De ring fan it ljocht

Fryske folksforhalen

Lytse Pino

Der wie ris in keninginne, dy krige gjin bern en de kening woe der har om forstjitte. Se wie de doar út roun en stie bûten to skriemen. Doe kaem dêr in hiel lyts keardeltsje lâns, in soarte fan dwerch. Dy seach har skriemen en frege: ‘Hwat skeelt der oan?’ Se sei: ‘De kening wol my yn nije wike fuortstjûre’. ‘Nou, hwerom?’ ‘Wy krije gjin bern. Nou wol er in oar wiif nimme’. ‘O’, sei it mantsje, ‘in bern dêr kin ik jo wol oan helpe. Mar... inkeld oan in tiid ta. As it bern trije jier âld is, moat ik it wer ha’. Se sei: ‘Dat is net sa aerdich’. ‘Nou né, jo moatte it sels witte. Jo binne dan ynearsten to minsten holpen’. Se tocht, dat kin ik sachts weagje en dy dwerch koe yn 'e tuskentiid ris deagean. Doe moast se mei safolle eden bikrêftigje, dat se har tasizzing om it bern nei trije jier ôf to stean neikomme soe. Fuortdêrnei krige se in jonkje.

De trije jier wiene sahwat om, doe kaem dy dwerch by har. Se wie der mei oan. As se it net ôfstie, soe it stjerre en dan wie se it likegoed kwyt. Se skriemde har oan wetter. En doe sei de dwerch: ‘Der is noch ien mooglikheit: as jo efter myn namme komme, dan meije jo it bern hâlde. Mar jo hawwe mar in pear dagen de tiid mear’.

Doe stjûrde se boaden troch it hiele lân hinne, dy moasten alle minsken nei har namme freegje en dy optekenje. Dy boaden kamen jouns fan har reis thús - it sil wol net sa'n great keninkryk west ha - mei in hiele rûfel nammen en dêrnei kaem it keardeltsje om dy nammen to hearren. ‘Né’, sei er, ‘myn namme is der net by’. De oare deis gong it wer krekt sa. Mar de tredde jouns wie ien boade oan 'e lette kant. ‘Nou, hawwe jo ek nammen?’ ‘Ja, ik haw al nammen. Mar der is ien by, dat is hwat in nuvere namme en ik haw him ek op in frjemde manier opdien. Jo moatte witte, ik kaem op in trijesprong en dêr stiene hwat beesten to sjen. Dat kinne se soms sa

[p. 80]

ha, nou, as der hwat frjemds is dêr't se niget oan sjogge. Der brânde in fjûr en dêr sprong in lyts keardeltsje omhinne. Hy song hwat. De earste rigels koe 'k net forstean, en it fierdere bigriep ik net’ - sjoch, dy hovelingen wiene der net mei op 'e hichte, hwerom't de keninginne al dy nammen witte woe. ‘Hwat forstiene jo dan?’ frege de keninginne hastich. ‘Ja’, sei er, ‘hy song:

Hwat bin 'k dêr bliid, hwat bin 'k dêr bliid!
Hjoed of moarn of oaremoarn
Dan helje ik de keningssoan.
Hwat bin 'k dêr bliid, hwat bin 'k dêr bliid!
Omdat de keningin net wit,
Dat ik fan Lytse Pino hjit’.

Doe wie de keninginne aerdich op 't skik. Se tocht, blinder, mar dat is him! En dêr komt de dwerch oan. Hy wie der wis fan, dat er it bern meinimme koe. In greate tas hie er al by him dêr't it yn moast. Trije jier hiene se it hawn, it wie oan syn jierdei ta. Nou, de keninginne siet sabeare bidrukt foar har út to sjen en se frege ûnnoazelwei: ‘Hjitte jo miskien ek sa? Of sa?’ Se neamde in stikmannich nammen. Né fansels, sa hiet er net. Se spile noch in skoftsje komeedzje, doe frege se: ‘Hjitte jo miskien ek Pino? Lytse Pino, binne jo dat?’ It mantsje bigoun to flokken, grouwe flokwurden. ‘Hwa hat dy dat forteld? Dat moatst fan 'e duvel ha!’ Hy sprong gatten yn 'e loft, sa lilk wie er, en krekt as mei in tongerslach plofte er útinoar en se hat him noait wersjoen. De keninginne koe har soan hâlde.