Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

Van den koninck Amante, ende van den koninck Bohorte, ende van Gwinebande, sinen broeder⁸.

Daventure segget ter stat,
Dat groet die strijt was nadat,
Daer Amant vergaderde na desen
An den koninck Galaät metten resen,
Dier tien⁹ dusent was, wael opgeseten,
Tegen sevendusent, suldy¹⁰ weten.
Daer wart een vreeslye¹¹ strijt gedaen;
Maer in dat inde¹², wetet, sonder waen,
So wart die koninck Amant gesconfiert,
Ende eer die strijt was gefiniert
So bleef daerbinnen van Giganten dan
Vijfdusent doet, ende voertan
Van des koninck Amantes lieden daernaer
Bleef er driedusent doet vorwaer.
Ende doe die koninck Amant gesconfiert was,
Was hi droevech ende reet nadas
So verre dat hi in enen bosce quam,
Daer hi des nachtes sine herberge nam,
Entes¹³ morgens quam hem niemaer¹⁴
Dat die koninck Bohort gevangen waer¹⁴
Toten casteel van Caroie; doe seide hy
Tot sinen hemeliken¹⁵ rade, dat hy
Enen spie¹⁶ hemelike¹⁵ senden soude,
Ende gaen liggen selve met gewoude
So hi den castele naest kan,
‘Ende als si wt wanen¹⁷ trecken dan
Sullewy¹⁸ op hem komen onversien,
Ende op hem stryden mettien¹⁹’;
Dese raet dochte²⁰ hem allen goet.
Binnen desen doene¹, des sijt vroet,
Dat dit gesciede, nam orlof saen
Die koninck Artur, sonder waen,
Ende oec met²¹ die koninck Ban
An den koninck Leodegan;
Doe vragede hi den koninck Artuer²²:
‘Here’, zeide hy, ‘te welker uer²²
Ende te welker tijt, segget²³ my nu,
Sal mijn dochter gekroent sijn van iu?’
Doe zeide Merlijn, dat hi moet varen
In dat konincrike van Bonewyc, twaren,
Eer hi sine dochter nemen soude²⁴.
Doe zeide hi hem daer also houde²⁴
Redene, waerombe dat waer²⁵ nu,
Maer dat was in hemeliken rade, seggic iu.
Doe dit Leodegan²⁶ hevet verstaen
Doe bat bi den koninck Artur saen,
Dat hi wederquame²⁷ so hy ierst kan.
Merlijn seide doe weder daeran:
‘Men darf daerombe niet bidden nu,
Hi sal dat gerne doen, seggic iu’.
Daerna nam orlof die koninck Artuer²²
An Jenovren, diene ter ner²²
Custe an sinen mont soetelike²⁸
Ende bat hem herde vriendelike²⁸,
Dat hi scire wederquame daer,
‘Want nembermere’, zeide si, ‘vorwaer
En²⁹ ben ic blyde, gyne zijt komen’.
Aldus hevet hi orlof genomen,
Ende an al die van den hove daer
Nam hi orlof, ende daernaer
Dade³⁰ oec datselve die koninck Ban;
Ende doe namen³⁰ si enen bode daeran,
Ende senden te³¹ koninck Bohorte nu
Toten castele van Caroie, seggic iu,
Ende ontbodene³², dat hi te³¹ Bredegan

8 broder

9 der tijn

10 zole gy

11 vreslyck

12 ende

13 unde des

14 niemeer, weer

14 niemeer, weer

15 heim

16 speer

15 heim

17 weent

18 solewy

19 mytdeen

20 duchte

1 done

21 mede

22 Artur, ur

22 Artur, ur

23 zecget

24 solde, holden

24 solde, holden

25 weer

26 koninch L.

27 queme

22 Artur, ur

22 Artur, ur

28 sot., vrend.

28 sot., vrend.

29 So ne

30 dede, nemen

30 dede, nemen

31 to

32 ontboet em

31 to

[p. 270]

 

Tot hem quame¹, ende sine man;

 

Si zouden sijns ontbeiden daer.

 

Entie² bode reet enwech daernaer,

 

Ende hi voer met sinen twintichdusent man

24280

Die hi hadde onthouden³ voertan,

 

Ende zijn opten wech komen nu;

 

Entie² bode, daer ic afzeide iu

 

Es toten koninck Bohort komen mede,

 

Ende zeide hem sine boetscap⁴ ter stede.

24285

Doe die koninck Bohort die boetscap⁴ verstoet

 

Trac hi te hant daer metter⁵ spoet,

 

Ende Gwinebant, sijn broeder⁶, reet

 

Met hem wtwaert, God weet;

 

Doe voerensi so lange datsi quamen

24290

In dat sorgelike foreest te samen,

 

Dat sint oec gebeten⁷ was

 

Dat wout souden keren, zijt seker das,

 

Als in dit boec sal seggen hiernaer.

 

Doe die koninck Bohort, wet vorwaer,

24295

Ende Gwinebant, sijn broeder, quamen

 

In den foreest, haddensi daer te samen

 

Also luttel met hem alse veertich man,

 

Ende si reden in den foreest voertan,

 

Sodat si enen wech daer vonden

24300

Ende ene wonderlike aventure, ten stonden,

 

In ener sconer⁸ stede, die daer stoet;

 

Want si vonden, des zijt vroet,

 

Den scoensten, dien si ie zagen

 

Van riddren⁹ ende vrouwen in horen dagen;

24305

Ende bandersyde vondensi sittende mede

 

In enen setel, daer ter stede,

 

Die scoenste ioncfrou die mochte wesen;

 

Niet¹⁰ verre van haer¹¹ sat na desen

 

Een ridder wel van boudert iaren

24310

Die den dans dade bewaren;

 

Doe die koninck Bohort sach die ioncfrou daer

 

Beete hy ende sijn broeder daernaer,

 

Ende doese die joncfrouwe komen sach,

 

Stont si op so si ierst mach,

24315

Entie² koninck groetese daer nu

 

Ende si dankede hem des weder, seggic in.

 

Ende si gingen daer sitten in dat groene gras

 

Ende besagen¹² den dans nadas;

 

Ende Gwinebant besach die ioncfrou daer,

24320

Die hem so wel beviel¹³ daernaer,

 

Dat hi sijns selves al nu vergat

 

Van groten gedochte¹⁴, daer hi inne sat.

 

Doe zeide die ioncfrou, daer si tochoren:

 

‘Tener goeder tijt waer¹⁵ hi geboren

24325

Die altoes sulke feeste, als dit es,

 

Mochte hebben ocht¹⁶ gelyke des,

 

Also lange als hi leven zoude¹⁷’.

 

Gwinebant zeide, also houde¹⁷:

 

‘Joncfrouwe, wildy, dese feeste mede

24330

Suldy¹⁸ altoes hebben ter stede’.

 

‘Daeran’, zeidesi, ‘en salt bliven niet,

 

Ic en salt wael willen wat des gesciet;

 

Nu secht my alse hoe¹⁹?’ - ‘Ic zegget in:

 

Wondy²⁰ myne vriendinne²¹ wesen nu,

24335

Dat in dier manieren²² alle die hier quamen

 

Souden bliven dansende te samen

 

Toter²³ tijt dat een ridder daer

 

Comen sonde, die vor no naer²⁴

 

Valsceit tegen minne en dede,

24340

Ende oec moeste hi die beste sijn mede,

 

Die by synen tyden soude wesen’.

 

Doe zeide die ioncfrou to desen,

 

Dat sijt gerne soude doen alsoe

 

Indien dat hi den dans makede doe.

24345

Gwinebant zeide: ‘des ben ic gereet’;

 

‘Ende ic oec’, zeidesi, ‘God weet’.

 

Doe ontfinc Gwinebant die maget,

 

Die baer selve²⁵ daer op draget;

 

Doe zeide die oude ridder ter stede

24350

Hi wouder²⁶ sinen setel toe geven mede,

 

Daer die getrouwe²⁷ ridder op sitten soude;

 

‘Ende ic geve daertoe myne krone van goude’,

 

Zeide die koninck Bohort, ‘te deser joie

 

Die ic nu brenge van Caroie,

24355

Dat die ridder mede gekronet sal sijn daer

 

Brake²⁸ die dans by hem vorwaer’.

 

Ende Gwinebant makede den dans nu,

 

Dat hi niet en cesseerde, zeggic iu,

 

Toter tijt dat soude²⁹ komen mede

24360

Een ridder, die nie tegen minne en dede,

 

Sonder also lange als si aten³⁰ dan;

 

Ende na den eten gingensi weder an.

 

Doe hi dat gemaket hadde, bat hem daer

 

Die joncfrouwe, dat hi makede daernaer

24365

Een ander spel ombe horen wille doe,

 

‘Dat nembermeer en breke daertoe

1 queme

2 unde de

3 ontholden

2 unde de

4 bodescap

4 bodescap

5 myt der

6 broder

7 gehieten

8 sconen

9 rittern

10 nicht

11 er

2 unde de

12 besegen

13 bevel

14 gedanken

15 weer

16 off

17 solde holde

17 solde holde

18 zole gy

19 wo

20 wolde gy

21 vrendinne

22 in den m. dat

23 tote der

24 ne darnaer

25 er selven

26 wolde daer

27 getruwe

28 breke

29 solde

30 eten.

[p. 271]

 

Daer al die werelt af spreke bloet

 

Van groten wonder na myner doet’.

 

Doe makedi¹ haer een scaecspel boude²

24370

Daer dat ene deel af was van goude²

 

Ende tander van yvoren bene claer.

 

Doe hi dat beide gemaket hadde daer,

 

Bert³ ende spel, sodat daermede

 

Iegelic⁴ mochte spelen ter stede,

24375

Dade hi sine nigromancic daertoe,

 

Dat alle diegene, die daer alsoe

 

Tegen gingen sitten, ombe spelen,

 

Welke tijt datsi trecken selen⁵

 

Es dat Oude of Rock of Vinde,

24380

Dat daer een tegenkome met geninde

 

Van denselven dathi trecket daer,

 

Ende hi nembermeer vorwaer

 

So wael en spele, hi en werde mat,

 

Hoe dicke dat hi spele ter stat,

24385

Ende tspel mach nembermeer gemat wesen

 

Tote des maels, dat daer⁶ komet te desen

 

Die beste ridder⁷, die in der werelt es,

 

Ende oec moet hi sijn, sijt seker des,

 

Coninges kint ende koninginnen mede,

24390

Die hem verweren sal ter stede.

 

Aldus makede daer Gwinebant

 

Dat scaecspel enten⁸ dans te hant.

 

Daerna dede hi menech scone spel

 

Ende leerde der joncfrouwen so wel⁹,

24395

Datsi menege dinck dede nadas,

 

Sint dat Gwinebant doet was,

 

Ende si dede sint keren ten¹⁰ casteel,

 

Entio danse te Menragueel

 

Maken¹¹ in der stat sonder name¹²;

24400

Dit brachte toe die joncfrou bequame

 

Als gy hierna wel sult verstaen.

 

Ende Gwinebant nam die joncfrou saen,

 

Entie koninck Bohort es van daer gesceden;

 

Entie dit hadde algader doen beleden

24405

Die koninck Amant, ende wiste wael das

 

By enen spie¹³, dat hi gesceden was

 

Van den casteel van Caroie nu,

 

Ende nam sine vijfhondert man, seggic iu,

 

Die hem bleven waren¹⁴ in den strijt;

24410

Daermede lach hi hemelike ter tijt

 

In dat wtvaren van den foreeste daer,

 

Daer die koninck Bohort riden soude naer,

 

Daer dede hi sine tenten slaen;

 

Entie koninck Bohort reet enwech saen

24415

Doe die danse gemaket was,

 

Die alsulc was, als ic dat las,

 

Dat alle die ridders die daerna quamen,

 

Alle bleven dansende te samen,

 

Totedat Lancelot quam van den Lac

24420

Die daerna den dans tebrac

 

Ende tscaecspel wan, ende sende dat

 

Der koninginnen Jenovren ter stat.

 

Ende ombedat al die daer quamen toe,

 

In dat foreest bleven dansende alsoe,

24425

So hiet men dat sint, weet vorwaer,

 

Den wont sonder keren daernaer.

 

Dus es dese dinc nu gesciet,

 

Entie koninck Bohort en lette niet

 

Hi en reet enwech al sinen pas,

24430

Ende quam gereden te hant nadas

 

Op des koninck Amantes tenten vorwaer.

 

Doe vragede die koninck Bohort daernaer

 

Wies¹⁵ die tenten waren te hant?

 

Men seide hem doe: ‘des koninges Amant’.

24435

Doe dit Bohort sach, doe dade hi saen

 

Sine liede¹⁶ tehant wapenen gaen,

 

Ende trac¹⁷ besyden ende ontboet daernaer

 

Den koninck Amante, dat hi quame¹⁸ daer,

 

Want hine gerne spreken soude.

24440

Die koninck Amant quam also houde¹⁹

 

Tot hem ende groetene daer,

 

Ende doe zeide hi tot hem daernaer:

 

‘Here, gy doet groet onrecht my

 

Ende ic mach iu seggen waerby:

24445

Gy onthout²⁰ my mynen casteel,

 

Ende²¹ ontervet my algeheel,

 

Daerby biddic iu, dat gyne my

 

Weder wilt geven; ic sal daerby

 

Iu goede vrient²² sijn vorwaert meer’.

24450

Bohort zeide doe: ‘heer²³ koninck, heer,

 

Ic en hebbe iu den casteel genomen niet,

 

Maer dat namen²⁴ iu, ocht²⁵ gy dat gebiet,

 

Diegene, daer gyne af hieldet doen²⁶,

 

Dat was die koninck Uter-Pandragoen,

24455

Dies²⁷ man dat gy te rechte met

 

Soudet²⁸ hebben geweset, dat wet,

1 makede he

2 bolde, solde

2 bolde, solde

3 bret

4 jegelijch

5 zolen

6 dat

7 ritter

8 unde den

9 vel

10 kieren den

11 makede

12 Eng. and the Karoles that Meranges fonde after at the citee of Nameles

13 spiere

14 weren

15 wes

16 lude

17 treckede

18 queme

19 solde, holde

20 ontholt

21 de

22 vrent

23 her

24 nemen

25 off

26 doe

27 des

28 solden.

[p. 272]

 

Maer gy waert¹ so overmoedich vortan,

 

Dat gy niet (en) werden woudet² sijn man;

 

Des nam hi iu den casteel daerby,

24460

Ende doe hine iu nam gaf hine my,

 

Want ic hem lange hadde gedient

 

Ende was mede sijn goede vrient³;

 

Ende noch wil hy scone vordel doen⁴ iu:

 

Es dat gy wilt varen met my nu

24465

Toten koninck Artur te Bredegan,

 

Ende werden getrouwelike⁵ sijn man,

 

Ic sal iu den casteel geven thant’.

 

Doe sprac te hant die koninck Amant,

 

Dat hi nembermeer (en) worde Arturs man

24470

Ende hi en dadet ombe geen goet daeran.

 

Doe zeide die koninck Bohort saen:

 

‘En wildy⁶ des niet doen, sonder waen,

 

So es iu die casteel ongereet’.

 

Doe zeide die koninck Amant, God weet:

24475

‘Here’, zeidi⁷, ‘gyne hebbet hier met in

 

Niet vele liede⁸ gebracht nu,

 

Ende ic en hebber oec niet vele,

 

Nochtan hebbic er meer te dele,

 

Ende es dat wy vechten tesen⁹ tyden

24480

Hier sal gescien¹⁰ in beiden syden

 

Groet scade, dat wetic wel,

 

Want gy sult sijn te verdrivene fel,

 

Oec sellewy¹¹ ons node verdrivene laten,

 

Maer, woudy¹², wy zoudent anders saten:

24485

Gy zijt hier vor den koninck Artuer¹³

 

Ende ic vor my selven ter uer¹³,

 

Nu laet ons vechten man tegen man

 

Tehant, ende bekortent dan¹⁴

 

Op die vorwaerde: verwyndy¹⁵ my

24490

Dat die casteel sij quijt ende vry,

 

Ende so willic met iu varen dan

 

Toten koninck Artur, te Bredegan:

 

Ende werden sijn man van sinen goede, al

 

Dat ic hebbe, groet ende smal;

24495

Ende verwinne ic iu, so gevet my

 

Mynen casteel weder quijt ende vry

 

Sonder enech calengieren daeran’.

 

‘Ja, ende ocht gevallet dan’,

 

Zeide die koninck Bohort ter stede,

24500

‘Dat onser enech doet blivet mede,

 

Hoe¹⁶ salt dan sijn daerby?’

 

‘By trouwen¹⁷, ic segget iu’, zeide hi,

 

‘Es dat gy my hier slaet¹⁸ doet,

 

So sullen¹⁹ mine liede, cleen ende groet,

24505

Met iu varen alle gader dan

 

Ende werden des koninck Arturs man;

 

Ende blijfdy²⁰ doet hier ter stat,

 

So blivet mijn die casteel nadat,

 

Ende iu liede sullen dan enwech varen

24510

Quijt ende vry, sonder sparen,

 

Ende willensi oec werden mine man,

 

Ic sal hem mynes goedes geven dan’.

 

Doe sekerdensi by trouwen¹⁷, na datgone,

 

Dene den ander²¹ dat te done;

24515

Doe quam daertoe Ulfijn ende Bretel

 

Ende alle die ander²¹ gesellen also wel,

 

Ende zeiden: ‘Here, wat wildy²² doen ter stede?

 

Wildy²² vechten enen wijch mede

 

Tegen koninck Amante, den barone!

24520

Des en suldy²³ nu niet doen,

 

Maer²⁴ laet ons alle vechten met iu,

 

Hine mach tegen ons niet duren nu,

 

Ontsiedy²⁵ iu ombedat wy in scyne

 

So luttel liede²⁶ sijn iegen die syne,

24525

Wy willen dat gy ons nember vor goet

 

En hout²⁷, en slawy se niet al doet,

 

Ocht²⁸ wy sullen eer doet bliven

 

Eer wyse ons laten verdriven;

 

Ende latewy iu vechten man tegen man,

24530

Dat sal ons grote scande sijn dan’.

 

‘Swiget!’ zeide hi, die koninck Bohoert²⁹,

 

‘Ende en spreket des nu nember woert,

 

Sint dat ict³⁰ hem hebbe gelovet nu,

 

Ic en ga hem des niet af, seggic iu,

24535

Want ic en krege nember eer’.

 

Doe en spraken³¹ si hem niet meer;

 

Enten³² koninck Amante oec bandersyden

 

Spraken³¹ sine liede³³ an tien tyden³⁴,

 

Ginganbrysiel ende zijn heer Brandelijs,

24540

Si zeiden: ‘Heer koninck, waerdy³⁵ wijs,

 

Gy en worpet iu niet in dese noet,

 

In aventuren van der doet,

 

Want gy hebbet hier liede³³ genoech

 

Mede te vechtene na iu gevoech’.

24545

‘Also helpe my God!’ zeide die koninck,

 

‘Ic en lietet niet achter omb negeen³⁶ dinck’.

1 weret

2 wolden

3 vrent

4 don

5 getruwelike

6 wille gy

7 zegede he

8 lude

9 to desen

10 gescheen

11 solewy

12 wolde gy

13 Artur, ur

13 Artur, ur

14 bek. dat

15 verwynne gy

16 wo

17 truwen

18 slaen

19 zolen

20 blyve gy

17 truwen

21 andern

21 andern

22 wille gy

22 wille gy

23 zole gy

24 mer

25 ontsee gy

26 lude

27 holt

28 off

29 bohort

30 ik dat

31 spreken

32 unde den

31 spreken

33 lude

34 ten tyde

35 weer gy

33 lude

36 geen.

[p. 273]

 

‘By myner trouwen’, zeide Gwinebant,

 

‘Mesvalt¹ dat iu, heer koninck, te hant,

 

Dat God verbieden moete² daeran,

24550

Ic en werde nember koninck Arturs man’.

 

Doe die koninck Bohort hoerde die dinge,

 

Doe sende hy derwaert³ haestelinge

 

Gryflette ende Gwinrecke mede:

 

‘Vaert’, zeide hi, t Amante ter stede

24555

Ende secht hem, eest⁴ dat ic blive boven,

 

Ic wil hem dat wel geloven,

 

Dat icse quijt sal scelden dan,

 

Die niet en⁵ wil werden des koninges man;

 

Ende dat hi hier niet ombe dinge sint

24560

Tegen sine liede⁶ noch houde parlement’.

 

Doe voeren diegene toten koninck,

 

Ende zeiden hem aldus dese dinck;

 

Dit prijsde die koninck Amant sere.

 

Doe keerdensi weder thoren⁷ here

24565

Die bereet hilt in den plane aldaer;

 

Entie koninck Amant was oec vorwaer

 

Bereet ende quam derwaert gereden.

 

Doe ontseide elc andren daer ter steden

 

Ende lieten die orse lopen daer,

24570

Ende onderstaken⁸ hem daernaer

 

Dat haer⁹ speer braken⁸ bede,

 

Ende si reden so na ter stede,

 

Datsi hem metten lichame daer

 

Onderhorten¹⁰ so vreeslye¹¹ vorwaer,

24575

Dat hem die ogen dochte vergaen;

 

Entie koninck Amant viel doe saen

 

Wt sinen sadel ter aerden neder nu,

 

Ende lach in ommacht, secgic iu,

 

Maer die koninck Bohort bleef sittende nadas,

24580

Want hi een sterc ridder was;

 

Ende doe hi sach dat hi dus lach,

 

Beette hi so hi iersten¹² mach,

 

Ende gaf sijn paert thoudene¹³ daer

 

Enen knape ende ginck daernaer

24585

Daer die koninck Amant lach alsoe¹⁴,

 

Die noch niet verkomen was doe¹⁴;

 

Daer trac¹⁵ hi sijn swaert, dat scone was,

 

Daer hi mede sloech sint nadas

 

Menegen slach; doe sette hy daer

24590

Dat swaert op sine borst daernaer,

 

Ende zeide: ‘heer koninck, staet op nu,

 

Gy slapet te lange, secgic in,

 

Ende tgaet¹⁶ ten avendewaert seer

 

Ende ic hebbe anders te doene noch meer

24595

Ende gyne doet gene hovescede,

 

Dat gy my so lange doet beiden mede’.

 

Ende onlanges daerna so verquam doe

 

Die koninek Amant, die hoerde al toe

 

Des koninck Bohortes woerde nu,

24600

Ende prijsdene sere, secgic iu,

 

Dat hine daer spaerde sonder slaen

 

Ende dat hi hovescer waer, sonder waen,

 

Tegen hem dan hi soude¹⁷

 

Hebben geweset met gewoude¹⁷,

24605

Hadde hi siner weldich gesijn alsoe.

 

Hi spranc op dapperlike doe,

 

Ende scaemde hem ende trac¹⁵ sijn swaert,

 

Ende quam ten koninck Bohortewaert;

 

Hi sette den scilt vor zijn hovet,

24610

Ende sloech den koninck, des gelovet,

 

Opten¹⁸ scilt, dat hine ter stede

 

Clovede toten bokele mede:

 

Maer Bohort galt hem den slach genoech,

 

Want hi den helm van den hovede hem sloech

24615

Ende sulc gat hadde mede daer,

 

Dat hi des nembermeer mochte daernaer

 

Orboren vorwaert¹⁹, des gelovet;

 

Doe deckede die koninck Amant sijn hovet

 

Alse die den slach ontsach daer,

24620

Want hi en hadde opten hovede maer²⁰

 

Ene coyfie; ende als die koninck Bohoert²¹

 

Den koninck Amant dus sach gevoert,

 

Dat hi sinen helm hadde verloren,

 

Doe leide hi hem dit te voren:

24625

‘Heer koninck, wildy²² vrede maken nu?

 

Gy siet wel hoe²³ dat staet met iu;

 

Vaert met nu ende doet manscap daernaer leet’.

 

Den koninck Artur; wantet waer²⁴

 

Scade, sloege ic iu doet; oec waert²⁵ my

24630

‘Meendy²⁶ my dus doet hebben gereet?’

 

Zeide die koninck Amant, ‘ombdat ic nu

 

Negenen²⁷ helm en hebbe, ic seg iu,

 

Dat ic iu hier defiere²⁸ ter stede.

 

Mettien²⁹ liep hi hem op mede

24635

Ende meendene³⁰ slaen opten hovet daer;

 

Maer die koninck Bohort droech daernaer

1 mesfalt

2 mote

3 derwart

4 ist

5 nicht

6 lude

7 to oren

8 steken, breken

9 or

8 steken, breken

10 hurten

11 vreslijch

12 ersten

13 to holdende

14 also, do

14 also, do

15 treckede

16 dat geet

17 solde, gewolde

17 solde, gewolde

15 treckede

18 op den

19 vorwert

20 mar

21 bohort

22 wille gy

23 wo

24 want dat weer

25 weert

26 mene gy

27 genen

28 deflere; doch zie 't Eng. I the diffye

29 mit den

30 mende ene.

[p. 274]

 

Den scilt tegen den slach alsoe,

 

Daer hi op sloech, dat hine doe

 

Niet en quetsede; entie koninck Bohoert

24640

Brachte doe enen slach voert

 

Ocht¹ hine slaen woude an die been,

 

Dit dochte² hem daer dat so sceen,

 

Ende nam den scilt ende droechen daertegen

 

Maer die koninck Bohort heveten geslegen³

24645

Op dat hovet ende clovedem dat doe

 

Van boven toten scouderen toe,

 

Ende hi viel neder ter aerden doet.

 

Ende als dit Giuganbrisel verstoet

 

Ende Brandelys ende Giromelant,

24650

Dat doet was die koninck Amant,

 

Zeidensi, si en worden nember vortan

 

Des koninck Arturs vrient⁴ no sine man,

 

Nochte nieman, die hem bestoet,

 

So en dadensi nembermeer goet.

24655

Ende dit was dieselve Giromelant,

 

Daer men in Gawine af bescreven vant,

 

Ende Ginganbrisel oec mede,

 

Daer hi enen camp sint tegen dede.

 

Dese drie voeren⁵ aldus van daer

24660

Met hem drie⁶ hondert, wet vorwaer,

 

Ende twehondert bleven daer oec mede,

 

Die zeiden datsi nu ter stede

 

Metten koninck Bohorte varen daer

 

Ende gerne wouden⁷ werden daernaer

24665

Des koninck Arturs man, wantsi⁸

 

Negenen⁹ beteren here hegerden dan hi⁸.

 

Doe riep die koninck Bohort tot heme

 

Alle sine gesellen, als ic verneme,

 

Ende zeide, dat hi daer gerne ter stede

24670

Een gasthues dede maken mede,

 

Daer men embermeer messe dede daernaer

 

Vor koninck Amantes siele vorwaer,

 

Ende ombe sine victorie mede

 

Die hem daer God gaf ter stede.

24675

Daer was een clerc, die den koninck Amant

 

Gedient hadde, ende des¹⁰ men te hant

 

So ordinierde, dat die koninck Bohoert

 

Met hem dese provende voert,

 

Ende gafse hem ende sovele daermede,

24680

Dat hi des wael gedede ter stede.

 

Ende doe die koninck Bohort hadde daer

 

Den koninck Amant doen graven naer,

 

Ende dat gasthues gemaket mede

 

Voer hi te Bredeganwaert¹¹, ter stede;

24685

Daer vant hi den koninck Artur voertan

 

Ende sinen broeder¹², den koninck Ban;

 

Ende doe hi quam vor den koninck Arture

 

Zeide hi hem sine aventure

 

Al te male, dat seegic iu;

24690

Hi zeide (hem): ‘ic brenge hier nu

 

Des koninck Amantes liede¹³ met my

 

Op mijn geleide, ic zecge in wi¹⁴:

 

Ombedatsi iu man willen werden mede

 

Ende haer goet houden van in ter stede’.

24695

Doe hietse die koninck Artur na desen

 

Herde lieflyke¹⁵ wellekomme wesen,

 

Ende zeide, hi woude¹⁶ hem al eer

 

Ende al goet doen voertmeer.

 

Doe dadensi hem manscap daer;

24700

Doe vragede hi den ridders¹⁷ daernaer,

 

Wat manne was die koninck Amant;

 

Doe weendensi, ende zeiden thant

 

Algader, hoet¹⁸ waer¹⁹ met horen heer,

 

Ende zeiden hem also min no meer

24705

Also als hem es gesciet.

 

Doe die koninck Artur dit hoert ende siet,

 

Entie²⁰ koninck Ban, waren²¹ si des blide doe,

 

Dat den koninck Bohort geviel²² alsoe.

 

Doe quam Merlijn voert gegaen

24710

Toten koninck Bohort, ende zeide saen:

 

‘Heer koninck, gy en secget ons niet vele

 

Van der brulocht ende van den spele,

 

Die iu broeder¹² hevet gehat ende gy’.

 

Doe zeide Artur, die koninck vry:

24715

‘Merlijn, nu doet ons verstaen

 

Van der brulocht, hoe si es vergaen’.

 

Doe zeide hem Merlijn van den danse daer

 

Ende van den scaecspele daernaer,

 

Dat Gwinebant makede ter stede

24720

Dor sijns lieves wille, dor haer²³ bede.

 

Doe vragede hem die koninck Ban, ocht hy

 

Iet wiste wie die ridder sy,

 

Die den dans stille soude²⁴ doen staen.

 

Merlijn zeide doe, sonder waen,

24725

Dat hi noch niet geboren weer,

 

‘En roket iu niet te vragene meer’.

 

Doe die liede wisten, dat die koninck Bohoert²⁵

 

Den koninck Amant doet hadde, voert

 

Zeidensi doe ende prijsdene seer,

1 off

2 duchte

3 geslagen

4 vrent

5 voren

6 dre

7 wolden

8 se, he

9 genen

8 se, he

10 das

11 wert

12 broder

13 lude

14 wie

15 leeflyke

16 wolde

17 ritters

18 wo dat

19 weer

20 unde de

21 weren

22 gevel

12 broder

23 er

24 solde

25 bohort.

[p. 275]

24730

Dat hi ende sijn broeder grote eer

 

Hadden beiaget, ende en waren¹ si dan,

 

Die koninck Artur waer² een verloren man.

 

Dus dageden die twe daer;

 

Doe sende³ die koninck Artur daernaer,

24735

By Merlijns rade, dat seegic iu,

 

Daer die scat⁴ gelegen was nu,

 

Daer ic iu hier te voren af zeide

 

Seshondert wercliede⁵, sonder beiden⁶,

 

Met Merlyne, daer die scat was;

24740

Daer dadise⁷ graven den scat so groet,

 

Dat nieman (en) sacb des genoet,

 

Daerna loet men den groten scat

 

Ende voerdene te Logres in die stat,

 

Daer Gawyn ende sine gesellen, secgic in,

24745

Den koninck Arturs ontbeiden nu.

 

Ende doe die scat enwech was,

 

Dadese⁸ Merlijn graven nadas

 

Onder enen eyke herde diepe doe;

 

Daer vondensi een vat van leder alsoe,

24750

Daerin vondensi xij die scoenste swaert⁹

 

Entie beste¹⁰, die meer waren waert

 

Dan men ienige vant tien¹¹ tyden;

 

Doe was die koninck Artur blyde

 

Van den scatte ende van den swaerden¹²

24755

Ombedatsi scenen van groter waerden¹².

 

Des lach hi met sinen lieden daer

 

Met groter blyscap, wet vorwaer,

 

Ende hadden vroude ende groet spel,

 

Ombedat hem vergaen was so wel

24760

Haer aventure te meneger stede.

 

Oec inde¹³ ic dit boec hiermede

 

Want ic iu voert een ander sal tellen

 

Van Gawyne ende sinen gesellen,

 

Die ridder sullen werden nu,

24765

Daer ic af vele sal seggen iu

 

Eer dat boec ten inde¹³ sal komen;

 

Want nie en hoerde men van so vromen

 

Ridderen, alse si alle weren;

 

Nu moetese God in dogeden meren.

1 weren

2 weer

3 zegede

4 scad

5 werclude

6 beide

7 dede he ze

8 do dede

9 ze de scoensten zweert; doch zie 't Eng. xij the beste swerdes

10 besten

11 ten

12 zweerden, weerden

12 zweerden, weerden

13 ende

13 ende