De ring fan it ljocht

Fryske folksforhalen

It nutefanke

Der wie ris in jongfeint, dy dreamde dat earne yn 'e wrâld in wûndermoai fanke wenje moast. Hy koe de dream net forjitte en doe't er âld genôch wie, sei er tsjin syn heit en mem, dat er in hynder mei hawwe moast, omdat er in frou sykje woe. Hy krige it bêste hynder mei en syn mem makke safolle iten en drinken klear dat er de earste wiken gjin forlet hawwe soe. Tsjin 'e joun kaem er yn in greate bosk en dêr waerd er oerfallen troch rovers en dy skodden him hielendal út.

Hy slepte dy nachts ûnder in âld beam en dreamde wer dat er by it fanke wie dêr't er om socht. Doe't er de oare moarns wekker waerd, hearde er om help roppen. Hy gong der op ôf en foun in âld wyfke. Se fortelde dat se troch rovers oerfallen wie en dat dy har alles ôfnommen hiene. De jongfeint sei, dat him itselde oerkommen wie en dat er ek neat mear hie. Hy sette har op 'e skonken en kloppe har ôf. Syn halsdoek makke er wiet ûnder de drip fan in wetterstreamke en wosk har de modder fan 'e holle en doe frege er, hwer't se hinne moast. Se koe net iens

[p. 24]

mear rinne en hy droech har foarsichtich nei har hûske. Hy bleau dêr salang dat se harsels wer rêdde koe en doe't er fuort soe, joech it âld wyfke him trije nuten mei. Dêr mocht er twa fan opite, mar ien moast er in wike biwarje, hoe'n honger as er ek krige. Dan soe er syn faem fine.

Geandefoet sette er de bosk yn en hy kaem al djipper en djipper. De earste jounes iet er in nút op. De twadde deis teach er fierder en wer iet er neat oars as ien nút. De tredde deis hie er wol forlet fan iten, mar hy iet net. De fjirde deis forgong er fan 'e honger, mar hy hâldde de nút yn 'e bûse. De lêste deis fan 'e wike hie er sa'n honger dat er net iens mear rinne koe, mar hy bleau fan 'e nút ôf. Hy doarst de nút lykwols net langer yn 'e bûse hâlde; dêrom makke er in kûltsje yn 'e groun en treau him dêryn.

Doe't er de oare moarns wekker waerd, lei it fanke dêr't er fan dreamd hie njonken him en de nút wie fuort. Se fortelde him dat har hynder fierderop tusken de strewellen stie en dat der iten genôch yn 'e sadeltassen siet. De jongfeint gong op

[p. 25]

in paed om it hynder to heljen. Doe't er de hakken licht hie, kaem der in hekse út 'e strûken en dy pakte it fanke en smiet it yn in djippe saed. It fanke foel nei ûnderen en de hekse naem sels it stal fan it fanke oan. Se die de holdoek dy't se har ôfskuord hie sa om dat har gesicht yn it skaed bleau. De jongfeint wie krekt werom, doe kaem der in fûgel út de saed fleanen en de hekse sei tsjin de feint dat er in stien krije en him deagoaije moast. De jonge smiet en de fûgel foel dea del op 'e groun. It wie in fûgeltsje, sa moai as er noch noait sjoen hie en it bigreate him dat er it deasmiten hie, mar der wie neat mear oan to dwaen en hy bigroef it fûgeltsje yn in gat yn 'e groun.

Sadré't er dat dien hie, bigoun der op dat plak in beam to waeksjen en doe't er great en sterk wie, hinge der oan de ûnderste tokke ien nút. De hekse woe de nút yn 'e djippe saed smite, mar de jongfeint pakte him har ôf. Sadré't er him yn 'e hân hie, foroare de nút yn it fanke dêr't er fan dreamd hie. Nou seach de jongfeint better ûnder de holdoek en doe't er de hekse seach grypte er har en smiet har yn 'e djippe saed. Hy lei der in greate stien boppe op, dat de hekse der net wer út koe, en doe hat er syn faem foar op it hynder set en is mei har nei hûs riden.