Alexanders geesten

(1882)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus



[pagina 280]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten Die achte bouc. In dien sevenden bouc so stoet, Hoe Daris, die coninc goet, Met groter eren was begraven, Ende Alexander met groter haven 5[regelnummer] Ghichte sine soudeniere Mildelike na sijn maniere. Nu segghic u die redene voort. Te Ebractana, in die poort, Liet hi dien here Permenioene, 10[regelnummer] Enen deghen fier ende coene, Ende beval hem dlant van Meden, Bede lant ende steden, Om dat hijt soude berechten. Selve voer die here vechten 15[regelnummer] Jeghen alt volc van Yrcanie Met al siere companie. Dare vant hi menech dier So staerc ende so onghehier, Dat hi jeghen die beesten vacht 20[regelnummer] Langhe wile met groter cracht, Eer hi quam dor die woestine Van Yrcanien met groter pine, Ende hi sochte harentare Narbesines dien moordenare. 25[regelnummer] Drie daghe vacht die edele man, Eer hi die beesten verwan. Die coninc hadde enen camerlinc, Die al sijn hemelike dinc Wiste bat, dan iemen el.
[pagina 281]
30[regelnummer] Narbesines hi wiste dat wel, Entie ghone was sijn vrient, Want hijs hadde verdient; Hi was gheheten Bogoa. Narbesines hi sende hem naaant. 35[regelnummer] Boden, alse hijs hadde stade Ende bat hem dat hine verbade Jeghen dien coninc, sinen here, Bogoa bads haerde sere Alexandere dor sine goede 40[regelnummer] Dat hi van dien evelen moede Narbesines liete verdinghen, Want hi in neghenen dinghen Darise en scade an sijn leven, Ende hiere ooc toe waert verdrevenaant. 45[regelnummer] Van Bessuse, dien fellen man. So dat hi was sijn taleman,aant. Ende hi borghe ende staden Woude setten in siere ghenaden Sonder slach ende sonder stoot, 50[regelnummer] Lietmenne quite van der doot. Die vrient heeft, het scijnt hem wel; Al was Alexander fel Sinen viant, Bogoa Lach hem so met bidden na, 55[regelnummer] Dat hi belovede den camerlinc Met dieren eden in waere dinc, Dat hine den hoochsten soude maken Ga naar margenoot+Sekerlike in waren saken, Die in al sijn here ware. 60[regelnummer] Dus wan hi dien moordenare In sine ghewelt met cleenre pine Ende alle die ghesellen sine. Alse Macedo, die vrie, Was int lant van Yrcanie, 65[regelnummer] Ghinc van hem die niemare Verre ende wide, harentare, Al tote in der maghede lant. Doe begheerde al te hant Talrestis, die coninghinne,
[pagina 282]
70[regelnummer] Hem te siene, want die minne Hadde haren sin also bevaen, Dat soe dien wech woude bestaen. Tweehondert maechde van haren lieden Dede die vrouwe ontbieden, 75[regelnummer] Want soe dien woude souken, Daer men vele af vint in bouken. Selve was soe so scone een wijf, Dat men tien tiden anders lijf Noit en sach hare ghelike, 80[regelnummer] Daertoe machtech ende rike. Haer haer was kersp ende blontaant. Ende onghevlochten talre stont, Dat sat utermaten scone. Daer up drouch soe ene crone 85[regelnummer] Van finen goude wel ghemaect. Van clederen was soe een deel naect, Want het was haers lants sede. Soe hadde wel ghemaecte lede. Voorhooft breet, wintbrauwen slecht, 90[regelnummer] Oghen blide, nese recht, Rode lier ende witte tande, Ga naar margenoot+Langhe vinghere an hare hande. Die aerme te maten grouf Alsten wapen was behouf. 95[regelnummer] Haer hals wit ende alomme Ront alse een colomme, Ghemaect van witten maerberstene, Hare mont te maten clene, Entie lippen bloetroot. 100[regelnummer] Van anderen leden was soe groot Ende ridderlike ghewrocht. Ic bem dies haerde wel bedocht, Dat Blancefloer, die vrouwe van Spanien,
[pagina 283]
No Blancefloer, die in Baertanien 105[regelnummer] Met Tilenrise was ontfaren, No Blancefloer van Beauraparen Van scoonheden haer niet en gheleken. Ooc so dar ic wale spreken Dat Ysaude van Yrlant, 110[regelnummer] No die metter witter hant, No Melioer van Ciefdore, No daer Amadis was dore So dul wel langhe wile, No die gone, die haere ghile 115[regelnummer] Met Waleweine hilt ghereet, Doe men hem sijn ors ontreet, No die scone Ampholie, No ooc Lanceloots amie, Deanira, no Phillis, 120[regelnummer] Dido, Europa, no Briseis, Die Achilles was ghenomen, No Octaviana van Romen, No Absalons suster Thamar, Daer ic wel af segghen dar,aant. 125[regelnummer] Die utermaten scone was, No vrouwe daer ic noit af las, Ga naar margenoot+Sonder die vrouwe, die noit en dede Sonde no ooc dorperhede: Haere en was enghene ghelike. 130[regelnummer] Ende dat was recht sekerlike, Dattie hoochste vele te voren, Die tien tiden was gheboren, Vander scoonster was ghemint, Die in dien tiden was bekint. 135[regelnummer] Alt volc was in haer bedwanc, Dat Caucasus die berch lanc An die noortoostside heeft bevaen Al toter flumen sonder waen, Die Phacis gheheten es. 140[regelnummer] Hoort! ic make u dies ghewes,
[pagina 284]
Hoe die vrouwe was ghecleet. Soe spranc vanden oorsse ghereet, Teerst dat soe den coninc sach, Ende haeste hare, al dat soe mach. 145[regelnummer] In hare rechter hant soe drouch Twee spiete, waren scaerp ghenouch, An hare luchter side hinc Een horenboge, dats ware dinc, Ende een coker al vol strale, 150[regelnummer] Dat sat haer utermaten wale. Een bliaut hadsoe ane Ghescepen na minen wane Wonderlike na haers lants sede. Dien luchteren aerm ende scoudere mede 155[regelnummer] Onghecleet ende naect, Also was dat cleet ghemaect. Ooc so eist haers lants sede: Alse daer in eneghe stede Gheboren weert een maechdekijn, 160[regelnummer] Dat pleecht die hevemoeder sijn, Dat soe hem ter selver tijt Ga naar margenoot+Die rechter mamme afsnijt, Dat si te bat souden scieten Bede met boghen ende met spieten. 165[regelnummer] Die luchter mamme laet men bliven, Ocht gheviele oec dien wiven Dat si kinder winnen wouden, Dat si se gheneren souden. Talrestis besach dien here, 170[regelnummer] Hare wonderets haerde sere, Hoe dat so clene een lichame Hebben mochte so groten name. Soe peinsde, waer die grote doghet Entie cracht van siere joghet 175[regelnummer] Ligghen mochte in sine lede. So simpel was hare sede, Dat soe peinsde in haren raet Dat niemen en dede grote daet,
[pagina 285]
Ende niemen en ware wel gheraect, 180[regelnummer] Sonder dien die nature maect Van lichame groot, hoghe ende scone; Maer die nature gheeft te lone Dien clenen minsce groten moet, Die leleken maect soe vroet; 185[regelnummer] Want het was menich lelec mensce, Die van wijsheiden hadde wensce. Alsoe dien coninc dus besach, Vraechde hi, wat hare wach; Of soe eneghe grote bede 190[regelnummer] Hebben woude up hovescede. Doe seidsoe dat soe comen ware Toten coninc ende hare scare, Om dat soene hadde ghemint, Ende te draghene bi hem een kint. 195[regelnummer] Ga naar margenoot+Ooc seidsoe dat soes weerdech ware, Dattie coninc wonne an hare. Ware dat een knapelijn ware So sceent recht al openbare, Dat ware here van sinen rike; 200[regelnummer] Ghesciet ooc sekerlike Dat ware een maechdekijn, So sout coninghinne sijn Van haren lande in waren sinne. Dit bat soe up gherechte minne. 205[regelnummer] Doe dede Alexander vraghen, Of soe wapen woude draghen, Ende siere orloghen pleghen. Doe antwoorde soe daerjeghen Dat hare lant ware onberecht. 210[regelnummer] Doe antwoorde Alexander echt Dat hijt haerde gheerne dade Up hovesceit, dat soe hem bade. Aldus hadsoe hare bede, Ende soe keerde te haerre stede
[pagina 286]
215[regelnummer] Ende te haren coincrike Met haren maechden blidelike. Bindien dat Alexander dwanc Yrcanie al over lanc, Ende Talrestis die coninghinne 220[regelnummer] Loon hadde van haerre minne, Spien Bessus crone in Bacterenlant, Ende hi gheboot al te hant, Dat menne coninc heten soude. Ooc gheboot hi alstie boude 225[regelnummer] Herevaert al sinen lieden. Die Siten dedi ooc ontbieden, Dat si met hem souden striden. Ga naar margenoot+Dit verhoorde in corten tiden Alexander ende mettier vaert 230[regelnummer] Hiet hi porren darewaert. Maer dat volc was so gheladen Met goede, sien constent bestaden Ende cume porren vander stede. Nu hoort, wat die coninc dede! 235[regelnummer] Die edele here entie milde Peinsde dat hi verbernen wilde Al dat goet, groot ende clene, Sonder die wapine allene. Hi hiet te gader bringhen tgoet, 240[regelnummer] Daer menech sturte om sijn bloet, Eer hijt uptie viande wan, Die diere cleder, die wilen span Dat behendeghe volc van Seren, Die hem met sidenwerke gheneren, 245[regelnummer] Ende daertoe meneghe dierhede, Al, segghic, dattie coninc dede Up enen pleine te gader draghen, Daer die heren toe ghesaghen. Doe hiet hijt verbernen al 250[regelnummer] Diere ende ondiere, groot ende smal, Daer al tfolc toe sach met oghen. Het stont hem so, si moestent doghen; Al hadden siere dicke te voren
[pagina 287]
Meneghen vrient om verloren 255[regelnummer] Ende meneghen brant om ontfaen Ende meneghe wonde sonder waen, Nochtan en dorsten sijt niet claghen Wat si vor hare oghen saghen; Sconincs goet verberndemen mede; 260[regelnummer] Dat waest, dat hem verdraghen dede. Ghemene plaghe ghedoocht men wel. Sident dat also ghevel Ga naar margenoot+Van den goede dat daer bedaerf, Seiden die heren menechwaerf, 265[regelnummer] Dat si bi des conincs rade, Al docht hem wesen scade, Van groten soorghen quite waren. Dus moestsi idel danen varen. Doe reet Alexander mettier vaert 270[regelnummer] Met grooter haest te Bacteren waert, Die noit ontsach wijch no strijt; Nochtan was hi ter selver tijt Van sinen volke wel na doot. Daer ghesciede jammer groot; 275[regelnummer] Want daer een van sconincs vriende Ende die hem langhe diende, Die dies conincs raet al was, Permenioens sone Philotas, Die grote moort drie daghe hal, 280[regelnummer] Alse ic u voort vertellen sal. Philoten sciltknecht een, hiet Dimus, Ende een, hiet Nicomacus, Stoeden ende spraken onderlinghe Omme menegherande dinghe. 285[regelnummer] Mettien versuchte Dimus sere. Nicomacus vraechde dien here, Wat hem te versuchtene ware. Doe seide hijt hem openbare, Hoe hi ende Demetrius 290[regelnummer] Ende een ander, hiet Lecolaus,
[pagina 288]
Hadden ghesworen sonder waen Dat si dien coninc souden verslaen. Mettien bleef dese sprake. Nicomacus seide dese sake 295[regelnummer] Sinen neve Cebaline. Ga naar margenoot+Cebalijn seide stillekine Dese moordaet al Philoten, Dat Dimus met siere roten Alexandere soude verslaen; 300[regelnummer] Philotas dade het voort verstaen. Maer drie daghe sweech hijs stille; Dat dede hi dor Dimus wille. Doe Cebalijn dat ghesach, Dede hijs Metroene ghewach; 305[regelnummer] Metroen seit Alexandere voort. Doe die coninc wiste die moort, Hiet hi die verraders vaen. Alse dat Dimus hadde verstaen, Trac hi uut sijns selves swaert 310[regelnummer] Ende dode hem selven mettier vaert. Philotas waert ooc ghevaen, Want men teech hem sonder waen Dat hijt algader beriet, Want hijt wiste ende seides niet. 315[regelnummer] Bedi verbant men hem die oghen, Het stont hem so, hi moestet doghen, Die hande uptien rugghe ghebonden, Dus ledemene vor die orconden. Die coninc dede te hant ghebieden 320[regelnummer] Die ghemeente van sinen lieden Met wapen in sijn pauwelioen. Hem wonderde wat si souden doen, Dat si dare ontboden waren; Si vraechden om die niemaren. 325[regelnummer] Mettien brochtemen Dimus voort. Die coninc sprac dese woort: ‘Wel na was ic u ghenomen, Ghi heren; nu eist hier toe comen,
[pagina 289]
Dat ic leven mach een ure; 330[regelnummer] Dies halp mi die aventure.’ Ga naar margenoot+Alse die coninc dit ghesprac, Was daer van roupen groot ghecrac: Woudemen hem die verraders gheven, Si souden hem nemen dleven. 335[regelnummer] Doe seide die coninc ‘wat wildi? Ic secht u gheerne, wie hi si. Het was mijns vaders grote vrient, Ende die mi langhe heeft ghedient, Mijn grote vrient Permenioen, 340[regelnummer] Dien ic boven mine baroen Oit hief ende boven sine ghenote, Ende sijn sone, die here Philote. Si rieden eerst om dit doen Ende met hem Demetrioen 345[regelnummer] Lecolaus ende Dimus mede, Die hier doot lecht ter stede. Dit waren si, diet al berieden.’ Doe riep daer menech van den lieden Dat men torconde brochte voort. 350[regelnummer] Metroen sprac daer sine woort, Nicomacus ende Cebalijn. Elc sprac die orconde sijn, Dat ic u seide hier te voren. Do seide die coninc ‘ghi moghet horen 355[regelnummer] Hoe ghetrouwelike ende hoe sere Dat hi minde sinen here! Na dien dat hi die waerheit wiste, Of hise daertoe niet en tiste,aant. Hoe soude hi sulken heelre sijn? 360[regelnummer] Teerst dat wiste Cebalijn, Hine heeldet niet ene wile.aant. Permenioens sone hilt sijn ghile; Hine achtes min no mere Te waerne sinen rechten here. 365[regelnummer] Ga naar margenoot+Om dat sijn vader es so rike, Om dat ic hem dat conincrike Van Meden hebbe bevolen, Woudi mijn leven hebben ghestolen.
[pagina 290]
Hi waende na dat leven mijn 370[regelnummer] Here vander werelt sijn. Ic wane, Philotas bedi, Dat ic sonder kinder si Ende sonder vader ende sonder maghe Corten wille mine daghe. 375[regelnummer] Twaren! hi es bedroghen. Ic sie hier vor mine oghen So meneghen Griec nu te tiden Staende neven miere siden, Onder meerre ende minder: 380[regelnummer] Ic en bem niet sonder kinder. Wattan! al swighet Dimus stille, Al es dat Philotas wille; Te min en es hi sculdech niet Van allen dat hier es ghesciet. 385[regelnummer] Die cnapen sijn van haren hereaant. Dicke bedwonghen also sere, Dat si selven hem bedraghen; Sine dorren van hem niet ghewaghen. Dicke was Permenioens sone 390[regelnummer] Met mi te spottene ghewone, Ende gheerne was hiere bi, Daer men spotte met mi; Hi seide dat hijs blide ware, Dat Jupiter seide openbare, 395[regelnummer] Dat hi mijn rechte vader was. Maer keitiven mochte vernoien das, Dat ic so onghemate ware; Want hi seide, ic hadde ommare Menschlijcheit ende nature. 400[regelnummer] Ic sweech, nochtan wistict ter cure; Ga naar margenoot+Om dat ic ere hem te voren Hadde ghedaen ende uutvercoren, En wildickene niet onwaert maken. Maer nu verkeert hi dese saken,
[pagina 291]
405[regelnummer] Ende hi toocht na siere macht Die quaetheit, die hi heeft ghedacht. Wien mach ic mijn lijf betrouwen! Ic maecte enen, dat mach mi rouwen, Here boven al den minen, 410[regelnummer] Nu willi om mijn leven pinen. Mi ware beter, waeric bleven In enen strijt, dan mijn leven Mine ghesellen nemen souden Die mi souden dlijf behouden. 415[regelnummer] Lieve vriende, dit claghic nu. Up ghenade so biedic mi u, Want ic en wille noch en mach Niet gheleven enen dach, In moet sterven, eist nu, eist echtaant. * 420[regelnummer] Dies biddic u dat ghi mi recht.’ Dit sprac hi met grammen moede, Al daert hoorde menech vroede, Ende hi ghinc enweghe uten rade, Ende hi hiet bringhen voort met stade 425[regelnummer] Philoten, ende hi talen soude Voor hem allen, of hi woude. Hi doet, om dat mens hier achter Spreken en soude ghenen lachter, Dat hi sonder scepentale 430[regelnummer] Hadde verdaen uut siere sale Also enen edelen man. Philotas stoet ende hadde an Een quaet cleet te desen stonden; Die hande waren hem ghebonden, 435[regelnummer] Alse men dien moordenaren plach.
[pagina 292]
Ga naar margenoot+Hoe drouveleke dat hi sach! Onghelijc was hi dien here, Die wilen met groter ere Maerscalc was van al dien here 440[regelnummer] Entie met scilde ende met spere Alre naeste dien coninc was, Ende daermen hier tevoren af las, Die dat here so dicke scaerde Ende vor die viande verwaerde. 445[regelnummer] Sconincs manne twifelden sere. Si peinsden om dien groten here Dien edelen Permenioen Ende om des goets Philotas doen; Want Permenioen hadde verloren 450[regelnummer] Twee edele kinder daer te voren: Voor Tyren dien jonghen Hector, Daer men vellede meneghen tor, Ende Nichanor, dien edelen deghen, Dien d'Yrcanoise hebben versleghen. 455[regelnummer] Ende daertoe so was hi nu Int lant van Meden ghemaect baliu, Ende hi ooc daer niet en was. Ooc ghedochtsi mede das, Dat hi was sijn enech kint, 460[regelnummer] Dattie vader sere mint. Ende ooc mede was haer waen Dat hi tonrechte was ghevaen In vreemden lande wel verre; Dus twifeldsi, al waersi erre. 465[regelnummer] Dit versach die baliu Amictas Dittie gramscap ghesonken was, Ende hi sprac om Philotas leven, So dat hi weder up heeft gheheven Ga naar margenoot+Der liede moet met sulker tale, 470[regelnummer] Alse hi conde segghen wale. Doe was Philotas sere in vare, Doghen en keerdi hare no dare, No hine hief up sijn hooft. Hi deet bedi, dies ghelooft,
[pagina 293]
475[regelnummer] Dat hi hem kende sculdich das, Ofte dat hi in vare was Ende in vresen vander doot. Doe quam hem een wederstoot, Dat hi verloos al sine cracht 480[regelnummer] Ende hi viel neder in onmacht Up dien ghonen diene helt. Doe quam hem weder sine ghewelt. Mettien cleede, dat hi hadde ane, Droochde hi af sine trane 485[regelnummer] Ende hi seide dese tale Ghestadelike ende wale: Een man, die onsculdich es, Vindet saen, dies sijt ghewes, Hoe hi ontladen mach sijn lijf. 490[regelnummer] Maer dat en doet niet die keytijf, Die hem selven sculdich weet. Maer mine herte weet haer ghereet Onsculdich van deser daet, Ende daventure es mi quaet 495[regelnummer] Ende fel an dander side. Aldus stae ic onblide Ende en weet mi waerwaert keren. Want mine herte, lieve heren, Troostet mi wel ter cure; 500[regelnummer] Die wint vander aventure En laet mi niet sijn verloost; An dene side bem ic ghetroost, An dander side bem ic doot. Ga naar margenoot+Dus hebbe ic die vrese groot. 505[regelnummer] Bedi moetic over mi spreken,aant. Als die coninc es wech ghestreken, Diet te rechte horen soude,
[pagina 294]
Mine onscout, of hi woude Domen mi na mine tale; 510[regelnummer] Want hi mach allene wale Mi quite laten ende domen, Ende ic en mach niet henen comen, Hien liete mi selve gaen, Die here, die mi dede vaen. 515[regelnummer] Al eist dat ic ooc ghebonden Voor u sta in desen stonden, Ghelijc dat ics sculdich ware, Ende ic wel weet al openbare Dat ic niet en mach ontbreken: 520[regelnummer] Nochtan willic mine tale spreken Ende ontladen minen hals, Dat men niet en segghe als ende als Na mine jammerlike doot: ‘Philotas hi hads scande groot, 525[regelnummer] Dat hi hem verdelen liet, Hine hadder jeghen ghetalet iet.’ Ghi heren, hoe suldi gheven Enech vonnesse jeghen mijn leven? Want niemen mi betijet dasaant. 530[regelnummer] Dat ic vanden ghenen was, Die jeghen sconincs leven rieden. Cebalijn met sinen lieden, Diet van Nicomacuse verhoorde, Ende wroeghet mi niet van enen woorde, 535[regelnummer] Nicomacus liet mi wel quite - Die coninc seit nochtan met vlite, Dat ic hier af sculdich bem - Ende Dimus hi dode hem; Ga naar margenoot+Een die sijns selfs lijfs niene vermeet, 540[regelnummer] Wie es so vroet dan, diet weet Dat hi mijns vermiden soude, Ende hi hem selven doden woude? Of die coninc mi ooc tijet Dat Dimus des heeft ghelijet 545[regelnummer] Dat ic daer af sculdich was, Ic wille mi onsculdeghen das. Wi lesen in die Troiaensce geeste,
[pagina 295]
Doe Achilles dalre meeste, Die alre beste int griexe here, 550[regelnummer] Doot was bleven sonder were, Doene Paris haerde onsoete Hadde ghescoten onder die voete Met enen ghevenijnden spere, Doe was in dat griexe here 555[regelnummer] Om die wapine vele talen. Ulixes, die dien here halp halen In sconincx Licomedes sale, Ende die dinghen conste wale Heescede die wapen over recht. 560[regelnummer] Aiax wildese hebben echt, Want sijn vader Telamoen Ende Achilles vader Pelioen Dese waren ghebroeder bede, Alset wisten die Grieken gherede; 565[regelnummer] Ende om dat hi die staercste was, Woudi hem vermeten das, Dat hi die wapen hebben woude. Ulixes antwoorde alstie boude, Daert hoorden Achilles vrient, 570[regelnummer] Dat hi die wapen hadde verdient. Aiax hi verweetem mede Dat hi noit coenheit en dede, Ende dat ooc en ware verholen, Ga naar margenoot+Hine hadde bi nacht ghestolen 575[regelnummer] Binnen Troien Pallas beelde: Ulixes antwoorde voor die heelde: ‘Men daerf mi verwiten niet, Al es mi die dinc ghesciet, Want beter man, dan ic si, 580[regelnummer] Dyomedes was met mi Ende ic was daer af sijn cnecht.’ Doe verweet hem Aiax echt Ende seide dese tale: ‘Her Ulixes, men weet dat wale, 585[regelnummer] Doe men voer up Troien striden, Ghi waert vervaert so tien tiden,
[pagina 296]
Dat ghi u selven maket verwoet Ende wanet hebben behoet Dat ghi niet waert comen te stride. 590[regelnummer] Palamedes wist betide; Alse ghi eriedet up die see Settedi u kint, min no mee, Vore uwe paerde in die vore; Want hi wiste wel ter core, 595[regelnummer] Haddi verloren uwen sin, Dat ghijt vermeet meer no min. Maer doe ghijt niet woudet doden, Waerdi bracht in desen noden Ende ghevoert in desen strijt, 600[regelnummer] Daer ghi af ontaen sijt.’ Ulixes hi andwoorde weder: ‘Her Aiax, lecht die tale neder, Want men sals mi ghenen lachter Met rechte spreken hier achter, 605[regelnummer] Dat mi die dinc es ghesciet. Achilles en scames hem niet, Hi en was ghevloen, dat weetmen wale, In sconinx Licomedes sale Ga naar margenoot+Die grote here dedele man, 610[regelnummer] Ende hadde wijs cleder an. Dien lachter draghic wel ghemene Met hem, want ic bem haerde clene Jeghen Achillese van crachte Ende van goede ende van gheslachte.’ 615[regelnummer] ‘Dus ontsculdechde hem’ sprac Philote, ‘Ulixes voor die griexe rote Met beteren mannen, dan hi was. Ooc dar ic mi vermeten das, Dat Dimus mi die moort teech an, 620[regelnummer] Om dat ic was een beter man. Merct ghi heren, die wet ende recht Hebt bekent nu ende echt, Bi wat rechte men sal verdoen Enen edelen man, enen baroen, 625[regelnummer] Die onghewroucht es van orconden
[pagina 297]
Bede nu ende tallen stonden Ende onbemaert ende onbeseit Van alre moordadecheit, Entie selve niet en lijet? 630[regelnummer] Ic bem sere vermaledijet. Men en hadde mi de moort beteghen, Daer ic mede bem bedreghen, Maer dat mi die mare brochte Cebalijn diet al besochte;aant. 635[regelnummer] Want mine name niemen en wrouchde. Maer dat mi noit en ghenouchde Oorscalke, no niemare, Moet ic becopen sware. Wat soudic gheloven enen cnecht, 640[regelnummer] Of sine claghe ooc was recht? Al seit een aerm mensche waer, Sine tale en acht men niet een haer. Dus sijn dies aerms menschen woort, Ga naar margenoot+Al sijn si goet, luttel ghehoort. 645[regelnummer] Of ic Dimus gheselle ware, Hoe so soudic openbare Laten werden dese moort? Ic hadde tstucken eer ghescoort Sonder wanconst Cebalineaant. 650[regelnummer] Openbaer of stillekine, Eer hijt dien coninc hadde gheseit. Nochtan sident, god weit, Dat mi dese moort was ontect Quam ic met swaerde uutghetrect 655[regelnummer] In dies conics kemenade Tenen hemeliken rade; - Want het es die derde dach Dat ics eerst hoorde ghewach - Twaren, woudickene hebben gheslaen 660[regelnummer] Ic hadt doe wale moghen bestaen.
[pagina 298]
Hoe so soudic hebben ghevorst? En soudic niet hebben ghedorst Sonder Dimus hulpe doen? Was ic dan sijn garsoen? 665[regelnummer] Soudic met Dimuse dat bestaen Ende minen gherechten here slaen, Om dat ic coninc wesen soude? Wien so hebbic met goude Ofte met enegher dinc ghemiet? 670[regelnummer] Dat secht, ende en swighets niet! Mi tijet die coninc met ghewelt, Dat ic met hem mijn sceren helt, Om dat hi hem beromde das, Dat Jupiter sijn vader was; 675[regelnummer] Maer aermen lieden mochte vernoien, Die hem tallen tiden moien Dor sine hoveerdecheit. Te waren mine ghetrouwecheit Ga naar margenoot+Entie vrientscap entie minne 680[regelnummer] Entie vroetscap van minen sinne, Die some liede sere beniden, Ende dat ic ooc tallen tiden Dien coninc seide dat hem messat, Dat maecte mi met hem ghehat. 685[regelnummer] Dies lije ic wale dat ic seide.aant. Dan dedic dor gheen nidecheide, Want mi des wale ghedachte Dat hi si van der gode gheslachte; Maer ic hadde dien coninc lief, 690[regelnummer] Ende dat hi hem so verhief, Ontsaghic mi dats hem vererren Die herren mochten van den sterren, Ende dats die princen mochten beniden, Die altoos sijn neven siere siden. 695[regelnummer] Wat vromet mi, coninc here, Dat ic hebbe dor dine ere Versleghen die liede mine? Wat mach mi vromen mine pine? Ic hebbe twee broeders uutvercoren
[pagina 299]
700[regelnummer] Dore sconincs wille verloren; Mijn vader en es ooc hier niet,aant. No hine weet niet ons verdriet, No inne dar ontbieden niet. Twi tijetmen hem dat hi verriet 705[regelnummer] Den coninc? en es niet ghenouch Dat hi hevet groot onghevouch Van tween kinderen, die hi verloos, Hine werde al kindeloos Ende verliese dien derden mede? 710[regelnummer] Hi sal met groter onsculdechede Dore minen wille mede sterven. O wach, vader, du moets bederven Dor mine scout ende met mi! Ga naar margenoot+Mijn leven es mi comen van di, 715[regelnummer] Ende van mi coomt di de doot Met onscoude haerde groot. Ic corte di dijn oude lijf. Twi wonstu noit dien keytijf, Die nemen sal di dijn leven? 720[regelnummer] Met rechte souts dune hebben vergheven Ochte versleghen hier te voren, So en waerstu noit dor mi verloren. Ic was di een quaet ghewin. In can ghemerken in minen sin, 725[regelnummer] Welc onser heeft meer onghevals, Of mine joghet als ende als, Of dine oude, lieve vader. Mine cracht wast algaderaant. Ende aldus moet ic sterven! 730[regelnummer] Mijns vader oude moet bederven! Mochtwi noch een stucke duren, Onthier ende wi bi naturen Die doot souden anegaen, Wi souden meneghen prijs ontfaen.’ 735[regelnummer] Dit sprac hi, entie coninc quam Sere ontsteken ende gram Met ere scare ghewapent wale,
[pagina 300]
Alse hi sprac dese tale. Doe quam hem die vaer so groot 740[regelnummer] Door die vrese vander doot, Dat hi verloos al sine cracht Ende seech neder in ommacht. Selc was daer, die spreken woude Dat menne leven laten soude; 745[regelnummer] Maer dat was al onghehoort. Andere heren brachten voort, Dat men Philoten stenen soude; Selc was, die visieren woude Ga naar margenoot+Dat menne met gheselen soude slaen. 750[regelnummer] Doe dede die coninc maken saen Tormente voor Philotas oghen; Het stont hem so, hi moest ghedoghen. Mettien sprac hi stillekine, Woudemen corten sine pine, 755[regelnummer] Al die waerheit vander moort Woude hi gheerne bringhen voort. Men seide ‘jaet.’ doe sprac Philote, Hi hadde ghemaect ene rote, Dat men dien coninc soude slaen. 760[regelnummer] Doe ghinghen die cnechte saen Philoten stenen, dien keytijf. Maer doemen niewer an al sijn lijf Niet sien en mochte dan al wonden, Lijedi in corter stonden 765[regelnummer] Bede teinde ende tbeghin Van der moort, meer no min. Maer die bouc en lijet niet das, Dat hi dier daet sculdich was, Maer hi twifelet harde sere, 770[regelnummer] Of hijs lijede, dedele here, Om te cortene sine pine Daer hem in stont te sine. O wach, aerme! daventure Hoe quaet, hoe scale ende hoe sure 775[regelnummer] Es soe dien steerfliken lieden!
[pagina 301]
Hoe luttel hare helpen dieden! Dien soe hoghe climmen doet, Hoe sciere gheeft soe hem onspoet, Ende werpten van den eren neder 780[regelnummer] In groten aermoeden weder! Nu was hi ghemaket here, Philotas vader, met groter ere Over tlantscap van Meden, Ga naar margenoot+Ende met groter werdecheden 785[regelnummer] Here boven sine ghesellen Permenioens sone, daer ghi af tellen Hoort so meneghe grote daet: Nu es hi sonder enech toeverlaet Ghevallen, alsi waende clivenaant. 790[regelnummer] Ende verdeelt mettien keytivenaant. In ellende ende ghesteent, Die menichwerven es beweent. Al die liede woorpen steene Up dien edelen man ghemene, 795[regelnummer] Die tevoren al den lieden Menechwerf dede ghebieden Dat men ten wapen soude gaen. * Ses daghe na Philotas doot - Dat was jammer haerde groot - 800[regelnummer] Porrede Alexander mettier vaert Jeghen Bessuse te Bacteren waert. Hi brochte tfolc in Bacteren lant In sulker vresen al te hant, Dat si die Grieken sonder waen 805[regelnummer] Niet en dorsten bestaen.
[pagina 302]
Ga naar margenoot+Ende Bessus vlo in enen casteel, Die staerc was ende gheheel. Daer vinghene sijn selves vrient, Om dat hijs wale hadde verdient, 810[regelnummer] Ende sendene Alexandere ghevaen, Die hande ghebonden sonder waen, Al moedernaect, haerde onsoete Om dien hals ende om die voete Ghespannen utermaten vaste. 815[regelnummer] Doe sprac hi ten leden gaste, Dien hi felliken anesach: Sech, wat verwoetheiden lach In dinen sin, verwoet man, Of wat dulheiden brochter di an, 820[regelnummer] Dattu dien coninc, die di dede Also meneghe hoveschede Souts dorren binden ende vaen Ende daertoe doorperlike slaen, Om dattu draghen wouts crone? 825[regelnummer] Di comter af groot leet te lone. Mettien riep hi Exateuse, Dien broeder van Dariuse,aant. Ende gaf hem Bessuse ghevaen. So dedi mede sonder waen 830[regelnummer] Narbesines dien fellen man. Hi sprac ‘inne hebbe daeran Niet tebroken minen eet, Want het was in mijn beheet, Dat ickene soude den hoochsten maken 835[regelnummer] Van den minen in waren saken: Nu hankene an die hoochste galghe.’ Daer hinc hi die twee valsce balghe Daris broeder Exateus Ende wrac sinen broeder dus. 840[regelnummer] Aldus nam Bessus conincrike Ga naar margenoot+Cort einde doorperlike. Alexander hadde menech jaer Ere begheert, dat es waer,
[pagina 303]
Te winne dier Siten lant. 845[regelnummer] Bedi voer hi al te hant Darewaert met sinen scaren Ende quam up een riviere ghevaren, Die es gheheten Tanais, Die int besceden gheleghen isaant. 850[regelnummer] Tusscen Bacteren ende Siten lant. Dat es in bouken wel becant Dat soe met crachte comt ghelopen Tusscen Asien ende Europen, Ende sceet dese lande ontwee 855[regelnummer] Daer soe vallet in die see. Enghene huse en hebben die Siten; Si sijn ghedaen alse of si biten Souden die liede, die si sien. Men seghet ooc dat si plien 860[regelnummer] Te wone in die haghedochten Ende si ander goet en sochten Dan hem nature woude gheven Broot, dare si bi leven; No sine willen selver no gout 865[regelnummer] No anders hebben in hare ghewout. Up die riviere slouch Alexander Sine tenten ende menich ander. Hi dede scepe maken te waren, Daer hi mede soude over varen 870[regelnummer] Ende doen die griexe swaerde biten Up dat wreede volc van Siten. Mettien quamen tweewaerf tiene Groter manne ende onsiene Ga naar margenoot+In dat griexe here te waren, 875[regelnummer] Up eislike paerde ghevaren, Met ere wonderliker manieren. Doe sprac die outste vanden lieden, 880[regelnummer] Doe hi dien coninc sach so clene
[pagina 304]
‘Waerstu also groot allene Van lichame, alse van ghierecheden, Of waerstu also groot van leden Alse du groot van moede sijs, 885[regelnummer] Die werelt ware in alre wijs Al te clene te dinen behouf,aant. Want du wesen souts so grouf, Dat dijn ene hant soude slaen, Daer wi sien die sonne up gaen, 890[regelnummer] Dander hant, dat es groot wonder, Daer die sonne gaet onder. Nochtan en sout di ghenoughen niet. So wat dinghe so ghesciet, Dat soutstu willen besien. 895[regelnummer] Waer soude de drouve sonne vlien, Du en soutster here af willen wesen? Bedi meerkic wale in desen, Dattu vele dinghe begheers, Die du dijns ondanx ontbeers. 900[regelnummer] Alstu die werelt heves verwonnen Soutstu dorvechten ende dorronnenaant. Beesten, beerghe, stene, wout; Ja die snee, die es so cout Ende leit in die diepe valleien 905[regelnummer] Soutstu met dinen swaerde heien;aant. Die wondere die in woude luuscenaant. Soutstu met dinen volke uut buuscen.aant. Diere oorsse macht ende diere ghesellen Sal noch die elemente quellen. 910[regelnummer] Neemstu daer an enghenen goom: Ga naar margenoot+Hoe hooch ghewassen es een boom, Hoe staerc ende hoe out van jaren, Up ene corte wile te waren Weert hi uter aerden ghehouwen. 915[regelnummer] Die up dien sconen appel scouwen, Die staet up den hoghen boom,
[pagina 305]
Ende die dan niet en nemen goom, Hoe hem met ghemake winnen,aant. Ic wane, si luttel wijsheit kinnen.aant. 920[regelnummer] Maerc, alstu wout dien appel plocken, Dattu mettien droghen stocken Te dier eerden niet en vals. Al es die leuwe staerc ende ghemalsaant. Ende coninc boven alle beesten, 925[regelnummer] Men vint noch lesende in geesten Dattene die clene vlieghen aten; Waerbi so laet di ghematen. Iser ende stael es haerde hart: Ene rostevlecke clene ende swartaant. 930[regelnummer] Bedeervet, al es soe cranc. Ens niemen onder dien hemels ganc,aant. Hine mach dien cranken ontsien. Wie sijn si die der werelt plien, Of so rike of so groot, 935[regelnummer] Sine moghen ontsien die doot? Wat hebben wi metti ghemene? Wi en mesdeden groot no clene Jeghen dijn lant no jeghen di. Wie so dijn gheslachte si, 940[regelnummer] Of twi du hare best ghesent, Of wie du best, dats onbekent Al dien Siten ende verholen, Want hets volc dat woont in holen; Si vlien wapine ende liede 945[regelnummer] Ende wonen, daert es onghediede. Ga naar margenoot+Oit waren die Siten vri, Ende ic sal di segghen twi: Want sine begheren anders niet, Dan die nature ghebiet. 950[regelnummer] Daeraf en moghen si sonder waen Enghenen man te dienste staen, No sine willen nemmermere
[pagina 306]
Van eneghen volke wesen here. Drie dinghe maken salech den man:aant. 955[regelnummer] Die lijf ende goet bescermen can Ende mettien sinen hem bedraghet Ende om andere goet niet en jaghet; Dit sijn die dinghe die ons salech maken. Woutu iet boven desen saken, 960[regelnummer] So woutu meer, dan salichede. Wachti hierbi van quader sede! Ic wille dattu kinnes mede Een deel van der Siten sede. Sine hebben anders niet dan beesten 965[regelnummer] Ende ploeghe daer si dlant met dweesten Si hebben ghescotte ende speren, Daer si dlant mede verweren, Ende * daer wi onsen goden Dienen mede na onsen gheboden. 970[regelnummer] Dien vrienden die wi hebben vercoren Delen wi mede onse coren. Wat lande sal di beste voughen? Ofte wat goede sal di ghenoughen Cappadocien ende Lidia 975[regelnummer] Surien, Percen ende Media Bacteren es di onderdaen; Nu woutu Inden winnen saen. Scaemdi, hets scande groot: Wat soudi onse quekenoot,aant. 980[regelnummer] Vrec man, wat sullen di onse beesten? Ga naar margenoot+So wat die werelt mach gheleesten Dat es algader dijn; Nochtan duncstu di arem sijn. Wat sal di tgoet, dat emmer doet 985[regelnummer] Becommert wesen dinen moet?
[pagina 307]
So du meer heves in dijn ghewout, So du mee begheers dat gout. Aldus comt di ghebrec van den goede. En meercstu niet in dinen moede, 990[regelnummer] Hoe langhe du waers in Bacteren lant? Alse du dwinghs na diere hant Deen lant, so comt di dander jeghen. Aldus comt van orloghe seghe, Ende vanden seghe so comt strijt. 995[regelnummer] Nu woutu varen in corter tijt Over die Tanais om viande Ende wout dwinghen tiere hande Sitenlant, dat noit man en dwanc; Maer onse aermoede, gode danc! 1000[regelnummer] Maect ons dapper ende snel; Maer dijn volc, dat weetmen wel, Dats so drachtich van groten goede:aant. Dat segghic di met waren moede:aant. Sine sullen ons ghevolghen niet, 1005[regelnummer] Wat so hem daerna ghesciet. Wine hebben niet, wi wesen snel, Dus moghen wi vlien ende volghen wel. Als du souts wanen dat wi sijn Verre van den volke dijn, 1010[regelnummer] Sullen wi sijn onder dijn here; Alse du souts wanen staen ter were Ende ons vaen ende slaen Sullen wi ontlopen saen. Die Siten en achten niet up goet; 1015[regelnummer] Noit en quam in haren moet Ga naar margenoot+Enegherande ghiericheide. Sine hebben borghe no chiteide No casteel; maer in woestinen Gheneren si hem met groter pinen.
[pagina 308]
1020[regelnummer] Bedi pijndi te houdene vaste Daventure, die hare gaste Utermaten sere hoont, Want soe nieman en verscoont. En si haer lief, en es gheen man, 1025[regelnummer] Diese met hem behouden can. Hier omme volghe nutten rade! Die wile dat soe es ghestade, Mac een einde an dijn striden, Dattu in corten tiden 1030[regelnummer] Niet en verlies al dine pine. En meercstu niet int herte dine, Hoemen daventure bescrivet Met enen rade, daer soe drivet Dien enen up, dien anderen neder? 1035[regelnummer] Daeromme kere te lande weder! Ende of soe di de hande biet, Houtse vaste, dat soe niet, Alsoe wille, di ne ontvlieghet; Want soe gheerne dien man bedrieghet. 1040[regelnummer] Bestu god, so saltu dan Ghenade doen den steerfliken man Ende hem sijn noottorft gheven;aant. Du en salt niet corten hare leven No nemen hare goet. 1045[regelnummer] Bestu mensce, set dinen moet Te peinsene, wattu sijs. Het es doorheit in alre wijs Dattu dijns selves heves vergheten. Dine vrient sijn, wiltuut weten, 1050[regelnummer] Daer du niet up en heves ghestreden. Ga naar margenoot+El gheen volc en leeft met vreden, Dan die sonder hoverde sijn. Het seghet mi die herte mijn Dat si di spade sullen gheonnen,
[pagina 309]
1055[regelnummer] Die du in stride heves verwonnen. Want eer sal aerde sterren draghen, Entie leidesterre entie waghen Sullen eer te hove gaen - Dat segghic di al sonder waen - 1060[regelnummer] Eer sullen vissche water vlien,aant. Ere dat mach ghescien. Tusscen di ende die du heves verwonnen - Eist dat wijt ghemeerken connen - En mach ghene minne sijn. 1065[regelnummer] Al toghen si di scone anscijn, Binnen draghen si dien nijt; Buten tooghsi di in allen tijt, Alse of si di hadden lief; Binnen haetsi di alse enen dief.’ 1070[regelnummer] Dus sprac die Site in siere tale Voor dien coninc in die sale. Alexander sweech al stille Ende liet hem segghen sinen wille.aant. Die Siten saten up hare paerde 1075[regelnummer] Ende voeren haerre vaerde Over dien Tanais in haer lant. Alexander gherede hem te hant Ende dede ten wapinen vaen Die sine ende te scepe gaen. 1080[regelnummer] Sijn here deelde hi in drien. De voorste scare woude hi besien.aant. Daer was met hem Eufetio Ende Armolaus, die node vlo, Ga naar margenoot+Ende Nicanor van Traci, 1085[regelnummer] Ende Simacus, die deghen vri, Glaucus ende Polidamas Ende Aristoen, die coene was, Pencestes ende Lavernaet Ende Cymeus, die meneghe daet 1090[regelnummer] Dicke * hadde ghedaen. Dit waren ridders sonder waen Van groten prise, van groter namen,
[pagina 310]
Die nieuwinghe uut Grieken quamen. Tholomeus was in dander here 1095[regelnummer] Ende ander ridders van groter were: Perdiccas ende Antigonus Clitus ende Emenidus Meleager ende Tauroen Cenus, Amictas ende Matroen. 1100[regelnummer] De Percen waren in de derde scare, Daer af was een ridder mare, Daris broeder, ghemaket here, Exateus, met groter ere, Ende die ghetrouwe Artabatus 1105[regelnummer] Ende die rike Mascus Ende Pasarges, diene eerst bekende, Doe die coninc met ghenende Tote Daris tafele sat Ende met hem uter scotelen at. 1110[regelnummer] Dus voer die coninc over die riviere Ende met hem menech heelt fiere, Bede ridders ende seriant, Die mi sijn bi namen onbecant. Doe si quamen an dander lant 1115[regelnummer] Sloughen si die tenten al te hant. Die Siten quamen daer ter were Ghegaen met enen groten here Ghespeert, of het ware een wout.aant. Ga naar margenoot+Daer was menech heelt bout 1120[regelnummer] Bede te paerde ente voet; Dies wies Alexanders moet. Voor die Siten quam ghevaren Een deghen, niet out van jaren, Dien de Siten hadden verheven 1125[regelnummer] Coninc om sijn coene leven, Ende was gheheten Baradach. Teerst dattene Alexander sach, Keerdi darewaert sijn paert.
[pagina 311]
Baradach was onvervaert; 1130[regelnummer] Hi slouch sijn paert met ere swepe; Een spere nam hi in sinen grepe, Dat bede staerc was ende groot. Sijn scilt was ghevaerwet root. Elc stac up anderen met nide. 1135[regelnummer] Die coninc stakene up die side, Dat hem dat spere dede wee, Ende het spranc in stucken twee, Ende een trensoen hem int rechter oghe. Baradach sat haerde hoghe; 1140[regelnummer] Hi stac dien coninc up den scilt, Dien hi voor die joeste hilt,aant. Dat sconincs sadelstelle brac.aant. Sijn spere dede enen groten crac; Ende si vinghen bede ten swaerde. 1145[regelnummer] Baradach hi slouch so haerde Up Alexanders scilt, dat hi met allen Ter eerden neder quam ghevallen. Doe sprac die coninc te hant: ‘Vrient, du heefs mijns enen pant, 1150[regelnummer] Dien sal ic losen tinen scanden.’ Doe cloofdi hem thovet toten tanden, Ende Baradach bleef ghinder doot. Die strijt was staerc ende groot; Ga naar margenoot+.Maer wie dat van den Siten sach 1155[regelnummer] Dat versleghen was Baradach, Hi vlo weder danen hi quam. Doe die coninc dat vernam, Volchdi na met groter porsse. Daer bleven doot man ende orsse, 1160[regelnummer] Bede Siten ende Grieken Die nemmermeer daerna ne wieken. Eufecio slouch daer hem tween Neven die knien af die been. Armolaus verloos sijn paert 1165[regelnummer] Ende vacht te voet als een liebaert. Nicanor ende Simacus Saghene te voet staen aldus;
[pagina 312]
Si gaven hem een staerke paert; Si doden meneghen an die vaert. 1170[regelnummer] Pencestes ende Lavernaet Deden meneghe grote daet, Ende Cymeus ende Aristoen Ende Glaucus, die node vloen, Ende Polidamas die deghen 1175[regelnummer] Hebben haerre so vele versleghen, Dattie Siten vluchtich waren. Doe quamen die twee andere scaren: Tholomeus metter siere Ende Exateus, die fiere. 1180[regelnummer] Si beringhden met haren here Die Siten, die daer stoeden ter were, So dattier luttel mochte ontgaen. Maer die coninc sonder waen Was beringht van hem tienen, 1185[regelnummer] Die hem van groten slaghen dienen. Ne ware Clitus, diet versach, Die coninc ware up dien dach Van den Siten daer versleghen; Ga naar margenoot+Want Clitus boot dien scilt derjeghen, 1190[regelnummer] Doene diere een soude slaen. Dat sweert ghinc in sonder waen Over die helt van den scilde, Wilde die Site of en wilde, Hi liet ghinder sinen brant. 1195[regelnummer] Doe slouch hi metter bloter hant Uptien coninc sulken slach, Dat hi en hoorde no en sach. Maer Clitus wrac dies conincs smerte, Hi stac hem tswaert in toter herte, 1200[regelnummer] Dattie Site viel ter neder. Si dorredense voort ende weder; Daer en was niemen, dan si tween, Si en sloughen hem af hande ende been. Bindien vacht Tholomeus sere 1205[regelnummer] Ende Exateus die here Met haren volc uptie Siten.
[pagina 313]
Si deden hare scilde spliten, Nochtan verloren si vele liede. Si dwonghense al sonder miede, 1210[regelnummer] Die mochten, dat si hem ontvloen. Doe was daer een, hiet Dromoen, Die snelste vander Siten lant. Hi maecte met siere hant Ene plaetse haerde breet, 1215[regelnummer] Want hi was staerc ende wreet. Tauroen ende Simacus si staken, Doe hem niemen en dorste ghenaken, Van verren up hem metten spere, Nicanor sette hem ter were. 1220[regelnummer] Ende slouchene, dat hijt tsweert verloos. Dromoen vlo ende vercoos Emeniduse onder die porsse Ende hi liepene van den orsse, Ga naar margenoot+So dat hi quam uten ringhe. 1225[regelnummer] Hem volchden die jonghelinghe Maer en mochtene achterriden. Alexander quam tien tiden Ende Clitus, die coene deghen, Van daer siere tiene hebben versleghen, 1230[regelnummer] Ende Dromoen liep up dien coninc. Ic segghe u in waerre dinc, Hi waendene lopen ter neder. Die coninc sette hem daerweder, Want hi stakene dor die kele. 1235[regelnummer] Al waerre der Siten vele, Si vloen al sonder keren; Dus wonnent die Griekeheren. Ende dandere, die hem waren ontgaen, Woorden hem al onderdaen. 1240[regelnummer] Te voren hadden de Siten verwonnen Menech lant onder der sonnen: Assirien, Percen ende Meden Ende Affrike met allen steden;
[pagina 314]
Nu sijn si dien Grieken onderdaen. 1245[regelnummer] Sint dat die mare was verstaen In die lande diere bi laghen, Begonste hem dat volc versaghen Al toten oostende van eertrike, Want si wisten sekerlike 1250[regelnummer] Dat noit volc die Siten en dwanc Sonder die Grieken; des hebben danc! Sine waenden niet dat iemen ware So staerc alse Alexanders scare. Dus waert dien Grieken onderdaen 1255[regelnummer] Menich coninc sonder waen Dor sconincx goedertierheit mede. Want het was Alexanders sede: 1260[regelnummer] Alsi verwan een volc met crachte, Ga naar margenoot+Hi was hem mede ooc so sachte, Dat hise met dogheden verwan. Dies plach altoos die edele man: Hine ontdwanc niet hare goet; 1265[regelnummer] Ooc was hi so wel ghemoet, Alsi liede hadde ghevaen, Bat mens hem, hi lietse gaen. Daerbi mochtemen merken mede, Dat hem vrecheit niet en dede, 1270[regelnummer] Dat hi eerst orloghe bestoet, Maer sijn onvervaerde moet. Hi was van groten ghenende. Die achte bouc neemt hier ende.	[tekstkritische noot]4 en̄ we. 5 soudenere. 8 tote ebractene. 9 dien hier. 12 dlant. 13 berichten. 14 hier. 15 denkelijk alleen jeghen tfolc. 17 daer. 23 misschien te lezen daer in plaats van en̄ her en dare. 25 edel. 27 kemerlinc. 28 alle sine heimelike; of te lezen die sine hemelike? [tekstkritische noot]32 misschien is achter hadde in te lasschen wel. 42 genen. 46 so dat] dat tae ]. man. 50 lietmen quijt. 51 schijnt. 54 bden. 56 eiden. 57 hoesten. 59 her. 61 sijn clenre pinen. 65 nimare. 66 her int dare. 67 megde. margenoot+ LXXVIb 1. [tekstkritische noot]73 maegden. 75 misschien is coninc vergeten wouden. 79 lees niet? eer. 80 dar toe mechtich. 81 En̄ eer haer S kersp ontbreekt. 83 scoen. 84 dar op een. 85 wale. 86 Maer van den cleederen was si naect; vgl. vers 140 volgg. Gaut. VIII 16 zegt: vestis Amazonibus non totum corpus obumbrat: pectoris a laeva nudatur, cetera vestis occupat et celat celanda, nihil tamen infra iuncturam genuum descendit mollis amictus. Van den cnien nedere was soe naect zou woordelijk aan het latijn beantwoorden; maar ik durf het niet in den tekst op te nemen. 88 wale. 89 dat voerhoet breet die. 90 die ogen die nese. 92 vinger en̄ eer. 93 die arme hadde si grof. 95 writte al. 96 columne. 97 marbersteen. 98 eer cleen. 100 en̄ van. 102 bin wael. 103 dant. margenoot+ LXXVIb 2. [tekstkritische noot]104 noch. 106 noch. 107 geliken. 108 so ontbreekt. 110 noch. 111 noch melior van S] noch cyfore. 112 noch Amadis S] amadas. 113 wael. 114 noch eer. 115 waelwine heelt. 117 no. 118 noch. 119 Deanira S] Diamira noch. 120 Dido noch noch brisis. 122 noch. 123 noch suster ontbreekt. 126 noch noit vr. d. ic af. 127 misschien schreef Maerlant in plaats van die vrouwe alleen soe. 128 noch. 129 Eerre gene. 131 hoeste. 132 toe dien. 136 Caucasus S] canasus. 137 aen. margenoot+ LXXVIIa 1. [tekstkritische noot]141 ghecleet] geheten. 142 vanden S] vaden. 143 tierst. 144 eer. 145 eer. 146 eer. 148 horren boge waer. 151 hadde si. 152 gescapen. 154 scouderen. 157 eest. 158 als. 159 wirt. 160 dat (lees dan?) plegt die heuelmoder. 163 Omdat. 164 beide. 165 laet men] leet him; misschien luidde het vers ook die luchter laet soe hem bliven. 166 geveil. 169 besach S] bsach. 170 eer. 171 cleen. 173 ware doecht. 174 iocht. 175 sijn. 176 eer. 178 nieman. margenoot+ LXXVIIa 2. [tekstkritische noot]179 were wael. 180 nature] maniere; Gaut. 31: conferre quibus natura decorum dignata est corpus, specieque beare venusta. Maerlant heeft het woord denkelijk zonder artikel gebruikt. 181 grote. 185 het was] hets; of hevet in den volgenden regel? lelech minsce. 188 hi eer wat eer. 189 ofte. 191 seide si. 194 ende] om; wellicht ook te schrappen. 195 seide si werdich. 196 haer. Misschien ontbreken hier een paar regels: bij Gaut. 40 staat: de qua rex gignere regni debeat heredes 197 ware] wa. 198 oppenbare. 199 were conincrike. 201 were. 203 sinnen. 205 doe S] dode. 206 ofte. 208 antwerde. 209 eer lant weer. 210 antwerde. 213 hadde si eer. margenoot+ LXXVIIb 1. [tekstkritische noot]215 en tote. 216 mechden. 217 binnen dien. 220 loon S] leen. 223 datmene. 225 hervart. 226 citen ontbeden. 230 dar wart. 233 porreden. 235 edel. 237 groet goet en̄. 238 wapen. 239 bringgen. 240 om sturte. 241 eer] en̄. 242 cleedere. 243 ceren. 244 siden werke. 235 dierheide. 247 plein. 250 en. 251 alt. 253 dicwile. margenoot+ LXXVIIb 2. [tekstkritische noot]255 om misschien te schrappen. 258 eer. 259 dies con. verberdemen. 260 wast hen. 261 gemeen. 266 him. 267 quijt. 269 wellicht doe rede A. die vaert; Gaut. 75: iamque legebat iter, iam Bactra subire parabat. 271 noch. 275 daer was een. 276 ende] een. 278 Permenis. 279 hal] al; Gaut. 81 volgg.: Philotas....qui grande nefas Cebalino indice perlatum certis rationibus ad se (suppressit biduo, var.) tres siluit luces. 283 stoenden. 284 om. 287 versuchten. 288 oppenbare. 289 dimiterius. 290 heet bij Müldener Peucolaus, andere uitgave Lycolaus. margenoot+ LXXVIIIa 1. [tekstkritische noot]291 gesuoren. 295 sinen] Philoten; vgl. echter vers 639 en de inleiding sebaline. 296 sebalijn seit. 298 sinen. 299 souden. 300 dade het (of doe het?)] deet; Curt. VI 7: huic (Philotae) Ceballinus....aperit....et sine cunctatione nunciari regi iubet. 301 swech. 304 matrone. 305 Matron. 307 verreders. 313 bereit. 315 S men ontbreekt sijn ogen. 316 moestit. 317 sine hande op sinen rugge. 318 leidemene. 319 gebeden. 321 pauweleion. 322 hen. 323 daer. 325 brachtmen. 327 veel na. 328 eest. margenoot+ LXXVIIIa 2. [tekstkritische noot]331 als al dit. 233 him die verreders. 334 him nememen eer leven. 336 segt. 339 permenione. 340 barone. 341 sijn. 343 ierst. 344 hen. 346 legt. 349 dat orc. brechte. 350 Matron. 358 ofte ciste; z. de aanteekening. 353 Wie sulke. 360 tierst. 361 een. 362 Permenis hielt sine. 363 noch. 364 warene. margenoot+ LXXVIIIb 1. margenoot+ LXXVIIIb 2. [tekstkritische noot]369 na S] dat. 371 wane dat. 372 Dede dat. 374 mijn. 377 greec. 378 mijnre. 380 ben. 381 al stille. 383 min] meer; Gaut. 129: quod celat, quod Dimus eum non nominat inter participes sociosque doli, minus esse nocentem non facit. 385 knapen. 387 hen selven. 388 hen. 389 permenis. 391 hi daer bi. 394 oppenbare. 395 recht. 396 maer ontbreekt; Gaut. 136: se gaudere mihi, genitum quem Juppiter a se affirmabat, ait: miseris tamen esse dolendum vivendum quibus est tanti sub principe fastus. Vgl. ook onzen tekst vers 671 volgg. mochten. 398 hedde. 400 wistic. 401 ere ontbreekt. 402 hadde ere. 403 willickene. margenoot+ LXXXIXa 1. [tekstkritische noot]405 toent na sijnre. 408 maecte enen] maectene. 409 Enen here; Gaut. 145: praefeci pluribus unum, cui vitae et capitis commisi iura. 410 wilt hi. 411 weer weer ic. 412 danmen mijn. 413 mijn. 414 mijn lijf. 415 nu] u. 416 biedic mi u] biddic u. 419 eest nu eest Gaut. 153: ergo, mei cives, vestra ad munimina civis armaque confugio: liceat vos esse salutis auctores: salvus vobis nolentibus esse nec volo nec valeo: si me salvare velitis, vindicis officium praetendite vindice poena. Prof. De Vries is van gevoelen, dat er in den nl. tekst iets ontbreekt. Men zou, schrijft hij, b.v. kunnen lezen 419 eest dat u wille niet en si ❘ ende daeromme so rechtet mi ❘ ic moet sterven, eest nu eest echt. De leemte kan evenwel ook zijn na 419 (zooals ik in den tekst aangenomen heb) b.v. of gijt houdet over recht ❘ ende uwe hulde mi ghebreekt en dan 420 niet recht maar wreekt naar aanleiding van het latijn; vgl. ook de aant. 423 enwege. 424 heet hi is misschien in dezen en den voorgaanden regel te schrappen voort ontbreekt; Gaut. 159: iubet proferre. 426 ofte. 430 ute sijnre. 431 alse. 432 ende S] en. 433 te desen] ten. 434 Sine. 435 morderen. [tekstkritische noot]436 droeflec. 439 her: sper. 441 alder. 443 her scarde: verwarde. 447 dien S] die. 450 edel. 452 meengen. 454 den die. 456 beliou. 458 gadachten si. 462 te onrecht. 463 wael. 465 baliou. 468 heft gegeven; Gaut. 183: sopitamque ducum dicendo resuscitat iram. Misschien sehreef Maerlant heeft upheven. 469 dier soelker. 472 Noch hine keerde her noch; Gaut. 187: nec cqput erexit, nex flexit luminis orbem. margenoot+ LXXIXa 2. margenoot+ LXXIXb 1. [tekstkritische noot]475 hi een. 476 oft. 477 in S] en. 478 hem ontbreekt. 479 en 480 in het hs. in omgekeerde volgorde; vgl. vs. 741. 479 Ende verloes alle. 480 Dat hi veel. 481 hielt. 482 al sine. 485 ooc dese. 486 gestedelike. 491 schuldich. 492 mijn herte weet eem; hare behoort misschien in den volgenden regel. 497 werwert. 498 mijn. 499 troest. 500 wint] ·co· Bij Gautier luidt de geheele, onhandig vertaalde plaats (195 volgg.): Cumque sit in portu mens hinc mea, criminis expers huius et in nullo sibi conscia, turbidus illinc me tumido fluctu fortunae verberet Auster, inter utrumque situs, utriusque locatus in arto, non video qua lege queam parere vel huius temporis articulo vel mundae a crimine menti. Forti fortunae pereo si pareo: mentem non sinit insontem fortuna potentior esse: haec secura manet, in me parat ille securim: hinc spes, inde metus: hinc salvus naufragus illinc. 502 aen ben. 593 aen ben. 505 mot ic. 506 al es die c. eweech; Gaut. 205: praeterea causam ingredior sine iudice. margenoot+ LXXIXb 2. [tekstkritische noot]508 mijn onscolt oft. 509 Mi domen. 511 qwijt. 513 liet mi selven. 515 eest. 516 stae. 518 weet wel oppenb. 525 verdielen. 526 hedder getaelt. 527 hoe] soe; Gaut. 216: sed quo me crimine damnet curia, non video soeldi. 528 vonnisse. 529 beriet. 533 die. 535 wael. 537 ben. 539 En̄ die sijn selven lives. 543 oft. 546 onsculdighen. 547 geesten. margenoot+ LXXXa 1. [tekstkritische noot]548 meesten. 549 beste] meeste her. 550 wer. 551 En̄ doe parijs. 553 gefenijnden sper. 555 wapen. 559 heiscede. 560 Aiax wildese S] Aiaxse wise icse. 562 polioen. 563 Dit beide. 564 Alset] doen gereide. 565 hi] Aiax starc. 566 woude. 568 antwerde. 571 verwetem. 573 ooc] noit were. 576 andwerde. 581 knecht. 584 Hier wael. 585 voer S] vore. 586 vervaert S] vervaer. margenoot+ LXXXa 2. [tekstkritische noot]590 Palamedes S] Dalmedes wiste. 591 eriet. 592 settet di u k. noch min noch mee. 593 voer u perde. 596 noch. 597 wůudet. 601 andwerde. 602 Hier legt. 603 saels. 607 hine was gevlouwen. 609 die edel. 611 wael. 612 ben. 613 van] met. 615 onsculdechde. 617 beteren S] beten. 618 ds. margenoot+ LXXXb 1. [tekstkritische noot]626 bedi. 627 onbemeert. 628 aller mordedecheit. 630 ben. 631 en ontbreekt mort niet. 632 bin. 633 mere brachte. 635 minen naem. 636 dat mi] want. Gaut. zegt (247): sed quod suppresseris ad te delatum facinus, quodque his rumoribus aures clauseris, obiicitur. De zin van deze woorden is niet nauwkeurig teruggegeven. 640 Wat soudic ofte sine cl. was recht. 642 hare. 643 armen. 645 oftic. 646 Wi soudic laten oppenbaer. 647 laten ontbreekt. 648 hedden te st. 650 oppenbaer noch st. Gaut. 256: clam sive palam poteram Ceballinum tollere de medio. 652 noctan. 653 onttect. 654 swerden uyt getrecht; misschien te lezen dat swaert. 658 ierste. 660 hedt wael. margenoot+ LXXXb 2. [tekstkritische noot]661 Wi soudic. 662 En̄. 663 dymus hulpen. 665 dymuse. 668 so ontbreekt. Gaut. 266: quem tamen e vobis corrupi munere: misschien schreef dus M. wien van u. 670 segt en ontbreekt. 675 mochte] mach; vgl. 396. 681 som. 686 dat en dede ic dor gene; of te lezen dat en dede ic dor nidecheide? 688 si ontbreekt. 690 lees omdat? 691 mi zou beter ontbreken. 694 sijnre. 696 dine S] din. 699 ute vercoren. margenoot+ LXXXIa 1. [tekstkritische noot]700 dor des. 702 noch. 703 noch inne dar ontbieden V] hine d. ontbeiden z. de aanteekening. 707 ·ij· 710 onsculdechede V] onsculdechde. 713 schout me S] dor; Gaut. 290: mecum. 718 wonstu S] vonstu. 720 du eem. 721 ocht. 722 sone en weerstu. 726 ofte iogt. 727 ofte dijn ouder. 728 weest. 730 vaders ouder, 733 angaen. 737 eenre. margenoot+ LXXXIa 2. [tekstkritische noot]739 vaer] vrese. 745 ongehort: vort. 746 ander. 747 steinen. 748 geiselen. 752 also. 758 hedde een. 759 S soude, ontbreekt. 760 knechte. 761 steinen. 762 nigerins. 763 dan S] dat. 764 liede. 765 beide en. 766 noch meer noch. 767 liet. 768 daet (of dinc?) ontbreekt. 769 hi] si. 770 ochte liede die edel. 774 ende ontbreekt. 775 sterfliken S] steerliken. margenoot+ LXXXIb 2. [tekstkritische noot]776 luttel eer dieden; er kan ook eeren of iets dergelijks gestaan hebben. Bij Gaut. (323) begint deze ἀναστροϕὴ aan Fortuna: o quam difficili nisu sors provehit actus lubrica mortales. 779 worpen den ontbreekt. 781 was philotas gemaect. 782 En sijn vader; Gaut. (325) gewaagt niet van den vader: magno fortuna labore fecerat excelsum media de gente Philotam: princeps militiae factus ductorque cohortis Parmenione satus. 786 Permenio S ghi, ontbreekt. 788 enech behoort wellicht den afschrijver. 789 weende becliven; Gaut. 329 scandere dum quaerit 791 elende. 793 steen: gemeen. 797 Na dezen regel zijn elf lijnen onbeschreven gelaten; zooveel ontbreken er echter waarschijnlijk niet blijkens het latijn, waar wij alleen nog lezen (332): quam frivola gloria rerum, quam mundi fugitivus honor, quam nomen inane! Praelatus, qui praeesse cupit, prodesse recusat. 798 het hs. beint het nieuwe hoofdstuk eerst met 800. Buitendien vermoedt S dat 798 en 799 onderling van plaats verwisseld zijn. Gaut.: sex ubi consumpti post tristia fata Philotae praeteriere dies propero rapit agmina cursu etc. 800 doen porrede. margenoot+ LXXXIb 2. [tekstkritische noot]806 aan den voet der voorgaande bladzijde (waar altoos de eerste regel der volgenden staat) een. 807 geheheel. 808 sine. 811 die] sine. 812 moder nact. 813 ende] in. 816 an sach. 817 segge. 819 ofte. 821 menich. 823 dar toe. 825 di S] die. 827 Enen dien vorsten van dien huse; Gaut. 348: fratrem Darii, quem corporis inter custodes pridem terrarum eversor habebat, accivit. 831 in hebbe niet. 832 niet ontbreekt. 834 hoesten. 836 haencene. 837 valsche. 842 menich. margenoot+ LXXXIIa 1. margenoot+ LXXXIIa 2. [tekstkritische noot]844 winnen. 845 bedie. 846 daer wert. 851 wael. 857 al oft. 860 wonen aechdochten. 862 die nature. 863 Eñ broot daer; Gaut. 366: contentique cibis quos dat natura. 864 noch siluer noch 865 noch anders in eer. 872 tien. 873 siene. 874 her. 876 einre. De regels, welke door den afschrijver hier vermoedelijk achterwege gelaten zijn, luidden misschien Si quamen van over die riviere ❘ den coninc bootscap ontbieden. Bij Gaut. 371 lezen wij: ecce peregrino Macetum tentoria cultu horrida cornipedum bis deni terga prementes intravere viri, regi mandata ferentes. 880 cleen. margenoot+ LXXXIIb 1. [tekstkritische noot]881 werstu. 882 lichamen. 883 ofte weers du. 884 sijs] bis. 885 w'relt were in dier alre. 886 cleen. 887 souts wesen so grof. 891 slaen daer. 896 en ontbreekt. 897 bedie. 899 ondanx S] ondax onbeers. 900 als du die w'relt heves dorronnen; Gaut. 385: orbe subacto cum genus humanum superaveris. 901 soustu dorronnen] dor winnen; z. de aanteekening. 904 valleien S] vallien. 905 soustu. 906 luschen. 907 soustu uten busscen; z. de aanteekening. 908 dijnre beide malen. 910 genen. 911 We gewassen; Gaut. 391: longo quod provocat aethera ramo arboreum robur. 912 we starc out van dan dagen. 914 ute der. 916 stat. margenoot+ LXXXIIb 2. [tekstkritische noot]917 neemt. 918 we hine met gemake mach winnen. 919 wene wijsheiden. 920 Maer; Gautier 395: videas alse du plucken. 922 Tier eden (S erden). 923 liewe gemals. 926 vlege. 928 ise. 929 cleen. 931 en es nimen die. 933 w'relt. 934 oft beide malen. 936 wi metti S] metti wi gemeen: cleen. 937 noch. 938 noch. 939 lees wat? 940 ofte her bist geseint. 941 ofte we du bis. 942 verholen S] onverholen. 944 wapen. 946 Dit. 949 Gaut. (409) zegt: libera gens Scythiae nil appetit ulterius, quam prima parens natura dedit. Het is dus de vraag, of M. niet schreef geven pliet, of wel danne die nature biet. 952 noch nemmermeer. margenoot+ LXXXa 1. [tekstkritische noot]953 heer. 954 salech] heilich; Gaut. 414: beatum efficiunt. Er valt niet aan te denken dat M. ‘beatum’ naar aanleiding van den kerkelijken zin van het woord met heilech zou hebben vertaald; vgl. ook vers 960, de vertaling van: excedunt sua vota modum finemque beati; z. ook de aanteekening. 956 hem (hē) hetgeen V giste, staat in het hs. 957 ander liede. 958 die dinghe ontbreekt heilich. 968 Eñ daer wi mede; Gaut. 419: diis vinum in sacris patera libamus. 969 mede ontbreekt lees haren geboden? 970 die vriende. 971 deilen wi weder; Gaut. 419: amicis parta labore boum largimur farra. Dan volgt: sagitta eminus obruimus inimicos, cominus hasta - waarvan de vertaling wellicht door een afschrijver overgeslagen is. 972 voughen] bogen; Gaut. 422, quae te terra capit. 974 Capadocien en̄ libia; Gaut. Lydos. 976 en 977 in omgekeerde volgorde; de omzetting is door S aangewezen. 976 Bracten. 979 quekenoet S] quke uoet. 980 solen di S] die. 981 w'relt. 983 arm. 985 bekummert. margenoot+ LXXXIIIa 2. [tekstkritische noot]986 me begeres. 988 comtti den misschien te schrappen; Gaut. 431: sicque famen saties, (var. faciens) defectum copia nutrit. 990 weers. 991 Doe duse dwongs; Gaut. 433: populum hunc dum subiicis, ille rebbellat. 993 comt orloge van den segen; Gaut..nascitur ex bello victoria: rursus ab illa surgunt bella tibi. 994 segen die strijt. 996 tane. 997 tiere hande, V tinen handen] tyren lande. 999 en 1001 mar. 1002 trachtich; Gaut. 438: totius opes exercitus orbis et praedam vehit iste tuus. 1003 di] dat. 1004 solen. 1005 wat hen dar na. 1006 en 7 in het hs. in omgekeerde volgorde. 1006 wine en maer wi 1007 S wi ontbreekt. 1008 wenen. 1010 solen. 1011 wenen. 1013 solen. 1016 eeng. gierichede. 1017 noch cithede; Gaut. 446: hoc hominum genus oppida spernit et urbes. 1018 noch. 1019 hen. margenoot+ LXXXb 1. [tekstkritische noot]1020 bedie. 1021 eer. 1026 nutten] mittien; Gaut. 451: consilium ergo salubre sequens. 1028 mac] maer ane. 1029 dattu niet. 1033 daer] dat. 1034 Dien S] Die. 1035 dar om. 1036 ofte. 1037 halt si si di. 1038 die en onvliet; Gaut. 459: ne avole alis. 1039 bedrieghet] verdriet. 1040 god V] goet; Gaut. 460: si deus es salttu. 1041 genade behoort denkelijk te staan achter saltu in den voorgaanden regel, of het lidwoord vóór steerfl. is te schrappen. 1043 hare] sijn. 1044 noch eer (S en V hem sijn). 1045 dinen V (den S)] enen. 1048 dijns selves V] steruens; Gaut. 464: stultum est horum meminisse ex quibus ipse tui es oblitus. 1049 sint wouttu yt. 1051 Anders; wellicht ook te lezen ander volc en leeft. 1054 di S] die solen. margenoot+ LXXXb 2. [tekstkritische noot]1055 Dattu in. 1058 solen. 1060 solen alle water; Gaut. (472) zegt: et siccum piscis amabit. 1061 eer. 1063 eest. 1065 tonen scoen. 1067 tonen si. 1068 ofte hedde. 1070 sijnre. 1074 eer. 1076 die tane. 1077 gereide. 1078 dede sine her ten wapen gaen. 1079 Eñ alle souden si te scepe vaen. 1080 her deilde. 1085 zooals steeds sinacus. 1090 Dicwile hadde. Vóór of achter dicke stond denkelijk een adverbiale bepaling, om de hoedanigheid uit te drukken. 1092 groten namen. margenoot+ LXXXIVa 1. [tekstkritische noot]1093 nieuwinghe (nuwelinge S)] nouwelinge uyt. 1094 here S] her. 1095 were S] wer. 1096 Perdicas. 1097 eminidus. 1099 metroen uit matroen veranderd. 1100 dirde. 1101 dar af een ridder maer. 1102 Draris broder was gemact. 1104 arebatus. 1106 pannarges die iersten. 1108 tafel. 1110 in plaats van die coninc is misschien enkel hi te schrijven. 1111 helt. 1112 beide sariant. 1113 mi bi namen sijn. 1118 gespreit ocht were; vgl. Sp. hist. 4¹, 18, 32: daert alre dicst was ghespeert in den wijch dorbrac hi dat. 1119 helt. 1120 beide 1125 coen. 1126 En. 1127 tierst. 1128 darwert. margenoot+ LXXXIVa 2. [tekstkritische noot]1129 onverveert; peert. 1130 eenre. 1132 Die beide. 1133 geverwet. 1135 stackene. 1136 sper. 1137 het] hi twe. 1138 En̄ trensoen eem uyt siner rechter. 1144 beide. 1150 tho dinen. 1151 thuet. 1160 beide. 1162 hem] en. 1163 nieven; of is te lezen slouch daer ontween ❘ meneghen die knien of die been? 1165 vote. 1167 sagen. margenoot+ LXXXIVb1 [tekstkritische noot]1168 starc pert. 1169 mengen vert. 1175 huerre so vuel. 1177 twe ander. 1178 mettier sierre. 1180 eren her: wer. 1181 stoenden. 1182 mocht. 1183 mar. 1185 slegen. 1186 Mar clitus die dat. 1187 were. 1188 verslagen. 1190 Doen die souden. 1191 gincker in. 1192 hilt. 1193 Woude oft. 1195 mettier bloesser. 1197 noch. 1198 mar. 1201 dorredenen. 1203 ende] en. 1204 binnen dien. 1206 huren. margenoot+ LXXXIVb 2. [tekstkritische noot]1207 eer. 1208 veel lide. 1209 dwongen si mide. 1210 hun. 1211 heet. 1214 eene A harde H A. 1215 starc en H. 1216 sinacus II. 1217 Soe dat hun niemen H Doen hē niemen A. 1218 met ij speren: weren H. 1220 en sloech H en̄ sloeg.ne A tsuert A. 1221 vlo ontbreekt H coes A. 1226 mar; lees maer si? mochte. 1229 van daer] om dat. 1232 weenden. 1233 dar weder. 1234 stackene dor sine. 1235 ware. 1236 vlouen. 1237 grieke heren. 1238 die ander; beter misschien ende diere waren, als de regel niet meer bedorven is. margenoot+ LXXXVa 1. [tekstkritische noot]1245 mere. 1248 oeste en̄. 1252 weenden ieman. 1255 na dezen ontbreken eenige regels, denkelijk twee, de vertaling bevattende van Gaut. 506: nec magis arma ducis homines movere suoque subiecere iugo, quam etc. 1258 goderterenheit. 1259 co·alex'. 1261 hun. 1262 doechden. 1263 edel H A. 1264 ontdwanc] ontd......re A (vermoedelijk echter.....nc te lezen) eer H. 1265 oec so H wael H. 1266 alse H alse hi A. 1267 lietsi H. 1268 mochtmen H. 1270 ierstwerf H. 1271 mar onverveerde. 1273 nemt. margenoot+ LXXXVa 2.

Vorige Volgende

Die achte bouc.