Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift (1880)

Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

(1880)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


Van enen hove, dien K. Artur hielt te Caredol, daer beyde koninge, hertogen, ende vorsten quamen. God, die alle dinck vermach 10410[regelnummer] Ende Sine moeder, daer Hi inne lach, Sy moeten my, in dit begin, Geven wijsheit ende sin Te volmakene dese saken, Daer Jacob van Maerlant ierst dat maken 10415[regelnummer] AfGa naar voetnoot18 began, en liet sijn dinck Daer Artur die koninexcroneGa naar voetnoot19 ontfinck, Als dat in Merline bescreven esGa naar voetnoot20. Nu wil Heer LodewyckGa naar voetnoot21, sijtGa naar voetnoot22 seker des, Van VelthemGa naar voetnoot23 dit voert wtgeven 10420[regelnummer] Na dat intGa naar voetnoot24 Walsc es bescreven; Want nu ierstGa naar voetnoot25 gaet an die dinck Van Merline ende van den koninck, Hoe dat Artur began regneren Altemale by Merlijns leren. 10425[regelnummer] Doe Artur crone hadde ontfaen Ende sacreert was, daerna saen Te half Oegste, so hilt hy hof Tote Caredol, daer men of Seggen moge grote dinck. 10430[regelnummer] Daer quan Loth die koninck, Die tlant van Leonois hilt geheel Ende van Orcanien een deel, Met vijfhondert ridders van pryse; Die koninck OriensGa naar voetnoot26, na siner wyse, 10435[regelnummer] Quam met vierhondert ridders daer Die tlantGa naar voetnoot27 van Gorre hielt vorwaer In enen dele, wy lesent dus, Ende tander hilt die koninck Bandegarius Die Melogans vader was. 10440[regelnummer] Die koninck VentresGa naar voetnoot28 quam nadas, Die van Garlott was here, Sevenhondert ridders brachti in die were; Dese hadde Arturs suster te wive. Daer quam oec met stontenGa naar voetnoot29 live 10445[regelnummer] Carados BritasGa naar voetnoot30 die koninck was Van AstragorreGa naar voetnoot31, als ick dat las, Was hi geselleGa naar voetnoot32 van der Tafelrouden; Seshondert ridders brachti ten stonden. Dan quam die koninck Anguisant, 10450[regelnummer] Die here was van Scotlant, Vierhondert ridder brachti hier. Daer quam die koninck Ydier Van Cornualge, ende brachte daer Vierhondert ridders ionck intGa naar voetnoot33 openbaer; 10455[regelnummer] Ende alsi alle vergadert weren Ontfincse Artur wael met eren, Gelijck dat een kint doen soudeGa naar voetnoot34
[pagina 115]
Dat noch was van cleenre oudeGa naar voetnoot1. Hi gaf hem gichteGa naar voetnoot2 cleen ende groet 10460[regelnummer] Gelijck betamede elcken genoet; Ende als die groeteGa naar voetnoot3 heren vernamenGa naar voetnoot4 Die gave entieGa naar voetnoot5 clenode te samen, Die hem Artur die koninck gaf, Hadde hem herde onwaert daeraf, 10465[regelnummer] Ende seiden, si warenGa naar voetnoot6 herde sot Zoude zulckGa naar voetnoot7 een knecht hebben gebot Over hem ende regneren daernaer, Die van so cleenre geboert waerGa naar voetnoot8; ‘Ende dat hi oec koninck ende here sijn sal 10470[regelnummer] Over den lande van Logres al, Dit en mach niet lange geduren’; Ende ontseidenGa naar voetnoot9 die gave terGa naar voetnoot10 uren, Ende ontboden hem, dat sineGa naar voetnoot11 nembermeer Vor koninck en hielden noch vor heer, 10475[regelnummer] Ende dat hem negeenGa naar voetnoot12 dinck es so leet Dan dat sine sacreren lieten, God weet, Ende dat si hem manscap hadden gedaen, Ende dat hi wael verstonde, sonder waen, Dat si te sinen hove nietGa naar voetnoot13 en komen 10480[regelnummer] Ombe hem ere te doene noch vromen, Maer omb hem tonnerenGa naar voetnoot14 ende ontsetten metGa naar voetnoot15 Ende wten lande te jagen, dat wet; Ende dat hi dat oecGa naar voetnoot16 rume ter stede Ende nembermeer daerin kome mede; 10485[regelnummer] Ende rumet hi des niet, si sullen hem slaen Dat hi des niet en sal ontgaen. Doe dit vernam Artur, die koninck, DadiGa naar voetnoot17 den raet na dese dinck, Dat hi seker was na den dachGa naar voetnoot18, 10490[regelnummer] Want hi verraetnesse ontsach. Dus dageden si viertienachtGa naar voetnoot19 in die stede, Dat deen den ander niet en dede. Daerna niet lang so gevielGa naar voetnoot20 dat, Dat Merlijn quam in die stat, 10495[regelnummer] Ende toendenGa naar voetnoot21 vor die liedeGa naar voetnoot22 gehende Ombedat hi woudeGa naar voetnoot23 dat menne kende; Doe begonsteGa naar voetnoot24 lopen die maerGa naar voetnoot25 Dat Merlijn in die stat waerGa naar voetnoot25; Alse dit die grote heren vernamen, 10500[regelnummer] Ontboden sine doenGa naar voetnoot26 al te samen Dat hiGa naar voetnoot27 se quameGa naar voetnoot28 spreken nu. Hi dadetGa naar voetnoot29 blidelike, zeggicGa naar voetnoot30 iu, Ende alsenGa naar voetnoot31 die baroene sagenGa naar voetnoot32 komen, HietenGa naar voetnoot33 sine alle wellekomen 10505[regelnummer] Met groter feesten, ende lieteneGa naar voetnoot34 daer In een groet palaes daer naer Ende een scone ende herde diereGa naar voetnoot35 Buten der stat op een riviere, An enen anger, als ic dat las, 10510[regelnummer] Die wonderlike scone was. Boven in den palaes, ten venstren wt, Mochte men sien gras ende cruet Ende foreeste ende bome mede, Die ombe Caredol stonden ter stede. 10515[regelnummer] Doen si quamen in die saleGa naar voetnoot36 Setten si Merline daer in taleGa naar voetnoot36, Ende vragedenGa naar voetnoot37, hoe hem behageden die dinck Van horen nyen koninck, Dien die eertsbiscopGa naar voetnoot38 entie goedeGa naar voetnoot39 10520[regelnummer] Gemaket hebben met gemenen moedeGa naar voetnoot40. Merlijn antworde den heren saen, Ende seide hem si hadden recht gedaen. ‘Hoe?’ zeiden si, ‘wat estGa naar voetnoot41, dat gy Hieraf nu segget?’ spraken si, 10525[regelnummer] En zijn hier nu niet edele baroene Die bet warenGa naar voetnoot41 van desen doene Dan deseGa naar voetnoot42 knecht, dien men niet weet, Wanen hi esGa naar voetnoot44 ofte hoe gedweet’? Merlijn zeide doe: ‘gy segget waer, 10530[regelnummer] Dat weet luttel ieman openbaer, Wie hi esGa naar voetnoot45, nochtan daerby Dat hier nieman so edel en sy Noch so hoge, sijt seker des, Noch bet waert datGa naar voetnoot46 hi koninck es, 10535[regelnummer] Noch so grote eer tontfane heeftGa naar voetnoot47 Als hem Onse Heer hier nu geeftGa naar voetnoot47; Ende ick wille wel, dat gy wetet desGa naar voetnoot48, Dat hi Antors sone niet en esGa naar voetnoot48 Noch Keyen broeder, op mijn lijf, 10540[regelnummer] Maer hilten op ende sijn wijf’. ‘Hoe, Merlijn, wat segdyGa naar voetnoot49 nu?’ Seiden die baroene, ‘wy geloefden iu Te voren bet dan wy nu doen’.
[pagina 116]
Merlijn zeide: ‘gy heren, gy baroen, 10545[regelnummer] Ontbiet den iongen koninck nu, Ende geeftem vrede te komene tot iu, Ende Ulfijn ende Antor ter stede, Die den koninck opvoede, mede, Van clenenGa naar voetnoot1 kinde, dat verstaet; 10550[regelnummer] Gy sult wel horen an harenGa naar voetnoot2 raet Hoe hy tot hem gekomen esGa naar voetnoot3’. Doe zeiden die baroene nadesGa naar voetnoot3: ‘Wy willen doen van deserGa naar voetnoot4 dinck Iuwen raet; nu doet den koninek 10555[regelnummer] Ende Ulfijn ende Antor komen’. Dus hevet men hiertoe genomen Bretelle, die die boetscapGa naar voetnoot5 dede; Merlijn beval, dat hi brachte mede Den eertsebiscop van Logres; 10560[regelnummer] Dus dade die boetscapGa naar voetnoot5 Bretles. Nu es Bretel van daer gesceden Ende quam daer Artur was ter steden Met sinen vriendenGa naar voetnoot6, ende na den doene Seide Bretel datten die baroene 10565[regelnummer] Ontboden ende Autor, heet sijn vader, MettenGa naar voetnoot7 eortsbiscope te gader, Men gaveGa naar voetnoot8 hem geleide ende genaden; Si zeidenGa naar voetnoot9 datzi dat gerne dadenGa naar voetnoot10. Doe ginck Bretel tUlfinewaert 10570[regelnummer] Ende zeide dat hi quam ter vaert, Merlijn ontbodenGa naar voetnoot11 entieGa naar voetnoot12 baroene, Si hadden sines nu te doene. Doe Ulfijn hoerde dat Merlijn was daer, Was hi blide omdatGa naar voetnoot13 daernaer 10575[regelnummer] Merlijn van Artur sal doen verstaen, Hoe sine dinge sijn vergaen, Den Heren, ende hem ontdecken salGa naar voetnoot14. Ulfijn entieGa naar voetnoot12 ander heren al, Antor, die biscop, entieGa naar voetnoot12 koninck 10580[regelnummer] Gingen met Bretele, na die dinck, Daer si die baroeue vonden, In den palase te dienGa naar voetnoot15 stonden, Merline met hem haddensiGa naar voetnoot16 daer nu; Des waren die ander blide, seggic iu, 10585[regelnummer] Ende Ulfijn dade hem grote feeste daer EntieGa naar voetnoot12 koninck Artur, wet vorwaer, Was gewapent onder sijn cleet, Met enen korten halsberch, God weet. Doe si vor die baroene quamen, 10590[regelnummer] Vondensi daer vele liede teGa naar voetnoot17 samen ninge. Ombe te hoerne van den dinge, Wat Merlijn sondeGa naar voetnoot18 seggen van den ko- Ende omdat die koninck consacreert was, Stondensi tegen hem op dor das, 10595[regelnummer] Ende oec ombe des biscopsGa naar voetnoot19 wille Anders haddensi geseten stille. Si gingen weder sitten daernaer, Maer die biscop bleef staende daer, Ende zeide: ‘gy heren, omGa naar voetnoot20 Gode onsen Heer, 10600[regelnummer] Ontfermet iu KerstenheitGa naar voetnoot21 des nu meer, Datsi niet by u enGa naar voetnoot22 blive verloren OvermidsGa naar voetnoot23 in werringe ende iuwen toren, Want dat waerGa naar voetnoot24 ons allen scande, Waerment vernameGa naar voetnoot25 in enegen lande; 10605[regelnummer] Want elck en es maer een man Van ons allen, ende daeran So es die rike man doetGa naar voetnoot26 also saen Als die arme, sonder waen’. DoenGa naar voetnoot27 hem die biseop dit leide te voren, 10610[regelnummer] Zeiden die heren, si wilden horen Merlijns tale ende sine woert, Ende dan so predicke hi vaste voert, ‘Want Merlijn hevet ons nu bysonder Geseght een dat meeste wonder, 10615[regelnummer] Dat ons oit quam te voren’. Die biscop zeide: ‘dat wil ick horen’. Doe ging die eertscbiscop sitten daer, Ende Merlijn stont op daernaer, Ende zeide: ‘gy heren, ick heb nu na des 10620[regelnummer] Gelovet te seggene, wieGa naar voetnoot28 Artur esGa naar voetnoot29, Want gy segget, dat gby des niet en kintGa naar voetnoot30 Ende wieGa naar voetnoot28 hi es, en wetyGa naar voetnoot31 niet eenGa naar voetnoot32 twint; Ick segget iu, dat Artur, die koninck, EntieGa naar voetnoot33 hier sit in desen rinck, 10625[regelnummer] EntieGa naar voetnoot33 die kroue ontfinck vor das, Des koninges Uter-Pandragoens sone was, Ende wan hem an Ygeroen mede Des nachtes, doen ter selverGa naar voetnoot34 stede Die hertoge des morgens wart verslegenGa naar voetnoot35; 10630[regelnummer] Ende desselven morgens quam daertegen Uter-Pandragoen onder sino genoet, Doe was die hertoge geslagen doet, Ende doe zeide ic tenGa naar voetnoot36 koninge saen:
[pagina 117]
Here, ick hebbe iu nu gedaen 10635[regelnummer] EnenGa naar voetnoot1 sconen dienstGa naar voetnoot2, God weet, Nu wil ick dat gy my gevet gereet Dat kint, dat nu draget Ygerne. Die koninck zeide: ick gevet in gerne, Ende wilkoerde ende swoer my daer, 10640[regelnummer] Welcke tijt dat geboren worde daernaer. Dat hi des sine macht doen soude; Hi gaf mi des letterenGa naar voetnoot3 also houde Ende hinck daer sinen zegel an, Ende Ulfijn, die was sijn radesman, 10645[regelnummer] Hevet noch dese letteren, ende hi Swoer metten koninge dit oeck my ThoudeneGa naar voetnoot4 vaste; ende daernaer, Doen Ygerne ginck met kinde swaer, EntieGa naar voetnoot5 koninck sint se kroende mede, 10650[regelnummer] Gevil sint te meneger stede, Dat die koninck seide tot haerGa naar voetnoot6 Dat dat kint zijn niet en waerGa naar voetnoot6 Noch des hertogen, zeidiGa naar voetnoot7, dat wet, Ende dade haer grote scaemte daer met; 10655[regelnummer] Nochtan seide si hem al die waerheit das, Welke tijt dat kint gewonnen was Ende op welke nacht oec mede, Maer si en wiste niet wel gerede Wie dat wan. Doe wiste hi welGa naar voetnoot8 10660[regelnummer] Dattet zijns was ende niemaus elGa naar voetnoot9, Ende daerna haddiGa naar voetnoot10 se lief seer, Ende dade haer waerdecheit ende eer; Maer hi seide: Vrouwe, sint Dat mijn niet en esGa naar voetnoot11 dat kint. 10665[regelnummer] Sono wert recht noGa naar voetnoot12 redene nu Dattet waer geërvet, seggic in, Hier in dat lant, cleen no groet, Dat hi blive koninck na mijnerGa naar voetnoot13 doet; DaeromGa naar voetnoot14, zeide die koninck, so bid ick iu, 10670[regelnummer] Also lief als gy hebtGa naar voetnoot15 te houdenGa naar voetnoot16 nu Myne vrientscapGa naar voetnoot17, ick segge iu teGa naar voetnoot18 voren: Also vro als dat kint esGa naar voetnoot11 geboren, So gevet dat den ierstenGa naar voetnoot19 man, Die in die saleGa naar voetnoot20 komen dan 10675[regelnummer] Ende tkint daer heeschenGa naar voetnoot21 sal. Die Vrouwe seide: bier af sal ick al Doen, Here, dat gy viseertGa naar voetnoot22 Sedermeer dat gy des begeert. Ende terselverGa naar voetnoot23 tijt doen dat kint was 10680[regelnummer] Des avendes geboren, zijt seker das, So was my dat kint gelevert voertan; Doe brachtic dat desen goeden man, Antor, die hier staetGa naar voetnoot24 by iu, Ende bat, dat hijt dadeGa naar voetnoot25 sogen nu 10685[regelnummer] Sinen wive, ende voedsteren metGa naar voetnoot26, Die onlanges was blevon, dat wet, Van enen kinde, dat Keye hiet. Antor dadetGa naar voetnoot27 ende liet des niet, Ende dade Keyen, sines selves kint, 10690[regelnummer] EnenGa naar voetnoot28 anderen wive sogen sint; Want Uter-Pandragoen haddenGa naar voetnoot29 gebeden, Eer ick dat kint hier bracht ter steden, Dat hi daer mede doen soudeGa naar voetnoot30 Al dat ick hiete ende dat ick woudeGa naar voetnoot30; 10695[regelnummer] Ende Antor dade dat ick woudeGa naar voetnoot30 doe, Ende dadetGa naar voetnoot27 kint kerstenenGa naar voetnoot31 doen alsoe, Ende dadetGa naar voetnoot27 Artur aldaer hotenGa naar voetnoot32; Ende God en wil des niet vergeten Der goeder werke van moederGa naar voetnoot33 van vader, 10700[regelnummer] Hi en geve loen alle gader HorenGa naar voetnoot34 ore ende horenGa naar voetnoot34 zade metGa naar voetnoot35 Dat van hem quam; ende oeck wet Dat God zende den steen endetGa naar voetnoot36 swaertGa naar voetnoot37 Ombe te proeveno wieGa naar voetnoot38 dat des waertGa naar voetnoot37 10705[regelnummer] WaerGa naar voetnoot39, dat hi koninck bleve doeGa naar voetnoot40; Ende daer gy allen zagetGa naar voetnoot41 toeGa naar voetnoot40, Toende daer God wel openbaer, Dat hi des koninckrikes waerdich waerGa naar voetnoot42, Ende zijt des zeker, dat ick inGa naar voetnoot43 10710[regelnummer] Een woert niet en hebbe gelogen nu, Ende des vraget Ulfijn ende Antor mede, Die Artur ophilt nu ter stede; Want zi weten wael, es dat waer’. Doe vrageden des die heren daer 10715[regelnummer] Of dat also waer, als Merlijn secht? Zi zeiden: ‘hi secht die waerheit recht, Allegader van inde toerdeGa naar voetnoot44, Ende niet gelogen van enen woerde’. Doe togede Ulfijn die letterenGa naar voetnoot45 daer, 10720[regelnummer] Ende zeide: ‘gy Heren, sietGa naar voetnoot46 alle hiernaer; Dat zijnGa naar voetnoot47 die letterenGa naar voetnoot45, zijt seker daeraf, Die Uter-Pandragoen Merline gaf’. Doe nam die letterenGa naar voetnoot45 ter hant nadas
[pagina 118]
Die eertsebiscop, die blide was, 10725[regelnummer] Dat hi dese dinge hadde gehoert, Ende las doe die letterenGa naar voetnoot1 voert, DaertGa naar voetnoot2 al die heren hoerden saen, So dat sise wel mochten verstaen; Ende also alsetGa naar voetnoot2 Merlijn gesecht had eer 10730[regelnummer] Vant men daerinne min noGa naar voetnoot3 meer. Als dat gemeneGa naar voetnoot4 volc dit hoerde, EntieGa naar voetnoot5 clergie, dese woerde Den eertsebiscop aldus lesen, Hem ontfermede sere van desen, 10735[regelnummer] Ende vloecktenGa naar voetnoot6 alle dieGa naar voetnoot7 den koninek Letten souden van enegen dinck Of tegen warenGa naar voetnoot8 in eneger stat. Doe die baroene hoerden dat, Dat die gemeente entie clergie 10740[regelnummer] Van den lande trockenGa naar voetnoot9 an Arturs pertye, Doe seidensi daer en gelage nietGa naar voetnoot10 an, Dat waer truwancie van hem dan. ‘Ende nembermeer moet God gejonnen Die niet te rechte (en) was gewonnen 10745[regelnummer] Dat hi Here zij over ons voert’; Si zeiden daertoe vele dorper woert, Die ick niet (en) wil vertellen nu, Ende zeiden, dat zeggic iu, Dat nembermeer negeenGa naar voetnoot11 bastart 10750[regelnummer] Over hem nu koninck wartGa naar voetnoot12 Noch over hem oec sal regnierenGa naar voetnoot13, Ende zi en wilden in generGa naar voetnoot14 manieren, Dat hi koninck waerGa naar voetnoot15, zijt zeker desGa naar voetnoot16, Over dat rike van Logres, 10755[regelnummer] Dat so hoge es ende so goet. Doe die eertsebiscop dat verstoet, ZeidiGa naar voetnoot17: ‘wie sal koninck wesen dan DeseGa naar voetnoot18 koninck, dieselve man, Dien God daertoe heeftGa naar voetnoot19 vercoren 10760[regelnummer] Vor alle die hier zijn te voren? Ende ondanck moetyGa naar voetnoot20 des hebben dan. God die salne houdenGa naar voetnoot21 voertan In dat koninckrijke, daer Hine heeftGa naar voetnoot19 In geset, ende nieman die leeft, 10765[regelnummer] En salne, tegen den Godeswille, Verdriven mogen, lude noGa naar voetnoot22 stille’. Doe die baroene dit vernamenGa naar voetnoot23 Dat die gemeente entieGa naar voetnoot5 clergie te samen VielenGa naar voetnoot24 tegen hem aldaer, 10770[regelnummer] Doe zeidensi hem alle al daernaer, Ende zeiden: ‘hoede hem wieGa naar voetnoot25 dat wille, Si en geleden niet, lude noGa naar voetnoot22 stille, Dat Artur koninck over hen waer, Ende ontseidenGa naar voetnoot26 hem alle daernaer 10775[regelnummer] EntieGa naar voetnoot5 in siner hulpe sijn metGa naar voetnoot27. Doe gingen die heren alle, dat wet, In hoerGa naar voetnoot28 herberge hem wapenen daer; EntieGa naar voetnoot5 koninck Artur ginck daernaer Weder op sinen torreGa naar voetnoot29 saen, 10780[regelnummer] Ende dadeGa naar voetnoot30 oec ten wapenen vaen Hem alle, die hi verkrigen kan, Ende dierGa naar voetnoot31 was seven dusent man Onder clerke ende gemene liedeGa naar voetnoot32, Ende ridderGa naar voetnoot33, dienGa naar voetnoot34 hi hadde miedeGa naar voetnoot35 10785[regelnummer] Gegeven, orse, perde, endo gelt, Die arm warenGa naar voetnoot36 was daer getelt DrieGa naar voetnoot37 hondert ende veertich, die zwoerenGa naar voetnoot38 bloet Hem te helpene al toterGa naar voetnoot39 doet. Doen dese alle vergadert warenGa naar voetnoot40 10790[regelnummer] Gingen si opten torreGa naar voetnoot41 daernare, Toten cantelen ter weer derGa naar voetnoot42 stede. Die koninck sette t gemeneGa naar voetnoot43 volck mede Een deel vor derGa naar voetnoot44 poerten daer, Die te hoedene; die ander daernaer 10795[regelnummer] Sette bi ten cantelen nu Ombe te wachtene, seggic iu; Aldus haddese die koninck bewaertGa naar voetnoot45 Ombe hem thoedeneGa naar voetnoot46, ende gescaertGa naar voetnoot45; EntieGa naar voetnoot5 baroene oec banderGa naar voetnoot47 syden 10800[regelnummer] Waren in haer herberge ten tyden Al gewapent met al hore macht, Diese met hem daer hadden gebracht, Ende satenGa naar voetnoot48 op haer perde nadat, Ende vergaderdenGa naar voetnoot49 in mydden der stat, 10805[regelnummer] Elck onder sine baniere met gewelt; Daer waren drieGa naar voetnoot50 dusent riddersGa naar voetnoot51 getelt. Ende alsiGa naar voetnoot52 alle vergadertGa naar voetnoot49 weren WoudenGa naar voetnoot53 si ten torrewaert kerenGa naar voetnoot54; SulkeGa naar voetnoot55 zeiden, men souder asselgieren 10810[regelnummer] Den torreGa naar voetnoot41 sonder enich vierenGa naar voetnoot56; Ende sulck was daer die oec zeideGa naar voetnoot57
[pagina 119]
Dat men dat palas enten torreGa naar voetnoot1 beleideGa naar voetnoot2, Ende mense verhongerde binnen den torreGa naar voetnoot1 Wantsi en zullen wttrecken dorrenGa naar voetnoot3. 10815[regelnummer] Met dat zi hilden dit parlement, Quam Merlijn onder hen ontrentGa naar voetnoot4, Ende zeide: ‘gy Heren, zietGa naar voetnoot5 wat gy doet! Sekerlyk ick make iu des vroet, SettyGa naar voetnoot6 iu tegen den koninck nu, 10820[regelnummer] Gy zultGa naar voetnoot7 daeran verliesen, seggic iu, Vele meer dan gy zult winnen; Want God, Onse Heer, doe icGa naar voetnoot8 iu bekinnenGa naar voetnoot9, Sal dat an iu so wreken, dat wet, Dat gy ontgoedet werdet daer met 10825[regelnummer] Ende gescant; want gy nu ter ure Iu settet tegen onses Heren kure, Ende daer gy oec alle zagetGa naar voetnoot10 toe’. ‘Deus, God!’ zeiden die baroene toe, ‘Wat ons dese gokeler doet verstaen!’ 10830[regelnummer] Si makeden met hem haer spotten saen. Doe Merlijn sach datsi daer Hem bescimpeden, keerde hyGa naar voetnoot11 daernaer Tot Artur, ende zeide: ‘Heer koninck, En zorget nu niet om negene dinck, 10835[regelnummer] Al hebben zi van liedenGa naar voetnoot12 grote cracht, Ick sal nu doen in deser nacht, Dat die alrebehagelste die hier esGa naar voetnoot13 SoudeGa naar voetnoot14 willen zijn, zijt zeker des, Al bloet ende naket in sijnGa naar voetnoot15 lant 10840[regelnummer] In hemede ende in broeckGa naar voetnoot16, sij iu bekant; So groten anxtGa naar voetnoot17 zullen zi hebben some Eer die nacht ten dage kome’. Doe nam hem die koninck by der hant, Ende leidenGa naar voetnoot18 by syden al te hant 10845[regelnummer] Daer Autor, Ulfijn, Bretel stonden mede EntieGa naar voetnoot19 eertsbiscop ende Heer Keye ter stede; Dese waren van des koninges nauwestenGa naar voetnoot20 rade. Doe sprac die koninck Merlijn an met stade Vor alle dese, ende zeide daer nu: 10850[regelnummer] ‘Merlijn, lieve vrientGa naar voetnoot21, ick hebbe van iu Geboert zeggen, dat gy waertGa naar voetnoot22 hier te voren Met mynen vader waert ende seer verkorenGa naar voetnoot23 Des bid ick iu dor God ende dor rechtes wille Dat gy my willet raden, lude ende stille, 10855[regelnummer] Dat ick my verwereGa naar voetnoot24 van der onneren, DieGa naar voetnoot25 my willen doen dese heren; Ende ick bidde iu ombe God daerby, Dat gy zijt nu also getrouweGa naar voetnoot26 my, Alse gy hiervoren waertGa naar voetnoot27 mynen vader; 10860[regelnummer] Ende wetet oec dat ick allegader Doen sal altoes dat gy zult begaren Ende tegen iu negeneGa naar voetnoot28 dinck sal sparen, Ende sint oec dat gy ondersteundetGa naar voetnoot29 my In mijne kintheit, so zijt gy 10865[regelnummer] Met rechte my sculdech thelpeneGa naar voetnoot30 nu, Als ick koninck ben, dat zeggicGa naar voetnoot31 iu, Ende lant ende heerscap berechtenGa naar voetnoot32 sal, Want dit es by Gode ende by iu al Ende by Antor ende by nieman elGa naar voetnoot33, 10870[regelnummer] Die my gehonden hevet welGa naar voetnoot34; Ende dor Gode laet iu ontfermenGa naar voetnoot35 nu Des koninckrikes, des bid ick iu, EntesGa naar voetnoot36 gemenen volcxGa naar voetnoot37 oec mede, Want si werden gedestrueert ter stede 10875[regelnummer] Ende verloren, God en helpe hen Ende gy, des ick wel seker benGa naar voetnoot38’. Doe sprac Merlijn: ‘Here, heerGa naar voetnoot39 koninck! En hebt negeen auxtGa naar voetnoot40 om deseGa naar voetnoot41 dinck, Si en zullen niet mogen scaden iu; 10880[regelnummer] Ic segget iu wat gy zultGa naar voetnoot42 doen nu Altehant als gy quite zijt Der baroene, die iu nu ter tijt Sullen vermoyen hier ten stonden, Dat es waer, die riddersGa naar voetnoot43 van der Tafelronden, 10885[regelnummer] Die gemaket was ende gefundeert By uwes vaders tyden ende geordineert, Daer God die zieleGa naar voetnoot44 af moetGa naar voetnoot45 hebben nu, Die zijn in haer lant, dat zeggic iu Om dieGa naar voetnoot46 grote ontrouwe, die si zagenGa naar voetnoot47 10890[regelnummer] In dit koninckrike van dage te dagen; Want sint dat iu vader kranck was, So dadeGa naar voetnoot48 men ie sint na das In den lande anders niet dan quaet; Des rumedensi dat lant, dat verstaet. 10895[regelnummer] Maer dat moeste wesen alsoe, Want God, Onse Here, woudet doe, Ende wet wel, dat si nu te Carmelike
[pagina 120]
ZijnGa naar voetnoot1 in dat koninckrike Met Leodegans, den koninck vry. 10900[regelnummer] Die outGa naar voetnoot2 ende kranck esGa naar voetnoot3 daerby Want sijn wijf es doet nu; Oec hevet hi ene dochter, seggic iu, Ende niet meer kinder heeft haerGa naar voetnoot4 vader, DierGa naar voetnoot4 dat koninckrike blijftGa naar voetnoot5 allegader; 10905[regelnummer] Ende hi heeftGa naar voetnoot5 groet lant te sinen doene Onder hem ende den koninckGa naar voetnoot6 Rioene, Die koninck van den Giganten es Ende van den berderlandeGa naar voetnoot7 daer om be des; Nieman en dar daer wandelenGa naar voetnoot8 niet 10910[regelnummer] Van den wonder dat daer gesciet. Die koninck Rioen, dat zeggic iu, Hi es machtech ende sere ontsien nu, Ende heeft verworven nu ter stede Twintich gekroende koninge mede, 10915[regelnummer] Ende hevet hem te scande gedaen, Die baerdeGa naar voetnoot9 af doen villen saen, Ende heeftse in enen mantel gewracht Ende doetse houdenGa naar voetnoot10 op enen scacht Vor hem tot allen feesten meed'Ga naar voetnoot11, 10920[regelnummer] Als hi hof hout, daer hi eet, Dat alle diegene, die te dienGa naar voetnoot12 Hove komen, die baerdeGa naar voetnoot9 zienGa naar voetnoot12; Ende hi sweertGa naar voetnoot13, dat hi winnen zal Dertich koninge, die hi al 10925[regelnummer] Haer baerdeGa naar voetnoot9 af zal sniden, eer, DatGa naar voetnoot14 hi ophont emmerGa naar voetnoot15 meer, Ende an den mantel hangen dan; Ende hi orloget den koninck Leodegan Nu ter tijt van Carmelike; 10930[regelnummer] Ende zijn lant komet an iu rike, Ende verlieset Leodegan zijn lant, So verliesdyGa naar voetnoot16 t inwe te hant; Ende hi haddet lange nu ten stonden Verloren, en daden die van der Tafelronden; 10935[regelnummer] Want si houden alle die lande Stoutelike tegen die viande; Want die koninck es sere outGa naar voetnoot17, Des radieGa naar voetnoot18 iu, dat gy met gewoutGa naar voetnoot19 Daer vaert dienen ene tijt; 10940[regelnummer] Hi sal iu geven, des seker sijt, Sine dochter tenen wive, Die die scoenste es van live Die nu levet ende daer oec al Dat koninckrikeGa naar voetnoot20 op bliven sal; 10945[regelnummer] En ontsiet iu van uwen lande niet, Dat en sal hebben negeen verdriet, Want elck van desen baroenen nu, Die iu orlogen, zeggie iu, Sal genoechGa naar voetnoot21 te doene hebben, zij iu becant, 10950[regelnummer] Ombe te bescermene hoers selves lant, Dat hem niet (en) lusten sal dan, Torlogene met anderen man: Ende zi zullenGa naar voetnoot22 uwen lande luttel goet MesdoenGa naar voetnoot23 nu meer, zijt des vroet, 10955[regelnummer] Dat en waer also of zi daerdor lydenGa naar voetnoot24; Ende wetet wel, datsi ten tyden En zullen hebben macht negeneGa naar voetnoot25 Te winnen nochte beliggene gemene Noch oec casteel noch oec stat; 10960[regelnummer] Maer eer gy enwech vaert, zeggic iu dat, So zuldyGa naar voetnoot26 iu stede besetten thant Ende iu borge ende iu lant Herde wel met goeden liedenGa naar voetnoot27; Ende met getrouwenGa naar voetnoot28 mesnieden 10965[regelnummer] Ende met selscutters, entieGa naar voetnoot29 borge al Wael doen spisen, ende daerna sal Die eersebiscop Brixes In alle kerken doen nades GebannenGa naar voetnoot30 ende verwaten al 10970[regelnummer] Die op dit lant iet doen sal, Opten koninck ende op sine man; Ende hi sal noch huden doen den ban Selve, daert al die barone Toehoeren, ende gebieden nae tgoneGa naar voetnoot31 10975[regelnummer] Al siuen papen datsi doen desgelikeGa naar voetnoot32; Gy sult noch tavent zien zekerlike, Dat die coenste, die nu hier es, Sal sijn in anxste, zijt zeker des; Gy zult my vinden altoes gereet, 10980[regelnummer] Als gy des te doene hebbet, God weet; Ende als die baroene vor desen torreGa naar voetnoot33 Zijn gelogiert, dan zijt hiervore, Als gy my roepen hoert ende creyieren Dan vaert wt met uwer banieren, 10985[regelnummer] Ende ridet op hem met groter vaert; Zi zullen werden so sere vervaert, Ende tebarentiert, datzi clene
[pagina 121]
Weer en sellen doen of negene; Want zi sellen daer alle vlien’. 10990[regelnummer] Die koninck zeide Merlyne mettienGa naar voetnoot1: ‘Dit es wel gesecht, by Onsen Heer, God lone iu des rades herde seer, Ick sal doen al dat gy wilt nu’, Dus eude die raet, dat seggie iu; 10995[regelnummer] Nu sal ick swigen van desen Ende van den ertsbiscope lesen.	voetnoot18 Off voetnoot19 koninckerone voetnoot20 is voetnoot21 Her Lodewijch voetnoot22 zijd voetnoot23 velchem voetnoot24 in dat voetnoot25 irst voetnoot26 Urijens voetnoot27 dat lant voetnoot28 Neutres; doch zie 't Eng. voetnoot29 stolten voetnoot30 Eng. Brenbas voetnoot31 Eng. Stangore voetnoot32 gefselle; Eng.: oon of the knyghtes voetnoot33 unde voetnoot34 solde. voetnoot1 olde voetnoot2 giffte voetnoot3 de groten voetnoot4 vernemen voetnoot5 unde de voetnoot6 weren voetnoot7 zolck voetnoot8 weer voetnoot9 ontsegeden voetnoot10 tor voetnoot11 se ene voetnoot12 geen voetnoot13 nicht voetnoot14 to onneren voetnoot15 mit voetnoot16 volck: Eng. contree voetnoot17 dede he voetnoot18 Eng meer bepaald: he yede out of a window voetnoot19 veerteynacht voetnoot20 gevel voetnoot21 toende em voetnoot22 lude voetnoot23 wolde voetnoot24 began te voetnoot25 meer, weer voetnoot25 meer, weer voetnoot26 do voetnoot27 dat he voetnoot28 queme voetnoot29 dede dat voetnoot30 segge ick voetnoot31 als ene voetnoot32 segen voetnoot33 hieten voetnoot34 leiden ene voetnoot35 dure voetnoot36 salen, talen voetnoot36 salen, talen voetnoot37 vrageden ene voetnoot38 Zoo ook vroeger reeds in 't Fransch en 't Engelsch; doch Maerlant maakte er slechts een ‘biscop’ van. voetnoot39 unde de lude voetnoot40 mode; in 't Engelsch omgekeerd: withoute her lycence and withoute assent of the mene people of the londe voetnoot41 weren voetnoot41 weren voetnoot42 desse voetnoot44 wannen he es voetnoot45 we he is voetnoot46 dat voetnoot47 hevel, gevet voetnoot47 hevel, gevet voetnoot48 is, dis voetnoot48 is, dis voetnoot49 segge gy. voetnoot1 cleynen voetnoot2 oren voetnoot3 is, dis voetnoot3 is, dis voetnoot4 desser voetnoot5 bodescap voetnoot5 bodescap voetnoot6 vrenden voetnoot7 mit den voetnoot8 geve voetnoot9 zegeden voetnoot10 deden voetnoot11 ontbode ene voetnoot12 unde de voetnoot13 ombedat voetnoot14 Eng.: for than he knewe well that the trouthe of the kynye sholde be knowen. voetnoot12 unde de voetnoot12 unde de voetnoot15 toden voetnoot16 hadden voetnoot12 unde de voetnoot17 lude to voetnoot18 soude voetnoot19 biscopes voetnoot20 ombe voetnoot21 kristenheit voetnoot22 ne voetnoot23 overmyddes voetnoot24 weer voetnoot25 dat verneme voetnoot26 doen; doch verg. het Engelsch: as soone shall the hiest and the richest be deed, as, enz. voetnoot27 do voetnoot28 we voetnoot29 is voetnoot30 kent voetnoot28 we voetnoot31 wete gy voetnoot32 nicht en voetnoot33 unde voetnoot33 unde voetnoot34 selven voetnoot35 vorslagen voetnoot36 to den. voetnoot1 Eynen voetnoot2 denst voetnoot3 litteren voetnoot4 To holdene voetnoot5 Unde de voetnoot6 tote er, weer voetnoot6 tote er, weer voetnoot7 zegede he voetnoot8 wal voetnoot9 anders al voetnoot10 hadde he voetnoot11 is voetnoot12 noch voetnoot13 mynen voetnoot14 Daerombe voetnoot15 hebbet voetnoot16 hold en voetnoot17 vrenscap voetnoot18 to voetnoot11 is voetnoot19 eirsten voetnoot20 den sal voetnoot21 eyschen voetnoot22 visiert voetnoot23 to der selven voetnoot24 steet voetnoot25 dede voetnoot26 vodestern myt voetnoot27 dede dat voetnoot28 eynen voetnoot29 hadde em voetnoot30 solde, wolde voetnoot30 solde, wolde voetnoot30 solde, wolde voetnoot27 dede dat voetnoot31 kristenen voetnoot27 dede dat voetnoot32 hieten voetnoot33 moder voetnoot34 oren voetnoot34 oren voetnoot35 myt voetnoot36 unde dat voetnoot37 sweert, weert voetnoot38 we voetnoot37 sweert, weert voetnoot39 weer voetnoot40 do, to voetnoot41 zegen voetnoot40 do, to voetnoot42 weer voetnoot43 nu voetnoot44 eynde to oerde voetnoot45 litteren voetnoot46 seet voetnoot47 sint. voetnoot45 litteren voetnoot45 litteren voetnoot1 litteren voetnoot2 dar, alse dat voetnoot2 dar, alse dat voetnoot3 noch voetnoot4 gemeyne voetnoot5 Unde de voetnoot6 vlokeden voetnoot7 den de voetnoot8 weren voetnoot9 treckeden voetnoot10 gelege nicht voetnoot11 en geen voetnoot12 wert voetnoot13 regneren voetnoot14 genen voetnoot15 weer voetnoot16 das voetnoot17 zegede he voetnoot18 dan dese voetnoot19 hevet voetnoot20 mote gy voetnoot21 holden voetnoot19 hevet voetnoot22 noch voetnoot23 vernemen voetnoot5 Unde de voetnoot24 vellen voetnoot25 we voetnoot22 noch voetnoot26 ontzegeden voetnoot5 Unde de voetnoot27 myd voetnoot28 er voetnoot5 Unde de voetnoot29 toern voetnoot30 dede voetnoot31 Unde der voetnoot32 lude voetnoot33 ritter voetnoot34 den voetnoot35 mede voetnoot36 weren voetnoot37 dre voetnoot38 zworen voetnoot39 tot der voetnoot40 weren voetnoot41 toern voetnoot42 castelen voetnoot43 werter voetnoot44 de voetnoot45 bewart, gescart voetnoot46 to hodene voetnoot45 bewart, gescart voetnoot5 Unde de voetnoot47 op ander voetnoot48 zeten voetnoot49 vergadderden, vergaddert voetnoot50 dre voetnoot51 ritter voetnoot52 als se voetnoot49 vergadderden, vergaddert voetnoot53 wolden voetnoot54 kieren voetnoot55 solke voetnoot41 toern voetnoot56 viren voetnoot57 zegede. voetnoot1 torn voetnoot2 belegede voetnoot1 torn voetnoot3 Eng.: th t thei colde never be so handy to ysse out of the toure. voetnoot4 omtrint voetnoot5 zeet voetnoot6 Sette gy voetnoot7 zolt voetnoot8 ich voetnoot9 bekennen voetnoot10 zegen voetnoot11 he weder voetnoot12 lude voetnoot13 is voetnoot14 er voetnoot15 er voetnoot16 Eng.: that the most handy of hem in the ost, er it were nyght sholde wisshe to be at home is his owne contree. voetnoot17 angest voetnoot18 leide ene voetnoot19 Unde de voetnoot20 nouwesten voetnoot21 vrent voetnoot22 weren voetnoot23 verkorn voetnoot24 vorweren voetnoot25 dat voetnoot26 getruwe voetnoot27 weren voetnoot28 gene voetnoot29 onderstonden voetnoot30 to helpen voetnoot31 zegge ick voetnoot32 berichten voetnoot33 anders n. al voetnoot34 wel voetnoot35 ontfarmen voetnoot36 Unde des voetnoot37 volkes voetnoot38 bin voetnoot39 her voetnoot40 angest voetnoot41 ombe desse voetnoot42 zolt voetnoot43 ritters voetnoot44 zele voetnoot45 mote voetnoot46 Ombe de voetnoot47 zegen voetnoot48 dede. voetnoot1 Sin voetnoot2 olt voetnoot3 is unde voetnoot4 er, der voetnoot4 er, der voetnoot5 blivet, hevet voetnoot5 blivet, hevet voetnoot6 koninck voetnoot7 harden lande Eng: londe of pastures voetnoot8 wanderen voetnoot9 barde voetnoot10 holden voetnoot11 myd voetnoot12 den, zeen voetnoot9 barde voetnoot12 den, zeen voetnoot13 zwert voetnoot9 barde voetnoot14 eer voetnoot15 iemer voetnoot16 verliese gy dat voetnoot17 olt voetnoot18 rade ick voetnoot19 gewolt voetnoot20 koninchr. voetnoot21 solen genoch voetnoot22 zolen voetnoot23 misdoen voetnoot24 Eng.: litill shull thei forfete in thy londe but passinge thourgh the playn contrees. voetnoot25 engene voetnoot26 zole gy voetnoot27 luden voetnoot28 getruwen voetnoot29 unde de voetnoot30 Die gebannen; Eng.: the archebiscop shall acurse alle, enz. voetnoot31 na datgene voetnoot32 dagelike; Eng.: the same. voetnoot33 torn. voetnoot1 mitdien

Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen

Groot-Brittannië (en Noord-Ierland)