Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 6

[p. 2]

I Van den Oorspronk der Arabiers.

DE Geschiedenis-schryvers deezer Natie verdeelen de Arabiërs in drie Ordens, te weten in

I De Oorspronkelyke of Oude Arabiërs. Deeze zyn de eerste geweest, die na de Zondvloed Arabië hebben bewoont, en hunne Nakomelingen zyn versmolten onder de Arabiërs, die na hen zyn gekomen, of hebben zig met dezelve vermengt.

II. De regte en niet vermengde Arabiërs, dat is, de gene, die na de vermenging der spraaken zig hebben nedergezet in 't gedeelte van Arabië, dat Yemen, of 't gelukkig Arabië werd genaamt; en deeze zyn geweest de Afkomelingen van Kathân of Yoktan. Kathân heeft twee Zoonen gehad, Yarab, en Giorham: Yarab is geweest de Stigter van 't Koningryk van Yemen, en Giorham die van dat van Heyaz of Hegiaz.

III. De Mostarabiërs, waar door verstaan worden zulke, die Arabiërs geworden zyn, 't zy door vermenging, 't zy door verzwagering met de regte Arabiërs. Deeze Mostarabiërs zyn de Nakomelingen van Ismaël, den Zoone van Ibrahim of Abraham, van welken Mahomet zig afkomstig zeide te zyn in eene regte lyn.

Laat ons een aanvang maken met de twee eerste Ordens der Arabiërs; en ik zal daar van niet verder handelen, als voor zoo veel nodig is tot de kennisse van de opkomst des Mahometaandoms.

Volgens d'Heer Gagnier ‘is de eerste der Oorspronkelyke of Oude Arabiers, welke Arabië terstond na de Zondvloed heeft bewoont, geweest die Giorham, van welken ik bereids gewag heb gemaakt; en welken men Giorham den Eersten noemd, om hem van eenen anderen Giorham te onderscheiden. Dees Giorham den Eersten was een Afkomeling van Seth, Zoon van Adam; en onder 't getal der gener, die zig geborgen hebben in de Arke Noachs. De Arabische Geschiedenis-schryvers, (dus vervolgd d'Heer Gagnier) beweeren, dat 'er tot tagtig persoonen toe in de Arke zyn geweest, schoon de H. Schrift alleen gewag maakt van agt. Na het uitgaan uit de Arke ging zig Giorham in Arabië nederzetten, en dit is al 't geene van zyne geschiedenisse bekend is. Zelfs is 'er niet de alderminste voetstap overig van zyne Nakomelingschap.’ Men behoefd egter aan deeze overlevering niet verder geloof te slaan, als voor zoo verre men de zaaken geloofd ontbloot te zyn van zeekere bewyzen, of van bekragtigde gedenkstukken. Dusdanige zyn ook de Oorspronkelykheden der Chineesche Sweedsche en andere Natiën.

Onder den naam der Oorspronkelyke of oude Arabiërs werden ook begreepen vier Stammen, waaruit vier Volkeren zyn voortgesproten, namentlyk de Aditen, de Thamuditen, de Giadisiten en de Tasmiten, alle Afkomelingen van Sem den Zoone Noachs; 't welk ook de reden is, dat Sem den Vader der Arabiërs genaamt is geworden. Laat ons eens in weinige woorden verhaalen de Geschiedenisse deezer vier Volkeren, welke in den Alcoran, als voorbeelden der Godlyke wraak over de Godlooze, werden aangehaalt.

1. Ad, Stamvader der Aditen, was de Zoon van Aws, die in de H. Schrift Uz word genaamt, en een Zoon was van Aram, Zoon van Sem, Zoon van Noach. Na de verwarringe der spraaken, drong hy door tot in het Zuidlyke gedeelte van Arabië, genaamt Adramawt, aan een Oord geheeten Al-Alkaf; dat is gezegt Bewegende Zanden. Dit oord strekt zig uit van Yemen af, tot aan het Land van Oman toe.

Schedad, Zoon van Ad, was het eerste Hoofd, of, zoo men wil, de eerste Koning deezer Aditen. Volgens 't getuignis der Oostersche Schryvers regeerde hy met zeer veel luister en heerlykheid, gaande zyne trotsheid zelfs zoo verre, dat hy zig vleide, dat zyne onderdanen hem voor eenen God zouden aanzien. Deeze zelve Schryvers zyn al ruim zoo mild met hunne vertellingen, ten opzigte van deezen Schedad, als de oude Grieken ten aanzien hunner Helden; dog 't zal niet noodig wezen dat alhier in 't breede te verhaalen. Men heeft niets zeekers aangaande de Navolgers van deezen Schedad: al wat men weet, is, dat, de Aditen, zig overgegeven hebbende aan Afgodery, God hen, volgens 't getuignis des Alcorans, hunnen

[p. 3]

Broeder Hud zond, om hen te prediken de Eenigheid van het Opperste Wezen. 't Word in 't algemeen gelooft, dat deeze Propheet Hud Heber is. Abulfeda verhaald de Historie der zendinge van Hud op de volgende wyze. Hud, of, om niet af te gaan van 't algemeen gevoelen, Heber, welken ook de Jooden voor eenen grooten Propheet houden, wierd van God gezonden aan de Aditen, welke drie Afgoden aanbaden. Men zegt, dat deeze Volkeren, even als de Thamuditen, Reuzen waren van eene overmatige groote, waarop ook den Alcoran zinspeeld, daar hy zegt, Gedenk aan den tyd, in denwelken God u heeft doen komen in de plaats des Volksvan Noach, wanneer hy uwe lichaamsgroote verhoogt heeft.^(a)

Hud predikte dan den Aditen; dog zy verwierpen zyne zendinge, en voeren voort in Godloosheid. Maar God strafte die ongelovige; en zond tegen hen eenen verstikkenden wind, die zeven dagen en agt nagten agter een woei. Dees^(b) wind was zoo brandend' en zoo gevaarlyk, dat hy ingeademt zynde, eene gansche ontbinding des lichaams veroorzaakte. Aldus zyn alle deeze ongelovige omgekomen, behalven alleen Hud met de gene, die aan zyne voorzeggingen geloof gaven. Hier na leefde Hud nog veele jaaren, en zyn graf is, naar 't gevoelen van eenige in het Land van Hadramawt, dog, volgens dat van andere, te Heg'r op den Bodem van Mekka.

Dezelve Overlevering behelst mede, dat 'er onder de Aditen een groot personaadje was, genaamt Locman, onderscheiden egter van den Wysgeer Locman, welke in den tyd des Propheets David leefde; dog die Locman, van welken hier werd gehandelt, was in zulken aanzien uit hoofde zyner heiligheid, dat zyne Landslieden, neerslagtig over eene zeer groote droogte, waar door menschen en beesten wierden verdelgt, hem alleen bekwaam oordeelden, om den tooren Gods door zyne Gebeden te konnen verzagten.

Na dat de ongeloovige Aditen waren uitgeroeit, bleef dees Locman, op den geheiligden bodem van Mekka zig onthouden. God sprak tot hem: Kies, 't geen gy 't liefst hebt, alles, uitgenomen de onsterflykheid, zal ik u toestaan. Heere, antwoorde Locman, vergun my den leeftyd van zeven Arenden. Zyn verzoek wierd hem van God ingewilligt: hy nam eenen jongen Arend, zoo als hy uit den dop kwam, en na de dood van deezen, nam hy weder eenen anderen, en zoo vervolgens tot zeven toe. Elk deezer Arenden leefde tagtig jaaren, en Locman stierf te gelyk met den laatsten.

't Gemeen, dus besluit de Mahometaansche Geschiedenis - schryver Abulfeda, slaat eenpariglyk geloof aan deeze vertelling. Antwoorden wy hem ronduit; dat die zelve slegtheid ook elders voet heeft gekregen; en zelfs de Arabische Poëten blyven in geen gebreke, van deeze fabel uit te bazuinen in hunne gedigten.

Andere Schryvers van dien zelven landaard maken mede gewag van deeze Aditen, welke met Locman te Mekka zynde gebleven, toen ter tyd ook daar door zyn ontweken 't verderf, waarin hunne Landslieden zyn omgekomen; dog welke egter in 't vervolg op geen minder droevige wyze als de eersten, aan hun einde zyn geraakt, aangezien God, door hunne boosheid getergt, hen veranderde in Apen; en dit is 't geen op eene zeekere plaats van den Alcoran word gevonden, welke men zoude konnen nemen voor een verbloemd verdigtsel, zeer eigen aan den aart der Oosterlingen. Van het overige is het eene gewoonte onder de Arabiërs, dat, als wanneer men spreekt van eene lang gelede zaak, of van eenig oud spreukje van voorledene tyden, men voor een spreekwoord zegt, Dat zyn zaken van de tyden van Ad, even gelyk men by de oude Grieken zeide, Dat zyn dingen, die geschied zyn ten tyde van Saturnus, en van Ogyges.

2. Thamud, Stamvader der Thamuditen, Zoon van Gether, Zoon van Aram, Zoon van Sem, Noachs Zoon, heeft zig na de verwarring der spraaken nedergezet in den Lande van Heg'r, gelegen tusschen de Provincie van Hegjaz en Syrië. Zyne Nakomelingen gaven zig, even als die van Ad, over aan d'Afgodery; en daar word van dezelve gezegt, dat zy, hebbende hooren verhaalen, dat de Aditen byna alle waren omgekomen door eenen

(a) Gelall'din legt die woorden aldus uit: De grootste onder hen was honderd ellen hoog; en de alderkleinste zestig.

(b) Zie in Chardin en andere Reizigers de beschryving deezer wind, en deszelfs gevaarlyke uitwerkingen.

[p. 4]

geweldigen en verstikkenden wind, zig huizen hieuwen in de spelonken der Steenrotsen, ten einde, om zig daar door te beschutten voor dien verschrikkelyken geessel. De Aditen, zeiden zy baldadiglyk, zyn nergens anders door omgekomen, als om dat hunne huizen niet in tras waren gebouwt. Om hen op den regten weg te brengen, zond God hen hunnen broeder Saleh, welken men moet gewaarschouwt wezen niet te vermengen met Selah, zoo als^(a) d'Herbelot in zyne Oostersche Boekzaal gedaan heeft; maar welken men met zeer veel waarschynlykheid zoude konnen neemen voor Phaleg, gelyk ook de geleerde Bochart van dat zelve gevoelen is.

Abulfeda, die ook door de Heeren Sale en Gagnier word aangehaalt, verhaald deeze geschiedenisse op de volgende wyze: God, zegt hy, zond Sâleh aan de Thamuditen. Sâleh was de Zoon van Obaïd, Zoon van Asaf, Zoon van Mâsakh, Zoon van eenen anderen Obaïd, Zoon van Hadher, Zoon van Thamud. Sâleh predikte hen de Eenheid Gods; dog zeer weinige deezer Thamuditen sloegen daar geloof aan, en dat meer is, deeze weinige gelovigen waren niet als 't uitschot des gemeenen volks. De anderen eischten van den Propheet een wonderwerk tot hunner overtuiginge, belovende alsdan hem mede geloof te zullen geven. Zy verzogten van hem, dat hy eene Kemelin ('t wyfke van een Kameel) uit eene rotse, welke zy hem aanwezen, zoude te voorschyn doen komen. Sâleh begaf zig overzulks tot het gebed, smeekende God om dat wonderwerk. Van stonden aan kwam 'er uit die rotse eene Kemelin, en viel op haare kniën. Maar de ongelovige Thamuditen, wel verre van thans te geloven, gelyk zy belooft hadden, hieuwen de Kemelin de schenkels af: waardoor God getergt, hen drie dagen daar na verdelgde door vreeslyke tempeesten en aardbevingen, verzelt met donderslagen, geduurende welke, volgens de Arabische overlevering, de Stem van den Engel Gabriel zig liet hooren, en hen op eene gansch verschriklyke wyze toeriep, Stort alle ter neder in het verderf. Na deeze verwoestinge keerde Sâleh weder naar Palestina; dog in het vervolg bewoonde hy Hegjaz, volherdende aldaar met God te dienen tot zyne dood toe, welke voorviel op het agt-en-vyftigste jaar zynes ouderdoms. De Stam der Thamuditen, word by de Mahometaansche Volkeren niet minder aangehaalt, als die der Aditen, om aan te wyzen de verbolgentheid Gods over de Godloozen en Ongelovigen.

3. Gjadis, broeder van Thamud, en Stamvader der Gjadisiten, kwam, na de verwarringe der spraaken, te bewoonen het Land, dat gelegen is tusschen het eene en het andere^(b) Kebla, dat is tusschen Mekka en Medina, en het gansche platte land van het Schier-Eiland van Arabië, genaamt Al-Yemâm.

4. Tasm, Zoon van Lûd, Zoon van Sem, Noachs Zoon, Stamvader der Tasmiten, ging zig mede ter nederzetten in het zelve land, alwaar zig de Gjadisiten hadden nedergeslagen; en die Stammen onder een gemengt, verbleven te samen onder de bestieringe van Tasm. De Geschiedenissen deezer beide Stammen werden door Abulfeda op de volgende wyze verhaalt. ‘Een der Afkomelingen van Tasm, heerschende over de beide Stammen der Tasmiten en Gjadisiten, een boos en wellustig Vorst, maakte eene wet, waar by hy verbood, eene dogter der Gjadisiten uit te trouwen, voor en aleer hy van dezelve had gehad, 't geene men eertyds^(c) 's Heeren^(d) Regt plagt te noemen. Deeze buitensporigheid ten uitersten mishagende aan de Gjadisiten, maakten dezelve eene zamensweeringe, om zig van dien Dwingeland te ontslaan; en vastelyk besloten hebbende dat voornemen uit te voeren, noodigden zy den Koning en de voornaamsten van zyn Hof op eene groote maaltyd, welke zy hadden doen bereiden in het open veld. Toen nu deeze elendige gasten midden in de vreugde waren, vielen de Gjadisiten, die hunne zwaarden onder 't zand hadden verborgen, op den Dwingeland aan, en deden hem met alle de Genoodigden over den kling springen. Dat zelve wedervoer ook den Tasmiten. Alle de gene, die deeze slagting ontvloden, verzogten

(a) Deeze Aanmerking is van d'Heer Sale.

(b) Zie hier na de beteekenisse van dit woord.

(c) Ik stelle deeze woorden in de plaats van de Vertalinge, welke ons van deeze plaats van Albufeda werd opgegeven door eenen der Schryvers van het Leven van Mahomet, welke, zonder twyfel, zig oneindigmaal beter verstaat op de beschaafdheid van Arabië, als op die van Vrankryk zyn Vaderland.

(d) Zonder in 't lange en breede op te haalen dit Regt in de Oost-Indien, Europa, Africa enz. vastgestelt, zal ik alleenlyk aanmerken, dat Engeland en Schotland ook daar van het gezag erkennen, onder den naam van Culiage of Cullage.

[p. 5]

den Koning van Yemen, anders gezegt van het gelukkig Arabië, om bystand. De toenmaals regerende Koning was Hasan, Zoon van Asaad. Dees Vorst het oor leenende aan hunne klagten, taste de Gjadisiten aan, en verdelgde dezelve dermaten, dat men zedert dien tyd nog van Gjadisiten, nog van de Tasmiten, iets meer heeft vernomen: invoegen dat als wanneer men wil spreken van eene ongelooflyke, of twyfelagtige zaak, men, by wyze van een spreekwoord, zegt; Dat zyn spreukjes van Tasm; 't welk zoo veel wil zeggen, als vermakelyke vertellingtjes.

Zie daar al 't geen men kan zeggen van de oude en verlorene Stammen der eerste Arabiërs: zulks 'er alleen nog overig zyn de onzekere en fabelagtige gedenkstukken, waar van wy bereids te vooren gewag hebben gemaakt; en 't is egter op deeze gedenkstukken, dat de Arabische Digters, en de Schryvers deezer Landaart hunne verdigtselen, hunne zinspeelingen en hunne spreekwoorden vestigen. De alderdeftigste Geschiedenis schryvers haalen menigmaal met goeden ernst die Vertellingen aan; en zelf den Alcoran (vooronderstelt zynde, dat men dezelve letterlyk moet verstaan) houd dezelve voor den grond-steun zyner Zedeleere. Laat ons uit dien fabelachtigen tyd overstappen tot de beginselen der Historische Vastigheid. De staat des Geschils dan is rakende de regte Arabiërs.

De Regte Arabiers zyn de Afkomelingen van Kahtân, Zoon van Eber, Zoon van Schalekh, Zoon van Arfaxad, Zoon van Sem, Noachs Zoon. Dees Kahtân, Zoon van Eber, is dezelve met Yok tan, Zoon van Eber, en broeder van Phaleg, waar van in 't Boek Genesis word gesproken. Zeker Arabiër, genaamt Saadiah Gaon, houd dit voor zodanige ontwyfelbare waarheid, dat hy geene zwaarigheid heeft gemaakt, zoo als dat ook door Pocock is opgemerkt, om in zyne Arabische overzettinge der vyf Boeken van Moses, het woord Kahtân te stellen in de plaats van dat van Yoktan; en Elmacin, een Christen Schryver, heeft in zyne Historie van gelyken gedaan. Daar zegt hy, dat Eber verscheide Zoonen had, en onder andere Kahtân, die de Vader was der Arabiërs, en ook Yoktan wierd genaamt. Dees Yoktan, veele kinderen hebbende, stelde over hen drie voorname Hoofden: waar van de eerste Saba, de tweede Awsar, en de derde Hawîla wierden genaamt. De kinderen nu van Kabtân bewoonden het Land Yemen.

Kahtân had twee Zoonen: de eerste was Ya'arab, de Stamvader der Arabiërs, die 't Land Yemen hebben bewoont. Ib heb albereits gezegt, dat eenige gelooven, dat de naam der Arabiërs van Ya'arab afkomt. De andere zoon van Kahtân was Gjorham den tweeden, aldus bygenaamt, om hem te onderscheiden van den eersten, waar van wy boven hebben gesproken. Dees Gjorham den tweeden was de Vader der Gjorhamiten, inwoonders van het Land Hegiâz, en dezelve, met welke Ismaël de zoon Abrahams zig verzwagerde, toen hy eene Gjorhamitische Vrouwe ten wyve nam.

Ya'arab had eenen zoon genaamt Saba, waar van ook in den Alcoran werd gesprooken. Onder de Geslagt-registers in 't Boek Genesis, word Saba of Scheba onder de zoonen van Yoktan gevonden, in plaats dat de Arabische Historie-schryvers hem tot de derde afkomst toe verschuiven.

De eigen naam van Saba is Abd-Schems; 't geen zeggen wil een Dienaar der Zonne: aldus verhaald het Abulfeda, en hy voegd 'er by, dat hy veele overwinningen bekomen, en een groot getal zyner vyanden gevanklyk weggevoert hebbende, Saba is toegenaamt, 't welk zoo veel te zeggen is, als Gevangen-nemer. Van deezen Saba zyn alle de Stammen der Arabiërs van Yemen af komstig: zie hier de byzonderheid deezer Stammen en hunner Huisgezinnen, zeer nuttig voor de gene die zig daar mede willen bezig houden.

Saba had verscheide zoonen; onder andere Hamiar, Cahlân, Amru, Ash'ar, en Amelah.

De Stammen uit Hamiar, zoon van Saba gesprooten, zyn de Kodhaïten, afkomelingen van Kodha'a, zoon van Mâlec, zoon van Amru, zoon van Zaïd, zoon van Mâlec, zoon van Hamiar, zoon van Saba. Kodha'a was Koning van de Landstreek van Shagr; en men ziet nog heden ten dage zyne Grafstede op den top eenes bergs van dien zelven naam.

Uit Kodha'a zyn gesproten de Calbiten, afkomelingen van Calb, zoon van Wabra, zoon van Tha'alba, zoon van Holwân, zoon van Amrân, zoon van Al-Haf, zoon van Kodha'a. De Calbiten zetteden zig, ten tyde des Heidendoms, ter neder te Dawnatol-Giandal, te Tabuc, en op de grenssen van Syrië.

Zobaïr, zoon van Habab den Calbiter,

[p. 6]

stamde af van een der Huizen der Calbiten, te gelyk met den berugten Zaïd, zoon van Haretha den Calbiter. Dees Zaïd was een slaaf; wierd vervolgens vrygemaakt, en de aangenomen zoon van Mahomet.

Uit Kodha'a zyn mede nog gesprooten de Stammen der Marahaïten, en der Gjohaïniten. Dees laatste Stam was zeer talryk, en wierd weder verdeelt in veele groote Huisgezinnen. Zy besloegen de Noordelyke gedeeltens der Provincie van Hegjâz, omtrent de kusten der Zee van Gjodda. De Baluten en de Tanuchiten waren mede uit hem oorspronkelyk, zoo wel als de Stam der Salihiten, die de Woestynen van Syrië bewoonden. Deeze laatste zyn overwonnen en uitgeroeit door de Koningen van Gassan.

Van Kodha'a stamden af de Nahditen, en van deeze was afkomstig Al-Sakhab zoon van Amru den Nahditer, die de Vader was van Châled; daar benevens de Odhraïten, uit welke Arwa, zoon van Haram, is gesprooten.

Van de Hamiariten is afgekomen de Stam der Shaabaniten, gesprooten uit Shaaban, zoon van Hamiar.

De Stammen gesprooten uit Cahlan, zoon van Saba, zyn zeer talryk. Zeven aanzienlyke worden daar van aangeteikent, te weten. 1. Al-Azd. 2. Taï. 3. Madhegi. 4. Hamdân. 5. Kenda. 6. Morâd. 7. Ammar.

I. Al-Azd, waar uit de Azditen zyn gesproten, was een zoon van Al-Gawth, zoon van Nabet, zoon van Mâlek, zoon van Azd, zoon van Zaïd, zoon van Cahlân, zoon van Saba.

De voornaamste Huisgezinnen van Al-Azd afgekomen zyn:

1. De Gassaniten, Koningen van Syrië, afkomelingen van Amru, zoon van Marân, zoon van Al-Azd.

2. De Awsiten inwoonders van Yathreb, zedert genaamt Medina.

3. De Khazreg jiten mede inwoonders van Yathreb. Deeze beide Huisgezinnen omhelsden het Mahometaandom, en waren de Ansars^(a), dat is gezegt Hulptroepen van den valschen Propheet Mahomet.

Van Al-Azd zyn mede nog afgekomen de Khozaïten, de Barekiten, de Dawsiten, de Atikiten, de Gafekiten.

De Khozaïten hebben hunnen naam gekregen van een woord dat Scheidinge of Verdeelinge beteikend, vermits zy gescheiden zynde van de andere Stammen in Yemen, door de groote overstrooming, in den Alcoran genaamt Sil Al-Arem, dewelke een soort van Zondvloed veroorzaakte, en veel Land onder water zettede, genoodzaakt wierden te vlugten in het Land van Hegjâz, waar in zy zig neersloegen op eene plaatse genaamt Batn-Marr, naby Mekka. In 't vervolg wierden zy aldaar zoo magtig, dat zy zig meester maakten van het Bewind des Tempels en van het Prinsdom van Mekka, door een bedrog, waar mede zy de Kinderen Ismaëls, welke dezelve, zedert de Verdelging der Gjoramiten, hadden bezeten, verschalkten. Deeze zyn die zelve Khozaïten, welke ten tyde van Mahomet de vrede maakten met de Koraïshiten; in het jaar van den veldtogt van Hodaïbia, zig op zyne zyde voegden, en een verbond met hem maakten. Zy hebben zig altoos in de bezitting van het Bewind des Tempels gehandhaaft, tot dat het zelve gekomen is aan eenen onder hen, genaamt Abu-Gabshân, die in den tyd van Cosa, zoon van Kelâb, leefde; welke Cosa, zynde een der Voorouders van Mahomet, volgens den geslagt-boom des Propheets, middel vond, om door bedrog de sleutelen des Tempels Abu-Gabshân te ontfutselen, en zig in 't vervolg door geweld in de onregtvaardige bezitting van dat Bewind te handhaven. Men verhaald van deeze onregtvaardige bezitting dit navolgende. Cosa en Abu-Gabshân elkander ontmoetende in de Stad Al-Taïef, geraakten te zamen aan de slemp. Thans nam Cosa voor om den Khozaïter dronken te maken, en ziende dat hy begon vroolyk te worden, stelde hy hem knaphandig voor, de sleutelen van de^(b) Ca'aba aan hem Cosa te willen verkoopen voor eenen lederen zak uitnemenden wyns. Abu-Gabshân kwam met hem voor dien prys overeen, en gaf hem terstond de sleutelen over. Zoo haast was de koop niet getroffen, of Cosa zond zynen zoon Abdo'l Dâr om de sleutelen naar Mekka te brengen; en dees, in de Stad komende, begon luidskeels te roepen: O Koraïshiten, ziet hier de sleutelen des Tempels uwes Vaders Ismaël. Ik breng u dezelve. God leverd u die door myne handen, ter goeder trouw, zonder erg of list. Abu-Gabshân,

(a) Ansar, Beschermer of Behoeder. Zie d'Herbelot op 't woord Ansar. enz.

(b) De Tempel van Mekka. Zie in 't vervolg.

[p. 7]

ontwaakt van zynen wyn, gedagt aan zynen misslag, en had berouw daar van; dog 't was thans geen tyd meer: en hier van daan is, zoo men wil, een spreekwoord geboren, waar van den zin is, dat berouw te hebben, na dat de zaak gedaan is, is berouw hebben als Abu-Gabshân. De Digters, voegd 'er Abulfeda nog by, hebben zig met dit geval vroolyk gemaakt, en by deeze gelegendheid haald hy eenige Arabische versjes aan, welke in die taal heel geestig zyn; dog welke, volgens het gevoelen van den in de Arabische Taalgeleerdheid bedrevenen Heer Gagnier niets behaaglyks hebben in 't Fransch; waar in men ook verpligt is, hem op zyn woord te gelooven. Midlerwyl liet Cosa geen tyd verlooren gaan, en deed zyn voordeel met de ontsteltenisse, welke door dit nieuws, de gansche Stad al door verspreit, was ontstaan: hy vergaderde schielyk de voornaamsten der Koraïshiten, storte op het onvoorzienst op de Khozaïten, joeg hen uit Mekka, en noodzaakte ze naar hunne oude verblyf-plaats Batn-Marr te vertrekken.

Uit deeze zelve Khozaïten waren gesprooten de Al-Mostalekiten, die door Mahomet zyn overwonnen.

De Barekiten waren van de Nakomelingschap van Amru-Mazikia Al-Azdite: Zy woonden in de Gebergtens gelegen ten Zuiden van Yemen; en het is van den naam deezer Bergen, dat zy Berekiten zyn genaamt geweest.

De Dawsiten waren Kinderen van Daws, zoon van Adthân, zoon van Abdo'llah, zoon van Wahisân, zoon van Ca'ab, zoon van Al-Hareth, zoon van Ca'ab, zoon van Mâlec, zoon van Nasr, zoon van Azd: zy hebben Koningen gehad, welke geregeert hebben over de Grenssen van Yerak. De vermaarde Abu-Horaïra, byzondere vriend des valschen Propheets, en een der zes Autheuren der Overleveringen, was uit den Stam der Dawsiten. Men is het over zynen naam niet eens, schoon de meeste daar in overeenkomen, dat hy genoemt wierd Amir, zoon van Amer.

De Atikiten en de Gâfekiten hebben twee Stammen, welke zig mede ten tyde van de opkomst des Mahometaandoms zeer vermaard hebben gemaakt.

Van Al-Azd zyn mede nog afgekomen de Al-Gjolanditen, van welke de Koningen van Oman, die alle den bynaam voerden van Al-Giolandi, zyn gesprooten. Dit Koninkryk van Oman is in wezen gebleven tot de opkomst des Mahometaandoms toe. Te dier tyd begaven zig hunne beide laatste Koningen Gjifar en Abda tot het Mahometaandom, en deeden hunne Geloofs-belydenisse voor Amru, zoon van Al-As.

II. Al-Taï maakt den tweeden tak der Kinderen van Cahlan, van welken verscheidene Stammen der Taïten zyn afgekomen. Ten tyde der overstrooming van Al-Arem, van welke albereids gesproken is, vlugten deeze Stammen in Nag'd, eene Landstreeke van Hegjaz, en zetteden zig ter neder rondsom het gebergte van Agja en Salma, welke in het vervolg wierden genaamt 't gebergte van Taï, een naam, welken zy nog heden ten dage dragen. Taï zelf wierd Odad genaamt. Odad was de zoon van Zaïd, zoon van Cahlan, zoon van Saba.

Zes voorname Huisgezinnen waren van Taï afkomstig, dragende de namen hunner Hoofden: te weten, van Gjodaïlah, van Nabhân, van Bowlan, van Salaman, van Hana en van Sodus. Men sprak dien naam uit Sodus, ten einde om onderscheid te maken tusschen deezen naam, en Sadus, welke is die van het Hoofd van eenen anderen Stam, gesproten uit Rabiah, zoon van Nazar.

Van Salaman zy afgedaalt de Bohtariten; van Hana was Aîas, de zoon van Kalaïsah, afkomstig, en regeerde na Nooman.

Onder de Huisgezinnen van Taï worden ook getelt de Thoâliten, van welke zeker Amru, de beste Boogschutter van zynen tyd, afkomstig was, daar benevens eenen Zaïd Al-Kaïl, dat zoo veel wil zeggen als een Ruiter, welken de Propheet der Musulmannen noemde Zaïd Al-Chaïr, 't welk beduid de Goede.

Uit Taï is gesprooten Hatem, wiens edelmoedigheid by de Arabiërs ten uitersten word geroemt: ook is van hem het spreekwoord gekomen, dat by hen zeer gemeen is; Nog milder als Hatem.

III. Madhegi: deezes naam was Malec, zoon van Odad, zoon van Zaïd, zoon van Cahlan, zoon van Saba.

Uit Madhegi zyn voortgekomen de Huisgezinnen van Kawlan en van Gjanb. Uit dit laatste was Moawi Al-Khaïr Al-Gjanbi.

Uit Madhegi is afgedaalt de Stam van Awa.

Ook zyn uit Madhegi gesprooten de

[p. 8]

Kinderen van Sa'ad. Dees Sa'ad wierd toegenaamt Ab Al-Aschira, dat zeggen wil den Vader van het talryke Huisgezin, aangezien hy voor zyne dood het genoegen had, van te zien zyne Kinderen en Kinds-kinderen alle met hem te paard zittende, tot drie honderd Mannen in getal. Zie daar, zeide hy, myn Huis; het zelve is in staat om aan de Nyd zelve vrees aan te jagen; en hier van daan is hen de toenaam gekomen van het talryke Huisgezin, 't geen in hen iets zonderlings is. Van deeze Sa'aditen zyn mede afgekomen de Gjositen en de Zobaïditen.

Uit de Huizen van Madhegi waren gesprooten de Al-Nachaïten, waar onder in aanmerkinge komt Al-Asthar: zyn naam was Malec, zoon van Al-Hareth, Metgezel van Mahomet, en in 't vervolg van Ali, zoon van Abu-Taleh.

Van de Nachaïten was afkomstig Sonan, zoon van Anas, die Hosaïn den zoon van Ali ombragt, als mede de Cadhi, of de Regter Shoraïch.

Nog is van Madhegi afgedaalt Anas, de Vader van eenen Stam, waar uit afkomstig was Al-Aswad, de Leugenaar, of de valsche Propheet, welke zig de gaave der Prophecye toeëigende in Yemen. Uit deezen zelven Stam van Anas is ook gesprooten Amar, zoon van Yaser, Metgezel des Propheets Mahomet.

IV. Van Hamdan is afgedaalt de Nakomelingschap van Rabia, zoon van Malec, zoon van Zaïd, zoon van Cahlan, welke zoo voor als na de opregting des Mahometaandoms in aanzien zyn geweest.

V. Kenda; wiens naam was Thawr, zoon van Gofaïr, zoon van Al-Hareth, van de Nakomelingschap van Zaïd, zoon van Cahlan: hy wierd toegenaamt Kenda, welk woord ondankbaar beteikend, vermits hy ondankbaar en zonder erkentenis jegen zynen Vader was. Het Land van Kenda is gelegen in Yemen, grenssende aan de Provincie van Hadramawt. Hagjar, zoon van Ada, metgezel van Ali, was een afkomeling van Kenda. Hy wierd door Moawia ter dood gebragt; ook was uit deezen Stam mede afkomstig de Cadhi of Regter Shoraïch.

Uit de Kenditen zyn gesprooten de Huizen van Sacasec en van Sacun, zoon van Ashras, zoon van Kenda. Moawia zoon van Gjodhage, die Mohammed zoon van Abu-Becre ombragt, was insgelyks oorspronkelyk van de Sacuniten, en uit deeze zelve Sacuniten was ook Hosaïn, zoon van Nomaïr, die 't bevel voerde over de Heirkragt van Yezid, zoon van Moawia, na Moslem, zoon van Okba, zyn Stedehouder,.....

VI. Van Morad zyn afgekomen alle de Moraditen van Yemen. Hun Land legt rondsom Zabid, in de Gebergtens van Yemen.

VII. Uit Anmar zyn gesprooten de Anmariten, die verdeelt zyn in twee takken: te weten, de Bagjaliten en de Chata'aniten. Van de Bagjaliten was afkomstig Gjoraïr, zoon van Abdo'llah den Bagjaliter, Metgezel des Propheets der Musulmannen. Dees wierd de Joseph zyner Natie genaamt, uit hoofde van zyne uitstekende schoonheid. Een Arabisch Digter heeft deezen Gjoraïr zeer geroemt in de gedigten, waar van de Heer Gagnier den zin, invoegen als volgd, opgeeft. ‘Was Gjoraïr niet uit de Stam van Bagjala gesprooten, zoo was dezelve waardig verdelgt te worden. O schoonen Jongeling! ô boozen Stam!’ Dit streeld wel geenssins het oor in 't Fransch: dog wie weet, tot welk top-punt de Arabische cierlykheid in 't oorspronklyk is opgevoert.

De Stammen uit Amru zoon van Saba gesprooten, hebben tot Hoofden gehad,

1. Lachm zoon van Ada, zoon van Amru. Van deezen Lachm zyn afgekomen de Kinderen van Al-Dar: en uit dit Huis was Tamim de Dariter, een ander Metgezel van Mahomet. Van denzelven Lachm stammen af de Mondars, Koningen van Hirah, te weten de Kinderen van Amru, zoon van Ada, zoon van Nasr den Lachmiter.

2. Gjodham broeder van Lachm; hy had twee Zoonen, Gjosm en Gjoram, Vader eener talryke en vermaarde Stam. Van Gjosm was afkomstig Atih zoon van Aslam.

Uit Ashaar zoon van Saba is gesprooten de Stam der Ashaàriten; Abu-Musa de Ashaàriter was afkomstig uit deezen Stam: gemeenlyk word hy Abdo'llah, de zoon van Kaïs, genaamt.

De Stammen die van Amela, zoon van Saba, afdaalen, waren van het getal der agten, welke door de overstrooming van Aram genoodzaakt wierden zig naar Syrië te begeven, in de nabuurschap van Damascus, op het Gebergte, dat nog hedendaags Amela word genaamt. Het tydbestek deezer overstrooming, welke de Arabische Schryvers als een soort van een

[p. 9]

Zondvloed hebben beschreven, word ten naasten by gestelt ten tyde van Alexander den Grooten.

Dusdanige is de Geslagt-rekeninge der Stammen van de regte Arabiers uit de Nakomelingschap van Saba, klein-zoon van Kahtân of Yoktan, welke Yemen, en meer andere Provinciën hebben bewoont.

Door deeze korte omstandigheid ziet men, dat de Stammen hunne Koningen hebben gehad, geduurende veele Eeuwen; en het zoude gansch onnodig zyn daar van wydloopiger alhier te spreeken. Die 't Arabisch verstaan, zullen niet nalaaten tot den oorsprong te gaan, en die 'er onkundig in zyn, zullen zig weinig bekreunen, om verder door te dringen in duistere en onzeekere beginselen, die geen vermaak of genoegen konnen aanbrengen, als alleen aan zulke Persoonen, die doorkorent zyn in de Arabische geleerdheid, en wetenschappen.

Mahomet en zyne Navolgers bragten deeze Arabiërs over tot hunnen nieuwen Godsdienst; zommige omhelsden dien door overtuiging en zagtheid; andere door geweld van Wapenen, veele ook door de Herssenschimmen, waar mede het Mahometaandom de zinnen streeld. Het Heidendom was geenssins den eenigsten Godsdienst, welke voor de tyden van Mahomet in Arabië was ingestelt. De Joden waren daar insgelyks in grooten getale; en het beginsel hunner stigting was, naar men zegt, van de tyden van Moses en Josua af: dog daar zyn meer redenen voor, om dat te stellen van den tyd hunner verstrooyinge af. Zy maakten ter dier tyd zulken grooten getal Nieuwbekeerden in Arabië, dat zy binnen korten tyd aldaar Steeden en Sterktens vermeesterden. Men wil dat Abu-Carb-Asad, van welken ook in den Alcoran gewag word gemaakt, en die 700. jaaren voor Mahomet in Yemen regeerde, den eersten was, die 't Joodendom in zyn Land invoerde. Dog hoe 't ook daar mede mag zyn gelegen, de Jooden waren verdeelt, even als de andere Arabiërs, in Stammen; en hadden, zoo wel als die, Vorsten die hen regeerden. Mahomet, hun onverzoenlyke vyand, dreef ze uit hunne vaste plaatsen, en dwong ze eindelyk, door allerlei vervolgingen en verongelykingen, Arabië te verlaten. Omtrent 70. jaaren voor Mahomet had zeeker Joseph, toegenaamt Dhu-Nowas, een Arabisch Vorst en Jood, de Christenen met dezelve geweldenaryen gehandelt.

Aanbelangende de Christenen, die handelde Mahomet veel zagter, want hy vergenoegde zig met hen eene schatting op te leggen, en stond hen toe de vrye oeffening hunner Godsdienst.

Laat ons thans ook spreeken van de Arabiërs van de derde Orde: ik meine de Most-Arabiers, of de Vermengde Arabiers. Men zal hunnen oorsprong en voortgang zien in de Geslagt-rekening van Mahomet, zodanig als ik dezelve alhier verhaal: ook zullen wy ter zelver tyd intreden in de byzonderheden hunner verscheidene Stammen; en daar in zal ik ook houden dezelve order, welke ik, in 't verhandelen der twee eerste Ordens der Arabiërs, heb gevolgt.