Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 6

§ III.
De Protestanten zyn niet beeter gehandelt geweest door de R.C.

Wanneer wy nu ook eens afdaalen tot op onze tyden, zal men bevinden, dat de menschen van hunne oude vooroordeelen, nog van den haat ter zaake van^(d) Godsdienst, geenszins zyn wedergekoomen. Hoe veele valsche aantygingen vind men niet by de met vooroordeelen ingenomene Roomsch-Catholyke Auteuren, en by de verblinde Fynen van die Secte, wanneer het gold, of om de leerstukken, of om het Karacter der Protestanten, op te maaken?

Hebben zy niet gezegt, dat wy de goede werken verwerpen? Dat wy God tot den werkmeester der zonde maaken? Dat wy de Heilige Maagd Maria, die welgelukzaalige Moeder van J.C., de Engelen, de Heiligen enz. veragten? Dat wy den Text der Heilige Schrift hebben vervalscht, en dat wy geenen anderen regel hebben, in het vaststellen der Verborgendheden des Geloofs, als dien van het licht der Reeden? Hebben niet eenige hunner Leeraaren onze Reformatie aangewreeven, dat zig dezelve had opgeworpen tot eenen nieuwen Christus, of liever tot eenen afschouwelyken Afgod, 't voorwerp des Godsdiensts der gener, die zig Gereformeerden en Protestanten noemen, regelregt aangekant tegen dien Christus, welke door de Apostelen en derzelver Discipelen aan de gansche Kerke was verkondigt? Wy leeren, volgens hun zeggen, dat Christus volstrektelyk gebooren is naar den gewoonen loop der Natuur, en even gelyk alle andere menschen, een teeder kind, zonder vermogen van verstand of oordeel enz. en dat als het waare te rug week, toen het 'er op aankwam, om de zaaken, aangaande deszelfs bedieninge, uit te moeten voeren; en dat hy ook stervende gansch wanhoopige woorden sprak. Hier voegen zy by, dat wy zoodanig vervoert zyn door dwaalingen, dat wy niet

(d) Ik breid de plaatse deezer Verhandeling een weinig uit, om de Roomsch-Catholyken niet te beledigen, welke de Heer Reeland, en deszelfs eersten Overzetter M.D..... dien weder verrezenen Des-Marolles, al gansch niet hebben gespaart.

[p. 82]

schroomen te zeggen, niet tegenstaande het getuigenis der H. Schriftuur, Gods magtige Mirakelen, en de wonderen zyner werken, dat God niets kan doen tegen de wetten der Natuur, waar van hy de Schepper is. Eindlyk beschuldigen zy ons, dat wy leeren, dat de Heilige Geest zoo onmogelyk kan worden verlooren, dat niet tegenstaande de aldergrouwelykste en alderverfoeylykste zonden, het egter niet kan geschieden, dat hy van onze geloovigen afwykt; en dat de onthoudinge zoodanig boven alle menschelyke kragten is, dat niemand de vlam der vleeschelyke begeerlykheden zoude konnen uitblusschen, zonder de hulpe des huwelyks.

^(a) Genebrard heeft geene zwaarigheid gemaakt, van te voorzeggen in zyne^(b) Tydrekeninge, welke hy ons, naar zyne wyze heeft meedegedeelt, dat Luther eerlang het Koningryk van Mahomet en deszelfs regeering in Europa zoude invoeren, en dat de Leeraaren van die Secte en hunne Leerlingen omstryd uit het Lutherdom tot het Mahometaandom overliepen. Dog het is niet te verwonderen, dat die Schryver, en veele andere met hem, ons alle met den anderen onder den naam van Lutheraanen vermengende, ons beschuldigt hebben van het Mahometaandom te wezen toegedaan. Dit zy genoeg, dat wy, even als de Mahometaanen, de Beelden verwerpen; dat wy de onveranderlykheid der Goddelyke Besluiten gelooven, om aan die onregtvaardige beschuldiging by te zetten. Laat ons den Abt Maracci in zynen^(c) Voorlooper des Alcorans eens hooren: ‘Mahomet, zegt hy, en zyne Navolgers, zyn altyd geweest geslaage vyanden der Heilige Beelden; eene godloosheid, die eerst tot navolgers heeft gehad den Keizer Leo Isauricus, deszelfs zoon Constantinus Copronimus, en de andere Beeld-bestryders zyner eeuw, tegen welke het tweede Concilie van Niceene is beroepen; en in deeze laatste tyden de Calvinisten en de Sacramentarissen, Kinderen en Leerlingen der Mahometaanen’.

Dog schoon die schrandere Man op ons zoo bitter aanvalt, en dat hy ons lasterlyk noemd Kinderen een Leerlingen der Mahometaanen, als of wy van die hadden geleert den Beeldendienst te verwerpen; ofte, als of het eene misdaad was, een kwaad gebruik te verwerpen, om dat het Mahometaandom dat zelve mede verwerpt; zoo zal egter dat geenszins beletten, van aan de verdiensten van dien geleerden Italiaan, die^(d) zoo veel dienst aan de beschaavende wetenschappen heeft beweezen, regt te doen. Wy zyn menschen, alle even eens onderworpen aan dwaalingen en vooroordeelen. Dezelve vervoeren ons niet dan al te dikwils buiten de paalen, en vooral, wanneer wy gelooven, dat het de belangen onzes Godsdiensts komt te gelden.

(a) Men moet hier, als op een gedenkteeken van onwetendheid en van Antichristische kwaadaardigheid in de gene, die blindelyk hunne vooroordeelen volgen, wel agt slaan op de aanmerkinge van den voorgaanden Overzetter van dit stuk; dezelve is deeze volgende: (In de 1ste uitgiste had de Heer Reeland andere lasteringen van deezen Genebrard verhaalt, welke hy uit de 2de heeft uitgelaaten, als, by voorbeeld, dat wy verdeelt waren in CXXVI. zeer schaadelyke Secten, welkers naamen tot vermaak uitgedagt zynde, ook iemand zig te hersten doen lagchen; dat Luther eenen grooten ommegang met den Duivel had, en dat by zig eindlyk had verhangen; dat Calvin zelf, schuldig aan wangevoelens, daar over van God was gestraft, met een kwaadaardige verzweering onder het werktuig van zyne misdaad, en dat by was gestorven enz. Zoodanigen lastertaal moest de Heer Reeland niet verheelen. Dezelve is dienstig om te doen zien, dat Romen leugenagtig en moortdaadig is van den beginne af aan, tot den einde toe.) Volgens alle waarschynelykheid, dat M.D. niet heeft geweeten wie dees Genebrard is geweest. Overzulks dan moet men hem leeren, dat Genebrard was een Bisschop van Aix, en een tydgenoot van veele der Reformateurs.

(b) Bladzyde 107. van die Tydrekeninge.

(c) Dat is te zeggen, dat voor af gaat, of voor aan staat, ofte ook Voorberigt; de plaats waar van wy spreeken, staat op Bladz. 70. van het derde deel.

(d) Vooral door zyn Werk over den Alcoran: Een stuk in 't algemeen zeer geagt, hoewel egter niet zonder gebreken.