Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

Hoe die Koninck Uter versoende, ende Ygernen tenen¹⁷ wive nam.

Nu es doet die hertoge van Tintaveel
Ende verloren zijn casteel;
Des hadde die kouinck rouwe groet
Ende zeide: ‘in wilden¹⁸ niet hebben doet,
Al was dat ic op hem street,
Dat gesciet es dat es my leet’.
Ulfijn nam wt die baroene,
Ende zeide hem van desen doene:
‘Secht my, Heren, of gy dat wit¹⁹
Hoe die koninck best gebetert dit,
Want hi zoeckt des an iu raet;
Gy moetet doen, alset nu staet,
Iuwen heer, van gerechter scout²⁰’.
Si zeiden alle: ‘sijn behout²⁰
Sien wy gerne zonder baraet²¹,
Dat des die koninck niet af en²² gaet
Ende hi dan doe ons ordeel,
Want gy zijt²³ zijn vrien²⁴ een deel’.
Ulfijn zeide: ‘of ik also wael dan
Met hem ben alse ieman,
Meende gy dat²⁵ ik hier raden woude
Dat ik vor hem lochenen zoude,
So hiet²⁶ ic met rechte een verrader;
Ende lage²⁷ die zake op my allegader.
Ic wane ic zulke dinck wel riede,
Dat gy niet en denket, gy liede’.
Si zeiden: ‘dat weten wy wel²⁸
Dat hier nieman en es el²⁸
Die also getrouwe es alse gy:
Ende daerombe biddewy,
Dat gy ons gevet den besten raet,
Daer sine ere meest an staet,
Want die dinck es openbaer’.
Ulfijn zeide: ‘nu hoert hier²⁹ naer,
(Ende) verstaet al myne woert:
Die beter weet, hi brenget voert,
My dunket goet, die³⁰ koninck outbiede
Des hertogen mage, die edelliede³¹,
Te Tintaveel in enen dage,
Ende daertoe der vrouwen mage,
Ende zeide, dat hi dat beteren zoude;
Waert³² dat men dat niet en woude,
Men zoudese houden³³ vor onvroet
Ende den koninck vor goes,
Ende alle degene diet hem rieden,
Souden gepryset zijn metten lieden³⁴’.
In den rade en was nieman doe
Hi en radet gerne daertoe,
Ende zeiden, dat waer wel gesecht.

17 to eynen

18 en wils

19 wet

20 scult; Fransch: lan devez conseillier a voz pooirs come a vre seigneur; beholt

20 scult; Fransch: lan devez conseillier a voz pooirs come a vre seigneur; beholt

21 heraet

22 affne

23 zijd

24 vrent

25 dan

26 hette

27 lege

28 wal, al

28 wal, al

29 her

30 dat de

31 edele lude

32 weert

33 zolden

34 myt den luden.

[p. 94]

 

Toten koninge gingen¹ zi echt,

 

Ende rieden hem dat algemene;

 

Maer si en zeiden groet no clene,

8625

Dat Ulfijn hadde beraden dat,

 

Ombdat bine des te voren bat.

 

Tierst² dat die koninck dit verstoet

 

Seidi³, dat dochte hem wesen goet,

 

Woudenzi te Caredol komen,

8630

Hi wil dat beteren tharen⁴ vromen,

 

Die koninck voer te hant enwech;

 

Merlijn zeide: ‘koninck, nu sech:

 

Wetestu waerhy si dit rieden,

 

Dattn⁵ dit zoudes⁶ ontbieden’?

8635

‘Neen ic’, seide hi, ‘meer no⁷ min

 

Dan wt hoerre⁸ alre zin’.

 

Merlijn zeide: ‘anders niet,

 

Maer die getrouwe⁹ Ulfijn riet

 

Ende hevet den vrede vorgedacht al.

3640

Also als hi wesen sal;

 

Dit en weet nieman dan Ulfijn’.

 

Die koninck zeide: ‘hou zalt dan zijn’?

 

Ende Merlijn zeiden dat al te male,

 

Alse hierna komet die tale.

8645

Die koninck was wael te gemake,

 

Ende zeide, hi lovede wel die zake.

 

Merlijn zeide: ‘nadien dat staet,

 

So en wetic genen beteren raet:

 

Dus machstu dijns herten wille gewinnen,

8650

Ende daertoe loen van diner mynnen.

 

Nu wil ick henen maken my,

 

Maer ic wil eer spreken vor dy

 

Ulfine; als ic henen bem¹⁰

 

Vrage omb dese saken hem¹⁰’.

8655

Die koninck sprac: ‘ic en lates¹¹ niet’.

 

Mettien men Ulfine komen ziet,

 

Ende Merlijn zeide, daer zi toe horen:

 

‘Gy hebbet beide dat gezworen,

 

Dat gy my des kindes wael onnet¹²,

8660

Koninck, dat gy latest wonnet,

 

Dat en mach uwe niet blyven,

 

Want gy hebbet doen bescryven,

 

Welke tijt dat was gewonnen,

 

God, hi soudes my wanconnen,

8665

En helpe ic hem niet vro ende spade,

 

Want gy wonneten¹³ by mynen rade,

 

Kindescheit es van menegen¹⁴ keer,

 

Entie moeder mochtes hebben onneer

 

Waer 't dat zy dat allene voede,

8670

Entie vrouwen zijn van krancker hoede

 

Dickewile in haer sneven;

 

Oeck willic dat Ulfijn hebbe bescreven

 

Die nacht dattet was gewonnen,

 

Gy en zult my niet gespreken konnen

8675

Recht eer enen dach te voren,

 

Dat in kint sal sijn geboren;

 

Gelovet Ulfine vorwaert meer,

 

Des biddic iu ombe Onsen Heer,

 

Van al dat hi iu brenget te voren;

8680

Hi hevet in lief ende verkoren,

 

Hi en radet in zake min no meer,

 

Dat en zij iu goet ende oec iu eer;

 

Ic en spreke iu niet vor mynen termyne,

 

Maer ik sal spreken Ulfine;

8685

Dat ic iu by hem ontbiede, dat doet

 

Of gy van my wilt zijn behoet,

 

Ende of gy wilt dat iu voert meer

 

Goet gescie¹⁵ ende oec eer’.

 

Dus bleef Ulfine die tijt bescreven.

8690

Doe Merlijn dus stont beneven

 

Den koninge Uter-Pandragoene,

 

Seidi¹⁶: ‘en zijt niet zo koene,

 

Dat Ygerne wete openbaer,

 

Dat gy een kint wonnet¹⁷ an haer,

8695

Noch scult haddet van haren live,

 

Want gy sultse nemen te wive.

 

Hiermede sult gyse dwingen:

 

Vraget haer, iu waren dingen,

 

By wien dat si draget dat kint,

8700

Ic wane zi den vader niet en vint;

 

Si sal haer scamen der onneren.

 

Dit es die sake daer gy my mere

 

Mede moget helpen dat ment my gevet¹⁸’.

 

Mettien Merlijn orlof bevet

8705

Genomen an den coninck ende an Ulfine;

 

Dic koninck voer, metten carine,

 

Tote Caredol metter vaert,

 

Ende Merlijn te Blasise waert¹⁹,

 

Ende seide hem dit ende ander saken;

8710

Een boeck dude hi daeraf maken

 

Ende by hem so weten wy dat noch.

1 gengen

2 to eirst

3 segede he

4 to oren

5 dat du

6 zoldes

7 noch

8 orre

9 getruwe

10 bin, em

10 bin, em

11 late des

12 gonnet

13 wonnen ene

14 manigen

15 guet gesche

16 segede he

17 wonnen

18 Fransch: cest la chose par quoy ge aurei plus legierement lanfant.

19 Fransch ulleen: si prist Merlins congie del roi et de Ulfin et san ala a Blayse

[p. 95]

 

Die koninck quam te Cardoel doch

 

Ende ontboet den wysesten lieden,

 

Ende vragede wat zi ten vrede rieden.

8715

Hem allen dochte goet die vrede,

 

Ende dat men vrede makede mede

 

Jegen die vrouwe entie¹ mage.

 

Doe nam hi in enen dage

 

Boden, dien hi dit dade verstaen,

8720

Ende zendese te Tintaveel saen,

 

Ende vragede der hertoginuen,

 

Of si den vrede iet mochte minnen,

 

Ende dat ander volck oec mede,

 

Si minden alle sere den vrede.

8725

Lanck perlement es dicke quaet.

 

Die koninck sende sinen raet

 

Tote Tintaveel in enen dage

 

Toter vrouwen ende mage.

 

Die koninck bleef te Caredol binnen

8730

Totdat hi die waerheit zonde kinnen.

 

Doe sprac Ulfijn toten koninge

 

‘Duncket² in goet al dese dinge’?

 

Hi seide, hem dochte goet die vrede,

 

‘Entu heves’, zeide hi oeck mede,

8735

‘Den vrede gevisiert daertoe,

 

Ende ick weet zelve oec wel hoe’.

 

‘Wety³ dat wael’, sprac Ulfijn,

 

So wety³ oftet iu goet dunckt² zijn’.

 

Die koninck zeide: ‘ic en lasters niet,

8740

Ic wilt also nu waer gesciet⁴’.

 

Ulfijn sprac: ‘nu achtes clene,

 

Ick zal den vrede maken allene⁵’.

 

Die koninck bat hem, dat hijt dade.

 

Aldus gingen zi van den rade

8745

Entie⁶ boden quamen ter stonden

 

Te Tintaveel, daer si vonden.

 

Die vrouwe ende oee haer mage,

 

Ende togeden des koninges clage,

 

Dat hem leet waer haer scade,

8750

Entie⁶ hertoge by quaden rade

 

Ende by overdade, die hy dede.

 

Sijn lijf verloren hadde oeck mede;

 

Dat waer leet Uter-Pandragoene,

 

Ende woudes maken ene zoene.

8755

Si zeiden, zi woudens hem beraden.

 

In ene kamer si hem daden,

 

Beide vrouwen ende heren.

 

Si zeiden, zi en wistent hoe bet bekeren,

 

Dan zi vrede maken ende houden;

8760

‘Die hertoge starf by syner scouden,

 

Entie⁶ koninck es ons te mogende;

 

Siewy of dat ons es dogende,

 

Dat gebot dat men ons biet,

 

Dat mach sulc zijn, wi en latens niet;

8765

Van twe quaden sal men dbeste kiesen,

 

Dat es beter dan wy verliesen’.

 

Doe antworde die scone vrouwe:

 

‘Mijn Heer, die was my so getrouwe

 

Dat ic my niet van iu en kere,

8770

Want ic getrouwe iu wael myner ere’.

 

Doe scied die⁷ raet ter steden.

 

Enen⁸ wyzen man hebbensi gebeden,

 

Dat hi des koninges boden sprake

 

Enter⁹ mage tale na der sake.

8775

‘Gy Heren’, zeidi, ‘myne vrouwe die hier staet,

 

Ende die gene dien dat angaet,

 

Si wisten gerne wat men hem biet

 

Al vor haer grote verdriet’.

 

Die boden zeiden: ‘lude no stille

8780

En wetewy niet wat die koninck wille.

 

Al zijn wy alle sine man,

 

Noch wat hi wille vangen an,

 

Dat zeggewy al vorwaer’.

 

Die ander antworde daernaer:

8785

‘So en wilt gy ons niet bieden?

 

Gy gelijcket so goeden lieden¹⁰,

 

Gy zult dat beteren na uwer macht’.

 

Si namen verste veertien nacht¹¹,

 

Dan zoudenzi komen echt

8790

Alle toten koninge recht

 

Ombe te hoerene¹² sine woert:

 

Brachte die kouiuck oec iet voert,

 

Dut den magen niet en dochte,

 

So wouden¹³ zi dat mense brochte

8795

Weder tote Tintaveel,

 

Des haddensi borgen een deel.

 

Aldus was die verste genomen,

 

Entie boden zijn wederkomen,

 

Ende zeiden den koninge die waerheide

8800

Wat¹⁴ die ract tot hen zeide.

 

Die koninck hi zwoer vaste geleide

1 unde de

2 donket

3 wete gy

3 wete gy

2 donket

4 Fransch: li rois respont: ele me plaist et ic vouldroie ia que ele fast faite si com tu las porpansee en ton corage

5 Fransch: Ulfins dist: ne vos entremetez ia que de lottreier, que je la querrai bien

6 Unde de

6 Unde de

6 Unde de

7 schiede de

8 eynen

9 Unde der, Unde den

10 gueden luden

11 veerteynncht

12 hoedene; Fransch: por air que li rois lor voldra offrir de la pais

13 wolde

14 Want; Fransch: distrent au roi ce que ils avoient trove et lon conseil qu la dame avoit en.

[p. 96]

 

Te vaerne¹ ende te komene beide.

 

Daer lach die koninck veertien nacht²

 

Te Caredole met siner kracht³.

8805

Die koninck ende Ulfijn dieke spraken

 

Van menegerhande vremden⁴ saken.

 

Als die veertien nacht² waren⁵ gedaen,

 

Sende die koninek ridder⁶ saen

 

Die die Vrouwe entie⁷ mage

8810

Geleiden soaden toten dage.

 

Ende doe die ridder⁶ daer quamen

 

Dade die koninck sine man te samen,

 

Ende hi dade sciere vragen

 

Der Vrouwen enten⁷ magen

8815

Of zi wouden eyschen soene.

 

Doe zeide een der baroene:

 

‘Omb eyschen en komewy niet,

 

Maer ombe weten wat men ons biet,

 

Of dat ons iet⁸ mach genoegen⁹’.

8820

Doe zeiden die die tale droegen⁹

 

Den koninge die antwoerde¹⁰.

 

Alse die koninek dit hoerde,

 

Hilt hi ze vor vroet. Zine haroene

 

Nam hi te¹¹ rade van desen doene,

8825

Ende vragede wat zi hem rieden.

 

Doe sprac een van sinen lieden¹²:

 

‘Dit en¹³ mach nieman weten bet

 

Dan gy zelve, daert¹⁴ al an let’.

 

Die koninck zeide: ‘ic sal iu saen

8830

Al mynen wille¹⁵ doen verstaen.

 

Nu zijt¹⁶ gy hier al mijn raet

 

Ende daer mijn troest nu al an staet,

 

Hoedet in, dat uwer geen en¹³ zegge

 

Daer mijn lachter¹⁷ an legge¹⁸’.

8835

Si zeiden: ‘wy en¹³ doen niet el¹⁹

 

Mer wy en dorren anders niet wel²⁰

 

Dit wysen’, zeiden die baroene,

 

‘Gy en¹³ ziet onzen wille te doene’.

 

Ulfijn zeide doe: ‘zijt gy niet wijs

8840

Ende²¹ geloevet gy hem niet dies²²,

 

Dat hy iu recht sal doen²³’?

 

‘Ja wy’, zeide doe elck baroen,

 

‘Wy dencken dat iu onsen moet

 

Dat gy met ons zijt, gy zijt vroet,

8845

Ende dat gy ons²⁴ weten laet

 

Iuwen alrebesten raet,

 

Ende gy ons laet verstaen

 

Wat iu best dunekt gedaen’.

 

Doe die woert vor den koninck quamen,

8850

Datsi Ulfine gerne namen,

 

Liet hi of hi des blyde ware²⁵,

 

Ende zeide: ‘Ulfijn, komet hare²⁵,

 

Ende raet hem dat beste dat gy moget,

 

Daer gy mijn herte mede verhoget’.

8855

‘Ic sal hem na dat gy dat heet²⁶,

 

Ende ic wille, Here, dat gy weet,

 

Dat ic doen sal al uwe houde²⁷’,

 

Ulfijn ginck²⁸ daer die koninck woude,

 

Doe vermaent waren die liede²⁹,

8860

Vrageden zi wat Ulfijn riede;

 

Ulfijn sprac: ‘gy hebt³⁰ verstaen

 

Dat des die koninck iu³¹ wil angaen;

 

Gawy ten³² magen ende ter³² Vrouwen

 

Sien³³ of zi des ons willen betrouwen’.

8865

Si seiden: ‘dat doewy³⁴ gerne’.

 

Si quamen³⁵ al daer was Ygerne;

 

Daer vertelde men menech³⁶ dinck,

 

Dat was die soene³⁷ die tal³⁸ bevinck,

 

Ende dat die koninck van alre dinck

8870

Aldus op sine man ginck,

 

Ende woude doen dat zi hem rieden;

 

Hierombe waren³⁹ zy tot hemlieden

 

Comen, ombedat zi weten wouden

 

Of zi dat an hem keren zouden.

8875

Si zeiden: ‘wy willen ons des beraden’.

 

Doe sprac daer met goeder⁴⁰ staden

 

Een⁴¹ daer die raet al an droech,

 

Dat die koninck hem bade⁴² genoech.

 

O we, hoe droevich⁴³ was die Vrouwe!

8880

Nochtan was si seer getrouwe

 

Dat zi an hoers⁴⁴ mannes mage

 

Haer⁴⁴ hilt van hoere⁴⁴ clage.

 

Dus quamensi an des koninges man,

 

Ende zi berieden hem doe dan,

8885

Ende elc vragede, wat hem goet dochte,

 

Dat elc dat zine daer voertbrochte,

 

Onderzochten zi Ulfijns moet.

 

Ulfijn zeide: ‘my dochte goet,

 

Ende dar wel zeggen overal,

1 varne

2 veerteynacht

3 krafft

4 vromde

2 veerteynacht

5 weren

6 ritter

7 unde de, unde den

6 ritter

7 unde de, unde den

8 icht

9 genogen, drogen

9 genogen, drogen

10 antworde

11 to

12 luden

13 ne

14 dat dat

15 willen

16 sin

13 ne

17 laster

18 ligge

13 ne

19 anders nicht al

20 wal

13 ne

21 en

22 des

23 Fransch: Ulfins respont: si samble que vos teigniez lou roi por fol et que vos nel creez pas de chose que il vos die

24 ons dat

25 weer, her

25 weer, her

26 hiet

27 hulde, wolde

28 genck

29 lude

30 hebbet

31 an iu

32 toden, toder

32 toden, toder

33 seen

34 do wy

35 quemen

36 vortelde man manige

37 sone

38 de dat al

39 weren

40 guder

41 eyn

42 bede

43 we drovich

44 ores, er, orre.

44 ores, er, orre.

44 ores, er, orre.

[p. 97]

8890

Dat dit grote ongeval

 

By den koninge alle is volgaen;

 

Wat die hertoge¹ hadde mesdaen,

 

Hi en hadde gene² doet verdient;

 

Gy zijt alle mijnes heren vrient³;

8895

Ick zegget die Vrouwe met kinde gaet,

 

Mijn Here hevet, dat es overdaet,

 

Haer⁴ lant verwoestet ende verbrant,

 

Daer en es oeck beter Vrouwe int⁵ lant

 

Noch bet geraket an den dage;

8900

Gy wetet⁶ wel dat des hertogen mago

 

Verloren hebben⁷ vele an siner doet,

 

Des moet hy beteringe doen groet,

 

Ombe te hebbene haer houde

 

Ende te beterne haer scoude;

8905

Echt wety⁸ wel dat hi⁹

 

Geen wijf en hevet, ende daerby

 

So mach hi dit soenen te¹⁰ bat,

 

Ende wat wyzen hi sal doen dat:

 

Hi neme die Vrouwe nu te wive,

8910

Dat die vrede gestadech blive,

 

Ende oeck dor siner bede wille,

 

Men zalt hem prysen lude ende stille;

 

Ende als hi dit gelovet hevet

 

Wysewy voertan dat hi gevet

8915

Enen¹¹ man der oudster¹² dochter

 

Dat des den magen zij te¹⁰ sochter;

 

Dat sal zijn van Orcanie

 

Loth die koninek, die here vrye;

 

Den andren doe¹³ hi oeck zule¹³ ere

8920

Dat sine heten¹⁴ getrouwe¹⁵ here.

 

Nu heht¹⁶ gy minen wille verstaen,

 

Siet wat iu duncket¹⁷ best gedaen’.

 

Doe zeiden zi daer al te male,

 

Dat waer¹⁸ die alrebeste tale

8925

Entie¹⁹ hogeste raet daermede,

 

Dien²⁰ ieman gaf tieniger stede:

 

‘Dordy²¹ dat vor den koninck spreken,

 

Ende hi dat niet en wil breken,

 

Dit dunckt¹⁷ ons allen wesen genoech’.

8930

Ulfijn sprac: ‘dit es geen ongevoech,

 

Maer love dat al, ick sal des lyen

 

Hier vor den koninge van Orcanien’.

 

Die koninck antworde, ende zegget:

 

‘Dor gene dinck dat an my legget

8935

So en willick niet, dat dat bliven zal’.

 

Doe zeidenzi: ‘wy loven dat al’.

 

‘Prijsdy²¹ dat alle’, sprac Ulfijn,

 

‘So duncket my dat beste zijn

 

Dat wy alle gaen te hove,

8940

Ende spreken die Vrouwe van love,

 

Ende al horen raet met haer²²’.

 

Doesi daer quamen, zaten zi daer²²

 

Alle, sonder Ulfijn allene²³.

 

Hi stont ende sprac die redene rene²³,

8945

Also als gy hebbet gehoert.

 

Als²⁴ volsecht waren die²⁵ woert,

 

Sochte hy gevolch an die baroene;

 

Si zeiden: ‘wy volgens in allen doene’.

 

Doe sprac Ulfijn an den koninck:

8950

‘Wat zegdy²⁶, Here, van desen²⁷ dinck?

 

Loefdy²⁶ dat uwe manne wysen?’

 

‘Ja, ick’, zeide hi, ‘ick wilt prysen,

 

Genoeget²⁸²⁸ aldus den magen

 

Ende des die Vrouwe overeen wil dragen,

8955

Entie¹⁹ koninck Loth, dor mine bede,

 

Die joncfrouwe wille nemen mede’.

 

‘Here’, sprac die koninck Loth,

 

‘Altoes wil ick uwe gebot

 

Dor in mede gereet zijn te doene,

8960

Ende oeck mede dor die zoene’.

 

Ulfijn sprac toten²⁹ taleman³⁰:

 

‘Loefdy³¹ dit oeck mede dan’?

 

‘Ja’, seide hi, ‘hoe so dat gaet’.

 

Doe sprac die Vrouwe ende haer raet,

8965

Ende waren so blide, dat hem die trane

 

Wten ogen begonsten³² te gane,

 

Ende waren des alle in hogen,

 

Ende zeiden, dat men nie so hogen

 

Soene enen koninge doen dede.

8970

Die mage pryseden dat alle mede.

 

Quijt scout³³ men des her togen doet;

 

Die Vrouwe ende haer genoet

 

Loveden alle dat men dat dede:

 

‘Die koninck es so vroet oeck mede,

8975

Ende so goet, sonder waen,

 

Dat wy des gerne op hem gaen

 

Van allen dingen’. Dus was die sprake

 

Daer geëndet met deser sake,

 

Entie³⁴ koninck trouwede Ygerne;

1 hertzoge

2 genen

3 vrent

4 er

5 in dat

6 weten

7 hebbet

8 wete gy

9 he

10 de

11 eynen

12 oldesten

10 de

13 do, zole

13 do, zole

14 ze ene hieten

15 getruwe

16 hebbe

17 donket

18 weer

19 Unde de

20 den

21 Dore, Pryse gy

17 donket

21 Dore, Pryse gy

22 er, neder

22 er, neder

23 alleyne, reyne

23 alleyne, reyne

24 also

25 weren de

26 zegge, love gy

27 desser

26 zegge, love gy

28 genoget

28 dor

19 Unde de

29 to den

30 Fransch: lors parla Ulfins devant toz a celui qui les paroles a la dame retraioit, si li demanda.

31 Love gy

32 begonden

33 scolt

34 Unde de.

[p. 98]

8980

Dat dade hi wtermaten gerne;

 

Ende van Orcanien die koninck Loth

 

Nam, dor des koninges gebot,

 

Sine stiefdochter. Des koninges feeste

 

Was, bescrivet ons die jeeste,

8985

Twintich dage na den dach,

 

Dat hi met haer te Tintaveel lach¹.

 

Van den koninge Loth, weetes²,

 

Was geboren Mordres³

 

Guheries ende Garies

8990

Ende Gawin, zijt zeker des,

 

Ende Agraweyn; mere ende minder

 

Dit waren Ygernen dochter kinder;

 

Oeck wan hi een dochter bastaerde

 

Organie. die hilt bi waerde

8995

By synen rade enter⁴ mage mede;

 

Ende wy lesen⁵ dat hise dede

 

In een hues van religioene,

 

Die wonder dade van menigen doene:

 

Astronomie hiet men die art⁶

9000

Daer si ombe geheten wart

 

Morgant-li-feie in elke stede,

 

Want zi wonder dade daer mede:

 

Entie⁷ koninck brachte die kinder

 

Al te manne, mere ende mynder,

9005

Ende eerde alle die mage,

 

So dat hi verwan al haer clage.

1 Fransch: Les noces dou roi et d'Yguerne furent au trezoisme ior quil avoit geu a li apres la quinzaine dou ior ou li parlement avoit este, et trois semaines devant lou parlement avoit esté ocis li dux; ensinc poez conter deus mois entiers des lou jor que li rois jut a li jusquas noces que li rois en fist

2 wetet des

3 Fransch: Mordres et Messires Gauvains et Guerrehes; Engelseh: Gawein, Agravein, Gaheret, and Gaheries and Mordred

4 unde der

5 lesende

6 aert

7 Unde de