Beschrijvinge der stad Leyden (fragment)

3. Brieven vanden Prince van Oraignen aen die van Leyden: Antwoorde op de selve: Die van Leyden publiceren dat alle Vrouwen, Kinderen, ende ledich-ganghers vry ende vranck uyt der Stede mogen vertrecken.

^*Die van Leyden in desen staet zijnde, hebben terstont alle heur ghelegentheyt aen sijn Vorstelijcke Genade, die tot Dordrecht was geschreven. Sijne V. Gen. eer haren Brief quam hier van gewaerschout zijnde, heeft sich beraedtslaget met den Gedeputeerden vanden Staten s'Lands van Holland aldaer zijnde, ende op den 27. Mey aen die van Leyden geschreven: waer van het sommaris inhoudt is, als volght:

^*Dat sijn V. Ghenade met den voorsz. Staten hadden raedtsaem ghevonden, dat de Colonel Chester die tot Valckenburch lach, met omtrent ses hondert mans in de Stad Leyden, so verde het doenlick was, soude comen, omme daer door den Vyandt alle hoope ende oorsaecke te benemen, de Stad langher te belegeren oft bestormen: Dat oock den Burghermeesters ende Regeerders met den eersten uyt heure Stad souden doen trecken, alle bedelaers ende swacke persoonen, die hun inder noot meer lastich dan dienstelijck souden zijn: Dat sy ordre souden stellen, dat heur victualie soo spaerlijck uytghedeylt werde, dat sy hun voor drie maenden mocht strecken: heur vermanende dat sy (ghelijckmen van hun oock niet en twijfelde) heur vromelick wouden draghen: Sijn V. Gen. ende de Staten aen haer zijde souden niet naelaeten alle middelen te soecken om heur vanden Vyanden te verlichten ende ontsetten. Ende soo verde het soo haest niet en conde gheschieden, souden daeromme niet verflauwen, maer liever volharden in een corte benautheyt, dan hun te begheven in een eeuwighe elende ende slavernije. Souden oock metten anderen spreken, ende op alles wel letten, of sy ter noot den voorsz. tijdt van drie maenden souden moghen verbeyden, om niet te vallen in het Haerlemsche ongheluck: soo verde sy het dan drie maenden deur Godes

* Den eersten brief uyt Leyden aen sijn Excellentie.

* Des Princen eersten brief aenden belegerden van Leyden.

[p. 454]

hulpe houden conden, (op dat dese antwoorde inder Vyanden handen niet en quame) souden twee nachten nae den anderen ten 12. uyren een vierteecken doen.

^*Des daeghs te vooren, eer die van Leyden desen Brief ontfinghen, hadden sy alreede laten publiceren, dat alle Vrouwen, Kinderen, ende reysende vreemdelingen uyt der Stadt mochten trecken: De Boter, Melck, Vleysch, Broot, ende diergelijcke nootelickheden werden op eenen prijs gestelt: Verboden geen hooger Bieren te brouwen dan 'tvat van 25. stuyvers, twelck (eylacen) niet wel onderhouden en werde. Ende beantwoorden op den 30. Mey den voorsz. Brief genoech in der naevolghende manieren.

^*Dat so vele den Colonel Chester met sijnen volcke belangende, de sake in anderen poincten waren, ghelijck sy sijn V. Gen. by heur voorgaende geintercipieerde brieven geschreven hadden: Heur victualie souden sy hun ten besten doen strecken, ende niet laten hun van onnutte menschen te ontledighen, soo verde het doenlick ware: Den gesetten tijt costen sy niet toelangen, doch souden breeder schrijven, ende vertrouden middelertijt op het Ontset van God, sijn . V. Gen. heur mede Lidtmaten ende Bontgenooten: Dat sy gheen vyerteeckenen en deden, was ghelaten, om dat sy besorghden dat de Vyant daer uyt eenigen uytersten noot soude moghen verstaen, ende hun daer door naerder benauwen, ende de opene wegen der Boden te besetten: Versochten poeder, ende schreven, wel gedelibereert te sijne de Stadt te houden, tot welcken eynde sy heur Borgeren wouden in eedt nemen. Sonden sijn V. Genade copie van sommige Brieven by den Vyanden gesonden, waer uyt sy bemercten dat de Vyant sich weynich vertroude yet met gewelt uyt te rechten. Eyntelicken baden dat sijn V. Gen. over hun alle vaderlicke sorge wilde dragen, sonder nochtans het selfde te verhaesten.

De Prince van Orangnen niet weynich bekommert zijnde met de belegerde Stadt Leyden, weten dat sy gheen Crijchs-volck inne en hadden, ende hun oock nae sijn voorgaende vermaninge met coorn ende andere Oorlochsche provisie niet genoechsaem versien en hadden: sorgende oock dat sijnen Brief vanden 27. by den Vyanden opghehouden mocht zijn, heeft op den 29. eenen tweeden Brief, meest eenes inhouts geschreven, daer by voegende:

* Publicatie dat vrouwen ende kinderen mogen vry uyt trecken.

* Antwoort van die van Leyden op des Princen Brief.

[p. 455]

^*So verde sy wel insaghen de sterckheyt heurder Stadt (niet teghenstaende dat sy de Engelsche niet inne gecregen en hadden) souden het wel drie maenden, teghen den Vyant moghen herden, ende mits eendrachtich blijvende, was het de Vyandt onmogelick heur te overvallen: Souden oock gedincken, soo sy haer anders dan nae behooren queeten, dat niet alleenlick haer Stad Leyden, dan oock 'tgheheele Landt op dien voet soude verlooren mogen gaen, twelck hun ende heure nacomelingen een eeuwighe schande ende verwijt soude zijn: Souden hun daerom teghen den Vyant resolveren ende opiniatireren ten uytersten, waer door sy niet heur selven, dan het gheheele Landt souden behouden, ende eenen eeuwighen name ende reputatie becomen: Om hier toe te bet te comen souden heur proviande spaerlick uyt deylen, ende exempel nemen aen die van Haerlem ende Middelburch.

Daer op die van Leyden den eersten Junij geantwoort hebben.

^*Hoewel heur Coorn so langen tijt, als in de Missive geroert was, niet en soude moghen strecken, so hoopten sy't nochtans tegen alle des Vyants aenslaghen middelertijt te houden: Ende waren oock geresolveert liever den uytersten hongers-noot te lijden, dan heurder Vyanden slaven te worden: Versochten dat die van Delft, Rotterdam, ende der Goude verboden werde eenighe victualie ten platten Lande te laten uytvoeren, waer door de vyant seer benout soude worden: ^*Protesterende tegen hun, so sy het selfde deden, dat sy liever heur neeringen voorstonden, dan dat sy de schade der geenre willen verhinderen die heure Vyanden voor heure Poorten af keeren, &c.

* Den tweeden Brief van sijn Excell. aen die van Leyden.

* Antwoordt op den tweeden Brief.

* NOTA.