Lees je wijs! Hoe bevorderen we leesplezier bij kinderen?

Creatieve verwerkingsvormen bij Surinaamse kinder- en jeugdliteratuur

[p. 91]

O sekoer! Help!

Gevorderde Lezers

Voor oudere lezers, vijfde en zesde klas en begin mulo

Schrijver: Thea Doelwijt
Titel: O sekoer! Help! (2000)
Illustraties: Niet vermeld
Uitgegeven: Piramide Amsterdam/Antwerpen

‘O sekoer! Help!’ (Het Franse ‘Au secours!’ betekent ‘Help’.) De Surinaamse jongen Martin en zijn in Holland wonende oma zijn op vakantie in Zuid-Frankrijk, als ze uit een flatgebouw deze kreet om hulp horen. Dat is het begin van een spannend verhaal. Langzaam maar zeker ontdekken Martin en zijn oma een misdaad, de diefstal van een uiterst kostbare diamant, ‘de Hoop van Suriname’, die in Suriname gevonden is en door een paar misdadigers gestolen en naar Frankrijk gebracht om te verkopen. Onder de boeven is nota bene een familielid van oma en Martin, Michel, die zijn oude moeder gebruikt heeft om de kostbare steen in Frankrijk te krijgen. Zij was het ook die om hulp gilde.

[p. 92]

Martin is een ondernemende elfjarige jongen, die zich zonder angst of verlegenheid in het vreemde land beweegt: hij heeft een Franse vriend om mee te zwemmen, leert de taal een beetje en koopt stokbrood voor zijn oma in de winkel.

Zulke jongens zijn ‘de Hoop van Suriname’ en dat hij nou net die diamant vindt, is geen toeval.

Het verhaal is beeldend en modern geschreven door Thea Doelwijt. Oma is bijvoorbeeld helemaal geen ouderwetse, een beetje statige oma, maar een vlotte jeugdige vrouw in jeans. Ze weet veel over de Surinaamse geschiedenis en vertelt Martin daarover, soms meer dan hem lief is. De grote teleurstelling in haar leven zijn de moorden van 8 december 1982. Daarna heeft ze Suriname verlaten en is er nooit meer terug geweest.

‘O Sekoer! Help!’ mag in geen enkele schoolbibliotheek ontbreken. Het is een spannend en vlot geschreven boek en kan gebruikt worden bij verschillende lessen zoals geschiedenis en aardrijkskunde vanwege de op een boeiende manier gebrachte informatie die door het verhaal heen loopt.

Werkvorm met: O sekoer! Help!

Zoals hierboven al is aangegeven, zit er materiaal in dat gebruikt kan worden bij integratie van taal en andere vakken, zoals geschiedenis.

Wat?

We onderzoeken: wat doet een ‘held’?

Waarom?

Schrijfster Thea Doelwijt verbindt in dit boek op een makkelijke manier de moderne tijd met de geschiedenis: Martin is eigenlijk een ‘held’, want hij redt de kostbare diamant voor zijn land en er wordt verband gelegd tussen hem en helden uit het verleden.

Hoe?

Een leerling die het boek al gelezen heeft, vertelt over de ‘heldendaad’ van Martin. Dan allemaal samen een fragmentje lezen:

‘Martin hield van avonturen en zou daarom wel Martin van het Avontuur willen heten. Of toch liever Baron? Dat was een Marron, die een onoverwinnelijk fort had gebouwd.

Baron was een slimme jongen, die zelfs met zijn meester naar Nederland was geweest. Toen hij terugkwam in Suriname, verwachtte Baron dat hij zou worden vrijgemaakt. Eindelijk zou hij dan geen slaaf meer zijn, maar een vrije neger!

Mooi niet. Zijn meester had hem doodgewoon weer verkocht en toen Baron zogenaamd ‘vrijpostig’, brutaal sprak tegen zijn nieuwe meester, had hij een Spaanse bok gekregen. Hij was zo stevig vastgebonden, dat hij zich niet meer kon bewegen. Met een tamarindezweep was hij verschrikkelijk geslagen.

Logisch dat Baron was weggelopen en een leger van vrijheidsstrijders had opgericht, samen met Boni en Joli Coeur.

[p. 93]

Zij bouwden het Fort Buku in een moeras in het binnenland. Niemand die het kon veroveren.’ (p. 45)

Wat gaan we ermee doen?

Een groepje leerlingen gaat in de schoolbibliotheek of elders materiaal zoeken over Baron en zijn vrienden en presenteert tijdens de volgende les de aanvullingen op de informatie uit het fragment.

Dan kan er een klassendiscussie gehouden worden:

hoe kun je als jongeren van deze tijd ook ‘heldhaftig’ zijn, opkomen voor vrijheid?

Wat kunnen we zien als een vorm van slavernij in deze tijd?

Het mooiste zou het zijn, als er uit de discussie een ‘actie’ zou voortkomen. Voor een afgebakende kleine speeltuin voor de kleuters van de school bijvoorbeeld, waar ze zich vrij kunnen uitleven, of een boekenhoek in de klas.

Door meer te lezen word je immers ook ‘vrijer’!