Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

IX. Hoofdtstuk.
Hoedanig deeze Amerikaansche Volkeren hunne Krygsgevangenen handelen.

⁺ Zoodra een Gevangene gebonden is, zingt hy zynen Lykzang,^(b) als weetende dat zyn leven nu als aan een zyden draadt hangt. De Veldtogt, of om beter te zeggen, de strooperyen geëindigt zynde, keeren deeze Amerikanen weder naar hun Dorp. In 't naderen geeven ze zoo veel uitschreeuwingen als zy Mannen verlooren hebben, en wanneer zy weder te rug gekomen zyn, herhaalen ze het Rouw geschrey zoo meenigmaal als het getal hunner verslagen Vyanden bedraagt. Terwyl naderen de jongelingen van twaalf tot vyftien jaaren, staande in ryen en gelederen, gewapent met stokken, om de Gevangenen te slaan; welke slagen vermenigvuldigd worden, zoodra de Krygslieden hunne intreede hebben gedaan, en men het Hoofdhair der Vyanden te voorschyn ziet komen, die als Standaarden of liever als Zegeteekenen van Heldendaaden deezer Krygslieden verstrekken. Des anderendaags wordt den Raadt vergadert om deeze ongelukkigen te verdeelen; en gemeenlyk worden ze aan de Vrouwen die hunne Mannen, en aan de Dochters die hunne Vaders verlooren hebben, gegeeven.

^(c) Deeze uitdeeling geschied zynde, verkrygen⁺ die geenen die de Meesteressen deezer Gevangenen geworden zyn, het recht van leven en Doodt, over hunne personen. Men draagt zorge om hen wel te voeden, en zy krygen zelfs het beste^(d) van 't geen 'er

+ Zeldzaam gedrag der Amerikanen op hunne wederkomst gehouden.

(b) Dit Gezang behelsde het volgende: Ik ben dapper en onversaagt; ik vreeze geenzins de doodt; ik ben een Krygsman die de verschrikkelykste straffen veragt. Die dezelve vreezen, zyn lafhartige en bloodaarts. Zy zyn slimmer als Wyven. Het leven is niets voor de Kloekmoedigen. Dat de wanhoop en woede myne Vyanden overstelpen! Dat ik hen verslinde! Dat ik hun bloedt drinke! enz. Dit Gezang hebben wy uyt den mondt van iemant, te Nieuw Jork gebooren.

(c) La Poterie ubi supra.

+ Hoe zy de Gevangenen aan de Vrouwen der gesneuvelden overgeeven,

(d) La Poterie. Hennepin dans sa Nouvelle Decouverte.

[p. 91]

op gedist wordt, op dat zy te kragtiger worden om de Doodt met des te meer kloekmoedigheit uit te staan.

⁺ Wy hebben gezegt dat de Doodt deezer Gevangenen een soort van Offerhande is, 't welk blykt by de uytspraak hunner verwyzing.^(a) Indien zy, aan wien een Gevangene te beurt gevallen is, begeert dat hy sterven zal, zegt zy tegen hem dat haaren Vader, Broeder of haaren Man een Slaaf van nooden heeft om hem in het landt der Dooden te dienen, en dat hy derhalven aanstondts moet vertrekken om dien post waar te nemen. Een zeker Ooggetuyge, die ons de voorgemelde Lykzang medegedeelt heeft, voegt 'er by; dat zy dikwils tegen den ter dood verweezen Slaaf, zeggen: Vwe Doodt moet de ziel des geenen bevredigen die gy gedood hebt. De Iroqueezen versieren deezen Gevangen ten vuure veroordeeld, met het kostelykste 't geen zy hebben. En na dat zy hem lang genoeg als gezegd is, gemest hebben, geleiden zy hem naar de Straf-Paal met kraale snoeren van 't hoofdt tot de voeten omhangen.

⁺ Het Vonnis geveldt zynde, wordt de Slaaf aan den paal vast gebonden, en zyn gansche lichaam met yzere werktuigen gebrandt, terwyl hy den Lykzang zingt. De kloekmoedigheit van dien elendigen is, geduurende dit branden, aanmerkenswaardig; men ziet hem geen traanen storten, ook zoude men hem zyne zwakheit verwyten, indien hy weende. Hy toont zelfs in 't midden deezer quelling, een verwonderenswaardige gerustheit, spottende met zyne beulen, hun verwytende dat zy geen kennis hebben, om de menschen te branden.^(b) Na zoo veele en menigmaal herhaalde pynigingen, stroopt men hem het hoofdhair te gelyk met de huydt af, laatende het zelve over de schouderen des lyders hangen, waar op men terstont een pot vol gloeijend heet zandt op zyn hoofdt uitstort, om het bloedt te stempen. Vervolgens ontbindt men hem van den paal, 't welk zy, het leven aan den Gevangen te schenken, noemen, en men geleid hem, geduurig met steenen op hem werpende, derwaarts alwaar de Zon ondergaat: want deezen Landaart stelt de verblyfplaats der zielen in 't Westen, gelyk wy reeds gezegd hebben. Alsdan kerft⁺ en snydt men hem, nog in 't leven zynde over zyn gansche lichaam; en zoodra hy den geest gegeeven heeft, loopt een ieder den ganschen nacht rinkelrooien, slaande gins en herwaarts met stokken; om op deeze wyze, zeggen zy, de ziel deezer Gevangenen weg te jaagen, die zich wel ergens mogte verborgen hebben, om wraak te neemen over de quellingen, en verontwaardiging haar lichaam aangedaan. Eenige dagen na deeze te rechtstelling, bereidt men een plegtelyk Feest en deftige Maaltydt, waar op men goede cier maakt. Danssen en Gezangen ontbreeken 'er ganschelyk niet: maar het voornaamste van dit Feest is, de uytdeeling van het Hoofdhair, 't welk zy den Gevangenen, en die in 't gevecht gesneuvelt zyn, afgestroopt hebben; aan welk hair de Krygslieden een snoer kraalen vast maaken, verbeeldende het lichaam van den geenen, die gedoodt is.

Het gebeurt ook dikwils, dat zy, aan wie⁺ men eenen Gevangen tot Slaaf gegeeven heeft, met medelyden aangedaan wordt, den Slaaf het leven schenkt, hem uit de Slaverny trekt, en zich met hem door een bandt van liefde vereenigt. Hoedanig het beweegmiddel ook zy, dat haar daar toe beweegt, zoo is het noodig, dat hy weder plegtelyk in den staat van Vryheit hersteld worde, daar hy door het lot des Oorlogs uyt vervallen was. Men neemt hen dan weder aan, en tot dien einde geleidt men hem naar den oever van 't water, om hem daar in te wasschen. De Vrouwen en Dogteren betreuren echter noch de doodt des geenen, in wiens plaats hy hersteld wordt: maar de Mannen zingen Oorlogsliederen, en bedekken zyn lichaam met een nieuw kleedt van Castorsvellen; waarna hy vermaagschapt wordt met de Familie van den geene, waar aan hy in den strydt te beurt gevallen is. Deeze Plegtigheit wordt mede Baaring genoemt.^(c) Dezelve wordt geviert door een Feest, waarin de Gevangen tot een Zoon, Broeder, Oom, Broeders Zoon, of Neef, volgens zyne Jaaren of hoedanigheit, wordt aangenomen.

Hier omtrent is ook aan te merken, dat de Oude Scythen insgelyks de huydt van 't hoofdt met het hair van hunne Vyanden afstroopten: byaldien men Coelius Rhodiginus die het zelve verhaalt, gelooven mag.

Wy zullen dit Hoofdtstuk eindigen met⁺ een gewoonte, die veel tot vermeerdering der Dapperheit van dit Volk moet toebrengen, namelyk dat zy geene uitwisseling van

+ en hoe zy met deeze Gevangenen handelen.

(a) La Hontan.

+ Hoe wreed de Slaaven onder hun gehandelt worden.

(b) De Baron de la Hontan zegt, dat de Gevangenen veel wreeder gehandelt worden, wanneer 'er bewyzen zyn, dat zy Vrouwen of Kinderen hebben gedood; doch indien zy bewyzen konnen alleenlyk Manspersoonen om 't leven te hebben gebragt, worden ze slegts met pylen of schietgeweer omgebragt.

+ Vreemt gedrag na deeze mishandeling en hoedanig.

+ Hoe zy een Gevangen Slaaf somtyds vrygeeven, en plechtelyk in hunne gemeenschap word ingelyft.

(c) Hennepin, Voiage en un Pais plus grand que l' Europe.

+ Geene uitwisseling van Gevangenen onder hen in gebruik.

[p. 92]

hunne Gevangenen doen; ‘zoodra zy gevangen genomen worden, zegt la Hontan, worden zy van hunne Vrinden voor doodt gehouden, zoo wel als van hun eigen Natie, ten zy zy zoo zwaar gewond zyn geweest..... dat zy zich zelven het leven niet hebben konnen beneemen: in zulk een geval worden zy wederkeerende ontfangen, indien zy zich uyt de handen der Vyanden weeten te ontslaan; in plaats van dat zoo de eersten wederkeerden, zy van niemand zouden gekend worden, zelfs niet van hunne Bloedverwanten, en niemant zoude hen waarlyk willen aanneemen.