|
| |
| |
| |
Brieven.
| |
| |
Charlotte van Bourbon aan Willem den Eersten, Prins van Oranje.
Beschermer van 't Geloof, die, door uw heldendaaden,
Den wreeden Zielendwang van al zyn magt berooft,
De moord- en schraapzucht fnuikt der Inquisitieraaden,
En 't blaakend martelvuur in 't siddrend Neêrland dooft!
Ontzeg een droeve Abdis, aan 't Roomsch altaar verbonden,
In weêrwil van haar ziel, op 't vaderlyk bevel,
Uw hulp niet, daar haar hart zyn hoop nog op durft gronden,
Daar ze u om smeeken durft uit haar benaauwde cel.
Nooit deed gy eenig' mensch de blyde hoop berouwen
Die hy, in zynen ramp, had op uw deugd gevest;
Zelfs waagt ge uw vorstlyk bloed voor hen die u betrouwen,
Dat tuig' 't verdrukte volk van 't Nederlandsch Gewest.
Dit doet in myn gemoed een vonk van blydschap leeven;
Dit vleit my dat uw gunst de Dochter van Bourbon,
| |
| |
In 'tlyden dat haar knaagt, niet troostloos zal begeeven,
Schoon zy u tegentreed in 't choorkleed eener Nonn'.
Door Vaders dwang geprangd in de overöude muuren
Van 't aaklig klooster, door Schynheiligheid bewoond,
Kwyne ik vast jaar op jaar, en tel de sleepende uuren,
Wier traag verloop my steeds myn deerlyk lot vertoont.
Niet dat ik wenschen zou, van 't choorgewaad ontslagen,
In 't vaderlyk paleis te praalen als welëer,
Neen; Gode een zuivre ziel in vryheid op te draagen,
Ontlast van kloosterdwang, is all' wat ik begeer.
Welzalig, die, als gy, Gods heilig Woord mogt leezen,
En, schoon met lyfsgevaar, in bosch, of wildernis,
Of onderäardsche grot, mögt worden onderweezen
Door Leeraars, wien hun pligt hun hoogste ziellust is.
Och! waare 't my gegund de godgewyde psalmen
Eens aan te heffen met eene onbedwongen stem,
Dan zouden berg en dal van mynen toon weêrgalmen,
Die klinken zou zelfs tot in 't nieuw Jeruzalem.
Dan, ach! ik ben gedoemd myns ondanks hier te blyven;
Hier, waar ik my verteer van rouwe en ongeduld;
Hier, waar ik telkens zie een guichelspel bedryven,
Dat myn verachting wekt, met afkeer my vervult.
| |
| |
Het prachtig kerkgevaart' met zyn gewelfde boogen,
Zyn marmren zuilen en zyne outers, rood van goud,
Is, ik beken 't vryuit, versmaadlyk in myne oogen,
Omdat het Bygeloof daarïn zyn' zetel bouwt.
Wy zien, in nis by nis, gewyde beelden pronken,
All' knielende aangezocht, alsöf aan hout en steen,
Een onbezielde stof, 't vermogen waar' geschonken
Om ons te redden uit den drang der zwaarigheên.
Wy heffen, op den klank van orgels en cimbaalen,
Een bede of lofzang aan op welgestelde maat;
Maar wat wy zingen mooge een ander u vernaalen,
Naardien het noch de Abdis noch't Nonnenchoor verslaat.
De wierookdamp slygt hier ten hemel met zyn geuren,
Alsöf Gods Majesteit gepaaid wierd met wat smooks.
ô! Hoe veel heiliger moet ik uw' Godsdienst keuren!
Die wyd aan God het harte, en deeze een handvol rooks.
Het klooster van Jouarre, in afgelegen streeken,
Ter wooning toegeschikt aan peinzende Eenzaamheid,
Uit waan dat ledigheid de godvrucht aan kan kweeken,
Is 't naar verblyf waarïn myn ziel haar lot beschreit.
Wat is my in dien kreits al hartewee beschooren!
Elk telt myn schreden, elk bespied my dag en nacht,
| |
| |
Omdat hun plegtigheên myn' fieren moed verstooren,
Die al dat feestgebaar als beuzelingen acht.
Ik zie al 't Kloostervolk my op den hals geschonnen;
Men smaalt op myn gedrag, schoon 't onberisplyk is;
'k Hoor dartle Priesters en in schyn godvruchte Nonnen
My hoonen met den naam van aardschgezinde Abdis.
De heillooze Afgunst gaat in 't geestlyk kleed hier waaren;
Hier, waar Verachting heerscht, waar Hoogmoed wetten schryft.
Ik ken hier Nonnen, die zich buigen voor de altaaren,
Terwyl de onkuischheid in haar lonkende oogen dryft.
ô Sombre Bedecel! getuige van myn klaagen,
Getuige hoe myn oog in zyn geween verdrinkt,
Als door uw traliën, op de allerklaarste dagen,
Niets dan een flaauwe straal van 't helder zonlicht blinkt!
Ik zoek vergeefs naar rust, zo ik ze in u moet zoeken.
Gy kunt niet geeven 't geen gy zelve nooit bezat.
Helaas! al myn vermaak bestaat in weinig boeken
En Moeders brieven, met myn traanen mild bespat.
Gelukkig echter nog, in 't midden van myn lyden,
Dat myn onschuldig hart geen snoode driften kweekt;
Dat ik inwendig met my-zelf niet heb te stryden,
Noch sidder voor Gods wraak als myn geweeten spreekt.
| |
| |
Maar heb ik, naar Verblyf, u voor dat heil te roemen?
Geeft my uwe eenzaamheid dien troost in myn verdriet?
Neen: dat myn wil niets wenscht dat myne deugd moet doemen,
Dank ik myn' Moeders raad, maar uwe stilte niet.
Myn Moeder! ach! die naam doet myne traanen vloeijen.
Hoe heeft uw godvrucht my in 't spoor der deugd geleid!
Hoe heeft uw trouw getracht de zaaden uit te roeijen
Van 't heilloos toverkruid der Bygeloovigheid!
Ge ontdekte 't lieflyk licht der Waarheid aan myne oogen;
Maar naauwlyks had myn ziel zyn heldren glans bespeurd,
Of ik, Rampzaalige, aan uw trouwe zorg onttoogen
Door onbefuisd geweld, wierd naar dit slot gesleurd.
Ik zag my hier, helaas! door Vaders last, gevangen,
Ontzet van uwen raad en troost en lief gezicht;
Men poogde 't vry gemoed door wreeden dwang te prangen,
En wilde duisternis my kiezen doen voor licht.
Dus liep myn proefjaar om, als 't proefjaar van myn lyden.
De Bisschop sloeg geen acht op myne af keerigheên,
Maar onderwond zich my aan 't Roomsch altaar te wyden,
Met openbaar geweld, in spyt van myn geween.
Hoe aaklig staat die dag myn droeve ziel te vooren!
Getooid gelyk een Bruid, door Vaders hand geleid,
| |
| |
Volgde ik al beevende hem naar de hooge chooren,
Uit kinderlyk ontzach, met slaafsche eerbiedigheid.
Had ik nog in dien stond myn Moeder moogen groeten,
Myn Moeder, op het hoogst' met haare Spruit begaan,
Myn hart uitklaagen en dan sterven voor haar voeten!
Maar och! die jongste troost wierd my niet toegestaan.
Men dwong my in het eind' voor 't outer my te buigen;
Maar toen, toen wierd myn hart door heilig vuur bezield;
Ik riep den Hemel en myn' Heiland tot getuigen,
Terwyl ik voor zyn beeld op de aarde lag geknield,
Dat my geweld geschiedde, en dat geen kloosterwetten,
Geen maagdlyk kleed, geen staf, of wat my verder siert,
Ooit myn verlichte ziel zou hindren of beletten
Dat zy op eedler wys met hem veréénigd wierd.
Vergeefs, helaas! vergeefs; men luistert naar geen kermen:
Men schreeuwt: de maagd is jong! de jeugd word ligt misleid!
Geen Priesters wisten ooit van deernis of ontfermen.
Men heiligt, tegen dank, my aan deeze eenzaamheid,
'k Heb dertien jaaren in dit naar Verblyf gesleeten,
Van vriendentroost beroofd, door Vaders wreeden wil;
En dertien jaaren hier myne oogen blind gekreeten,
Daar ik vergeefs myn' tyd met ydle klagten spil.
| |
| |
Helaas! moet een Prinses, zo hoog, zo vry geboren,
't Onschuldig offer zyn van wreeden Zielendwang!
Zich door Schynheiligen zo snood zien ringelooren,
Die niets waardeeren dan hun haatlyk zelf belang!
Verschoon my, eedle Prins, dat ik door myne klagten
U in uw' arbeid stoore, en all' uw deernis wekk';
Myn traanen kunnen nog, naar 't schynt, myn smart verzachten,
Vergeef my die, schoon ik dit blad daarmeê bevlekk',
En hoor wat my beweegt, ô Roem der Christenhelden!
Dat ik deez' brief u schryf, vervuld met myn geklag;
Dat ik besluiten durf u mynen ramp te melden,
U, dien ik hoog waardeer, schoon ik u nimmer zag.
In 't holste van den nacht, toen onze zangen zweegen,
Toen al het Klooster sliep in zorgeloozen stand,
Was op myn treurig oog een sluimering gezeegen,
En hield een oogenblik myn zuchten aan den band.
Myn rustelooze geest, van veel gedachten zwanger,
Vertoonde my al 't leed, dus lang door my geleên:
Ik sluimerde, of veelëer, ik sluimerde niet langer,
Als voor myn legersteê myn Moeder my verscheen.
Zy zag my vriendlyk aan, vol gunstryk mededoogen.
Myn Dochter, sprak ze, slaak uw zuchten en geween.
| |
| |
Gy hebt de Godheid-zelf tot uwe hulp bewoogen.
Schep moed, het eind' genaakt van uw rampzalighcên.
Ontdek uw' droeven staat vrymoedig aan Oranje,
Die 't kwynend Neerland van geweetensdwang bevryd,
En zeg dien vroomen Held, dat al de magt van Spanje
Zal zwichten voor Gods magt, die aan zyn zyde stryd.
Smeek hem om zyne hulp, hy zal ze u doen erlangen.
Vlugt dan uit dees spelonk en wyk naar 't Paltzisch' Hof;
Daar wacht u grooter heil, daar zult ge een' troost ontfangen,
Wiens denkbeeld nooit voorheen uw harte of zinnen trof.
Vaar wel, geliefde Spruit! gy zyt uw leed te boven.
Dank de Oppermajesteit, die u haar' bystand bied:
En liet ge u 't waar geloof niet in uw cel ontrooven,
Verlies dien zielschat in 't gewoel der waereld niet.
'k Vloog ylings overëind, vol teder zielsverlangen.
ô Moeder! blyft uw trouw nog omzien naar uw vrucht?
Dit spreekend, poogde ik met myne armen haar te omvangen,
Maar ving, tot driewerf toe, helaas! slechts dunne lucht.
De vreugd, die ze onverwacht deed door myne adren zweeven,
Die zuivre vreugd wierd dus op 't oogenblik gestuit.
'k Ontwaakte, en zag niets meer. 'tVerschynsel doet my beeven,
Naardien ik niet begryp wat zulk een droom beduid.
| |
| |
Myn Moeder, reeds voorlang ter starren ingevaaren,
Nadat zy jaaren myne elende had betreurd,
Juicht thans in 't zalig hof der Seraphynenschaaren,
En weet niet meer van 't leed dat my de ziel verscheurt.
Maar mooglyk wou God-zelf aan haar myn lot ontdekken.
Ligt wierd haar toegestaan dat zy 't my melden zou.
Ten minste all' wat tot vreugd der Zaligen kan strekken,
Word hen bekend, maar niets 't geen stof verschaft tot rouw.
Hoe 't zy, 'k vind my genoopt om u om hulp te smeeken.
Naast myn gebedecel ryst, in de ruime lucht,
De tombe van een' Graaf, het heidendom ontweeken,
En, zo men waarheid meld, naar dit altaar gevlugt.
Hier kost ge, indien ik u, ô Prins! dien troost dorst vergen,
Een Maagd, maar meer dan haar, den Godsdienst ten gevall',
In stilte een koordeleer en ridderskleed verbergen,
Dat ik, van myne zy', ligt naar my trekken zal.
'k Heb in den wand voorlang eene opening gebroken:
De muur, daar uitgehoold zelfs met myne eigen hand,
Houd, tot myn' jongsten troost, Gods heilig Woord verstoken,
Door my ter naauwer nood geborgen uit den brand.
Zo gy myn bede stemt, en, daar gy 't kleed deed leggen,
Myn komst verbeiden wilt tot aan het nachtdienstüur,
| |
| |
Zult gy in dat gewaad, wat ook de Nyd moog' zeggen,
My neêr zien daalen van den hoogen kloostermuur.
Ik durf, in God gerust, het allerüiterst' waagen,
En 't hachlyk stuk zelfs met heldinnenmoed bestaan.
En, schoon ik wierd ontdekt en vond hier zwaarer plaagen,
Wat nood, ik ben getroost om God ter dood te gaan.
Maar zo 't ontwerp gelukt, en ik, in ruimer luchten,
In volle vryheid my moog wyden aan de deugd;
Dit haatelyk verblyf voor eeuwig mooge ontvlugten,
Dan kent myn hart voortaan geen' ramp, geene ongeneugt'.
Dan zal ik opentlyk de blinde Dwaaling doemen,
Wier snood gezicht myn ziel met zo veel angst bezwaard;
Gods grooten Zoon alléén myn trouwe Voorspraak noemen,
Gods Zoon, my meer dan 't choor der zaalge Geesten waard.
Dan zal myn zuivre ziel door lucht en wolken dringen;
Dan staat myn hart, vernoegd, alle aardsche grootheid af;
Dan zal ik, met Gods volk, verstaanbre psalmen zingen,
En met hen juichen tot ik nederdaale in 't graf.
Dan zal ik uwe trouw, ôPrins! met bidden loonen,
Schoon ik uw gunst verberg voor 't oog van myn geslacht.
Zo waarlyk moet' God-zelf uw deugd met glori kroonen!
Vaar wel, verhoor een Maagd, die u haar' redder acht
|
|
Auteursrechtvrij