De ring fan it ljocht
(1976)–Ype Poortinga–
Auteursrechtelijk beschermdFryske folksforhalen
Ype Poortinga, De ring fan it ljocht. Fryske folksforhalen. Bosch en Keuning / De Tille, Baarn / Leeuwarden 1976
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De ring fan it ljocht. Fryske folksforhalen van Ype Poortinga uit 1976.
redactionele ingrepen
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 6, 150, 196, 250, 334, 370 en 375) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina 1]
De ring fan it ljocht
[pagina 2]
FRYSKE FOLKSFORHALEN
sammele en útjown troch Ype Poortinga
I. De ring fan it ljocht
Nr. 491
Dizze útjefte is mooglik makke troch de Fryske Akademy mei stipe fan it Prins Bernhard Fûns, it Anjerfûns Fryslân en it Frysk Utjefte Fûns.
[pagina 3]
Ype Poortinga
De ring fan it ljocht
Fryske folksforhalen
Bosch en Keuning nv, Baarn
De Tille bv, Ljouwert
[pagina 4]
ISBN 90 246 4208 6
In publikaesje fan de Fryske Akademy to Ljouwert, útjown by Bosch Keuning n.v. to Baarn en De Tille b.v. to Ljouwert. 1976.
Mei tekeningen fan G. van der Meer
Ut dizze útjefte mei neat formannichfâldige wurde troch middel fan druk, foto-offset, fotokopy, mikrofilm of op hokker oare wize dan ek, sûnder dat dêr in skriftlike tastimming fan de útjowers oan foarôf giet.
[pagina 409]
YNHÂLD
I
IT RYK FAN MACHT EN RIEDSEL
Wûnder- en tovermearkes
| side | ||
| 1. | De wûndere skûtsjesilers | 7 |
| 2. | De wite wolf | 11 |
| 3. | Greate Gjalt en Lytse Gjalt | 15 |
| 4. | Jan yn 'e sek | 18 |
| 5. | Oer de glêzen berch | 19 |
| 6. | It nutefanke | 23 |
| 7. | De likefretter | 25 |
| 8. | De trije prinsen en de falske prinses | 27 |
| 9. | De feint sûnder skaed | 35 |
| 10. | Dou bist in sodze | 39 |
| 11. | De sterke prinses | 40 |
| 12. | It testamint | 46 |
| 13. | De trouwe freon | 49 |
| 14. | Heideskyn | 53 |
| 15. | Fortrou op my! | 54 |
| 16. | It liet fan 'e wike | 62 |
| 17. | De jongkeardel dy't troch de Dea dokter waerd | 64 |
| 18. | De prinses mei de tolve bruorren | 69 |
| 19. | De prinses dy't harsels in bern winske | 73 |
| 20. | Twa op 't paed | 75 |
| 21. | Sterke Freark | 77 |
| 22. | Lytse Pino | 79 |
| 23. | Mear as fjouwer oaren | 80 |
| 24. | It eilân en de gouden appel | 82 |
| 25. | It geloksmantsje | 83 |
| 26. | De skieppehoeder en de prinses | 88 |
| 27. | De hear en de weesjonge | 92 |
| 28. | To plak brocht | 94 |
| 29. | Trije redsume jongkeardels | 95 |
| 30. | De misledige deaholle | 97 |
| 31. | De tankbere deade | 98 |
| 32. | It fanke dat mei sawntjin jier stjerre moast | 102 |
| 33. | De bline mei de falske maet | 103 |
| 34. | De fûgel dy't de gouden aeijen lei | 107 |
| 35. | Tomke-biis | 108 |
| 36. | De prinses dy't in herberge hâldde | 111 |
| 37. | Hjoed in jier | 116 |
[pagina 410]
| 38. | De prins dy't de tael fan 'e dieren learde | 117 |
| 39. | Jan Healbaerch de Earste | 118 |
| 40. | Lytse Pychem | 124 |
| 41. | De faem en de ruter | 126 |
| 42. | De geasten út 'e flesse | 126 |
| 43. | De slange yn 'e mage | 131 |
| 44. | De todde | 132 |
| 45. | It sânmantsje | 136 |
| 46. | Fan Anske, de moundersfeint en de bakkersfeint | 138 |
| 47. | De slangekeningin | 140 |
| 48. | Forjitte jo it bêste net? | 144 |
| 49. | De Magneetberch | 145 |
| 50. | Hwa is 't? | 147 |
II
TUSKEN HIMEL EN IERDE
Legindemearkes
| 51. | De ring fan it ljocht | 151 |
| 52. | De duvel en de smidsfeint | 153 |
| 53. | Folgje my! | 154 |
| 54. | De frou sûnder skaed | 155 |
| 55. | De muonts en de fûgelsang | 156 |
| 56. | It kleijende liet | 158 |
| 57. | De tankbere duvel | 160 |
| 58. | It fjouwerûrebrea dat yn stien foroare | 161 |
| 59. | doe't de lju fan Haskerhoarne noch ûnder de preek sliepten | 161 |
| 60. | De beamkapper | 163 |
| 61. | In pot yn 't boenderlân | 164 |
| 62. | Hoe't de duvel syn sturt kwytrekke is | 166 |
| 63. | It hantsje | 166 |
| 64. | Salang't der noch blêdden oan 'e beammen sitte | 167 |
| 65. | It sil wol knipe | 169 |
| 66. | Petrus en it dwerstriedderige wiif | 171 |
| 67. | Petrus en it waer | 172 |
| 68. | Hoe't de duvel oan syn bokkepoat kommen is | 172 |
| 69. | De grêfstien fan âld id dominy | 174 |
| 70. | It earste dêr't jo mei bigjinne | 176 |
| 71. | sa'n golle, freonlike en meilibjende man | 177 |
| 72. | It is wier - hier, hier! | 179 |
| 73. | ‘Ik sil dy helpe!’ sei de duvel | 179 |
| 74. | De trije fragen fan de duvel | 180 |
| 75. | It wettermantsje en de trije winsken | 180 |
| 76. | De duvel en de smid | 184 |
[pagina 411]
| 77. | De Dea dy't opstannich waerd | 184 |
| 78. | Op hwa kin men bêst bitrouwe? | 185 |
| 79. | De eed mei modder yn 'e klompen | 186 |
| 80. | De segen | 187 |
| 81. | De âld man en de Dea | 187 |
| 82. | It adres | 188 |
| 83. | De weardichheit | 188 |
| 84. | De spylman en de duvel | 190 |
| 85. | De Hillige Famylje op 'e flecht nei Egypte | 192 |
| 86. | De wanneljende joad | 193 |
III
HOE'T IT RINNE KIN
Novellemearkes
| 87. | De faem dy't soldaet waerd | 197 |
| 88. | Hwat hiene jo dan in man wurde kinnen | 199 |
| 89. | De twa dieven | 201 |
| 90. | De fortoffele foarsoan | 205 |
| 91. | Dat is foar heit | 207 |
| 92. | De faem mei trije frijers | 208 |
| 93. | Moarn ek hwat | 209 |
| 94. | De pelgrim mei de fioele | 210 |
| 95. | As it sâlt | 213 |
| 96. | De snoade fiskersdochter | 213 |
| 97. | De rike widdou fan Boalsert | 215 |
| 98. | It blijspul yn 't kammenetslaed | 216 |
| 99. | Dit foar de Heare en dat foar de duvel | 218 |
| 100. | Acht is mear as tûzen | 220 |
| 101. | Geart Slakkebakker en syn soan | 221 |
| 102. | De kening en de earteblazer | 224 |
| 103. | De kening dy't him nea forwûndere | 225 |
| 104. | It plak yn 't bedsteed | 225 |
| 105. | It biddelwiif | 227 |
| 106. | De moaije rjochte stôk | 228 |
| 107. | It goud fan 'e kening en it goud fan 'e boeren | 229 |
| 108. | Heit is heit en mem is mem | 231 |
| 109. | De heit dy't twa bibels neiliet | 231 |
| 110. | Sipke en Lysbet | 232 |
| 111. | De swarte hin | 233 |
| 112. | De kening en syn sûrkoal | 233 |
| 113. | ‘Né’, sei de prinses | 234 |
| 114. | Heit en soan | 241 |
| 115. | Alle wizen lizze yn 't sân | 242 |
[pagina 412]
| 116. | De nicht yn Amsterdam | 242 |
| 117. | De libbene deade | 244 |
| 118. | It goud yn 'e groun | 245 |
| 119. | In skearesliper as pleiter | 245 |
| 120. | De rike bedelaar | 247 |
| 121. | ‘Dat is dyn geluk, maat’ | 247 |
| 122. | De pispot | 248 |
| 123. | Un moa'd komt altyd út | 248 |
IV
GJIN SNOADER GUOD AS MINSKEN
Grappige teltsjes
DER IS MAR IEN DOKKUM
| 124. | En dou in der ivichheid niet! | 252 |
| 125. | Séstêd Dokkum | 252 |
| 126. | It rjocht sil stean | 253 |
| 127. | De heale toer is to keap | 253 |
| 128. | De toer om 'e trep | 253 |
| 129. | Nije balstiennen | 254 |
| 130. | Stoepeskrobje | 254 |
| 131. | Hwer sil de toer stean? | 254 |
| 132. | De tsjerke sûnder finsters | 255 |
| 133. | De jas ûnder de tsjerke | 255 |
| 134. | De doar en de balke | 255 |
| 135. | De kou en it tsjerkedak | 256 |
| 136. | Ljochtmoanne | 256 |
| 137. | De boargemaster syn hin | 257 |
| 138. | Om dieven to kearen | 257 |
| 139. | De straf foar de ynbrekker | 257 |
| 140. | De boarre op it spek | 258 |
| 141. | De mol yn 'e froedsman syn tún | 259 |
| 142. | De breawinning | 260 |
| 143. | De saed fan 'e boargemaster | 260 |
| 144. | De kont wol de Burdaerder kant út | 261 |
| 145. | De sânbult | 261 |
| 146. | De beammen yn 'e pream | 262 |
| 147. | De platte brêge | 262 |
| 148. | Trije dagen gjin waer | 263 |
| 149. | Lânshier bitelje | 263 |
| 150. | Goede rie is djûr | 265 |
| 151. | De útkyk | 265 |
[pagina 413]
| 152. | Dêrom net | 265 |
SNOADE DOMKOPPEN
| 153. | Waerkunde | 266 |
| 154. | Skeare foar in stûr | 267 |
| 155. | Franke en Fet | 267 |
| 156. | Sil 't wy wêze? | 268 |
| 157. | Sa gau as ik mei de holle knik | 269 |
| 158. | ‘Nacht Oeble!’ ‘Nacht Tytsje!’ | 269 |
| 159. | Pankoekite | 271 |
| 160. | De healbizige baerch | 272 |
| 161. | Dat wol 'k ek wol leauwe | 272 |
| 162. | Jins krús drage | 273 |
| 163. | In hiele bôlle | 275 |
| 164. | ‘Sterreklaar’ | 276 |
| 165. | De hinnedief | 276 |
| 166. | Piterke | 277 |
| 167. | Hwa is de baes? | 280 |
| 168. | Stok yn 'e bile | 280 |
| 169. | It gers giet wol ris hinne en wer | 281 |
| 170. | It resept | 282 |
| 171. | In earlik wyfke | 282 |
| 172. | Peke | 283 |
| 173. | Hoe't it rinne kin | 284 |
OP JAN POEPS PLAK
Teltsjes oer hantsjemieren
| 174. | De skipperij | 286 |
| 175. | De tsiis yn 't wetter | 288 |
| 176. | Moster | 289 |
| 177. | De trije poepen dy't noch noait in tram sjoen hiene | 289 |
| 178. | De poep en de stikelbaerch | 289 |
| 179. | Peallen ûnder de sinne | 290 |
| 180. | De wûnderpot | 290 |
| 181. | De bynpeal | 291 |
| 182. | It resept | 291 |
| 183. | Omstean | 291 |
| 184. | ‘Dat 's rjocht!’ | 292 |
| 185. | Net ien spier âlder | 292 |
| 186. | De sturt | 293 |
| 187. | Poepewinsken | 293 |
| 188. | De hjerring mei poatsjes | 293 |
[pagina 414]
| 189. | Mûlparren | 294 |
| 190. | It wetteroargel | 294 |
| 191. | Forlet | 295 |
| 192. | Toe poep! | 295 |
| 193. | In skuor yn 't lân | 296 |
| 194. | De sigaer | 297 |
| 195. | De mier en de biggen | 297 |
| 196. | De mier en de wezeling | 297 |
| 197. | De opperman | 298 |
| 198. | Frjemde fûgels | 298 |
DE WRÂLD IS RÛCH
| 199. | Wy moatte swije | 300 |
| 200. | De dominy syn miedlân | 301 |
| 201. | It resept op 'e keamersdoar | 302 |
| 202. | Hwa't haspelhout stelt | 304 |
| 203. | De dokter dy't alles wist | 304 |
| 204. | De nicht dy't lang net by de tiid wie | 305 |
| 205. | De dominy en it waer | 306 |
| 206. | It huodtsje dat biteilet | 307 |
| 207. | Spek, ham of wo'st? | 309 |
| 208. | De snoade turfskipper | 310 |
| 209. | De beide oare tsjillen | 312 |
| 210. | Lytse Oege en Greate Oege | 312 |
| 211. | Hillich wetter | 314 |
| 212. | Dat sei de houn | 316 |
| 213. | De man dy't noait liigde | 316 |
| 214. | Deftige brieven | 318 |
| 215. | Kouwebril en hoanneklompkes | 319 |
| 216. | Flecht op 'e koai | 320 |
| 217. | Nou fortel ik de wierheit! | 320 |
ELK SINES EN DE KWEADE NEAT
Domme-duvelteltsjes
| 218. | Noait gjin wever wer yn 'e hel | 323 |
| 219. | Sterke tabak | 325 |
| 220. | De simmertwirre | 326 |
| 221. | De forrustke molkbus | 326 |
| 222. | It bêste fan it bidriuw | 327 |
| 223. | De houn oer de brêge | 328 |
| 224. | Hinne-aeijen fan de kweade | 329 |
[pagina 415]
| 225. | Hoe't Hantsje Pik oan syn namme kommen is | 330 |
| 226. | dy't de frou har earste tate drinkt | 330 |
| 227. | Om 't hurdst meane | 331 |
V
HJIR IS 'T IN BEESTEBOEL
Diereteltsjes
| 228. | De wolf dy't foar de âld man song | 335 |
| 229. | Hoanne en ein | 337 |
| 230. | Hwerom de swellen miggefange boppe de sleat | 338 |
| 231. | De hoanne en syn hin | 338 |
| 232. | De tankbere séhoun | 340 |
| 233. | Hwerom't der altyd safolle mosken om hûs en hear binne | 341 |
| 234. | De beasten op reis | 341 |
| 235. | Dy komt hjir noait wer | 344 |
| 236. | De ezel as boargemaster | 344 |
| 237. | De mûs dy't hwat op hie | 346 |
| 238. | Hastou ek talhouten bisteld? | 346 |
| 239. | Bidden leare | 347 |
| 240. | De pod en de okse | 348 |
| 241. | ‘Dag pânkoekje!’ | 348 |
| 242. | Hazze en ychelbaerch | 349 |
| 243. | Goeddwaen | 350 |
| 244. | Fan 'n haantsy en 'n hintsy | 350 |
| 245. | De foks en it hynder | 352 |
| 246. | De bear en de foks buorkje togearre | 352 |
| 247. | Foks en wolf stelle togearre fisk | 353 |
| 248. | It nije pak | 354 |
| 249. | Hwa sil de kat de bel oanbine? | 355 |
| 250. | Foks, mûs en hazze | 355 |
| 251. | De mûs dy't in hazze fange woe | 356 |
| 252. | Nêstbouwe | 356 |
| 253. | Ta de kening syn jierdei | 357 |
| 254. | De lânmûs en de berch | 357 |
| 255. | Hwa is 't lekkerst, fisk of baerch? | 358 |
| 256. | Un oad oad wyfke | 358 |
| 257. | De gremitige houn | 359 |
| 258. | De foks, de bok en de sek mei woartels | 360 |
| 259. | It gebed fan 'e guozzen | 360 |
| 260. | Tankberens is der net op dizze wrâld | 361 |
| 261. | In foks forliest syn hierren wol | 363 |
| 262. | De salm en de bear | 363 |
| 263. | Hjerring en bot | 364 |
| 264. | De slaef en de liuw | 364 |
[pagina 416]
| 265. | De houn mei de tsiis yn 'e bek | 365 |
| 266. | Wolf en boerehoun | 366 |
| 267. | Dit is Gods wurk | 366 |
| 268. | It famke en har freon de slange | 367 |
VI
SA WIER AS WOPKE LIBBET
Ligersteltsjes
| 269. | It skip fan Sinter-Nút | 371 |
| 270. | Ik wol 't hast al leauwe | 373 |
| 271. | In reis nei de moanne | 374 |
| 272. | Under wetter | 376 |
| 273. | It forhael fan de trije farrenslju | 377 |
| 274. | Dan blaes ik it stel út | 378 |
| 275. | Luilekkerlân | 378 |
| 276. | Gjin anker | 381 |
| 277. | It sil wol wier wêze | 381 |
| 278. | Brandsma | 383 |
DE MÜNCHHAUSEN FAN 'T SURHÚSTERFEAN
| 279. | De fyts | 384 |
| 280. | Op 'e fyts | 386 |
| 281. | De hynstekont dy't de kop foarbyroun | 387 |
| 282. | Hounen | 387 |
| 283. | De kop der ôf skuord | 389 |
| 284. | Putslatte | 389 |
| 285. | De wite kou | 389 |
| 286. | Jan as mier | 390 |
| 287. | Jan as flaekslûker | 391 |
| 288. | Jan as reedrider | 392 |
| 289. | Snie | 392 |
| 290. | Jan as streuper | 393 |
| 291. | Baes boppe baes | 394 |
| 292. | Iel en guozzen | 394 |
| 293. | De fluit | 394 |
| 294. | Karper | 394 |
| 295. | De wetterrôt | 395 |
| 296. | Iel | 396 |
| 297. | Snoeken | 396 |
| Forantwurding | 399 | |
| Oantekeningen | 401 |