Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 6

[p. 255]

Verklaring van P. La Combe aan den Bisschop van Tarbes.

DEwyl men niet goed gevonden heeft my hier te horen, voor dat men aan uwe Grootheit gezonden heeft de schriften by my gevonden, nevens de nieuwe artykelen van beschuldiging tegen my opgestelt, hebbe ik gemeent dat de billykheit my toeliet, en dat het zelfs van myn plicht was aan u, Myn Heer, met een zeer diepen eerbied de volgende verklaringen en protestatien te doen, als aan mynen eigen Bisschop en mynen natuurlyken en wettigen Rechter, zedert den tyd van tien jaren geduurende den welken ik my in uw Bisdom bevind.

Onder die geschriften zyn 'er vyf die door my niet zyn geschreven, en waar aan ik nooit deel gehad hebbe; te weten de Uitlegging over de Apocalypsis, het Tractaat over den H. Clemens van Alexandrien, en nog drie werken van wylen moeder Bon de l'Incarnation, Ursuliner Nonne van S. Marcellyn in 't Dauphiné. Een der drie laatste werken is getytelt Jezus bon Pasteur, het tweede Etat du pur amour, het derde Catechisme spirituel: hoewel het laatste met myn hand geschreven is, omdat ik het eenigsins in orde gebracht, en in hoofdstukken verdeelt heb: want in het origineel was dit verzuimt.

Onder die van myn maaksel zyn, zal men vinden Le moyen court & facile pour faire l'oraison, 't welk is een verbetering, verandering, en nader uitlegging van dat van Madame Guyon, door my gemaakt vier of vyf jaren voor dat de Heer Aartsbisschop van Parys en de Heer Bisschop van Meaux het boek van de gemelde Dame hadden gecensureert.

Daar is een schets van een werkjen, getytelt Regle des Associés à l'enfance de Jezus, 't welk een gantsch ander boekjen zou zyn geworden dan het geen onder den zelven tytel gedrukt is, en door den Bisschop van Meaux is veroordeelt, schoon het met het zelfde oogmerk zou zyn opgestelt geweest. Ik had het zelve begonnen te Verceil in Piemont, over veertien jaren, even voor dat het andere in 't licht kwam: en zedert hebbe ik daar aan geen hand geslagen.

Die geschriften wierden, nevens die der geestelyke en zedelyke aanmerkingen, my van Parys overgezonden door een myner medebroederen die kort daar na stierf: men zondt ze my, zegge ik, zo dra men met grond kost onderstellen dat ik hier voor het overige van myn levenstyd in hechtenis was. De andere werkjes hebbe ik gemaakt op verscheide plaatsen en tyden van myne gevangenis, met oogmerk om my zelven te stichten en bezig te houden geduurende eene zo lange en zo diepe eenzaamheit. De reden waarom ik die schriften eenigen tyd verborgen hebbe gehouden, was dat ik vreesde dezelve te zullen verliezen zo dra zy in andere handen zouden vallen; dewyl ik daar voor nog eenige zucht hadt, en daar in myne vertroosting vondt; en niet omdat ik meende dat 'er iet quaads in stak. Tegenwoordig dank ik God van harte, dat zy, door eene zonderlinge voorzienigheit, zyn gekomen in handen van uwe Grootheit: en om niets aan uwe Censure te onttrekken, onderwerpe ik daar aan mede volkomelyk de twee hier bygevoegde werkjes, dewelke my nog zyn overgebleeven, dewyl men ze niet hadt weeten te vinden in het doorsnuffelen van myne kamer. Het een is de Analysis nieuwst gemaakt, en dezelfde waar van ik de eere gehadt hebbe met uwe Grootheit te spreken zo dra ik het geluk had u te zien; het ander is een vertoog van myne ware gevoelens wegens de zuivere en volmaakte liefde Gods, zo als ik dezelve in oprechtigheit hebbe begreepen en beleeden.

Al het geen ik hebbe geschreven, geeve ik zeer gewillig over aan het oordeel van uwe Grootheit, en aan dat van alle andere rechtzinnige Prelaten en Doctoren, die mogen gelast zyn om daar over onderzoek te doen: willende liever dat men alles verbrande, dan te dulden dat 'er eenige dwaling en het minste gevaar van besmetting uit zou ontstaan.

Wat myne zeeden aangaat, ik bekenne tot myne schaamte dat ik zeer qualyk gedaan hebbe met my in te laten tot het geven van eenigen geestelyken raad, hoewel ik daar toe weinig gelegenheit hebbe gehad, en zulks geschied is aan weinige personen, waar onder ook waren eenige van de andere Sexe. Dat ongeluk was my

[p. 256]

reets overgekomen voor dat uwe Grootheit my daar tegen een zeer billyk en zeer wysselyk verbod deet; ik verzoek daar over zeer onderdaniglyk vergiffenis van uwe Grootheit, als mede over dat ik daar tegen vervolgens eenigzins gezondigt hebbe. Ik zal my met al myn hart onderwerpen aan zulk een straffe als uwe Grootheit my daar voor zal gelieven op te leggen, gelyk ook voor myne andere overtreedingen, indien de straffe van eene zeer nauwe opsluiting, waar in ik my na eene gevangenis van elf jaren nu wederom bevinde, niet genoegzaam mogt geoordeelt worden.

Ik hebbe gezegt dat de goede en heilige zielen zomtyds door een heimelyk oordeel Gods waren overgegeven aan den geest van godslastering. Dit heeft eenige ergernis verwekt in sommige personen; en echter vindt men zulks geschreven by veele deftige Autheuren, en onder anderen by S. Joannes Climacus. Men stemt toe, dat in zulk een geval de godslasterlyke woorden geformeert worden van den Duivel, die de werktuigen van de persoon, die ze spreekt, tegen zynen wille zo bestiert. Nooit hebbe ik zulk eenen staat goedgekeurt, noch dien aangeraden, noch eenig deel genomen in zulk eene verschrikkelyke beproeving, waartegen ik my ook hebbe aangekant toen zy my onrechtmatiglyk wierd voorgestelt over omtrent 15 of 16 jaren, liever willende aan alle andere schande worden opgeoffert, dan aan de minste schaduwe van verachting voor de goddelyke Majesteit. Hebbende hier gekend twee personen dewelke aan die verschrikkelyke vernedering waren overgegeven, hebbe ik dezelve vertroost en geholpen zonder daar in deel te nemen.

Ik heb gezegt dat goede en heilige zielen zomtyds worden overgegeven aan die verschrikkelyke beproeving, waar tegen ik zelfs my hebbe aangekant, als mede aan quellingen van onreinheit, 't zy aan een geest, of aan een staat die hun de wreede uitwerkingen daar van doet lyden, zonder dat men kan doorgronden hoe zulks geschiedt. Ik hebbe zulks niet gezegt uit my zelven, maar volgens het verhaal van Directeurs of Biechtvaders, dewelke ik in verscheide landen hebbe ontmoet, en die my zeiden zulks te hebben ontdekt; maar nooit hebbe ik daar aan eenige zekerheit toegeschreven, gelyk eenigen, en wel voornamelyk Molinos, hebben gedaan. In tegendeel zeide ik, dat die verschrikkelyke beproevingen, onderstelt zynde dat'er eenig oogmerk van God onder verborgen was, zekerlyk alle verzekering en vertrouwen van eigen gerechtigheit moesten doen verliezen. Ook hebbe ik nimmer gemeent daar van een algemeenen regel, of een noodwendig middel te maken; hebbende in tegendeel altoos gelooft dat het een zeer zeldzaam geval was, zo het ooit gebeurde, en ik belyde ter goeder trouwe, dat, behalven de goddelyke wetten en de H. Schristen, waar van die maxime afwykt, niets my de zaak meer verdagt deet voorkomen dan toen ik vernam dat op verscheidene plaatsen veele personen zich daar toe lieten vervoeren. Dus hebbe ik niet gemeent, dat de neiging dewelke ik hadt om te vreezen, dat daar in eenig oogmerk van God weezen kost, en een vernedering zonder zonde, strydig was aan de belydenis van het Catholyk geloof, dewelke ik altoos zeer oprechtelyk gedaan hebbe, en dewelke ik standvastiglyk boven alles stelle, dewyl ik zulks niet toeschreef dan aan eenen buitengewonen en gantsch ondoorgrondelyken wille Gods, die een minder wreede dan onbegrypelyke quelling verwekt in zielen die daar aan zyn overgegeven. In dezer voegen redeneerde ik daar over.

God is myn getuige dat ik nooit eenige vergadering belegt hebbe om over dat point te spreken; dat ik deswegen nimmer in onderhandeling ben getreden dan met eenige weinige personen, en dat ik daar van zelfs nooit iets gerept hebbe tegen iemant voor dat men my daar eerst over aansprak, uitgenomen alleenlyk dat ik dienaangaande eens geschreven hebbe aan een groot personage in Italien, om deszelfs raad in te nemen. Zyn antwoord was ontkennend en zeer Rechtzinnig; dus zy geweten, dat, wanneer men my deswegen niets had voorgehouden, ik my nooit zoude hebben uitgelaten, gelyk ik inderdaat daar over niet gesproken hebbe met iemant die my niet eerst aanleiding daar toe gaf.

Wel verre van het Opperhoofd van eenige Secte te willen zyn, gelyk men my te last legt, God weet dat ik nooit getracht hebbe iemant aan myne gevoelens te verbinden, en dat ik gaarne zou willen zien dat alle menschen wierden toegebragt aan Jezus Christus door liefde, met onderwerping aan de Kerk dewelke zyne bruid is. Niet alleen ben ik buiten alle onderhandeling en briefwisseling, maar ik

[p. 257]

dank God dat ik daar hoe langer hoe minder gelegenheit toe hebbe, en dat een nauwe gevangenis my beschermt tegen myne broosheit en tegen de verrassingen van den vyand: belovende daar en boven nimmer eenige gemeenschap (ten ware men my zulks wilde toelaten) te zullen onderhouden, als konde ik zelfs de middelen daar toe uitvinden.

Ik weet niet dat men my kan overtuigen eenige dwaling van Molinos te hebben omhelst, buiten die waar van ik hebbe gesproken. Voor my, nooit hebbe ik zulks erkent, en wat myne bekende dwaling aangaat, ik verwerp dezelve en verfoei ze waarlyk, zo wel als alle de andere, eindelyk zeer klaar het misbruik van die verderfelyke gevolgen ziende, daar de Heere Jezus Christus voor gedankt zy.

Ik hebbe niet begrepen, en men heeft my niet doen zien, dat in myn boek Analysis geheeten, of in eenige andere van myne Schriften, een eenige van de dwalingen der nieuwe Mystiken gevonden wordt, schoon men mynen naam met de hunne vermengt in het veroordeelen van hunne maximen, dewelke ik altoos hebbe verworpen, en reets over tien jaren uitdrukkelyk wederlegt, gelyk te zien is in myne tweede Analysis, dewelke ik hebbe verzogt dat men aan uwe Grootheit zou ter hand stellen. Ik hebbe die schande wel verdient door myne al te grote onvoorzichtigheit, en waarlyk dwaas gedrag in veele voorvallen. Ik onderschryf daarom gewillig de veroordeeling die van myn boek geschied is.

Ik heb met S. Joannes Climacus en andere achtbare Schryvers, staande gehouden de gewoone inblyving en geduurzaamheit des gebeds in de zielen die dezelve gave in een zeer grote verhevenheit en volmaaktheit bezitten; maar ik hebbe niet beslist of zulks geschiedt door een zelve daat natuurlyker wyze voortgezet, of alleen door een evenwichtige aanhouding, dewelke bestaat in een zeer gemakkelyk gevolg van verscheide daden, waar van de afgebrokenheit en de opvolging nauwlyks kan waargenomen worden, welk laatste my het waarschynelykste voorkoomt.

Ik ben vervallen tot buitensporigheden en elenden van zulk eenen aart als die waar van ik hier boven hebbe gewag gemaakt. Ik bekenne het met leetweezen en met tranen; maar ter zelver tyd dat ik tegen my zelve getuige, oordeele ik verplicht te zyn daar by te voegen dat ik liegen zoude, wanneer ik zeide zulks geschied te zyn met oogmerk om iemant te verleiden, of alleen om my zelven te behagen (absit), of uit het zelfde beginsel waar mede men iets ongeregelts in de waerelt bedryft. Men kan in myne schriften zien, als daar ik myn binnenste levendig hebbe afgemaalt, schryvende alleen voor my zelven, wat achting, wat liefde, wat aankleving, en welk eene overheerschende zugt God my heeft ingegeeven met opzicht tot zynen wille en tot zyne wetten. My daarna te zien overgegeven, en door een aaneenschakeling van dwaasheit en dolligheit vervallen tot dingen die verboden zyn, zonder verlies van de begeerte om hem in alles gelyk te worden, en daar toe niet te zyn vervallen dan na de herhaalde toestemmingen, welke hy verscheidene malen van my geëischt heeft, aan alle zyne vreemdste oogmerken met my, te gelyk my doende voorzien en aannemen de verschrikkelykste gevolgen daar van: dit is iet 't welk ik zelv nooit heb konnen begrypen, veel min dat ik meenen zoude, het aan anderen te doen begrypen en goedkeuren.

Myn God, onder wiens oogen ik dit schryf, weet hoe veele gebeeden ik hem hebbe toegezonden, en hoe veele tranen ik hebbe gestort in zyne tegenwoordigheit, om hem te bezweeren dat hy my zou verlossen van zulk eene elende, of wel om my dezelve te verwisselen tegen alle andere quellingen, en my liever te beladen met alle versmaadheeden, dan toe te laten dat ik my zelven zoude verleiden, of daar mede anderen bedriegen op zulke gladde en gevaarlyke weegen. 't Is waar, dat ik my ter zelver tyd daar toe overgaf aan zynen gantsch volstrekten en almagtigen wille, in de onderstelling dat het zyne eere en glorie betrof: hem niets konnende weigeren van 't geen waar aan het hem had behaagt my op te offeren, zo in den tyd als in de eeuwigheit.

Het is waar dat men altoos de zonde daar van uitzondert, omdat het is om aan God zelven niet te mishagen door eene onvolmaaktheit, of door den minsten eigendom en zelfszoeking, dat men daar toe koomt, volgens het gevoel dat men heeft van daar toe gebragt te zyn door de hoogste resignatie, dewelke men daarom de uiterste overgave noemt. Zie daar in oprechtigheit hoe my zulks is overgekomen, en hoe de waarheit my zulks zou doen zeggen in de biecht, op een Schavot, en in de uure des doots.

[p. 258]

God zy gedankt, dat ik daar van zo wel ben herkomen; zedert een geruimen tyd vind ik my bevryd van die quellingen, en meer verlicht wegens die bedriegelyke gronden, hopende van den goddelyken wille, dat hy my door de verdiensten van Jezus Christus mynen Zaligmaker, de genade zal doen van my myne dagen te laten eindigen in zynen vreede door de boetvaerdigheit.

Na al het bovengezegde, neeme ik voor af aan, en belove stiptelyk te volgen al 't geen men my beveelt aangaande de leerstukken en de zeeden, smeekende te gelyk dat men, zonder myn persoon te sparen in al 't geen men my schuldig zal bevinden, spare den naam en de achting van het lichaam waar van ik een lid ben, en waar van ik reets zo lang het kruis en de schande geweest ben, gelyk ook de personen die in myne zaak zouden mogen belang hebben: belovende onder den bystand van God, voortaan zo veel ingetogenheit en voorzorge te zullen gebruiken, dat men nooit eenige reden meer hebben zal om zich over my te beklagen.

Ik heb my gevleit dat aan uwe Grootheit niet zou mishagen de vryheit welke ik hebbe genomen van u dit zeer onderdanige vertoog en deze oprechte protestatie te doen, en latende alles aankomen op uwe herderlyke goedheit en billykheit, bidde ik u te dulden dat ik my voor uwe voeten nederwerpe, en uwen heiligen zegen afsmeeke. Getekent Don Francois la Combe, te Lords 5. des jaars 1698.