Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

VII. Hoofdtstuk.
Van de Tempels aan Priapus toegewyt.

⁺ By de Indianen vind men Tempels aan den Afgod Priaap, alhoewel onder verscheidene naamen toegewyt; en men mag zeggen, dat ze met eerlooze gedaantens, die, door de Egiptenaren, Grieken en Romeinen verbeeldt, verre overtroffen hebben: eenige draagen zelfs een kleine Priaap aan den hals gehangen: maar echter met een weinig zilver bedekt; en zy waanen 'er kracht en vruchtbaarheit door te verwerven.

Bekent is 't dat deeze verfoeielyke Afgodt eertyds aanbidders by de Jooden vond. De H: Schrift geeft 'er ons bericht van, hoe Asa zyne Moeder Maächa het Hof ontzeide, doordien zy een Autaar voor Priaap^(f) had opgerecht, die hy afbreeken en na-

+ Hoe by de Indianen Tempels voor den Afgod Priaap te vinden zyn.

(f) Hy word in de H: Schrift Belpeor genoemt. Het woordt van Mirphleseth is in de Historie van Maâca door het woordt Marmouset (Huis God) in de vertaling en uitlegging van Geneve overgezet.

[p. 25]

by de waterval van Kedron^(a) verbranden liet.

⁺ Waarschynlyk hadden de Jooden van de Egiptenaren geleert, Goddelyke eer aan Priapus te bewyzen, en voor hem Stantbeelden op te rechten; want Egipte is mogelyk de plaats geweest, alwaar deeze gewaande Godheit het meest geëert wierd. Men beschouwde hem als des menschen oorsprong, die het edelste der gansche waereldt is. Weinig openbaare gebouwen wierden 'er gesticht, boven welke men geen twee Afbeeldzels stelde, en die aangezien wierden als beeldspraakelyke zinnebeelden van 't geen men 't voornaamste en 't volmaakste in de Natuur wenschte te zyn: by voorbeeldt, de aanwas, overvloedt, vruchtbaarheit, vereeniging, kracht, sterkte en gezondheit.

Insgelyks riepen de Romeinen hem niet⁺ alleen om de voortteeling van 't menschelyk geslacht aan, en om hun Nakomelingen te verleenen: maar ook om de vruchtbaarheit des Landts. Ieder rechte gemeenlyk in zyn Hof een Stantbeeldt voor hem op, en dit diende teffens voor een Moluk om de Vogels te verdryven, indien de zelve boven dien niets tot de verwachting bybragt en hun een overvloedigen Oogst verzorgde.

Men kan door een plaats van Horatius^(b) aanmerken, hoedanig de Romeinen, voornamentlyk die verstandig waren, en de Dichters de vryheit namen hunne Goden met een vryen en lossen zwier te handelen.

(a) II Paralip. C. 15. v. 16. Aangaande Maächa de Moeder des Konings Asa, zette hy af, zulks zy geen Koninginne meer was, omdat zy een verschrikkelyken Afgodt in een Bosch opgerecht had: ook rooide Asa haaren afgrysschelyken Afgodt uit, en breizelde die, en verbrandde hem aan de Beeke Kedron.

+ Eertyds deezen Afgod by de looden geëert, en hoe.

+ Insgelyks by de Romeinen en waar om.

(b) Zie Horat. Serm. L. 1.

Olim truncus eram ficulnus, inutile lignum;
Cum faber incertus, scamnum faceretne Priapum,
Maluit esse Deum. Deus inde ego, furum aviumque
Maxima formido.