Alle de ontleed- genees- en heelkundige werken

XCVIII. Aanmerking.
Een blaas-breuk [hernia cystica] in 't Bal-zakje, waar by gevoegt was eene door schrik ontstaane Liesbreuk [Bubonocele.]

Dat een breuk eerder een uytzetting of uytspanning, als een breuk of scheuring van het buykvlies is, zal ik geenzints in twyffel trekken; ja het blykt ook genoegzaam onder de Geneesmeesters. Dit ongemak heeft zyn naam gekregen van 't geen het in zig onthoud; aldus word een darm-breuk genaamd van de darm, die daar in gesloten is; en een netbreuk, van 't net &c. Ook moet niet minder, als de waterblaas nederzinkt in het balzakje, een blaas-breuk genaamt werden; 't welk my tweemaal is voorgekomen, met de zeer vermaarde en ervaare Heelmeester Anaries Boekelman.

De zeer Agtb. Heer N.N. Koopman tot Amsterdam, kreeg voor eenige Jaaren zoo groote moeyte om te wateren, dat hy het niet konde quyt raken, ten zy hy met zyn hand het balzakje opheffende drukte. Deze quaal heeft hy zoo lang verzwegen, tot dat hy te gelyk, dat wonderlyk is om te zeggen, alleen door schrik een Liesch-breuk bequam. want daar barste onvoorziens in zyn kelder een groot wynvat, waar van hy, daar by zynde, zoo verschrikte, dat hy aanstonds verviel in een Liesch-breuk. Het welk my nog eenmaal is voorgekomen in een ander, die alleen door schrik schielyk een breuk kreeg; en de bovengezegde Heelmeester (die zeer ervaren is in 't genezen der breuken) heeft my verhaalt, dat hy het meermalen ondervonden heeft. Deze

[p. 135]

Lies-breuk heeft de Zieke gedwongen, de behulpzaame hand van anderen te verzoeken. Ik wierd daarom geroepen met den vermaarde Medicyn Bellangier, en de zeer bequaame Heelmeesters Andries Boekelman, Pieter La Nou, en Pieter Adriaansz. Maar nademaal de Liesch-breuk zoo eng geslooten wierd van de omleggende peezen der spieren, dat geen van ons alle den lyder hulpe konde toebrengen, is hy in 't korte gestorven. De opening van deze veelvuldige breuken, hebben ons de bloedverwanten toegestaan; in welke wy, de Liesch-breuk doorgesneden hebbende, hebben aangemerkt, dat een gedeelte van de omgewonde [ileum] darm ontstoken, en met het vuur (gelyk dikmaals gebeurt) bezet, en de scheur, (gelyk gemeenelyk gezegt word) of liever de verwydering zoo nauw was ontrent de peezen van de buyk-spieren, dat 'er nauwlyks een vinger door konde gaan: waar door het gezegde deel van de bogtige darm, geenzints konde ingebragt werden. In 't balzakje hebben wy naderhand de geheele waterblaas nedergezakt bevonden.