|
| |
| |
| |
Leife aan zynen vader Erik, eersten bevolker van Groenland.
ô Vader! zo uw toorn in uwen Zoon nog duld
Dat u zyn eerbied dien geliefden naam moog' geeven,
Nadat uw grimmigheid, die hem met schrik vervult,
Hem gistren, onverhoord, heeft uit uw oog verdreeven,
Gedoog dat u dit schrift in zyne plaats begroet'.
Hoor wat uw Leife, uw hoede om uw belang ontweeken,
Met vreemdelingen hier in Groenland landen doet,
Of zyne onnoozelheid hem by u vry mogt spreeken.
Hoor hoe hy, door zyn' togt, een kroon en scepterstaf
U, als den eersten Vorst van Groenland, deed verwerven:
Hy wacht in Eriksbaai uw antwoord siddrend af,
Het zwaarste leed getroost, zo hy uw gunst moet derven.
Zoud gy, zou Erik, die, door dapperheid beroemd,
In dit besneeuwd gewest den eersten stap dorst zetten,
| |
| |
En in zyn Vaderland met eerbied word genoemd,
Door onverzoenbaarheid zyn' naam en deugd besmetten?
ô Neen; zyne eedle ziel ontfangt de wetten niet
Van luchtstreek of gewest in 't minnen of in 't haaten:
Al voert de koude hier een onbepaald gebied,
Nog doet zy de ouders 't kind niet in den nood verlaaten.
'k Bezweer u by de trouw, die u aan Dhalla hecht,
Myn Moeder, die uw hart standvastig kan bekooren,
Dat ge, om gewaand vergryp, uw vriendschap niet ontzegt
Aan 't Pand van uwe liefde, uit haaren schoot geboren;
Maar een meêdoogend oog op dit geschrift wilt slaan.
Herdenk hoe Leifes trouw, u menigwcrf gebleeken,
Het grootst gevaar om u bereid was te ondergaan:
En, schoon hy u verliet, nooit is die trouw bezweeken.
Dit geeft me een' vonk van hoop in 't hevigst' van myn smart;
Dit vleit my dat me uw gunst eens weder zal belonken:
Duld dan dat ik beproeve of ik uw moedig hart
In kinderliefde, door myn schryven, kan ontvonken.
De lange nacht, die ons van 't zonnelicht berooft,
En ons geen schynsel gunt dan wondre hemelvuuren,
Wier schittering het licht der bliksemen verdooft,
En die fomwyl zo lang als 't aaklig duister duuren,
| |
| |
Was aan 't verdwynen; en de kormeeuw spelde alreê
Aan Erikshaven dat de winter was gevlooden,
Toen gy, langs 't glinstrende ys, door de opgescheurde zee,
Naar Ysland keerde om volk naar deeze kust te nooden:
Maar zonder Leife kliefde uw kiel de golven niet.
Uw Zoon moest, naar uw' wensch, u op dien togt geleiden.
Och! zeg niet dat die Zoon toen trouwloos u verliet,
En hoor wat, tot uw heil, hem stil van u deed scheiden.
Ik zocht, geduurende ons verblyf in dat gewest,
De plaatsen daar de rhee en veelvraat zich verschoolen;
'k Verschalkte vaak den vos in 't loosverborgen nest,
En dorst de beeren zelfs bestryden in hun holen.
In één der uuren dat ik rustend nederzat,
En van een' berg van sneeuw, die 't zonnevuur braveerde,
Op Heclaas fellen brand het oog geslaagen had,
Die vuur en zwavel braakte, en ys en sneeuw verteerde,
Verscheen een Vreemdeling voor myn verbaasd gezicht,
Van welgemaakten leest en sterkgespierde leden;
Zyn kleed was naar den aart van dit gewest gericht,
Van vellen t' saamgehecht, gelyk we ons veeltyds kleeden.
Wie zyt gy? riep ik, met verwondering vervuld.
Wat aaklig lot heeft u naar deeze kust gedreeven?
| |
| |
Weet gy dat dit gewest geen vreemdelingen duld;
Dat wy die op 't altaar aan Thor ten offer geeven?
ô Jongeling! (dus was zyn antwoord,) uw gelaat
Doet my die wreedheid niet van uwe zyde vreezen,
En verr' van dat my leed van u te wachten staat,
Zult gy, dit tuigt myn hart, zult gy myn redder weezen.
'k Heet Funchebuder; 'k ben een Noorman, met myn schip
Niet ver van hier gestrand door 't woên der holle golven:
Ik kwam alleen aan land, geworpen op een klip;
Al 't volk is, zwemmens moê, door dryvend ys bedolven.
Helaas! 'k bevond me alleen aan dit ongastvry strand,
Daar ik ten offer aan de wreedheid zal verstrekken,
Ten zy uw deernis, in deez' hulpeloozen sland
Een' ongelukkig mensch dit onheil wil onttrekken.
Och! (voer hy schreijend voort, terwyl hy aan myn knien
Zich neêrwierp op den grond,) hoe komt in uw gedachten
Dat ooit de Goôn met vreugd die deerlyke offers zien,
Of eisschen dat een mensch zyn' medemensch zal slagten?
Neen, neen; indien door hen ooit zulk een eisch geschied,
Dan voegt, vergeef het my, hen nooit den naam van goden:
Myn God, der Goden Heer, begeert die wreedheid niet,
Hy heeft ons, in zyn wet, die offers streng verboden.
| |
| |
Hy eischt de hulde alleen van een oprecht gemoed,
Dat naar zyn wetten leeft, dat denkbeeld vormt van pligten;
Hy, Schepper van 't heeläl, is ook aan allen goed,
En wil dat we in den nood elkanders last verligten.
Een heimelyke trek deed myn verwondering
En mededoogen, op dees woorden, hoogcr ryzen:
Ik wees myn wooning aan den eedlen Vreemdeling,
En bad hem in de wet zyns Gods my te onderwyzen.
Ik vind (dus sprak ik,) my verwonderd en ontsteld:
'k Heb lang getwyfeld aan 't bestaan van onze Goden,
En 't weinig dat gy my van uwen Godsdienst meld,
Is eindloos beter dan de wet van Thor of Whoden.
In 't nederhangen van dien heuvel staat myn tent,
Van vellen t' saamgenaaid met taaije walvispeezen;
Verberg u daar een wyl in stilte en onbekend,
Totdat gy me in die wet zult hebben onderweezen;
Dan word, door myn beleid, uw ongeval geweerd;
Dan zal ik, naar 's Lands wyze, een schip voor u bereiden;
U rykelyk voorzien van all' wat gy ontbeert,
En met een narwals tand beschenken als wy scheiden.
Hy nam den voorslag aan, en hield zich, na dien tyd,
In stilte in myne hut, op mynen raad, verborgen,
| |
| |
Terwyl myn vriendschap hem, met ingespannen vlyt,
Van noodig voedsel en verkwikking bleef verzorgen.
Myn trouw behaagde hem. Hy gaf my klaar bericht
Dat, boven zon en maan en alle starrekringen,
Een eeuwig Wezen woont, in ongenaakbaar licht;
Een God, die 't weezen gaf aan alle stervelingen:
Dat alles wat wy zien gevormd is door zyn magt;
Dat steeds zyn toevoorzicht voor zyn gewrocht blyft waaken,
Doch boven allen zorgt voor 't menschelyk geslacht,
Dat hy, zelfs na den dood wil eindloos zalig maaken,
Indien het op deeze aard' zyn wetten needrig eert,
Die wetten, die zyn gunst den mensch wil openbaaren,
Die hy, met hem begaan, hem uit den hemel leert,
En door gezanten, door profeeten deed verklaaren.
Dat, toen men zich misgreep in 't schenden dier gehoôn,
Door Christus komste op aard' vergeeving wierd verworven.
Die Heiläanbrenger was, naar zyn bericht, Gods Zoon;
Geboren uit een maagd, en aan een kruis gestorven,
Doch op den derden dag verreezen uit zyn graf,
Tot zyner moordren schrik en heil der vroome volken,
Die hy, uit liefde en gunst, zyn wyze wetten gaf,
Eer hy omhoog voer tot zyn' Vader, door de wollten,
| |
| |
Vanwaar hy, in triomf, als rechter van 't heeläl,
Omstuuwd van Geesten die hem dienen, wederkeeren
En op een' oordeeldag de volken richten zal.
Dit, en nog meerder, wou my Funchebuder leeren.
Hy sprak my van een Oud en van een Nieuw Verbond,
En hield my menigwerf verrukt en opgetoogen;
En schoon ik in het eerst zyn leering niet verstond,
Ze ontwond zich zelf eerlang, en stond my klaar voor de oogen.
Och! (zuchtte ik,) of ik wist dat God, zo groot, zogoed,
Zo onbesmet, zo wys, zo magtig, zo rechtvaardig,
De hulde niet verwierp van myn oprecht gemoed!
Hy is, en hy alléén, myn' dienst en eerbied waardig!
Myn Vriend omärmde my, met traanen in 't gezicht:
Gewis, God werkt in u, hy doet zyn gunst u blyken;
Zyn goedheid is 't alleen die uw gemoed verlicht;
Wyk nimmer van zyn wet, hy zal van u niet wyken.
Zo sprak hy, daar hy knielde en yvrig voor my bad,
Dat Gods Genade my bestendig mogt bestraalen,
Met kracht volëinden 't geen ze in my begonnen had,
Zo mogt myn ziel, verheugd, zich aan Gods wet bepaalen.
Intusschen groeide allengs de vriendschap weêrzyds aan:
'k Was Funchebuder, en hy my op 't hoogst genegen.
| |
| |
Hy scheen, als hy my zag, steeds met zyn lot voldaan:
En ik, ik hield gewis zyn byzyn voor een' zegen.
Indien het goed geluk by wylen op de jagt
Een hart, een rhee, een' vos in myne hand deed vallen,
Of raakte een jonge beer of veelvraat in myn magt,
Ik gaf myn' Vriend met vreugd het beste stuk van allen.
Het eêlst gevogelte verraste ik 's morgens vroeg:
De keur van malmulk, smite en bergëend, die wy pryzen,
Dacht voor zo waard een' gast my naauwlyks goed genoeg:
De traan wierd niet gespaard by de uitgezochte spyzen.
Dus leefden wy vernoegd. Inmiddels had de zon
Het aaklig duister in een' langen dag herschapen,
Als ik, niet verre van de heete Noorder Bron,
Die onöphoudlyk kookt, my nederlag tot slaapen.
Een zachte sluimring hield myne oogen reeds gedekt,
Wanneer ik, daar ik blyde en veilig dacht te rusten,
Door eene menschenstem, my schielyk vond gewekt.
Op! (riep ze,) Leife, op! op! uw Vriend verlaat dees kusten.
'k Rees overëind, zag niets, schoon ik de stem verstond.
Ik vloog naar myne hutte, en zocht vast allerwegen
Myn' Gast, dien ik in 't einde op 't steilgebergte vond,
Vanwaar hy uitzag naar een kiel aan 't strand gelegen.
| |
| |
Ik klauterde, zo ras het glad en hobblig ys
't My toeliet, tot hem op, en zag reeds volk genaaken,
In eene schuit, gebouwd op eene uitheemsche wyz'.
Och! (riep ik totmyn' Vriend,) wat wil dit vaartuig maaken?
Myn Leife! (sprak hy,) stel uw vriendlyk hart gerust;
De Hemel doet me int eind' myn' liefsten wensch verwerven.
Dit zyn myn Landsliên; 'k zie met vreugd hen aan dees kust:
Gedoog dat ik met hen, .. Zou Leife uw byzyn derven?
Ik u verlaaten? neen; ô Funchebuder! neen;
(Dus borst ik schreijende uit,) ik kan u niet begeeven:
Vergeld ge op deeze wyze all' myn genegenheên?
Beroof, ô wreede Vriend! beroof my eer van 't leven;
Zo kunt gy, na de reis, waartoe gy vaardig staat,
Al Wien ge uw schipbreuk meld ook mynen dood verhaalen,
En zeggen: 'k vond aan Leife een trouwe toeverlaat,
Doch heb, onmenschlyk, hem op 't strand in't graf doen daalen.
Myn Funchebuder, met myn harteweê belaên,
Hield al dien tyd op my zyn vriendlyk oog geslagen,
En poogde vruchtloos my met reden te ondergaan.
Ik vloog hem om het lyf; ik liet niet af van klaagen;
Ik hield zyn kleeders vast; ik wierp my aan zyn knien;
Och! (schreide ik,) blyf my by! och! toef, uit mededoogen;
| |
| |
Gy hebt in uwen ramp myn deerenis gezien,
Ik heb uw lot verzacht, en gy, blyft ge onbewoogen?
Hy hief my uit de sneeuw en vatte myne hand.
Och! verg myn hart niet meer door smeeken en gebeden.
Uw rouw verscheurt myn ziel, die, aan uw gunst verpand,
Het denkbeeld nooit verliest van uw genegenheden.
Myn waarde Leife! ik gaa myn magen weder zien.
Ik voel, zo sterk als gy, de bitterheid van 't scheiden.
Och! of ik in myn Land u ook myn' dienst mogt biên!
Och! of ik naar myn' wensch u derwaart mogt geleiden!
Daar zoude ik in ons groot en magtig koningryk,
U, dien ik teêr bemin, een' trouwen vader strekken:
Daar kreeg uw Godvrucht van den-Godsdienst klaarder blyk:
Wy hebben Priesters die hem duidlyker ontdekken.
Ik zelf zoude u tot hen geleiden, en hun vlyt
Zoude u het heilgeheim der Christenen verklaaren;
Gy zoud, met ons gedoopt en Christus toegewyd.
Aan dit ongastvry strand die Heilwet openbaaren.
Ligt wierd uw Vader door dit voorbeeld zelfs gered;
Ligt zou hy, nevens ons, den God des hemels eeren,
En, vry van d' afgodsdienst, die dit gewest besmet,
Na zynen dood, met ons, verheerlykt triomfeeren!
| |
| |
Dit denkbeeld trof myn hart. Och! (zeide ik,) kon't geschiên
Dat ik dit heil bereikte, ik zou niet van u scheiden.
Zou 't mooglyk zyn dat ik myn' Vader weêr zou zien
En hem, als met de hand, naar 't hemelryk geleiden!
Maar kan ik hem dus stil verlaaten? neen; ô neen.
'k Vlieg heen en smeek dat hy my vryheid wil vergunnen.
Hy mint me, en zal, als gy geraakt door myn geween,
Die beê, myne eerste beê, zyn' Zoon niet weigren kunnen.
Vertoef, myn Leife! (riep myn Vriend,) ik bid u, keer:
De boot is reeds te na, ik kan niet langer toeven;
Omhels my voor het laatst; gy ziet my nimmer weêr:
Vaar wel, laat myn vertrek u niet te sterk bedroeven.
Hy daalde, op 's scheepsvolks wenk, de rots af naar beneêr,
Daar myn onzeker hart in twyfel scheen te hangen;
Doch 'k vloog hem ylings na. Och! laat ge my alleen?
Toef, Funchebuder! doe my mede in 't schip ontfangen.
Ik volg u, waar gy gaat; 'k zal in uw Vaderland
Het heuchlyk Land waar ook myn Vader wierd geboren,
Myzelv' bevlytigen om, met uw' onderstand,
De kennis van Gods wet eerbiedig op te spooren.
Dan zal ik keeren, en myn' Oudren, bly te moê,
Het heil, dat hen verwacht, met grooter luister maalen:
| |
| |
Zo breng' hen myne reis den ryksten zegen toe!
Zo mooge in 's Levens Boek hun naam met d' onzen praalen!
Myn Vriend omhelsde my, en prees myn vroom besluit:
Hy deed allengs myn' rouw door zachte taal bedaaren.
Dus raakten we in het schip, en sluks de strandëngte uit,
Terwyl myn schreijend hart om uwe tent bleef waaren.
Hoe dikwerf smeekte ik hem, die alles 't leven geeft;
Hem, Wien ik naauwlyks kende en echter poogde te eeren;
Hem, die tot heden u en my beveiligd heeft,
Dat ik in zyne gunst tot u mogt wederkeeren!
De wind verdreef eerlang uit ons gezicht all' 't strand,
En de ysgevaarten die den graauwen hemel tergen.
Wy stevenden zuidoost naar uw Geboorteland,
En zagen 't met vermaak eerlang in 't Noordsche Bergen.
Wy hadden naauwlyks hier den eersten voet gevest,
Als Funchebuder my zyn' hoogen staat ontdekte.
Hy was by al het volk bemind in dat gewest
En meest by zynen Vorst, wien hy ten raadsman strekte,
Sints 't licht van Gods genaê zyn eerste straalen schoot
In dit stikdonker oord, tien jaaren naauw' geleeden,
Wierd hy, door zyne deugd, zyns Konings gunstgenoot,
En 't waardig voorwerp van des volks genegenheden.
| |
| |
Al 't strand weêrgalmde van gejuich, waar hy verscheen.
Elk riep: Zie daar den Held dien wy verboren achtten.
't Is Funchebuder, 't is de wellust van 't Gemeen;
't Is Funchebuder, van wiens zorg wy heil verwachten.
De maar' van onze komst, op 't oogenblik verspreid,
Wierd door Olaüs-zelv' in 't vorstlyk hof vernomen.
Dees Koning, die zyn' Vriend teêrhartig had beschreid,
Ontbood ons naar het slot, en deed ons voor hem komen
Daar hy omsingeld zat door zynen wyzen Raad,
En uitmuntte in dien kring door achtbre wezenstrekken
En zachte vriendlykheid, die, in't bedaagd gelaat,
Aan elk het kenmerk van zyne eedle ziele ontdekken.
Nadat myn Vriend zyn' Vorst blymoedig had begroet.
En hem verhaald, hoe hy, ontkomen uit de baaren,
My, zyn' beschermer, had aan Yslands kust ontmoet,
En wat hem verder op zyn' togt was wedervaaren,
Vroeg Vorst Olaüs naar myn' naam en myn bedryf.
'k Heet Leife, (zeide ik hem,)myn Vader mogt voor deezen,
Eer hy dees kust ontweek tot berging van zyn lyf,
Zichzelv' verblyden in uw' onderdaan te weezen.
Men noemt hem Erik... Hoe! hy Erik, Torwalds zoon?
(Hernam de Ryksmonarch,) hy, die, in vroeger dagen,
| |
| |
Een sterke zuil was van myn' wankelenden troon?
Hy, die zyn' vyand in zyn gramschap heeft verslagen,
En mogelyk te spaê die hevigheid beschreid,
Toen hem de strenge wet voor haare wraak deed beeven,
En 't Land verlaaten, tot zyn rust en veiligheid?
Wy hoorden nooit waar heen die Held zich had begeeven.
Hy heeft, (hervatte ik,) Vorst! uit uw gebied gevlugt,
Een vreemd Gewest ontdekt, in 't zwerven op de baaren:
Een woeste landstreek, waar hy haat noch wraaklust ducht,
Door niemand ooit bewoont; waar langs geen schepen vaaren.
Een lange duisternis van maanen achteréén,
Heeft dat Gewest, naar 't schynt, aan't onderzoek onttoogen;
De vorst vormt daar de zee altoos tot glinstrend streen,
En wolk by wolk van sneeuw verblind de scherpziendste oogen.
De winden staaplen sneeuw en ysschots met geweld
Als rotsen op elkaêr, tot zy de wolken tergen;
Of stormen die omlaag in 't steenen pekelveld,
Dat kraakt en openscheurt om zulk een vragt te bergen.
Dan vliegt de wreede beer al grimmende over 't ys,
Om 't uitgehongerd nest met nieuwen roof te vullen,
Dat zee en strand weêrgalmt van 't huilen en gekrysch:
Hy breekt zyn tanden op de schotsen onder 't brullen.
| |
| |
Wy hebben echter ook een' zomer, en de zon
Schept ons een' langen dag van eene reeks van dagen:
Dan blaast de walvis een gehcele pckelbron,
En ziet al dartlende ons op rob of walrus jaagen:
Dan pronkt, en hier en gindsch, al na de sneeuw versmelt,
De grond met lepelblaên en geele en blaauwe bloemen;
Dan siert de bruine mos en groene palm het veld.
Dan kunnen we op de keur van vis en vogels roemen.
De Koning nam vermaak in 't kort en klaar bericht,
En vroeg my of dat oord myn' Vader kon behaagen;
Of hy in dat Gewest een wooning had gesticht;
En welk een naam hy zulk een vreemd verblyf deed drangen?
'k Voldeed op alles hem, die zeer weetgierig scheen,
En meldde hoe ge u had naar Yslands kust begeeven
Om volk te winnen, en voortaan niet gantsch alleen
In 't nieuwöntdekt gewest met Gade en Kroost te leeven.
Nadat Olaüs my aandachtig had gehoord,
En ik gemeld had hoe myn hart en ziel en zinnen,
Door 't zielbehaagend schoon van 't Christendom bekoord,
Genegen waaren om den grooten God te minnen,
Sprak my die wyze Vorst met deeze woorden aan:
Ik moet, ô Jongling! uw besluit en vroomheid pryzen.
| |
| |
Ik - zelf zal over u myn voorzorg laaten gaan,
En u in 't Christendom getrouw doen onderwyzen.
Toef hier, totdat de zon in uw besneeuwd gewest
Den nacht, die nu genaakt, door haare komst doet wyken;
Dus worde inmiddels uw geloof op God gevest;
Dan zal ik uw vertrek gedoogen uit dees ryken.
Zoude ik, ô Vorst! dus lang het liefderyk gezicht,
(Hervatte ik, gantsch ontroerd,)myns waardenVaders derven,
Die my verlooren acht, die my beschreit, die ligt,
Om myn' gewaanden dood, van hartewee zal sterven?
Neen, neen; 'k verlaat dus lang myn' ouden Vader niet;
Dat kan de kinderpligt in Leife nooit gedoogen.
De vroome Koning scheen geraakt door myn verdriet.
Uw trouw, (hernam hy,)heeft myn hart voor u bewoogen.
Ik schelde uw' Vader, om uw deugd, zyn' manslag kwyt,
En wil, opdat gy zie hoe ik uw vroomheid eere,
Dat hy het nieuw Gewest, ontdekt door zyne vlyt,
Van my ter leen ontfange, en daar als Vorst regeere,
En gy, na zynen dood, en dus van Zoone op Zoon.
Uw Vriend zal met een' brief, uit mynen naam geschreeven,
En 't blyk der heerschappy, een koninglyke kroon
Van blinkend koper, zich naar Groenland scheep begeeven,
| |
| |
En brengen Torwalds Zoon myn gunst en groetenis;
En doen hem weeten dat zyn Telg, zyn welbehaagen,
Aan Vorst Olaüs hof gerust en veilig is,
En dat hy, tot zyn' troost, hem haast zal op zien daagen.
Wie had, ô Vader! ooit dit groot geluk verwacht?
Ik boog me, ontroerd door vreugde, aan 's Konings voeten neder;
Bewees myn dankbaarheid voor 't heil van myn geslacht,
En zeide: Uw gunst, ô Vorst! geeft my het leven weder;
Maar zou die zelfde gunst, die ons zo mild bcstraalt,
Niet dulden dat ik met myn' Halsvriend mogt vertrekken?
Dan was myn vreugd volmaakt, myn blydschap onbepaald;
Dan mogt ik zelf dit heil aan myn Geslacht ontdekken.
Vcrnoeg u, (sprak de Vorst,) in 't geen myn gunst besloot.
'k Wil Funchebuder in dat woest Gewest niet waagen,
Ten zy een waardig pand zyn borg blyve in den nood,
En my hier instaa voor zyn dierbre levensdagen.
'k Verbond my willig, op des Konings hoogen eisch,
Dat ik als borg myns Vriends zou toeven in die streeken.
Myn Funchebuder scheen gewillig tot de reis,
En gaf zich vrolyk scheep, na twee of driepaar weeken.
De Vorst en 't Hofgezin verzelden, nevens my,
Myn'Halsvriend tot aan't strand, in eenen drang van menschen,
| |
| |
Die heil en voorspoed aan myn' Vaders heerschappy,
En eenen blyden togc aan Funchebuder wenschen.
'k Sprak nog een oogenblik myn' waarden Vriend alleen.
Gy gaat dan, (zeide ik hem,) terwyl ik smelt in traanen,
Daar haast de winter komt, door de ongestuime zeên
U, op des Konings last, een' weg naar Groenland baanen;
Myn' Vader vinden, die daar zyn zal om deez' tyd,
En door uw wyze taal myn stil vertrek verschoonen.
Myn hart, voor eeuwig door de erkentnis u gewyd,
Kan nimmer, naar waardy, uw' dienst en gunst beloonen.
Meld aan myne Oudren hoe myn ziel naar hen verlangt;
Zeg hen dat ik hen haast in welstand hoop te ontmoeten;
Dat aan hun goedheid myn geluk, myn leven hangt.
Uw wysheid zal gewis hun toornig hart verzoeten.
De Almagtige Opperheer, die, zo myn hoop voorspelt,
Eerlang door volk by volk erkend worde en gepreezen,
Will' u beveiligen voor 't ys en 't stormgeweld,
En! waar ge u ook bevind, uw trouwe Schutsheer weezen!
Myn Vriend vertrok in 't einde, en 't vriendlyk onderricht
Kon in zyn afzyn my volkomen overreeden;
'k Geloofde, in 't hart bestraald door 't Euangelilicht,
En 't wierd my toen vergund ter doopvonte in te treeden.
| |
| |
Elk groette my verheugd als Christen! ja ik ben 't,
En zoude om lief noch leed zo waard een' naam verzaaken.
Och! waar' die Godsdienst u bereids als my bekend!
Och! mogt ge nevens my dat zalig heillot smaaken!
De tyd, door 's Konings last, aan mynen Vriend bestemd,
Die tyd, voor my zo lang, was middlerwyl verloopen;
Myn teedre vriendschap om zyn afzyn reeds bekle[...],
Die dag op dag vergeefs zyn weêrkomst my deed hoopen,
Verloor in 't eind' den moed, elk uur vloog vast voorby,
En niemand kon bericht van Funchebuder geeven.
Och! (zeide ik tot den Vorst,) myn hart voorspelt het my
Myn' Halsvriend is gestrand of in het ys gebleeven.
De Koning troostte my meêdoogend, dag aan dag.
De zon schonk reeds haar' glans op nieuw aan Erikshaven,
Wanneer die vroome Vorst, geraakt door myn geklag,
En waanende met my myn' Vriend in 't ys begraaven,
My minzaam tot hem riep: Ik houde, ô Erikszoon!
(Dus sprak hy,) nevens u, myn' Gunstling voor verlooren.
Ik derf met smarte in hem een hoofdzuil van myn' troon.
Gaa heen, 'k geef u verlof, of gy hem op mogt spooren.
Trek naar uw Vaders ryk; zie of uw waarde Vriend,
Nog leeve, of door 't geweld der golven zy verslonden;
| |
| |
En zend, zo ooit myn gunst uwe achting heeft verdiend,
My tyding of gy hem in Groenland hebt gevonden.
Ik heb tot uwe reis een vaartuig uitgerust,
En schenk by 't schipu 't volk: het blyve uwe onderzaaten:
't Bevolke uws Vaders Ryk aan de onbewoonde kust:
Ik durf hen aan uw zorg en goedheid overlaaten.
'k Heb een' der Priestren ook verbonden tot dien togt,
Om Eriks dwaalend hart het heilgeloof te ontdekken.
Och! of zyn onderwys zo veel op hem vermogt',
Dat hy zich 't ongeloof grootmoedig liet' onttrekken!
En gy, ô Jongeling! gy, wien myn hart bemint,
Gy, wien ik zo veel blyks van vriendschap heb gegeeven,
Omhels my voor het laatst; blyf altoos my ten vrind.
Gods goedheid blyve u by, en doe u vrolyk leeven!
Ik boog my, tot in 't hart getroffen door dees taal
En 's Konings vriendschap, my zo menigwerf gebleeken.
Och! (zeide ik,) dat Gods Hefde u zonder eind' bestraal'!
Hoe zal ik zo veel gunst ... ik kon niet verder spreeken.
Ontroer myn hart niet door uw tederheid, myn Zoon,
Zy grieft my veel te sterk, schoon zy my kan behaagen.
Vaar wel, betracht getrouw Gods wetten en gehoôn;
Denk dat ge u altoos als een Christen moet gedraagen.
| |
| |
Hier zweeg de gryze Vorst Ik zag hem naderhand,
En dankte, meer bedaard, zyn gunst en tederheden,
Toen zyne goedheid my verzelde tot aan 't strand,
En 't my geschonken volk met my in 't schip deed treeden.
De wind was gunstig, en het schip scheen door de zee
Te vliegen, naar myn' wensch en brandend zielsverlangen.
Wy zeilden Ysland langs, en vleiden ons alreê
Dat Erikshaven met vermaak ons zoude ontsangen,
Als, op die hoogte, my door 't scheepsvolk wierd gemeld
Dat zy, niet verr' van 't slrand, een aaklig schouwspel zagen;
Een vaartuig half vergaan, en vast in 't ys bekneld:
Dees tyding deed me op nieuw om Funchebuder klaagen:
Och! (riep ik,) mooglyk vond myn Halsvriend hier den dood.
Dit kan zyn vaartuig zyn; men poog' dit uit te vinden!
Wy wendden 't derwaart heen, zo verr' wy, buiten nood,
Voor ons en voor ons schip, 't ons durfden onderwinden;
Wy naderden welhaast en zagen, och! te ras,
Dat dit rampzalig wrak, zo sterk in 't ys beneepen,
Het ongelukkig schip van Funchebuder was.
Nooit word myn wanhoop, op dit schouwspel, recht begreepen.
Ik gilde, dat myn kreet langs strand en rotsen klonk;
Ik sloeg op myne borst met uitgelaaten woede:
| |
| |
Och! Funchebuder! is dit wrak uw moordspelonk!
Is 't mooglyk dat Gods gunst uw leven niet behoedde!
Dus jammrend, vloog ik met een deel myns volks op 't ys.
Wy klauterden in 't wrak, reeds meer dan half verslonden.
Och! vruchtloos onderzoek, daar wy geen 't minst bewys,
Geen 't minste teeken van een leevend wezen vonden.
We ontdekten niets, helaas! dan een bevrooren lyk.
Dat, door de vorst verstyfd, een steen' in hardheid tartte;
Van d' allerhoogsten nood een alleryslykst blyk,
En deerlyk voedsel voor myn toomelooze smarte.
Van hier, door ys en sneeuw, de strandrots opgesneld,
En van haar spitse kruin verlegen ncderziende,
Vernamen wy van verre een tent op 't mossig veld:
Dit dacht ons allen dat ons onderzoek verdiende.
Wy vloogen derwaart heen; maar och! welk een gezicht!
'k Vond in die hut, met agt van zyne togtgenooten,
Myn' Funchebuder, my zo waard als 't levenslicht:
Hy lag op de. aard' gestrekt en hield zyn oog geslooten:
De blaauwe doodverf zweefde op 't uitgeteerd gelaat:
De ranke handen, op zyn borst inéén geslagen,
Vertoonden dat hy, in dien jammerlyken staat,
Zyn' jongsten zucht in stilte aan God nog op bleef draagen.
| |
| |
'k Zag 't volk, dat, afgevast, een bende geesten scheen,
En 't zwakke ligchaam naauw' meer torssen konde of schooren,
Op 't punt, om, door de elende aan deeze kust geleên,
By 't stervend Opperhoofd in droef geschrei te smooren.
Wat aaklig schouwspel! liefde en deerenis en schrik
Vermeesterden om stryd myn wanklend zielsvermogen.
'k Stond stom en roerloos in dat doodlyk oogenblik,
En zag myn' Halsvriend aan met onbeweeglyke oogen;
Ten laatsten schoot ik toe, en viel aan zyne zy'.
Och! moest myn vriendschap u in deezen slaat aanschouwen!
Myn Funchebuder! myn getrouwe! kent gy my?
Landde ik nog tyds genoeg? kan ik u nog behouên?
Zo schreidde ik, als myn Vriend zyn toegeklemd gezicht
Allengs met moeite ontsloot en naar myn zyde wendde.
Hoe wierd op 't oogenblik zyn ongeval verligt,
Toen hy, in mynen arm, zyn' trouwen Leife kende!
Myn Leife! (zuchtte hy;) myn Leife! is dit uw stem?
Och! zoud gy anderwerf, naast God, myn redder weezen!
Verbeeld u myne vreugd. Och! hoe omhelsde ik hem,
Daar ik een' straal van hoop in zyn gezicht kon leezen.
Zyn troostloos scheepsvolk vloog al schreijende om my heen.
Och! moest myn deernis die rampzaligen niet baaten?
| |
| |
Moest ik gevoelloos zyn voor hun benaauwd geween?
Och! moest ik hen ten prooije aan 't wild gedierte laaten?
Myn waarde Vader, is 't een nisdryf, dat ik hen
Uit hunne elenden redde en herwaart meê dorst voeren?
Ben ik misdaadig om dat ik barmhartig ben?
Och! laat ge u niet te sterk door uwe drift beroeren?
Ik zag myn' Halsvriend met zyn volk eerlang hersteld.
Door myne vlyt en die van myne togtgenooten;
Ik heb hen, reis op reis, uwe heldendeugd gemeld,
En zoud gy hen en my in grimmigheid verstooten?
Ons in deeze yszee voor uwe oogen zien vergaan?
Kan onze onnoozelheid by u geen deernis vinden,
Daar my de Hemel-zelf op reis heeft bygestaan;
Daar ik, op zyn bevel, zelfs gunst vond by de winden?
Of eischt myn liefde en trouw voor u nog meer bewys?
Herdenk dan, op myn beê, het waagen van myn leven,
Toen we, onverwacht verrast door 't barsten van het ys,
Op 't afgescheurde veld naar 't ruim der golven dreeven.
'k Zie nog den gryzen beer, die, grimmende aangesneld,
Met kegels om den muil op ons kwam toegeschooten;
'k Zie nog zyn vlammend oog waarvoor de sneeuw versmelt;
'k Hoor 't kraaken nog van zyn met ys begroeide pooten.
| |
| |
Hy schudde, al brommende, uit het opgereezen hair
Een dikke wolk van sneeuw, terwyl hy yslyk brulde,
En 't jagtvolk op 't gebergt, verschrikt door ons gevaar,
Vergeefs de graauwe lucht met luid gekrysch vervulde,
Och! heugt u niet, hoe hy, door wanhoop aangesard,
Om 't stooren van zyn nest, door de onzen opgenomen,
U in de kleders vloog, en my om u in 't hart!
Och! waart ge, zonder my, dat uur niet omgekomen!
Myn Vader, denk niet dat myn trouw, u ten verwyt',
Dit blyk van kinderpligt u op dit blad durft maalen;
Vergeef me, op myne beê, 't herdenken aan den tyd
Toen ik de teêrste liefde u zag uit de oogen straalen.
Och! wierd die liefde op nieuw door deernis opgewekt,
Daar niets u myne reis met reên kan doen berouwen;
Daar ge altoos 't onderwerp van myn gebed verstrekt!
Och! gun my Moeders oog en 't uwe weêr te aanschouwen!
Gy vonnist me onverhoord zo ras ik hier verschyn:
Waartoe, (dus spreekt uw toorn,) waartoe aan vreemdelingen
Dit stil Gewest ontdekt, dat onbekend moest zyn?
Gy zoekt my door dit volk het hoog gezag te ontwringen,
Dat my behoort; dat my van niemand word betwist.
't Nabuurig Ysland schenkt my willig onderdaanen.
| |
| |
Gy dingt naar mynen rang, en wilt, door snoode list,
U door dit volk den weg ter heerschappye baanen.
Vertrek terstond van hier met uw' gevloekten stoet.
'k Heb u gehoorzaamd, en my ylings scheep begeeven,
Hoewel het windenheir thans onmeêdoogend woed,
En 't kruijend ys ons hart van doodsche vrees doet beeven.
Och! waant gy dat myn komst u onheil baaren zou!
Slaa slechts op 't klein getal dat my verzelt uwe oogen.
De alziende Godheid is getuige van myn trouw.
Verzacht dan myn verdriet door vriendlyk mededoogen.
Myn waarde Vader! schenk uw vriendschap aan uw' Zoon,
Op zyne bede, weêr! Laat u zyn smart beweegen!
Hy smeekt om uwe gunst; hy vest u op den troon,
En brengt u, met zyn hart, des Hemels ryksten zegen.
Hy zal door zyne trouw en 't priesterlyk bericht,
Uw zwaar beneveld oog uit zyn verblinding trekken;
Uw hart bestraalen met het Euangelilicht,
En duizend wondren aan uw groote ziel ontdekken.
Myn hoop voorzegt my dat uw liefde en tederheid,
Op 't leezen van dit blad, my gunstryk zal bestraalen.
Zo zie zich, daar uw Zoon zich met uw vriendschap vleid,
Uw glori noch geluk door tyd noch eeuw bepaalen!
|
|
Auteursrechtvrij