Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

Van Gawyne ende van Keyen van Strans, ende van Ywene metten¹¹ witten handen.

Die historie segget nu, twaren,
Dat die kinder blyde waren,
Ombedatsy te¹² gader nu sijn¹³ komen.
Des morgens hevet Gawijn genomen
Enen bode¹⁴, ende sendene saen
Toter bruggen, ombe doen verstaen¹⁵,
Ocht die Sennen noch daer waren.
Die bode liep daer ende quam daernare,
Ende zeide si waren¹⁶ enwech gereden,
Daer (en) was nieman bleven ter steden;
Des was Gawyn erre vorwaer.
Dus blevensi ene tijt aldaer.
Daerna vragede Gawyn Ywene saen,
Wie¹⁷ hem hadde doen verstaen,
‘Dat ic hier waer¹⁸, doe gy sendet¹⁹ my
Letteren ombe in bescudden daerby’.
‘Trouwen, nevc, daeraf en wetie twent²⁰,
Van my en was iu noit letter gesent²⁰
No bode mede, dat seggic iu’.
Des wonderde hem herde sere nu,
Ende hem allen diet²² boerden daer;
Si daden soecken den knecht daernaer
In der stat, maer si en vondens niet,
No²¹ nieman diene gesien hevet iet.
Daerna quam bodescap Gawine saen,
Dat in groter anxte²³ nu staen
Die soudenier die tArondeel lagen,
Want si meenden²⁴ van dage te dagen
Den easteel ende tlijf verliesen²⁵ mede.
Des was Gawyn droevech²⁶ ende zeide
Tot sinen gesellen: ‘wat radet²⁷ gy?
Wildy²⁸ in Scotlant varen met my?
Dat waer derwaert goet nu varen;
Oec zoudic daer niemare²⁹, twaren,
Van mynen vader vernemen nu’.
‘Waer gy varet’, zeidensi, ‘varewy met iu’.
Doe gereeder³⁰ hem tien³⁰ dusent wel³¹
Sterker liede³², jone ende snel,
Ende reden met Gawine enwech alsoe.
Si reden al meest by nachte doe
Ende hemelyke wege, ombedat zy
Niet bekant en wouden zijn daerby;
Ende doe si lange hadden gereden,
Quamen³³ si by den casteel ter steden;
Daer hoerdensi een groet gehu,
Want Brangoris sone was komen nu
Van Leonois ende haddet³⁴ al verheert daer,
Ende was ton castele komen naer³⁵,
Dien³⁶ hi sere stormede ter stede,
Ende hadde twe vorborchte verbrant mede.
Ende in desen tyden waren in porre

11 mytten, myt den

12 to

13 zin nu

14 boden

15 verslaen

16 weren

17 we

18 weer

19 zenden

20 twint, gesint

20 twint, gesint

22 de dat

21 noch

23 angeste

24 menden

25 verlesen

26 drovich

27 rade

28 wilde gy

29 vernemen; doch zie 't Eng sholde we heire tidinges

30 gereider, tijn

30 gereider, tijn

31 wal

32 lude

33 quemen

34 hadt

35 darnaer

36 de.

[p. 236]

 

Joncheren, die quamen van Estragorre¹,

 

Die Keye van Strans geleide daer

 

Ende Keyadyu. Deser was vorwaer

21270

Hondert ende vijftich jonger liede² tsamen;

 

Ende eer dese daer in dat lant quamen,

 

So waren die Sennen (van hem) bestreden;

 

(Van) den torre³ waren⁴ si som gesceden

 

Ende in⁵ dat lant gevaren daernaer

21275

Ongescaert, dene hier dander daer,

 

Ende quamen⁶ som also daernare

 

Optie⁷ kinder, die quamen⁶ gevaren;

 

Si sagen⁸ wael dat waren Kerstine⁹,

 

Si liepen hem op ende daden hem pine,

21280

Ende sine hadden hem niet mogen verweren,

 

Maer opten castele die ioncheren¹⁰

 

Namen¹¹ hem te hulpe drie¹² hondert man;

 

Ombedatsi kerstene¹³ liede² waren¹⁴ dan,

 

Ontfermdes hem ende stonden hem in staden

21285

Wantsi alte¹⁵ seer waren¹⁴ verladen;

 

Dese quamen⁶ met sulker cracht¹⁶ gereden

 

Datsi se alle dorbraken¹⁷ ter steden,

 

Ende sloegen daer menegen Senne doet.

 

Doe dese dus waren¹⁴ in deser noet

21290

Die Sennen bliesen sere haer bosine¹⁸ met

 

Ende makeden teken daer, dat wet,

 

Datsi soccoers¹⁹ hadden noet;

 

So quam daer een hoep groet²⁰

 

Van den Sennen ingeslegen,

21295

Entie Kerstene¹³ setten hem daer iegen,

 

Die vrome waren, wet vorwaer.

 

Daer was Ywen, Gossemaer,

 

Ende Ywen metten²¹ witten handen,

 

Die wael dorsten horen lachter²² anden;

21300

Dese waren tArondeel bleven nu

 

Ende ontbeiden des koninck Artur, seggic iu,

 

Ombedatsi ridders wouden²³ wesen

 

Van siner hant, dus blevensi by desen

 

Liggende opten casteel, gelijc soudenieren²⁴,

21305

Ombe winnene in aller manieren;

 

Want si wt haren lande scieden

 

Hemelyc met een ende dertich lieden²⁵

 

Sonder goet; ombedit diendensi nu

 

Ende hadden gedaen sovele, seggic iu,

21310

Optie Sennen hiervor vorwaer,

 

Datsi genoech gewonnen hadden daer.

 

Die twe, daer ic af spreke ter steden,

 

Vrageden Keyen ende sine gesellen mede,

 

Wanensi waren²⁶; doe zeidensi:

21315

‘Heren²⁷ van Estragorre zijn²⁸ wy,

 

Ende soeken den koninck Artur, twaren,

 

Ombedat wy gerne ridder²⁹ waren

 

Van siner hant’. Daer zeide doe

 

Ywen: ‘wy zijn oec komen alsoe

21320

Ombe ridder²⁹ te werden in der manieren,

 

Ende sijn hier worden nu soudenieren²⁴;

 

Ende wildy³⁰ met ons blyven, sonder waen,

 

Wy en sullen in niet afstaen;

 

Ende als die koninck komt nades,

21325

Dan varewy te gader daer hi es’.

 

Si zoudent³¹ gerne doen, zeidensi saen;

 

Ende binnen desen datsi dus staen

 

Ende spreken, so quamen hem an

 

Van den Sennen wel twintichdusent man,

21330

Die alle op hem gingen slaen,

 

Ende van koninck Arons lieden²⁵ saen

 

Quamen twintechdnsent bander³² syde

 

Tegen die kinder oec te stryde.

 

Doe haddensi gerne tArondeel

21335

Getogen weder in den casteel;

 

Maer si en konden, si waren¹⁴ so begaen;

 

Si waren¹⁴ daer doet bleven ocht³³ gevaen,

 

En waer Gawyn niet komen doe³⁴

 

Met hem tiendusent, die sloegen toe³⁵.

21340

Ende makeden in die Sennen een gat;

 

Daer bleef menech doet ter stat,

 

Hi dade daer menech averecht tumen;

 

Si moesten³⁶ doe³⁴ die plaetse rumen,

 

Ende doe Gawyn ten kindren³⁷ quam daer,

21345

Vragede hi wie si waren daernaer;

 

Ende Ywen metten witten handen

 

Berechte hem des daer nu te handen;

 

Ende doe vragedi³⁸ hem wie hi sy,

 

Die hem so wael nu stont by:

21350

‘Ic ben³⁹ Gawyn, Arturs sustersone,

 

Ende quam hier gevaren ombe datgone,

 

Ombe te helpen hier een deel

 

Die daer nu sijn in den casteel’.

 

Doe bedankedes Ywen Gode daer,

21355

Ende si sloegen⁴⁰ in den strijt daernaer,

 

Ende sloegen⁴⁰ der Sennen sovele doet,

1 Eng. Strangore

2 lude

3 torn

4 hadden

5 weren in

6 quemen

7 op de

6 quemen

8 zegen

9 kristine

10 mer de i. op den c. weren

11 nemen

12 dre

13 cristene

2 lude

14 weren

15 alto

14 weren

6 quemen

16 krafft

17 breken

14 weren

18 bosune

19 hulpe

20 groet hoep

13 cristene

21 myt den

22 laster

23 ritters wolden

24 soldieren

25 luden

26 weren

27 here

28 no zin

29 ritter

29 ritter

24 soldieren

30 wil gy

31 zoldent

25 luden

32 op ander

14 weren

14 weren

33 off

34 do

35 slogen to

36 mosten

34 do

37 kindern

38 vragede he

39 bin

40 slogen.

40 slogen.

[p. 237]

 

Datsi met hopen lagen¹ groet,

 

Ende Gawyn dade daer groet wonder,

 

Ende sine broeder alle bysonder,

21360

Ende Galescins, entie kinder mede

 

Des koninck Uriens ende Ales ter stede

 

Ende Aches. Dese sevene waren doe

 

Vor in den strijt ember² toe,

 

Ende sloegen so sere die Sennen daer,

21365

Datsi vor hem vloen daernaer

 

Thent³ optie batalie daer Aron lach,

 

Ende Gawyn volgede, al dat hi mach.

 

Doe quam daer een out⁴ man gereden:

 

‘Gawyn’, zeide hy, ‘nu went ontbeden⁵,

21370

Ende en volget hem niet meer, radic dy,

 

Ende vare met dinen gesellen hierby

 

Op desen casteel, want du ne macbs⁶ niet

 

Dy nu verweren, wat des gesciet’.

 

Gawyn sach op den ouden⁷ man

21375

Die enen swarten toi hadde an,

 

Ende enen blomen hoet⁸ op dat hovet;

 

Hi sceen so out⁵, des gelovet,

 

Dat Gawine wonder wesen dochte,

 

Dat hi opten paerde sitten mocbte;

21380

Hi hadde enen witten baert⁹

 

Toten gordele hangende nederwaert⁹,

 

Ende hi zeide: ‘Gawijn, laet iu geraden

 

Eer gy nu komet in meerre¹⁰ scaden;

 

Want dese kinder, die hier zijn komen,

21385

Mochten noch komen te groter¹¹ vromen

 

Den koninck Artur, uwen oem’.

 

Gawyn nam des goeden mannes goem,

 

Ende dachte sinen raet te done¹²,

 

Ende riep al sine gesellen na datgone,

21390

Ende voerdese met hem tArondeelwaert⁹;

 

Entie² oude man reet met snelre vaert⁹

 

TOrkanienwaert⁹, wat hi kan.

 

Ende alse Gawyn ende sine man

 

In den casteel nu waren¹³ komen,

21395

Gingensi ten cantelen ende hebben vernomen

 

Den koninck Aron, die nu brachte

 

Menege¹⁴ Sennen optie¹⁵ borchgrachte,

 

Die koninck Lottes lant hadden verheert.

 

Die koninck Loth haddem dicke verweert,

21400

Maer int inde¹⁶ worden si overkrachtich daer,

 

Dat hi sijn wijf moeste vluchten daernaer

 

Thent¹⁷ in den casteel van Glacedoen.

 

Als hem die koninck Loth sach doen

 

So groten scade in zijn lant,

21405

Entie² sine verslagen¹⁸ vor siner hant,

 

Vermaledyede hi dicke die ure,

 

Dat hi ie dade tegen den koninck Arture;

 

Want daerby hevet hi sijn lant verloren

 

Ende sine kinder; des hevet hi toren,

21410

Entie² koninck Aron hadde belegen

 

Die stat, daer hi selve in was ghetegen¹⁹.

 

Doe dade²⁰ hi sine barone te rade

 

Ende vragede hem wat hi best dade;

 

Ende haer raet drocch overeen daernaer,

21415

Dat hi sine vrouwe name²¹ daer,

 

Ende sijn kint Mordret alsoe,

 

Dat maer²² drie²³ jaer out⁵ was doe,

 

Ende vijf ridder oec mede,

 

Ende voere te Glacedoen ter stede;

21420

Alle die ander souden voertan

 

Die stat houden met sesdusent man,

 

Ende si en zullense oec niet opgeven

 

Also lange alsi²⁴ mogen leven.

 

Des avendes trac die koninck Loth gerede

21425

Ende sijn wijf ende sine ridder²⁵ uter stede

 

Met Mordrete synen kinde dan,

 

Dat die koninck Artur an haer wan,

 

Als ic hier vor dede²⁰ verstaen.

 

Tener poerten²⁶ redensi ute saen

21430

Enes²⁷ nachtes hemelike doe,

 

Ende reden die nacht ende dages toe

 

Al toter nonen. Doe sach die koninck²⁸

 

Den koninck Tauruse na die dinck²⁸

 

Met drien²⁹ dusent Sennen tsamen,

21435

Die van Arondeel quamen,

 

Ende geleiden des koninck Arons roef daer.

 

Doe si den koninck Loth sagen³⁰ daernaer

 

Sloegensi in hem, met snelre vaert³¹,

 

Daer haddet³² die koninck Loth wel haert³¹;

21440

Maer³³ hi en hadde maer³³ vijfhondert man

 

Ende hi weerdem stoutelike³⁴ nochtan;

 

Want hi koene³⁵ ende groet was;

 

Maer³³ dat en halp hem niet³⁶, sijt seker das,

 

Si moesten achterwaert trecken ende vlien,

21445

Entie² koninginne was gevangen mettien;

1 legen

2 omber

3 went

4 olt

5 Eng. do after my rede return

6 machst

7 olden

8 Eng. a chapelet of coton

5 Eng. do after my rede return

9 bart, wart, vart

9 bart, wart, vart

10 meren

11 groten

12 doene

9 bart, wart, vart

2 omber

9 bart, wart, vart

9 bart, wart, vart

13 weren

14 manigen

15 op de

16 ende

17 wente

2 omber

18 vorslagen

2 omber

19 ghecregen

20 dede

21 neme

22 men

23 dre

5 Eng. do after my rede return

24 alse ze

25 ritter

20 dede

26 porten

27 eynes

28 koninch, dinch

28 koninch, dinch

29 dren

30 zegen

31 vart, hart

32 hadde

31 vart, hart

33 men, mer

33 men, mer

34 stoltelike

35 kone

33 men, mer

36 nicht.

2 omber

[p. 238]

 

Maer een ridder¹ ontvloe in der vaert²,

 

Die vaste reet tArondeelwaert²,

 

Hier latic dese aldus nu bliven,

 

Ende sal in van Gawine scriven

21450

Ende van den ridder, die daer ontvaren es,

 

Wat hem gescien sal nades.

1 ritter, er

2 vart, wart

2 vart, wart