Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

XVII. Hoofdtstuk.
Van den Koophanel der Amerikanen; van hunne Regtsgedingen, van hunne Slaven, enz:

⁺ De Amerikanen en voornamelyk die van een woesten aart zyn, koopen noch verkoopen niets tot een geldprys. Al hunnen handel bestaat in ruiling, gelyk het gebruik in de eerste tyden was, toen men noch niets van alle die konstenaryen door de gierigheit uitgevonden wist, om de handelaars te verryken. Eertydts wisten de Oost-Indianen en veele andere Aloude Volkeren van geen andere wyze van handelen als door ruiling:^(b) Lycurgus zelfs stelde een Wet in om by de Spartanen een gewoonte op te rechten, die het goudt en 't zilver van veel minder noodzaakelykheit maakte dan het zelve nu is.

⁺ Het blykt niet, dat de Volkeren van Amerika eenige kennis hadden van 't geen men Regtsgedingen, of listige uitvlugten in twistzaaken noemt, en bygevolg dat zy geene Notarissen, Advokaaten of Procureurs, droevige voorstanders van de onregtvaardigheit der menschen, noodig gehad hebben. De Burgerlyken twistzaaken wierden by de Mexikanen door 't gezag van een Vierschaar beslist, die 'er ten uiteinde van oordeelde: De Eysscher en Verweerder quaamen elk met zyne bewyzen en getuigen te voorschyn, en het geschil wierdt opstaande voet afgedaan. Het eenigste uitstel dat men in 't vonnissen eener twistzaake konde brengen, was het beroep aan een hooger Vierschaar daar den Vorst Persoonelyk in voorzat. Gelukkig Landt! waarin iemant zyn goedt tegen een Roover betwistende en beschermende, niet in gevaar gesteld is van het zelve door een overgelegde listigheit van zyne eigen Voorstanders te verliezen. In Peru wierd het recht geoeffend met dezelve kortheit, als te Mexico. De Floridianen hebben toevlugt tot de beslissing en het oordeel van hunne Caciquen, welkers vonnis men zegt, dat hun dient tot een volstrekte Wet, zonder hooger beroep, en zonder misnoegen der twistende partyen.^(c)

+ Waarin den Handel der Amerikanen bestaat, en hoe by hun gehandhaaft.

(b) Feithii Antiq: Homer: L. 2.

+ Hoe onbedreeven zy in Rechtszaaken zyn, en hoedanig hunne twistzaaken beslecht worden.

(c) Voiage de Loir aangehaald door la Motthe le Vayer Tom: II. de ses Oeuvres diverses. Lettre 109.

[p. 61]

Men wil ook dat de Turken mede niet belast zyn met alle die vitteryen en omstandigheden van onze Regtsgeleerdheit, en dat het getal der geenen, die hun werk maaken van deeze Wetenschap, onder de Ongelovigen zoo klein is, dat in het gansche Ottomannische Ryk zoo veele bedienden van Regtszaaken niet gevonden worden, als alleen in de Stadt van Parys.^(a) In Persië bepleyt elk zyn eigen zaak, zelfs de Vrouwen, en men ziet 'er geen Procureurs, Advokaaten nog Notarissen. Het is wel waar dat de Rechtsgedingen hier door wat moeyelyker vallen: maar men heeft 'er ten minsten dit voordeel by, van de lange omwegen eens Vitter te vermyden, die de allerdeugdzaamste zaak niet dan strekken doet, als om zyn eige beurs te maaken. Hoe komt het dan dat de Christenen, die Belydenis van een Godsdienst doen, vol van Gematigdheit en Geregheit, meer geneegen^(b) tot dingtalen zyn dan alle die Volkeren, daar wy van gesprooken hebben? Zoude dit een gevolg zyn van hunne groote verlichting, die hen vernuftiger en doordringender van geest maakt? Of zouden zy deeze aart en genegendheit niet wel verschuldigt aan de vermenging van alle de Weteen en Gewoontens zyn, in Europe door de vermenging van een oneindig getal Barbaarsche Volkeren uit het Noorden ingevoert?

⁺ De Amerikanen hebben geene andere Slaven dan die zy in den Oorlog bekoomen, gelyk zulks ook in gebruik was by de Volkeren der Oudheit, welke laatste dezelve dikwils wederom verkogten, en zelfs bestondt hier in eenen aanmerkelyken Koophandel: maar de Amerikanen verkoopen hunne Slaven niet; zy behoudenze in hunnen dienst, geevende hen somtyds wel hunne vryheit, en neemende hun ook wel in hunne Familiën aan. Nochtans dienen gemeenlyk de Slaven tot het offer hunner wraaklust, en mogelyk kan de slagting die zy van deeze ongelukkige Gevangenen doen, aangemerkt worden als een soort van Offerhande, gelyk wy reeds hebben gezegd.^(c) Men wil, dat onder de Alouden, die van het Eilandt Chio, het allereerst naar vreemde Landen overgingen, niet om Gevangenenen maar vrye Personen te koopen; en de Grieksche Schryver voegt 'er by, dat deeze baatzugtige Handelaars de gramschap der Goden over den hals haalden. Zy wierden, zegt hy, zelfs door dezelve Slaven onderdrukt, wier vryheit zy onderdrukten. Zoude men nu ook niet wel van onze Christenen mogen zeggen, die hedendaags den zelven handel op de Kusten van Afrika dryven, en een groote menigte van Negers of Zwarten op hunne Schepen laadende, dezelve weder in de West-Indiën verkoopende, dat zy een diergelyk lot te vreezen hebben?

(a) Voiage de Chardin tom. VI. Edit in 12.

(b) Een Spaans spreekwoordt zegt dat de Jooden zig met hunne Paaschfeesten in den grondt hielpen, de Mooren in hunne Bruiloften, en de Christenen met hunne Rechtsplegingen. La Motthe le Vayer. Tom: II. de ses Oeuvres in folio Lettre XXXVIII.

+ Hoe en waarin de Slaven der Amerikanen bestaan, en by hun gehandelt worden

(c) Feithii Antiq: Homer: L. 3.