Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

XV. Hoofdtstuk.
Van der Jndianen openbaare Gebouwen, en hoe gestigt.

⁺ De Pagoden en andere openbaare Gebouwen der Indiaansche Heidenen zyn gemeenlyk van groote, zwarte en ongemeen lange steenen gebouwt. De Pilaren, die 'er altoos veel van zyn, bestaan meest alle uit een enkel stuk, en onderschooren de balken van de zelfde stoffe, die de zoldering uitmaaken. Deeze steene balken zyn gemeenlyk zeventien of agttien voeten lang en drie en een half of vier voeten breed. Zy worden aan een gevoegt. Men strykt een weinig kalk tusschen de voegen, om te beletten dat 'er het water doordringe: dus bezigen ze niet een enkel stuk houts in deeze gebouwen.

De moeite die men heeft om deeze steenen te bekomen, om die over te voeren, en ze op te rechten, maakt die tot een hooge waarde. Het waren insgelyks zodanige steenen van waarde, wegens zyne lengte en groote^(b) die tot de muuren van Jeruzalem gebruikt wierden.

Salomon bediende zich insgelyks van deeze Steenen voor de grondlegging van zyn Huis^(c), en van deeze die hy voor Pharaôs Dochter bouwen liet. Het word in 't Boek der Koningen gezegt, dat de Fondamenten uit schoone en zeer groote steenen bestonden; waar van eenige tien en andere agt ellen waren. Dit bragt veel tot de duurzaamheit deezer beruchte Gebouwen toe, waar tegen de ongevallen der tyden en de omkeeringen der eeuwen niets vermogten. Het gebruik is hier in ongemeen verandert. Zonder dat we ons bemoeien met het geen wy nu maaken of het voor onze Nakomelingen dienen kan, gaan we alleen met ons zelven te raade en wy genoegen ons gemeenly voor ons zelven te arbeiden.

De Indianen komen nu noch genoegzaam met de gewoonte van 't bouwen der Jooden⁺ overeen. Byna alle hunne daken zyn platsgewyze, gelyk die in Palestina waren, en gelyk ze noch in byna alle de warme Landen zyn. Zy hebben behalven dat, voor den ingang hunner Huizen een soort van Galery, die een voorgevel uitmaakt. Deeze plaats is 't alwaar zy hun bezoek ontfangen, en alwaar zy in 't regen zaizoen hunne Gastmaalen houden: want by schoon weder,

+ Pagoden der Indianen beschreeven.

(b) Lapides pretiosi muri tui Jerusalem.

(c) Het was ook met kostelyke steenen gegrondfest, met groote steenen van tien en agt ellen. I. Reg. C. 7. v. 10.

+ en hoe zy hunne Huizen bouwen.

[p. 37]

zyn ze bezorgt Tenten of overdekte Galderyen van boomloof op hunne plaatsen op te slaan, onder welkers schaduw zy zich vermaaken.

⁺ Zy laaten nooit iemandt in 't binnenste hunner huizen komen, 't welk niet dan voor hun en voor hunne Vrouwen ten dienst is. Ook draagen ze ongemeen zorg dat 'er geen venster op de straat uitzicht heeft, om ten minsten van dien kant alle gelegenheit tot vryery te beletten; want in deeze Gewesten is de Jalouzy op den hoogsten top. Niet alleen is het nooit toegelaaten de Juffers te gaan bezoeken: maar zelfs mag men niet naar haar vraagen; want het zoude de plomste eerbied zyn die aan zodanig een Man geschieden kon, indien men hem zoude willen vraagen hoe zyne Vrouw voer; overzulks zoo men hem bezoeken wil, moet men alzoo min van zyne Vrouw gewag maaken, als of hy 'er nooit geen hadde gehad. Indien men echter zyne beleefdheit dien toom geeft, zal men den vraager welvoegzaam antwoorden, dat het zyne zaak niet is of zywel qualyk vaart; naardien zy niet dan voor hem zy, en derhalven dat men geen recht heeft van belang in haare gezondheit te vinden, en haar aangaande eenig deel te neemen. Bovendien zou zodanig een Vraag, schoon zonder achterdocht gedaan, den persoon die naar de gezondheit vroeg, rampzalig konnen zyn. Hier uit kan men oordeelen hoe schroomelyk in deeze Gewesten de menschen in zodanig een geval zyn, daar in Europe niet na gezien word. 't Is wel waar dat door de naauwe, opgeslotenheit, de Vrouwen geene gelegenheit laaten ontglippen, wanneer zich die aanbied, en dat de Mannen werks genoeg vinden dit te konnen beletten.

+ Der Indianen Jalouzy omtrent hunne Vrouwen aangemerkt.