Surinaamsche mengelpoëzy

[p. 214]

Myn negerjongen, Cicero.

Uw juk is licht, daar gy, na 't doen der daagsche merken,
Nog uurtjes ovrig hebt om voor uzelv' te werken:
Gedenkt, ô volken! dat Bataafsche slaverny
Uw' armen vryen staat verre opweegt in waardy.

Zie wandeling naar de plantaadje Ma Retraite.

'k Mogt van myne ouders dikwyls hooren:
ô Jongen! gy zyt vrygeboren:

Dit heugt my van myn vroegste jeugd;

Maar, naauwlyks was ik dertien jaaren,
Of 'k zag my door veröveraaren

Besprongen, die my ras, vol vreugd,

Verkochten; weg was toen myn vry:

'k Wierd slaaf en kwam in slaverny.

[p. 215]

 

'k Heb dikwils op het schip gekreten,

 

Uit vrees dat iemant me op zoude eeten,

 

Te meer dewyl ik jeugdig was;

 

Maar, toen ik, na een reeks van dagen,

 

Niets hoorde van dien kost gewaagen,

 

Verydelde myn schrik welras.

 

'k Liep, zonder kluister, vrank en vry,

 

Door 't schip, ofschoon in slaverny;

 

 

 

'k Zag eindlyk Surinanie's stranden;

 

'k Zag 't schip daar, in de haven, landen,

 

En 't anker werpen in den grond.

 

Toen zag ik ons, met gantsche benden,

 

Van boord af naar een pakhuis zenden.

 

Hier keek ik op de plaats eens rond:

 

Ik zaag daar slaaven, vrolyk. bly':

 

Dit gaf my troost in slaverny.

[p. 216]

 

Ik wierd verkocht...en, pas gezeten,

 

Verzorgde my myn heer van eten:

 

Ik kreeg een slaapplaats,en een kleed

 

Om my, by ontyd, toe te dekken:

 

Dit kon my iets tot heul verstrekken:

 

Geen stersling deed my eenig leed;

 

'k Dacht echter nog om 't jeugdig vry,

 

En 't naakend werk der slaverny.

 

 

 

Myn eerste werk was alle dagen

 

Myns meesters jas hem na te draagen,

 

Wanneer hy hier of elders ging;

 

Als ik misdeed dan kreeg ik klappen;

 

Maar vader kon my anders trappen,

 

Wanneer de boosheid hem beving:

 

'k Was vry, maar niet voor slagen vry,

 

Zo min als thans in slaverny.

[p. 217]

 

'k Begon nu schoenen schoon te maaken,

 

Den rok te borstlen, en te waaken

 

Op pligteh van een' heerenknecht,

 

Ja zo, dat ik het durfde waagen

 

Den parasol voor hem te draagen,

 

Met staatsie, als een kaars zo recht.

 

'k Vergat allengs myn jeugdig vry,

 

Gewennende aan de slaverny.

 

 

 

'k Begon thans mooi de taal te leeren,

 

En kreeg ook slag om baard te scheeren:

 

Dit was behaaglyk voor myn' heer;

 

Ook leerde ik hairen op te maaken:

 

Toen kreeg ik, onder andre zaaken,

 

Van hem een broek! een broek van leêr!

 

Dus wierd ik grootsch, ofschoon niet vry;

 

'k Wierd grootsch in myne slaverny.

[p. 218]

 

'k Vroeg eens, wyl ik het niet bezefte

 

Hoe elk de vryheid zo verhefte,

 

Aan Quamina: Wat is toch ‘vry’?

 

Hy sprak: ‘Myn vriend! dat zyn maar droomen,

 

Die niet by my in oogschyn komen:

 

'k Weet niet waarin haar grootheid zy.

 

Maar op de kust^(*) is 't anne vry

 

Zo goed niet als bier slaverny.

 

 

 

Want daaglyks moet men daar zyn leven

 

Ten besten voor de roofzucht geeven;

 

De wetten zyn 'er onbeschaafd;

 

Het is 'er vreeslyk om te woonen,

 

En de armê komt zich staâg vertoonen,

 

Ofschoon men altoos zwoegt en draaft.

 

Dus is by ons het arme vry

 

Veel erger dan hier slaverny.

(*) Guinea.

[p. 219]

 

'k Zal u van 't vry nog meer vertellen:

 

Toen ik myn' meester mogt verzellen

 

Naar 't vryheidminnend Nederland,

 

Dacht ik: Zie zo! nu zal ik leeren

 

De vryheidswaarde recht waardeeren,

 

Dewyl men dáár de slaafschheid bant:

 

'k Bedroog my, want het arme vry

 

Scheen erger dáár dan slaverny.

 

 

 

Ik zag een reeks van arme blanken,

 

Die 't Opperwezen zouden danken

 

Indien zy 't hadden zo als wy:

 

Ik zag hen kruijen, torsschen, zwoegen;

 

Ik zag hen trekken, graaven, ploegen;

 

Behoefte heerschte aan hunne zy':

 

Toen dacht ik: Ach! is dit nu vry?

 

Zo vry is 't ook in slaverny.

[p. 220]

 

't Is waar, gy zult my mooglyk zeggen,

 

Dat elk dáár 't werk kan nederleggen,

 

Want elk is in zyn' omkring vry;

 

Dit is zo! maar, wie niet wil werken

 

Word aangezien gelyk een verken,

 

Ja, als een pest der maatschappy.

 

Zodat, myn vriend! dáár 't arme vry

 

Het juk torscht van de slaverny.

 

 

 

Daar zynde, bleef my niets verholen:

 

Ik hoorde dat in 't grootsche Polen

 

Verbaasd veel arme blanken zyn;

 

Dat hen de ryke sel kon plaagen,

 

Hen martelen met geesselslagen,

 

ja, sterven doen door wreede pyn:

 

Ik kies voor zulk rampzalig vry

 

Veel liever myne slaverny.’

[p. 221]

 

Toen Cicero dees woorden hoorde,

 

Was 't of die taal zyn hart doorboorde;

 

Hy zeide dus tot Quamina:

 

‘Laat ons, met dit ons lot te vreden,

 

Niet klaagen om den dag van heden,

 

Opdat het ons niet kwalyk ga.

 

Gy leert my dat het arme vry

 

Niet haalt by onze slaverny.

 

 

 

Ik vind, na 't doen der daagsche merken,

 

Nog tyd om voor myzelv' te werken;

 

Myn juk is zagt, myn last is licht;

 

En, zo ik kindren moog' verwekk,

 

Zal hen dees les tot leering strekken:

 

Altoos te zorgen voor hunn' pligt.

 

Ja! 'k zal hen leeren, dat Bataafsche slaverny

 

Hunn' armen vryën staat verre opweegt in waardy!’