

niet veel, dewelke my zoo verre ook tragten te benadeelen, dat ze my myn werk afhandig maken, en het anderen toe-eygenen: want dit doen zy met een geheele slegten uytkomst, en zeer ongegronde redenen, gelyk als gy zeer ervare Heer, wydlopig en zeer nadrukkelyk in uwen brief, op den negende van Oogst-maant aan my geschreven, aantoont. Waarlyk niets heb ik, dat ik aan uwe bewys-reedenen, aldaar aangehaalt, byvoege, als dat ik toen ter tyd die Autheuren niet gelezen had, dewelke sommige de uytvinding van de longe-pyps-slagader toe-eygenen, maar ik kan heyliglyk verklaaren, dat ik de gemelde slagader door myn eyge zelfs gevonden hebbe. Wat het ook zyn mag, ik heb het dienstiger geoordeelt, u, onvermoeyde voortzetter der ontleed-kunde, en uw verzoek voor 't tegenwoordige te voldoen, als het verhaal van deze myne ontdekking onzeeker en gebrekkelyk te laaten. Het smert my waarlyk ten hoogste, dat ik wegens de lugt in deze Zomer-tyd, op onze pogingen wynig dienende, geen bequame gelegentheyd heb, om uyt een dood lichaam van een bejaard Mensch de longe-pyps-slagader af te beelden. Niet te min zeer ervare Heer, zullende uw verzoek opvolgen, ben ik genootzaakt geweest myne longe-pyps-slagader na het voorwerp van een kind, dat ik by der hand had, zynde al eenige Jaaren bewaart, aftebeelden, hoopende, dat de duydelyke en nette bereyding en afbeelding de kleynheyd der deelen goed maaken zal. Het gaat nu in het een en dertigste Jaar, wanneer ik dezen slagader, genomen zynde uit het lichaam van een Kalf, onder de naam van longe-pyps-slagader bekent maakte, nadien ik vernam, dat dezelve door de [bronchia pulmonis] longe-pypen tot het uyt-eynde toe liep: Maar de natuur speelt dikwyls omtrent de uytgang van deze slagader in een Mensch: want veele hebben gezien, dat dezelve zyn oorspronk genomen heeft, zomtyds onmiddelyk uyt de nederdalende stam zelfs van de groote slagader, en dat ter zyde van de tusschen-ribbige slagaderen; maar ik heb zeer dikmaals dezelve bevonde uyt het onderste deel van de bovenste tusschen-ribbige slagader, met een stammetje voort te komen, gelyk te zien is in de 3. fig: van de 7. Tafel somtyds, zoo als de tweede fig: van de 7. Tafel aanwyst, te gelyk met de derde tusschen-ribbige slag-ader van de regter zyde uyt de nederdaalende stam van de groote slagader voortkomende, wykt deze slagader ter tusschen-wydte van een halve duym, van de gemelde tusschen-ribbige slagader af, en aan de longe-pypen gehegt zynde, vergezelschapt dezelve tot het uyt-eynde toe. Zoo dat het minste takie van de longe pyp door niemand vertoont kan worden, of 't zelve is van deze longe-pyps-slagader voorzien. Op verscheyde plaatsen word deze longe-pyps-slagader door inmondingen vereenigt met de kleynste takjes van de long-slagader, als blykt uyt de 5. fig: van de 7 Tafel: want indien de long-slagader door een waschagtige stoffe vervult is,

[p. 286]

worden aanstonds de takjes van de longe-pyps-slagader vervult; en ik twyffel 'er geenzints aan, of dit geschied van weers kanten, schoon ik nooyt zulks heb onderzogt.

Omtrent de ader, deze longe-pyps-slagader vergezelschappende, heb ik lange Jaaren in twyffel gestaan, en 't is my nog niet gebeurt dezelve te zien; ook zoo oordeel ik, dat die hier niet meer noodzakelyk is, als in de lever, alwaar de lever-slagader ook geen byzondere gezellige ader voor zig verkrygt.

Wat aangaat de uytgehoeste longe vaten, afgescheyden van alle zelfstandigheyd der longe, ik heb wel vernome, dat zoodanige ook van anderen veelmaals gezien zyn, maar nooyt heb ik dezelve door hoesten zien uytspuwen. Ik oordele met u, zeer ervare Heer, dat deze polypeuse 't zamenrunnigen zullen geweest zyn. En ik kan zoodanige Vleesch-proppen, (polypi) die wit zyn en takagtig gelyk als vaten, ja by na vaten zelfs naauwkeurig verbeeldende, een igelyk ten mynen huyze vertonen, alwaar ider een ondervinden zal, dat dezelve de waarnemers zeer ligt misleyden kunnen: want nergens in verschillen zy van de aderen en slagaderen, als alleen in 't misschen van de holligheyd, dewyl zy overal hart en vast zyn. Maar nadien 't my, die met zoo veel bezigheden bezet ben, niet toegelaten is, alles wydlopiger te verhandelen, heb ik de figuuren van alle die zaken, daar ik in't kort eenig gewag van gemaakt heb, hier by gevoegt. Ik heb deze figuuren wel zeer naauwkeurig na de voorwerpen afgerigt, maar ik beloove ook, dat ik dezelve alle braave lieden en die begerig zyn om ze te zien, in myne bereydingen duydelyker als 't middagligt vertoonen zal.

Verders, zeer Ervaare Heer, indien gy oordeelt, dat ik u ergens met myne hulp in diene kan, weest verzeekert, dat dezelve geheel en al voor uwe studie geschikt is. Ik zal altyd tragten met alderhande diensten te vergelden. Uwe zuyvere en byzondere genegentheyd omtrent my, daar gy my zoo een overvloedig bewys van hebt gegeven. Zyt gegroet, en vaart voort my te beminnen, die gy kent van gantscher herte te zyn.

Uwe Goede Vriend.

FREDRIK RUYSCH.

Geschreven in Amsteldam den 14. van Herfstmaand. 1696.