Lees je wijs! Hoe bevorderen we leesplezier bij kinderen?

Creatieve verwerkingsvormen bij Surinaamse kinder- en jeugdliteratuur

[p. 128]

Rani en de Slangenkoning

Beginnende Lezers

Voorleesboek vanaf 9 jaar

Schrijver: Effendi N. Ketwaru
Titel: Rani en de slangenkoning (1991)
Illustraties: Effendi N. Ketwaru
Uitgegeven: Meghaboeken Paramaribo

Een Surinaams sprookje is de ondertitel van Rani en de slangenkoning door Effendi Ketwaru. Het verhaal is een bewerking van een hindostaanse orale vertelling die bekend staat als ‘Tjanda en de zeven zwageressen’.

Het verhaal over het meisje Rani dat haar oude vader door de dood verliest en bij een haar nog onbekende tante Mala terechtkomt, heeft alle kenmerken van een spannend sprookje.

[p. 129]

Tante blijkt een lelijke, valse heks te zijn die toverkracht bezit en gemene drankjes brouwt. Ze is duidelijk een verpersoonlijking van ‘het kwaad’.

Ze laat Rani keihard werken en geeft haar weinig te eten en al helemaal geen liefde. Hulp krijgt Rani van een kant die je helemaal niet verwacht, van Nagraj, de slang.

Hij kapt voor haar het pijnlijke snijgras voor tante Mala's koe. Samen zijn ze sterk en kunnen zij de heks op het einde aan. Ze brouwen een drank waarmee ze haar vernietigen. Dan blijkt Nagraj een aardige jongen te zijn, Raj, die in Nickerie woont en Rani meeneemt naar zijn familie.

Het verhaal is beeldend geschreven met liederen en gedichten erin die het afwisselend maken. De slang heeft een eigen slangentaal met veel ‘sjsjsj's’. Het boek is voor alle kinderen die van sprookjes houden.

Heel geschikt om voor te lezen en boeiend voor lezers. De schitterende tekeningen van de schrijver zelf maken de uitgave uniek. Heel gedetailleerd en expressief geeft hij de sprookjesachtige wereld vorm. Bijzonder is ook het gebruik van Sarnámiwoorden in de Nederlandse tekst, zelfs zonder vertaling. Vanuit de context worden ze duidelijk.

Dat Rani en de slangenkoning een hindostaans sprookje is met zelfs hindostaanse woorden erin, vormt geen enkele belemmering voor kinderen van andere bevolkingsgroepen om van het verhaal te genieten. Alle Surinaamse en ook andere kinderen vinden het verhaal prachtig. Het is dan ook universeel.

Werkvorm met: Rani en de slangenkoning

Wat?

Samen een vies lied maken.

Waarom?

Voor kinderen is het leuk af en toe iets gewaagds te doen en ze zijn creatief bezig.

Hoe?

Een lied maken naar aanleiding van de heks die een vieze drank staat te maken met de bedoeling om de kaaiman groot te toveren. De leerkracht vertelt eerst een stukje van het verhaal en komt dan bij de bedoelde passage (p. 16), laat de bijbehorende prachtige illustratie zien, leest het nog een keer en laat het dan door twee leerlingen spelen.

De klas krijgt de gelegenheid de ingrediënten van de drank aan te vullen (mag lekker vies zijn). Ten slotte het lied samen zingen, terwijl een van de leerlingen in een pot staat te roeren met een zwarte lap om, als een echte heks.

Deze werkvorm is uitgevoerd door kinderen die de bibliotheek van de Stichting Educatief Centrum te Uitkijk onder leiding van de bibliothecaresse Sharda Hagens bezoeken en staat op de dvd, waarop ook een interview van een jeugdige bezoeker van de bibliotheek met de auteur Effendi N. Ketwaru.