Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

XXIV. Hoofdtstuk.
Van hunne Oorlogsplegtigheden, hunne Lykplegtigheden, en hun gevoelen aangaande de Onsterflykheit der Ziele.

⁺ De Floridanen zyn ongemeen wraakzugtig; ook vindt men deeze geneigdheit onder alle de Amerikanen.^(b) Om zich tot de wraake nog des te meer aan te zetten, houden de eersten zeekere Vergaderingen, alwaar een onder hen in een afgelegen hoek geplaatst is. Een ander opstaande en een Werpspies in de handt nemende, schiet den eersten uit alle zyne magt toe, zonder dat deeze zich eenigzins beweegt; de Spies gaat vervolgens in andere handen over, tot dat den gequesten ter aarde nedervalt: Als dan komen de Vrouwen en Jongelieden hem weenende opbeuren, geeven hem Casiné te drinken, 't welk de gewoonen drank is der Krygslieden, en brengen hem in eene Hutte, alwaar men weder op nieuw rondom hem begint te weenen. De Vrouwen en Dogteren maaken eenige middelen gereed, tot geneezing des gequetsten, terwyl de Vergadering drinkt, zich verheugdt, de Heldendaaden hunner Voorouderen zingt, en zich tot de wraakzucht aanport. De gansche Ceremonie is een gedagtenis van de doodt hunner Medelandslieden. De geene die zy quetsen houdt hen voor oogen het quaade onthaal, 't welk zy van hunne Vyanden ontfangen hebben, en dit oogmerk stort de gansche Natie een onverzoenelyken haat in. Alvoorens, voor dat ze naar den Kryg optrekken, wordt 'er een Raadsvergadering gehouden, waarin de Jouanas hun Raadgeeving voorstellen. Niets word 'er beslooten zonder hunne kennis, en zonder alvoorens het Orakel van hunnen Afgod te hebben raad gepleegt. De opstygende dampen van de Casiné zyn niet min zoo veel als het Orakel de oorzaaken, die hen wanhoopige besluiten doet neemen, zynde die de eenigste by deeze Volkeren bekend. Doch het is maar alleen aan de Krygslieden geoorlofdt Casiné te drinken, en men mag dien niet drinken, voor dat men eenige blyken van zyne dapperheit heeft gegeeven.

^(c) Eer zy ietwes van belang op hunne⁺ Vyanden zullen onderneemen en werkstellig maaken, keert de Paraousti zich tegen de Zonne, dezelve ernstiglyk smeekende hen gunstig te willen zyn, en neemende eenig water in een houte napje, werpt hy 't na verscheidene Vervloekingen tegen de Vyanden uitgesproken te hebben, in de Lucht uit, zodanig dat het op het omstaande Volk nedervalt, zeggende te gelyk, mogte het Vlieden gebeuren aldus het bloedt uwer Vyanden te storten!^* En neemende anderwerf een napje water, werpt hy 't in het Vuur, 't welk nevens hem is, zich als vooren tot het Krygsvolk keerende, en zeggende, mogte het Vlieden gebeuren onze

+ Welke voorafgaande Plechtigheden de Floridanen eer zy ten Oorlog trekken, verrichten, aangeweezen, en hoe zy elkander tot wraake aanzetten.

(b) Lescarbot, Purchas.

(c) Purchas.

+ Plechtigheit voor 't aanvangen van den Oorlog door den Koning uitgevoert,

* Zie het bovendeel van de nevensgevoegde Afdeeling, verbeeldende de Plechtigheit door een der Koningen van Florida waargenomen, alvoorens den Oorlog ondernomen word.

[p. t.o. 114]

75 CEREMONIE; observée par un des ROIS de la FLORIDE, avant que de faire une Expedition.

Un des ROIS de la FLORIDE, consultant son MAGICIEN, avant que de marcher a l' Ennemi.

[p. t.o. 115]

76
FLORIDIENNES, qui ayant perdu leurs maris, a la guerre, viennent implorer l'asistance du roy. HERMAFRODITES, déstinez a servir les malades, et a enterrer les morts.

Veuves de la FLORIDE, qui sement leurs cheveux sur les Tombeaux de leurs Maris.

[p. 115]

Vyanden om te brengen met zoo veel vaardigheit als ik dit Vuur uitblussche! Welke twee bedryven door een vreesselyk gereop, en nadrukkelyke grimatsen verzeld worden.

^+(a) De mismaakte gebaarden van een Jouanas, waar mede over het lot geval der onderneeming geraadpleegd wordt, zyn niet minder vreemd, en ongemeen. De gewaande Toveraar plaatst zich op een Schild in een postuur of gestalte, onnodig uit te drukken, alzoo de woorden in 't minst niet by de Kunst van den Graveerder zouden konnen haalen. Wy wyzen den Lezer derhalven naar de Kunstplaat zelfs^*, om hem te doen zien, dat de Priester een kring maakt van veele onbekende Figuuren, waar in hy zich midden in besluit. Deeze Figuuren dienen om het Volk ten minsten een grooter gevoelen van zyne Weetenschap te doen krygen. Na ruim een quartier uurs met deeze beweegingen, grimatsen, en draayingen des lichaams bezig geweest te zyn, al zoo hevig als de allergeweldigste stuipen en beroertens, verlaat hy eindelyk deeze gemaakte gestalte, en de Godheit begeeft zynen Dienaar, die dan als bedwelmt opstaande aan den Paraousti verslag doet van den uitslag van dit geestelyke gesprek, verklaarende hem 't getal zyner Vyanden, de wyze op welke zy geleegert leggen, en den uitslag der onderneeming; en men verzeekert dat zy het dikwils raaden.

⁺ Zy voeren gelyk de andere Volkeren van 't Noordlyke Amerika, de Harssenpan en het Hoofdhair hunner verslaagen Vyanden mede, en hangen aan lange staaken daar toe opgeregt, de armen en beenen der geenen, die zy in den Oorlog hebben omgebragt.^(b) Zy houden rondom deeze staaken een Vergadering om de vervloekinge aan te hooren, die een Jouana tegen den Vyandt uitspreekt. Drie Mannen leggen op hunne kniën voor den Priester, die een Afgod in zyn handt houdt, een deezer drie slaat de maat op een steen met zynen knots, en beantwoordt de Vloekwenschingen des Priesters, terwyl de twee andere op 't geluidt van hunne Kalabassen zingen.

De Vrouwen der geenen die in den Kryg⁺ gesneuveld zyn, gaan den bystandt van den Paraousti verzoeken. Zy vertoonen zich voor hem, zwemmende in haare traanen;^† een kragtige blyk van de liefde die zy haare Mannen toedragen! Of zulks nu met geveinsdheit of opregtigheit geschiedt, 't is gewis dat deeze traanen geweldig de wraakzugt der Krygslieden aanzet.

De Hermafroditen, die gelyk wy gezegd hebben, dat lieden zyn van een zeer schandelyke levenswyze, dienen om de pakken en voorraadsmiddden tot den Kryg te draagen; ook dienen zy om de zieken en gequetste te vevoeren. Deeze Hermafroditen draagen lang hair als de Vrouwen, en zyn het voorwerp van verachting der Krygslieden.

Aangaande der Floridaansche Vrouwen⁺ Lykdienstigheden; zy zyn niet te vreden met zich aan de voeten van haaren Vorst weenende neder te werpen, om hem op te wekken tot het wreeken der droevige doodt haarer Egtgenooten. Zy gaan ook weenen en zuchten op de Graaven der Overledenen, en tot een laatste blyk van haare tederheit en Vrouwelyke liefde tot haare Mannen, snyden zy het hoofdthair ganschelyk af, en strooien 't op hunne Grafsteden^✠. Dit zoude na de gedagten van sommigen, welke ernstiglyk gelooven, dat het verlies eens Mans eene eeuwige droefheit verdient, voor altoos duuren: maar geenszins; haare rouwe is maar voor een tydt, gelyk die van onze Weduwen; doch de Floridaansche Vrouwen mogen niet weder hertrouwen, voor dat haar hoofdthair weder zyne voorige lengte heeft verkreegen, namelyk wanneer het zelve tot over de schouders hangt.

Zy begraaven hunne Paraoustis, met de⁺ grootste pragt, die zy konnen bedenken; het Graf is omringd met Pylen met de punten nedenwaards geplant. Boven op dit Gedenkteken legt men de Beker, waar van zich den Vorst in 't drinken heeft be-

+ en hoe zy vooraf wegens den uitslag met zynen zogenaam den Toveveraar raadpleegt.

(a) Lsscarbot, Purchas.

* Zie het onderdeel van de voorgaande Afbeelding, waar in vertoont word, hoe een der Koningen van Florida voor den Optogt naar den Vyandt met zynen Toveraar raadpleegt.

+ Hoe zy de verslagenen Vyanden hun bekkeneelen hoofdthair mede voeren.

(b) Purchas.

+ Hoe danig de Vrouwen der in den Kryg gesneuvelden voor den Koning om bystant smeeken;

† Zie het bovendeel deezer nevensgevoegde Afdeeling, vertoonende hoe de Floridaansche Vrouwen, haare Mannen in den Oorlog verlooren hebbende, van den Koning haaren bystandt smeeken.

+ en welke Lyk diensten zy op de Graven hunner Mannen bewyzen.

✠ Zie het onderdeel van de nevensgaande Afbeelding, waarin vertoont word, hoe de Floridaansche Weduwen haar afgesneeden Hoofdthair op de Graven haarer gesneuvelde Mannen strooien.

+ Met welk een pracht de Floridanen hunne Paraoustis of Koningen begraaven.

[p. 116]

diend^*. Drie dagen worden 'er door gebragt in geween en vasten tot zyner eere op zyn Graf. De Paraoustis van zyne Maagschap komen hem beweenen met dezelfde Plechtigheit. Men scheert zich het hoofdthair af om zynent wille. Eindelyk komen 'er afgehuurde Vrouwen, die zich daar toe laaten gebruiken, driemaal 's daags, en zes Maanden lang, 's morgens, 's middags en 's avonds, om by het Graf te weenen. Men verbrandt alles wat hy by zyn leven bezeten heeft, en het zelfde geschiedt ook by 't overlyden der Priesteren. Men begraaft hen in hunne huizen; waarna men te gelyk met de Overledenen het zelve huis met al het geen 'er in is, verbrandt. Men zegt^(a) dat de Volkeren van Florida, na deeze Heilige Lichaamen tot afsche verbrandt te hebben, de Beenderen tot een poeder maaken, en dezelve noch een jaar daar na aan de naastbestaande der Overledenen te drinken geeven.^(b) De Floridanen der Landschappen door Ferdinand de Soto bezocht, begraaven nevens hunne Vorsten, eenige Slaaven, om hen in de andere Waereldt ten dienste te staan.

^+(c) De Apalachiten balsemen de lichaamen hunner Nabestaande en overledene Vrienden. Zy laaten dezelve byna drie maanden lang in den Balsem leggen, waar na zy deeze lichaamen door de kragt deezer specery-kruiden uitgedroogt, met een schoone huidt overtrekken, in Cederhoute Doodkisten leggen. De Bloedvrienden bewaren de Doodkist by zich, geduurende den tydt van twaalf volle Maaneschynen. Daar na brengt men dezelve in het naastgelegen Bosch, en men begraaft de Dooden aan den stam van een Boom. Zy gaan hier mede veel heerlyker ten opzigte van hunne Paraoustis te werk. Na dat zy dezelve gebalsemt, met hunne sieraaden bekleedt, en met Pluimen en Halsringen opgetooidt hebben, bewaart men hunne Lyken drie volle Jaaren in 't vertrek daar zy overleden zyn, en geduurende dien tydt blyven zy besloten⁺ in die Cederenhoute Kisten, daar wy van gesproken hebben. Deeze tydt verstreeken zynde, voert men hen naar 't Graf van hunne Voorzaten, aan 't hangen van den Berg Olaimy. Men doet hen in een Grotte nederdaalen, welkers ingang men met groote keyen toesluit, en men hangt aan de takken der naastbystaande Boomen de Waapens, waar mede zy zich in den Oorlog bedienden, als zoo veele getuigen van hunne dapperheit. Men voegt 'er by, dat de naaste Bloedvrienden een Cederboom planten, digt by de Grotte, die zy zorgvuldig ter eere des Overleedenen onderhouden. Indien den Boom sterft, plant men 'er aanstonds weder een andere.

Dezelve Apalachiten gelooven de Onsterflykheit⁺ der Ziele, en dat de geene die wel geleefdt hebben, naar den Hemel gevoerd, en onder de starren zullen geplaatst worden. De verblyfplaats der Godloozen stellen zy in den afgrondt der Noordsche Bergen, onder de Beeren in 't midden van Hagel, Sneeuw, en onguuren yzeling of rym.^(d) De overige Volkeren deezer wyduitgestrekte Landschappen, gelooven mede de vergelding der Vroomen, en de straffe der Boozen na dit leven. Zy noemen den Hemel de boven Waereldt, en in tegendeel benede Waereldt de plaats die het eeuwig verblyf zal weezen der geenen die op Aarde qualyk geleefdt zullen hebben. In deeze laatste plaats heerscht Cupai, die quade Geest, die de overige Floridanen Toia en wy Duivel noemen.

^(e) De Indianen van Carolina gelooven de verhuizing der Ziele: wanneer 'er iemant sterft onder hen, begraaft men nevens hem verscheidene levens middelen en nodig onderhoudt.

Het is een gewoonte der Floridanen van⁺ Hirriga, die veel met die der Apalachiten overeenkomen, namelyk dat^(f) zy hunne Dooden in de Bosschen begraaven. Men legt de Lyken in houte Kisten met planken overdekt, die niet vast gespykert worden: maar alleen door 't gewigt van eenige steenen, of eenige stukken zwaar hout, 't welk men 'er boven op legt, worden toegehouden; en dewyl men veel wildt Gedierte in de Provincie van Florida heeft, laaten zy deeze Grafstede door hunne Slaaven bewaaken.

* Zie de nevensgevoegde Afbeelding, verbeeldende, hoedanig de Koningen en riesters van Florida by hunne Graven beweent worden.

(a) Purchas.

(b) Histoire de la Floride.

+ Hoe de Apalachiten hunne afgestorvenen balzemen, aangeweezen.

(c) Histoire de Islles Antilles dans un extrait tiré de quelques Memories Anglois.

+ en hoe zy hunne Koningen begraaven.

+ Welk een gevoelen deezen Landaart van d' Onsterflykheit der Zielen heeft.

(d) Histoire de Conquéte de la Floride.

(e) Description des Colonies Angloises dans le Recueil de divers Voiages, in 4 Paris.

+ Hoe eenige Floridanen hunne Dooden in de Bosschen begraaen.

(f) Histoire de la Conquête de la Floride.

[p. t.o. 116]

77
Maniere d'ensevelir les ROIS, et PRETRES de la FLORIDE.