De ring fan it ljocht

Fryske folksforhalen

Snie

‘It wie om maeije hinne. Ik die noch yn fellen, mar ik skarrele hwat foarút, dat ik kocht ek wol ris in skiepke en in keppeltsje lammen. Sa wie ik ek ris nei in fémerk, ik hie hannel dien en de middeis kaem in loft opsetten, it waerd der swart fan. It wie in sniebui, ik ha 't fan myn libben sa net sjoen. Ien fan 'e boeren hie yn in hoeke fan 'e merk in bolle set, ôfgryslik sa'n ein beest. Mar doe't in ûre letter it snijen hwat lichte, wie dy bolle net mear to finen. De man hat ark helle, skeppen en snieskouwers, en doe ha se de bolle en it oare fé útgroeven. Se wiene der allegearre noch, mar se sieten muorrefêst, djip ûnder de snie. Dat bart noait wer, en yn maeije hielendal net’.

‘Jimme witte net mear fan snie’, sei Jan op in oare kear, ‘mar yn myn jonge jierren doe is der op in nacht sa folle snie fallen, doe sieten de huzen der ûnder. De oare moarns groef myn buorman him earst omheech en doe by ús nei ûnderen en hy rôp troch de skoarstien goeije moarn. Ik tochte, ik moat mar in tunnel grave om fan it iene plak nei it oare to kommen. Earst mar ien dat op nei de Ham. Mar ûnderweis kaem ik de Hamsters tsjin; dy groeven in tunnel nei 't Fean. Ik sei: Mannen, earst mar even mei yn 'e hûs, Tsjits hat de kofje brún’.

Doe seine in pear fan 'e taharkers tsjin him: ‘Ja Jan, dou forteist wol in moai forhael, mar ast in tunnel troch de snie graefste, hwer litst dan de snie? Dêr rekkest forlegen mei’. ‘Dêr wie 'k op klear’, sei Jan, ‘foardat ik moarns oan 't wurk gong, dronk ik in ûnbidigen tsjettel mei thé leech. As ik tofolle snie hie, dan wettere ik der op en dan teide it. Doe't ik de tunnel klear hie, wie it wetter biferzen en doe koe 'k op redens fan 't Fean nei de Ham’.

In oare winter hie neffens Jan noch stranger west en folle langer duorre. Miskien

[p. 393]

wie dat de swierste wol dy't der oait west hie. It frear sa bot, dat it iis yn 'e dobben en fearten lei oan 'e boaijem ta. Doe wie it bigoun to snijen en it snijde salang troch, dat alle huzen op 'e heide sieten der ûnder. Mei it fé op 'e stâl rekken se oan, hwant se koene gjin kant út mei de stront. Doe wiene se meielkoar bigoun om hoalen út to graven ûnder de snie, dêr't it fé yn om rinne koe. De winter hâldde mar oan, en op 't lêst krigen de lju skjin har nocht. Jan hie in pear freonen by him yn 'e hûs hawn en hy sei: ‘Jonges, wy forfele ús hjir dea - wy moatte sjen dat wy oar folk bineikomme’. Doe bigounen se to slatten en se groeven gongen fan it iene hûs nei it oare, en njonkelytsen ek ien nei de herberge. Dêr kamen se doe gear en se hiene salang yn 'e snie sitten en toarst biskrept fan it snieslatten, dat nou woene se de sinnen wol ris forsette. Sadwaende bigounen se to slokjedrinken en to kaertspyljen; se hiene de measte wille en forgeaten de tiid. Doe op in kear gong de doar iepen en der kaem ien yn dy't fierderôf op 'e heide wenne. Se seagen forheard op en rôpen: ‘Forhip, wy hiene dy hielendal forgetten. Hoe bistou hjir kommen, sa ûnder de snie troch?’ Hy seach noch forhearder: ‘Under de snie troch? Hoe krije jimme dat yn 'e plasse!’ ‘Nou, hwat dan?’ Hy sei: ‘Ik ha krekt to melken west - ik tink, ik moat mar ris efkes in slokje keapje’. ‘Fuort west to melken! Hwer hastou dyn fé dan?’ ‘Nou, dat rint yn 't lân! Hoesa? Witte jimme dat net?’ Se seine: ‘Mar alles sit doch ûnder de snie!’ ‘Nou’, sei de man, ‘dan moatte jimme ris bûtendoar komme’. Se kamen bûtendoar: de beammen wiene al wer yn 't grien roun, de heide kaem al wer út en der stie al in aerdich sneedtsje gers op 't lân. It wie al fier yn 't foarjier, mar dat wie de mannen troch har sûpen en kaertspyljen ûntkommen.