Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

Hoe¹⁵ die koninck Artur den koninck Rione doet sloech, ende van Merlyne.

Daventure seghet na desen doen¹⁶,
Die koninck Artur ende alle sijn baroen¹⁶
Varen te Carmelidewaert¹⁷
Met menegen ridder¹⁸ onvervaert¹⁷,
Ende Merlijn voerde sijn teken¹⁹ daer.
Dus voeren²⁰ si so lange daernaer,
Datsi in ener dachvaert nu quamen
Daer die koninck Rioen lach tsamen²¹
Vor der stat te Tornasse in den plein²².
Doe zeide Merlijn heren Gawein²²
Ende Ywene ende Sagrimor: ‘gy²³,
Waer ic ben²⁴, sijt altoes by my’.
Si zeiden, datsi dat gerne daden²⁵;
‘So volget my’, zeide hi, ‘dan met staden,
Gy ende al dat heer ter stede,
Thent¹⁴ wy ter batalien komen mede’.
Doe quamensi an dat heer gereden
Ende Merlijn die sloech in ter steden,
Die die²⁶ banier hadde in der hant,
Daer die drake an stont valiant,
Die vlamme ende vier²⁷ so groet wtgaf,
Dat des koninck Rioens liede daeraf
Worden sere versaget²⁸ dordas;
Ende Heer Gawein, die by Merlyne was,
Die een speer hadde in der hant,
Hi gemoette koninck Pharioen²⁹ thant,
Ende stacken dor den lichame soe,
Dat hi ter aerden doet viel doe.
Doe zeidi: ‘dese hevet gegeven ter stede
Mijns oems baerde nu ter stede’.
Doe vergaderdensi in beiden syden;
Daer wrachten³⁰ wonder in dien³¹ tyden
HeerGawein ende sine broeder, ten stonden,
Entie ridder³² van der Tafelronden.
Maer die koninck Rioen, die nu ter ure
Nieman en begeert dan den koninck Arture,
Entie koninck Artur, wetic wel,
Begeerten oec meer dan ieman el,
Dene versach den andren in den rinc;
Doe sloech dene opten³³ andren, na die dinc,
Met haren orsen, watsi konden,
Ende braken haer speer tien³⁴ stonden;
Doe trockensi haer swaerde³⁵ daernaer,
Ende ondersloegen³⁶ hem so lange daer,
Dat haer helme ende haer scilde mede
Te sticken vielen³⁷ alle bede,
Ende dene sloech den andren, tien³³ stonden,
Dor den halsberch grote wonden,
Ende haerre³⁸ negeen en³⁹ was
Hi ne was oec moede, sijt seker das;

15 wo

16 done, barone

16 done, barone

17 wart, vart

18 manegen ritter

17 wart, vart

19 teiken

20 voren

21 to samen

22 pleine, Gawyne

22 pleine, Gawyne

23 gy drie; Eng. loke ye te over nygh aboute me

24 bin

25 deden

14 tot dat

26 den

27 ver

28 vortsaget

29 Pharine; doch zie 't Eng.

30 wrachte

31 den

32 unde de ritters

33 op den

34 ten

35 zweerde

36 slngen

37 vellen

33 op den

38 erre

39 van hem en.

[p. 383]

 

Ende alse die koninck Rioen sach,

 

Dat hem Artur so sere op lach,

 

Ende hem so wel weerde tegen hem daer,

34260

Doe wart hi vertsaget daernaer;

 

Want hine meende niet¹ dat enech man,

 

Die tote doen ie lijf gewan,

 

Hadde mogen vor hem duren iet;

 

Hi zeide themselven, als hi dit siet,

34265

Dat hi nie so goeden ridder en sach;

 

Ombedit hi hem nu sere ontsach,

 

Ende zeide: ‘koninck Artur, tes² scade van dy,

 

Want nie (en) vacht ridder tegen my,

 

Die so goet was in der heerlicheit mede

34270

Als du best³, dunket⁴ my ter stede,

 

Ende dijn koene herte sal dy nu

 

Hier doen sterven, secgic iu,

 

Dat van dy groet scade⁵ es;

 

Ende daerombe biddic dy dor des,

34275

Ombe dyne grote vromechede by,

 

Dat du dy opgeves⁶ verwonnen my,

 

Ombo dijn leven te behoudene⁷ al bloet

 

Optie vorwaerde, die ic dy ontboet,

 

tEs⁸, dattu my dinen baert sult⁹ geven,

34280

Want ic haddene liever in dijn leven

 

Dan als du doet best³, nu ter stede,

 

Blevestu hier doet ende al dijn volc mede’.

 

Doe die koninck Artur dit hevet gehoert,

 

Scaemdi¹⁰ hem sere deser woert,

34285

Datse hoerden sovele edeler liede¹¹,

 

Ende zeide: ‘my en lust in negenen tyden¹²

 

Bet te vechtene dan my doet nu;

 

Soudic my verwonnen geven iu,

 

Dat waer¹³ wonder al te groet;

34290

Maer weert¹⁴ iu, ocht¹⁵ gy zijt doet,

 

Dat secgic iu al ongespaert¹⁶’.

 

Mettien hief¹⁸ hi op sijn swaert¹⁷

 

Ende meendene opten helm slaen,

 

Maer hi winkede¹⁹ besyden saen,

34295

Ende metten slage, dien hi na hem gaf,

 

Sloech hi den orse den hals af,

 

Ende si vielen bede ter aerden²⁰ neder;

 

Ende doe koninck Rioen opstaen woude²¹ weder,

 

Gaf hem Artur enen slach, die liep

34300

In die scouder²² vier vinger diep;

 

Entie koninck Rioen viel²³ weder naer²⁴

 

Van den slage. Doe dit sach daer

 

Artur, spranc hi vor den paerde²⁵,

 

Ende nam hem, daer hi lach opter aerde²⁵

34305

Metten helme, ende bracken hem wt,

 

Ende verhief¹⁸ dat swaert ende sprac overluet,

 

Hine gave²⁶ hem op daer gevaen,

 

Hi soude hem dat hovet afslaen;

 

Doe zeide hi, hine gave²⁶ hem nembermeer

34310

Verwonnen, hi soude oec sterven eer,

 

Dan hi des lien soude nu mede.

 

Als die koninck sach, dat hi ter stede

 

Niet verwonnen hem op en gaf,

 

Sloech hi hem sijn hovet daer af,

34315

Daer alle diegene toesagen²⁷, twaren,

 

Die daer in den velde waren.

 

Doe dit dander²⁸ koninge sagen²⁷,

 

Die daer metten koninck Rione lagen²⁹,

 

Dat haer here dus es verslegon³⁰,

34320

En woudensi niet meer strides plegen,

 

Ende gaven²⁶ hem op ende al tvolc³¹ mede,

 

Dat daer belegen hadde die stede,

 

Ende worden koninck Arturs man,

 

Ende ember³² meer to blivene voertan,

34325

Ende ontfingen haer goet ende haer lant

 

Al te male van siner hant,

 

Ende keerden weder in rasten³³ ende in vreden

 

Thoren landewaert, thoren steden,

 

Endevoerden met hem den koninck Rioen³⁴,

34330

Ende groevene daer na sinen doen³⁴,

 

Ende met wene ende met serechede.

 

Entie koninek Artur voer in die stede

 

Te Tornasse mot feesten groet,

 

Ende sine princen ende sine genoet

34335

Waren³⁵ blyde ombo dese dinck;

 

Si daden³⁶ ontwapenen den koninck,

 

Ende daden³⁶ besien sine wouden

 

Ende wel³⁷ verbinden te dien³⁸ stonden,

 

Ende bleven in der stat nadas,

34340

Thent³⁹ hi al genesen was,

 

Met groter feesten, seegie iu,

 

Ombe die victorie, die hem nu

 

Onse Here hevet gegeven daer.

 

Ende doe hi genesen was naer,

34345

Voer hi weder te Carmelot⁴⁰ waert;

 

Daer voer met hem twe dachvaert

1 mende nicht

2 dat is

3 bist

4 donket

5 schade

6 opgevest

7 to beholdene

8 dat is

9 salt

3 bist

10 schaemde he

11 lude

12 tyde

13 weer

14 wert

15 off

16 ungespart

18 hoeff, verhoeff

17 zweert

19 wenkede

20 eerden

21 wolde

22 scolderen

23 vel

24 daernaer

25 perde, eerde

25 perde, eerde

18 hoeff, verhoeff

26 geve

26 geve

27 segen

28 de anderen

27 segen

29 legen

30 verslagen

26 geve

31 dat volc

32 omber

33 resten

34 rione, done

34 rione, done

35 weren

36 deden

36 deden

37 wal

38 to den

39 totdat

40 Caredol.

[p. 384]

 

Die koninck Leodegan, dor sine ere;

 

Doe keerde¹ weder die grote here

 

Ende nam orlof an Artur, sinen sone,

34350

Ende daerna an al die barone.

 

Ende doesi dus gesceden² waren.

 

Es Artur te Carmelot³ gevaren,

 

Daer die koninginne Jenovre was

 

Ende dander⁴ koninginnen, sijt seker das,

34355

Die daer ontbeiden hore⁵ manne nu,

 

Die met Artur quamen, secgic iu;

 

Daer dreef men nu feeste groet

 

Vier dage dor, sonder genoet,

 

Ende opten vijften dach seiedensi daer,

34360

Ende elc voer tsinen lande daernaer,

 

Ende sijn wijf met hem ende syne amye.

 

Entie koninck Artur ende sine partye

 

Voeren in die stat van Logres,

 

Daer hi lange inne bleef na des,

34365

Met sinen wive; daer waren⁶ tien stonden

 

Die heren van der Tafelronden,

 

Ende heer Gawein ende sine gesellen met,

 

Ende Merlijn was daer mede, dat wet.

 

Daerna quam Merlijn, op ene ure,

34370

Ende zeide toten koninck Arture

 

‘Here’, zeidi, ‘nu vorwaert suldy⁷

 

Myner wel ontberen, ic seege iu wi⁸:

 

Iu lant es wel in vrede nu

 

Ende om be dit maeh ic wel varen van iu’.

34375

Doe die koninck Artur dit hoerde,

 

Was hi droevech⁹ van den woerde,

 

Want hine lief hadde, alse recht was,

 

Ende bat hem sere te blivene dordas;

 

Merlijn zeide: ‘ten¹⁰ mach nu niet wesen’,

34380

Maer hi soude¹¹ wederkomen na desen,

 

Welke tijt, dat hijs¹² hadde te doen¹³.

 

Doe zeide Artur, die koninck koen¹³:

 

‘Merlijn, ic hebbe uwer te doen¹³ al tenen¹⁴,

 

Ic woude gy niet meer van my voeret¹⁵ heuen,

34385

Ende sonder in en kan ic gedoen niet’,

 

Merlijn zeide: ‘here, en ontsiet iu niet,

 

Ic sal tuwen oerbaer tyde genoech sijn’.

 

Doe sweech die koninck een¹⁶ luttelkijn,

 

Ende dacht¹⁷ daerombe; doe zeide hy:

34390

‘Lieve Merlijn, nu berechtet¹⁸ my

 

Te wat orbaer suldy¹⁹ te tyde komen,

 

Woudy²⁰ dat orbaer my nu nomen,

 

Ic soudes²¹ te bet te gemake wesen’.

 

‘Here’, zeide Merlijn nu na desen,

34395

‘Ic salt iu secgen: een lewe²², die es,

 

Ener berinnen sone, sijt seker des,

 

Entie een lupaert wan, God weet,

 

Sal lopen in dlant²³ van Logres, gereet;

 

Dit es dat orbaer, dat ic mene²⁴ nu’.

34400

Ende hiermede sciet²⁵ hi enwech, secgic iu,

 

Sonder meer te secgene daer;

 

Entie koninck bleef daernaer

 

Tongemake, ombedat hi van desen

 

Dingen niet (en) wiste, wat²⁶ mach wesen.

34405

Nu swiget dit boec van koninek Arture,

 

Ende seeget van Merlijn voert ter ure.

1 kierde

2 gescieden

3 Caredol

4 de andern

5 ore

6 weren

7 zole gy

8 we

9 drovich

10 en

11 solde

12 he des

13 done, cone

13 done, cone

13 done, cone

14 althenen

15 voeren

16 en

17 dachte

18 berichtet

19 zole gy

20 wolde gy

21 soldes

22 lew

23 dat lant

24 meyne

25 schiede

26 wat dat