|
| |
Derde bedrijf.
De Prince Aristippus.
IN nare eenicheid met kribbige gedachten,
Vol yd'le klachten, bedrukt'lik zwerf,
Het hof, en mijn lief, helacy! derf,
Niet isser als wantrouwingh lukloos te verwachten,
Den Hemel ik vermoey, mijn zelven ben ik moede,
Vermits ik voede // op flaeuwe hoop,
Het hof, en mijn lief, helaes! verloop
De knaginge, op me! verschrickt dit laffe bloede.
Zijn Majesteyt my haet, en Celia is afkeerlijk,
Ach al te deerlijk // mijn onluk zie,
Het hof en mijn lief, onwillich afvlie,
Ontprinst dees Prince is van Prinsens state heerlijk.
Door 't af-zijn hoopten ik mijn knaging te verzachten,
Maer lacy! brachten // meer ong'nucht
Van 't hof en mijn lief ben ik ghevlucht:
Maer nimmer vluchten kan van 't dool-hof mijns gedachten.
Waer of Valerio toeft? te lang hy, laes! verwacht:
Ha Hemel! gunt dat hy maer tijding met hem bracht
Van die ondankb're Vrouw', van Celia, ha wrede
Verharde Hertogin! mijn smeking, en gebede,
Mijn beed'ling, lacy! kan 't vermurwen niet u hert?
Maer door mijn vlaying meer, en meerder steeds verhert,
Hier comt hy, ha Valeer! te lange ghy verbeyden.
Valerio.
Myn Heer, van 't hof en kost ik vaerdiger niet scheyden,
Geen tijding breng ik ook die u verblijden mach:
Want noyt ik 's Conings hof in mijne tijden zach
Zo cierelik gepronkt, en met volmaekter vreughde.
De waerom ik weet wel, doch nimmer kan mijn jeughde
| |
| |
Ach neen, maer d'ondergang mijns zonne dit aenwijst.
Me Vrouwe de Princes is om u hier gekomen.
Helaes! 'tis my al tegen, Zonne, Maen en stromen.
Vw Vader dat verzocht, en Vrankrijk zond heur hier.
Mijn herte trilt, helaes! in een verwoest getier.
Door knaging deses borst: want nu zal eclipseren
Mits ik heur niet wil zien.
Vw hoogheid u verzint, want dat kan niet geschien.
Zijn Majesteyt gezonden heeft in alle hoeken,
Alleenlijk om uw hoogheid dadelijk te zoeken,
Gebannen is zijn zoon door lukkeloos misval:
Zijn toren my verdreef door haesticheid zijns zinnen,
Dus als hy om my wenscht dan zal hy my niet vinnen.
'k Beklage de Princes, want Celia die leeft
In dit bedroefde hert, geen afgoddinne heeft
Mijn ziel, helaes! als heur de Coning heeft verkoren.
Me Vrouwe de Princes, zijn arbeyd was verloren,
Mijn kiesing elders neyght, dies nimmer ik in d'echt
Met heur verzamen zal. Valerio het recht
Heb ik aen mijne zijd'. Mijn Vrouw' moet ik verkiesen,
Mijn vryheid wil ik ook om niemants wil verliesen.
't Zijn molenaers zoo 't schijnt.
Molimpo, de Grave Prospero, beyde in molenaers kleedinge.
Martijn ik bid u laeten wy ten booswaerts gaen.
Doch 't kan hier wel zijn gedaen,
't Geen dit wantrouw'ge hert, helaes! heeft voorgenomen.
Hoe? waerom zou wantrouw' Molimpo over komen?
Hier mede ik verniel mijn overblijfsels tijd.
'k Geloof niet dat ghy buyten uwe zinnen zijt.
Martijn nu dat mijn sterren zo afgunstich waren,
Dat Laura, die ik lang mijn hert gegeven had,
Heur liefd' my nu ontrukt, en zeker weet hoe dat
Zy u genegen is, en uw nu heeft verkoren,
Verschuldicht zy zo qualik g'lijk ik wel gae verloren.
Wech met dees razerny, Molimpo zijt ghy zot?
Wilt ghy om werelds ramp vertoornen uwen God?
Molimpo zijt gerust, zijn dit uw quels-verdrieten?
'k Belegt zy my verlaet, en ghy heur zult genieten.
Onnoodich, maer bezadicht uw verwoest gemoed,
| |
| |
Verlaten niet alleen, maer Laura zal my haten.
Haten, en gelooft het voor gewis.
Martijn het schijnt my dattet gansch onmoog'lijk is.
Vermits ghy niet en weet op wat grond ik mach spreken.
Zou Laura heure liefde t'uwaerts kunnen breken?
Gansch breken, en u lieven g'lijk zy vooren deed':
Brengt ghy maer Laura hier.
Molimpo, van het geen wy spraken hier te zamen,
Vaynst in de beste voegh', my 't al beleggen laet.
Ik gae Martijn, en volgh' in alles uwen raed.
Dit is de mool'naer die wy laest by Celia vonden,
Of't luk ons dienden dat wy nu vernemen konden
Watt'r omme gaet in 't hof.
Het schijnt mijn Heer hy is 't.
De molenaer, helaes! in 't minste niet en gist
Zo is 't de Prins: hy is 't; ha Hemel! uw vermogen
En desgelijkx u beyde t' zamen, vriend van waer
Is uwe comst? waer heen? dus van de wegh verscheyden?
't Zy dat ghy na de molen uwen gang wilt leyden.
Ons maelt genoech in 't hooft.
't schijnt dat ghy komt vermoed.
Die zonder rusten gaet, gewis vermoeyen moet.
Te voet te gaen ik acht ghy niet gewent moet weesen.
My dunkt dat ik u heb noch meer gezien voor deezen.
In 't hof van d'Hertoginn'.
Daer koom ik in 't gemeen,
Hoe na heur dienaar zijt?
Heur dienaer en heur slave,
Op heur gezicht ik dit verstikte herte lave,
Hoe liefde ghy Me Vrouw'?
Zwijght vriend: want zulken roem u wel berouwen zou,
Mits zy de liefd' verfoeyt die niet en is gansch echt'lik.
Ghy achten my heur waerdich, kenden ghy my recht'lik.
Nu ik u wel be-oogh, my dunkt dat ik u ken:
Lieft ghy de Hertogin? ik van gevoelen ben
Ghy reuckeloozich doold, hoe? zou zy u begeeren?
Veel eerder my in dees bemeelde mool'naers kleeren:
Wanneer zaeght ghy heur laest?
'k Ben daer onlangs geweest, maer gae daer nu weer haest.
Zo ziet ghy 't lieve licht van die hooghwaerde Vrouwe.
Daer is geen licht, want 't is al droefenis en rouwe
Nae 't overlijden van de Grave, zo ik hoor.
De Graef is 't niet, maer ik die 't leven gansch verloor.
Hebt ghy de Hertogin met yemand wel zien spreken?
De Prins ik by heur vond, maer na my docht, aen 't teken
| |
| |
De neyging toont of't geen afkeerlijkheid veracht,
Zo docht my dat de Prins in d'Hertogins gedacht
In 't minst niet was gheplaetst.
Wat was't dat ghy meer hoorden?
Maer dat de Prins daer na de Grave deed vermoorden.
Wiens dood de Hertogin steets weenende beklaeght,
Want zy de Grave noch in heure herte draeght,
Vervloekende de Prins, zo doen ook d'heuren t' zamen.
Ik heer? ik zeyde willich, Amen:
Want zulken tyrannij geen Prinsens hert betaemt,
'k Verwonder dat de Prins hem niet en heeft geschaemt
't Is waerdich te beweenen.
Vriend Molenaer zo ghy u hulp my woud' verleenen
Hoe? wilt ghy met hem gaen?
In vreemde kleeding', waerom zoud' ik niet bestaen?
Geen beter kan ik vinnen.
Wat kan de liefd' niet doen in dien die recht beminnen?
Ik gae met hem vry in, en klaegh' aen heur mijn nood,
En zweer ik stervend' leef, en levende ben dood.
De vinding' is niet quaet.
'k Salt hem te voren leggen.
Mijn vriend ik bid u wilt vrymoedelik my zeggen
Of my door uwe gunst een weldaed mach geschien?
Zoo 't reed'lijk is ghy meucht my stoutelik gebien.
Tot dankbaerheid ik u dees gouden keten geef.
't Schijnt gout na ik hem weeg.
Veel meerder loon als dit zult ghy van hem genieten.
Gelooft dat geene dienst my kunnen zal verdrieten.
Om Celia te zien most ghy my by heur leen.
Neen, maer in de mool'naers kleen.
Zo zijt ghy onbekent. mijn Heer 't zal u gewerden.
Zult ghy stantvastich in uw woorden wel volherden?
Dat ghy my kost te recht 'k weet ghy niet twijflen zoud.
Ach neen! op my u vry vertrout,
Al ben ik ongezien in kleeding, en in weesen,
Gelooft, mijn Heer, ik ben uyt goede stam gereesen.
't Is tijd voor my om gaen, mijn me-gezel vertoeft,
Wy gaen om mool'naers kleen, en volcht ghy, want ghy b'hoeft
Daerom niet meed' te gaen: maer meught al zaftjens volgen.
Dus laet ons t'zamen gaen.
Geluckigen toeval my onverziens gemoet,
Dus werd liefd vaeken door d'onnoozelen gevoed.
Ha Celia! nu zal de Prince u ontstelen
't Verweende schoon uw's schoon, hoe wel 't u zal vervelen
Het molenaers gewaeyd. 't gesteel is vaeken zoet,
Mits het vernufts beleyd ons dat verkrijgen doet.
Verkregen ongegunt teelt heymelik behagen.
Verzaed uw lange hoop, wreekt nu uw naerlik klagen,
| |
| |
Wist af de brakke vloed uw's bitterlik geween,
Verquikt uw arme hert, staekt uw benaeuwt gesteen,
Vw lang gekerm, en smert, uw daegh-raed komt genaken,
Vw lang verschoolen zon zal boven d'aerd' geraken,
Vw lang verdwenen licht by toeval flick'ren zal,
Vw lang geween verquikt nu door 't gezicht uw's al,
Vw lange duyst're nacht zal lukkelik nu dagen,
Vw oogen zullen zien 't geen zy in lang niet zagen,
Verbaest niet Prins uw ziel door 't hemelse gezicht,
Verschrikt niet droeve hert door 't onverwachte licht,
Maer offert aen me Vrouw' het waerdste uwes wesen,
Mits uyt uw afgoddin het lukkichtst' is geresen,
Vergeet d'afkeerlijkheid die zy u heeft betoont,
Vergeet d'afgunsticheid daer zy uw liefd' me loont,
Vergeet de wreedicheid uw's stuure Hertoginne,
Vergeet, helaes! dat zy u nimmer kost beminnen,
Be-ooght alleen uw hertens liefde die ghy draeght,
Vergeet de bange knaging die u heeft geplaeght,
't Zal alles zijn verzoet, nu ghy slechts meucht aenschouwen
De waerom, en de oorsprongh' uwes zielens rouwen.
Ha liefde! trotse kracht, verkrachter des gemoed,
Waerom is 't dat ghy onze graeghten haken doet
Te knielen voor het Autaer onzes ziels ellenden?
In wiens verharde borst men noyt, helaes! bekenden
Medoogelik beweeg, maer spijtige afkeer:
Is 't om dat ons' ellenden daer door meer en meer
Verdubb'len? Nu 't zal zijn, en toonen my gelaten
Om d'Hertogin te zien, die oyt heur Prinse haten,
Ha liefde! dolle passy, wonderbaer van aert,
Als liefde afkeerlikheid met liefde even-aert.
Molimpo, en Laura.
Waer is Martijn gebleven?
Waer ik hem klaeghden al mijn quelling en verdriet,
En hy my zeyden 't gene ik op 't breetst' verhaelden.
Hy ist, Martijn het schijnt ghy faelden
In 't redelijk verstand, na 't geen Molimp my zeyd;
Wat is 't? Melancoly? die in uw hers'nen leyd?
't Ondekken van de waerheid,
Want ziende dat Molimpo leeft in droeve naerheid,
En ik de oorzaek ben hy u weerliefde derft,
Waerom Molimpos leven duysent dooden sterft,
En ik u niet en lief, was 't raedzaem te verklaren.
Zo kent ghy dat u woorden beuselingen waren?
Niet anders als bedrogh, en een bevaynsde schijn.
Hoe? kander in de mans zo snoode valsheid zijn?
| |
| |
Nootzakelik bedrogh is licht'lik te verschoonen.
Waert ghy genoodrukt my bevaynsde liefd' te toonen?
Ik lief u, maer niet om in d'echt te zijn verzaemt.
Hoe quamt dat ghy zo veer met my in woorden quaemt?
De woorden woorden zijn, wat anders zijn de werken.
Hier uyt zo meucht ghy, Laura, zijne boerting merken.
Wast? oneerlijk was 't gedaen.
't Zy eerlijk of oneerlijk, 'k moet u, Laura, raen
Dat ghy Molimpos liefd' met d'uwen wilt vergelden,
't Is nu twee jaren hy zijn herte t' uwaerts stelden,
En noyt uw liefd' verkreegh: hy is uw liefde waerd',
Wel doet ghy zo ghy met hem echtelik vergaert,
Binnen.
De trouwe liefd' die ik u lange heb gedragen,
Ondankbaren, te wreed ghy in uw doenten bent.
Nu hebt ghy, Laura, zelfs gehoort 't geen hy bekent,
Laet 't u niet quellen, lief, zijn boerting, en ontrouwe,
En maekt u, Laura, nu Molimpos echte vrouwe:
De wreedheid, en ontrouw daer hy u meed' gemoet,
Zal door mijn reyne liefde t' uwaerts zijn verzoet.
Hoe? waent ghy ik zo haest mijn liefde kan vergeten?
Vermits ghy uwen tijd zo vrucht'loos hebt versleten.
Versleten? 't is wel waer, maer liefde blijft stantvast.
Hoe? kunt ghy lieven zo ghy ziet zijn haet in 't last?
Die haete vaeken doet de liefde meer ontsteken.
Hoe zoud ghy lieven zo ghy zijne liefd' ziet breken?
Vermits men vaeken wil het geen men niet vermach.
Noyt zulken passy ik in geen'ge vrouwe zach.
In vrouwen aldermeest, als zy eens grondich minnen.
Zo moet gansch zijn verblind de loots-vrou heures zinnen.
Verblind in ander keur als liefd' eens keurlik kiest.
En blijft uw keur noch keur, zo ghy uw keur verliest?
't Verliesen breekt geen keur, want keur kiest voor 't verwerven.
Als keur geen keur geniet, moet dan de keur niet sterven?
Neen, want de keur is keur voor men 't verkoren heeft.
En zoo 't verkrijgen van de keure hoop'loos leeft?
Dat 's ongeluk, maer lijkwel blijft de keur in weezen:
‘Want keur most anders uyt verkrijging zijn geresen,
't Verkrijgen van de keur geeft keure, hert, en ziel,
Doch mist de keur heur keur, nochtans de keur behiel
Heur eerste wesen: 't welk sproot uyt een hertens tochte
Die onderscheyt in 't krachtichst' onzes zielen wrochte,
En zijnde eens geheyt, 't verwiss'len wert belet.’
Door krachte van de willens keur'ge wet,
‘Zo dat keur keure blijft, al wert keur niet verkregen,
Dus kan 't verliesen van 't verkoren niet bewegen’
| |
| |
Te rukken uyt mijn hert die keur daer heeft geprint.
Wat voordeel Laura, zo Martijn u niet bemint?
Daerom zal moog'lijk keur in keure meer verkloeken,
Want zo ghy d'aert van keur wilt kundich onderzoeken,
Zo zult ghy vinden dat keur heur daer meest na stelt,
Om krijgen 't gene dat onmoogh'lijkheid verzelt:
Dit 's reyne liefdens doent.
Dus moetmen om de liefde vele quelling lij'en.
Neen 't geen de liefde doet.
't Schijnt Laura dat ghy dan Martijn noch lieven moet.
Ik lief hem om de keur die liefde op hem leyden.
En lieft hy niet weerom zo hy u zelven zeyden?
Zo blijf ik met mijn keur 't welk hy ken hind'ren niet.
'k Bedroef my dat men deeze passy in u ziet.
Ken mijn twee-jaer'ge liefd' die ik u heb gedragen,
Het bidden en 't gesmeek, de bitterheid mijns klagen,
De trouw' die ik betoon, de quellingh die ik ly
V niet bewegen, ghy de keure aen de zy
Door uw medoogen stelt, en wisselt uw verkiesen?
Of wilt ghy, Laura, dat ik lievende verliese
Het aengename leven mijnes jeughdens tijd?
En boogen meught dat ghy de oorzaek daer van zijt?
Hebt deernis, Laura, smoort de wreedheid uw's gedachten.
Ik kan niet minder als uw liefde t' mijnwaerts achten.
Lief, maekt u dan mijn Vrouw', en ik maek my u slaef:
Voogdesse mijnes herts, mijns middelen, mijns haef:
Mijns zelven al, en al, meer kunt ghy niet begeeren,
Molimpo zal uw, lief, ontzichlik stedich eeren,
Als Keur-vorstinn' mijns ziel, die 't al gebieden heeft
Mijns weezen, eeuwich, en zo lang Molimpo leeft.
Ach Laura! voeld uw herte gants'lik geen medogen?
Wy willen vaeken niet het geen wy wel vermogen.
't Geen onverkrijghbaer is daer na strekt onze graegt.
Kunt ghy niet lieven, Laura, die u liefde draegt?
Zo most de niet gheliefde van zijn liefde scheyden
Ter vaert als d'een bemerkt dat d'ander niet bemint,
Noodzaek'lik most dan liefde zijn weer-liefdens kind,
't Welk strijd recht tegens reen, mits weerliefd' werd gebooren
Eerst uyt de liefd', want na dat liefde heeft verkooren,
En liefde smeekt en vlayt, om weer gelieft te zijn
Lijd liefde voor 't verkrijgen veel geknaegh en pijn,
Doch mist in 't eynd weerliefd', kan liefd' allengskens breken,
Maer niet dat liefde tracht door 't haten hem te wreken,
Al liefd' Martijn my niet daerom hy my niet haet.
'k Zie, Laura, dat uw reden boven passy gaet.
| |
| |
Doch als ghy wel bedenckt dat hy u liefd betoonden
Bevaynsdelik, en hy u trouwe liefde loonden
Met tuyling en gheboert, kraeckt dat u liefde niet?
Ach ja, maer niet dat daerom liefde gansch vervliet,
't Alwerken vande tijd kan liefde wel verdrijven
Maer inde lievers hert moet noch een voncxken blijven.
't Welk vaeken licht ontsteekt aen g'heugenissens vier.
En blaekert zo in 't hert, met zulken vreemd ghetier
Dat dikwijls 't arme hert zyn onluk moet beklaghen
En oorzaekt datmen schaers de tweede liefd kan dragen:
Dus is 't uw ongheluk ghy t' mynwaerts liefde stelt.
Dees armen boesem Laura was twee Jaer verzelt
Ontsteken, en ghevlamt, hoe zou die nu verdoven?
Al waert schoon dat Molimpo gansch'lik waer verschoven
Verfoeyt, veracht, en heel afkeerelik ontzeyd,
Daerom de liefde t' uwaerts nimmer van my scheydt,
Maer in myn passy zal ik steets in knaging leven.
Zo b'hoort ghy dan ook my myn passy te vergeven,
En oord'len na u zelfs. Molimpo al waert dat
Ik u myn liefde gun die Martijn eerst'lik had
't Is twijffelachtich oft myn Vader zou behaeghen.
Die zorghe laet op my, ik zalt hem zelven vraghen,
Zo ghy vermurwt uw hert en myne quel medooght.
De tyd veel werken kan waer op vertrouwen mooght
Ik dank u voor uw liefd, beveelt het aende tyd.
En d'Hemel, lieve Laura ghy verzekert zyt
Dat ik geduldelik tyds werking wil verwachten.
't Is tyd ik gae, vermits wy van het hof nu brachten,
Nieu-kooren, en het water is naest aende vloedt,
Waerom ik noodich op de molen weezen moet:
Verhaelt Martijn in't minst niet wat ik u nu zeyde
En zo myn Vader vraeght waer ik dus lang verbeyde,
Zeght hem dat ik de roselaer gansch heb ghewiedt,
Ik ga doort elmen bos op dat my niemant ziet.
En zonder Laura dat ik dese lippen raeke?
Ha Laura dat ghy wist wat Nectarlyke smake
Ik uyt die lieve vochte in myn herte stuur
'k G'loof ghy my gheven zout thien duyzent alle uur.
Vaert wel, vaert wel Molimpo, trouwe
In spijte van Martijn zo maek ik myn uw vrouwe
Beboert hy myne liefd, en toont hy 't my int laest,
De vrouwen in 't ghemeen verwis'len ook wel haest.
|
|
Auteursrechtvrij