Logo DBNL
Alexanders geesten (1882)

Alexanders geesten

(1882)–Jacob van Maerlant–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
tekstkritische noten

Die sevende bouc.

 
Hier ga ic weder ane die geeste.
 
Daris levede sonder feeste,
 
Om dat hi wiste sonder waen
 
Dat hi niet en mochte ontgaen.
5
Ende het ghinc tavonde waert.
 
Sijn selfs gheest was vervaert
 
Ende verdrouvet toter doot;
 
Rouwe haddi ende jammer groot.
 
Die sone begonde onder gaen,
10
Drouvelike was soe ghedaen,
 
Ghelijc of soe hadde gheweent.
 
Men mach wel weten, wat soe meent.
 
Soe bleef langhe staende stille
 
Om dies conincs Daris wille,
15
Dor hem te linghene sijn lijf.
 
Die mane merrede sonder blijf,aant.
 
Want soe node woude sien
 
Dat leet, dat daer soude ghescien.
 
+ Dus vortekende soe sine doot.
20
Maer so wat so god gheboot,
 
Dat en mochte noit bliven:
 
Sine moesten haren ganc vuldriven,
 
Also alsi hadden begonnen.
 
Nn hoort voort vander sonnen:
25
Al waest haer leet, soe ghinc te hove,
 
Entie coninc van groten love,
 
Die wilen was Asien onderdaen,
 
Dede sine tente slaen.
 
Sine ridders ghinghen slapen
30
Ende garsoene ende knapen.
 
Selve weende hi haerde sere
 
Daris, want die edele here
 
Waende wale al sonder saghe
 
Dat hi emmer vor dien daghe
35
Sterven moeste. Wat sal hi doen?
 
Hi sloot dien pauwelioen.
 
Maer et es gheerne quaetaant.
 
* dat verstaet,
 
Dat dien minsce coomt te voren,
40
Alse hi waent hebben verloren
 
Sijn lijf, van tide te tide
 
Ende hi allene es ende onblide.
 
Hi sprac jeghen sijns selfs sin
 
Dese tale, meer no min.
45
‘Owi, felle Jupiter! -
 
Ofte ict wale segghen der -
 
Vader ende here vanden goden,
 
Och, en helpstu mi in derre node?
 
Wat doestu mi leets besuren!
50
Waer hebbic dese aventuren
 
Verdient ende dit ongheval?
 
+Owi, ghi gode, besiet dit al!
 
Waer verdiende ic dese pine,
 
Daer mi nu in staet te sine?
55
Ja en hebbic ooc niet dies verdient
 
Dat ic steerve onder mine vrient,
 
Noch sekerlike leven en mach,
 
Daer ic hebbe meneghen dach
 
Conic ende here ghesijn.
60
Nu staen si na dat leven mijn.
 
Of ic met onrecht hebbe ghedraghen
 
Die crone van Asien in minen daghen,
 
Ende of ic qualike hebbe berecht
 
Die lande beide nu ende echt,aant.
65
Ende of ic breken wilde die wet,
 
Die mine voorders hebben gheset,
 
Ende of ic hebbe gheregneert dlant
 
Entie steden alse een tirant
 
Ende of ic ooc valscelike
70
Te enegher stede in mijn rike
 
Dien aermen hebbe ontwijst sijn erve
 
Dor des rijcs mans bederve,
 
Ende of ic dor minne, ofte dor miede
 
Hebbe ontervet mine liede,
75
Ende oft ic vonnesse hebbe vercocht
 
Dor prosent, dat mi es brocht,
 
Ofte dat van minen lieden een
 
Hem beclaghet dat ic sijn leen
 
Ontwiset hebbe enech waerf,
80
Dat van rechte hem verstaerf,
 
Ende ic recht hebbe begheven
 
Ende trouwe in al mijn leven:
 
So eist recht dat ict ontghelde
 
Mettier doot up desen velde.
85
Siet, ghi gode, hebbic mesdaen,
 
So wille ict becopen saen.
 
+Ghenouch hebbic gheleit dit leven;
 
Alse ghi wilt, salict begheven.
 
Bessus come ende sla mi dan,
90
Narbesines, die felle man,
 
Come ende storte mijn bloet
 
Ende coelre mede sinen moet.
 
Maer of ic up eertrike
 
Hebbe ghelevet redenlike,
95
Ende ic redene ende recht
 
Hebbe ghedaen nu ende echt,
 
Also alst bescreven staet -
 
En si dat ic enech quaet
 
Met minen live hebbe ghedaen
100
Dat mi nature dede bestaen -
 
So bidde ic al den goden,
 
Die mi maecten ende gheboden,
 
Dat si mi besceermen moeten
 
Voor die ghone die mi mesgroeten,
105
Dats Bessus ende Narbesines.
 
Ghi gode, bedinct u des
 
Dat ghi hem allene doet becopen
 
Die moordaet, daer si om lopen,
 
Ende ic met rechte moete leven;
110
Dies verdient, hi moete sneven.
 
Ende of dat sake es dat die godeaant.
 
Dat hebben vast in hare ghebode,
 
Ende ocht also es vorseitaant.
 
Dat mijn leven u es leit,
115
Ende Atropos, diet al verslaet,
 
Breken wille minen draet,
 
Daer mijn leven an staet al:
 
Waer om eist dat een ander sal
 
Meerre macht hebben up mi,
120
Dan ic selve? ic segghe u twi:
 
Waer omme sal mi Bessus slaen,
 
+Ende ic den Grieken ben ontgaen?
 
Ja en hebbic noch mijn leven?
 
Ende mijn hande sijn mi bleven,
125
Ende ic hebbe noch een swaert;
 
Ic sal mi doden mettier vaert,
 
So en doden mi niet die scalke.’
 
Dit sprac hi, ende an enen balke
 
Van der tenten hinc een swaert;
130
Doe trac hijt te hem waert.
 
Doe sacht een spadoen ende liep
 
Uter tenten ende riep.
 
Doe waert daer die jammer groot,
 
Men seide, die coninc ware doot.
135
Al die edele baroene
 
Quamen ten pauwelioene
 
Ende sloughen hare hande te samen,
 
Doe si die niemare vernamen.
 
Bede ridders ende knapen
140
En dorsten hem niet wapen,
 
Want si doe alle waenden des
 
Dat Bessus ende Narbesines
 
Hadden versleghen haren here.
 
Die Percen hadden dor haer ere
145
Gheerne wapen an ghedaen;
 
Maer sine dorstens niet bestaen,
 
Want si waren alle in vare
 
Vander quader scalker scare,
 
Ende dor die vrese vander doot
150
Lietsi dien here in dier noot
 
Mettien quamen die moordenaren
 
Wel ghewapent met haerre scaren
 
Ende met haren baren sweerden
 
Ende doorreden met haren peerden
155
+Die Percen, die bi haren here
 
Staen ende troostene vanden sere,
 
Ende hebben hem dat sweert ghenomen.
 
Mettier vaert so sijn si comen
 
Ende waendene doot vinden.
160
Stappans deden sine binden
 
Ende slaen in vaste boien.
 
Ai keytive, wat suldi doien?aant.
 
Hoe onghestade es dat gheval
 
Dat tesen levene behoret al!
165
Hoe wandel es die aventure!
 
Die wilen hadde sine cure
 
Van den oosten toten westen
 
 
 
Ende voer up enen guldenen waghen,
170
Entien so vele liede ontsaghen,
 
God weet, al nu te desen stonden
 
Hebben sine cnechte ghebonden
 
Ende up enen nouwen waghen
 
Gheleit, diene te voren ontsaghen.
175
Nochtan dor dat si haren here
 
Souden doen eneghe ere,
 
Dede Bessus dien here sijn
 
Beslaen in guldene vingherlijn.
 
Si roveden met groter scame
180
Sconincs scat ende sijn allame,
 
Als ocht ware in enen stride.
 
Si loeden in corten tide
 
Bede waghen ende kerren.
 
Si en dorsten niet merren,
185
Doe si die quaetheit hadden ghedaen;
 
Si hilden haren here ghevaen
 
Ende si ontfloen, want si ontsaghen
 
Dattene Alexander soude jaghen.
 
Waer vliedi? wat volghedi na,aant.
190
Scande van al Asia,
 
+Scalke, quade moordenaers,
 
Onrene knechte, quaet ghepaers,aant.
 
Vondelinghe van nieute comen?
 
God moete u verdomen!
195
Wat lande sal u onthouden?
 
Waer suldi sculen? in wat wouden?
 
Ghi hebt ghevaen uwen here,
 
Wi sal so coene sijn emmermere,
 
Die met u sal durren leven?
200
Ja en hebdi uwen here verdreven?
 
Ende ooc, eer hi u sal ontgaen,
 
Sult ghine dorperlike verslaen.
 
Doe dese dinc ghesciede,
 
Quam Alexander ende sine liede,
205
Die torment van Asia,
 
Ende volgheden Darise na.
 
Tote Ebractana was hi comen,
 
Want hi die mare hadde vernomen
 
Dat Daris ware in die stede.
210
Nu hoort, wat Alexander dede!
 
Alse hi die mare hadde ghehoort,
 
Beleide hi al om die poort;
 
Hi waende Daris vinden daer.
 
Hi hadde achtinghe over waer
215
Die poort te slechtene neven deerde
 
Ende al te slane mettien sweerde.
 
Doe seiden hem die vander poort
 
Dat Daris ware ghevloen bat voort
 
Ende gaven die sluetele van der steden
220
Ende seiden dat hi ware in Meden
 
Ende hi Percen hadde ghelaten.
 
Doe voer die coninc siere straten
 
Ten lande van Meden waert
 
+Darise souken mettier vaert;
225
Daerna woudi in Bacteren varen.
 
Doe quam een bode te hem te waren,
 
Die hem seide min no mere,
 
Dan hoet verghinc met sinen here,
 
Ende hoene vinghen sine liede,
230
Min no meer, dan alst ghesciede.
 
Alse Alexander dat verhoorde,
 
Hadde hi wonder van den woorde
 
Ende riep bat na sine baroene
 
Clituse ende Permenioene
235
Ende ander vele diere waren.
 
‘Ghesellen’ sprac hi ‘laet ons varen
 
Doen enen clenen aerbeit,
 
Ons esser groot lof af ghereit.
 
Daris es hier bi ghevaen
240
Van sinen lieden, sonder waen,
 
Die hem sijn leven maken te sure
 
Ende doen hem hebben quade aventure.
 
Of hi es jammerlike doot,
 
Of hi leeft in groter noot.
245
Ic wille dat wi haestelike
 
Na volghen den coninc rike.
 
Al es hi onse viant,
 
Laet ons volghen al te hant.
 
Het es ere ooc also groot
250
Dien viant te helpene uter noot,
 
Alse hi woorden es keytijf,
 
Alse te nemene sijn lijf
 
Ende alse te vane in enen wighe.’
 
Die heren riepen al te prighe
255
Dat si dor vrese no dor dootaant.
 
Hem en lieten in enegher noot.
 
+Die ghesele van eerderike
 
Scaerde sijn volc ghenendelike
 
Ende ghinc sonder logieren bi nachte
260
Achter Darise met groter crachte
 
Dat si altoos niet en sliepen.
 
Di orsse haesten ende liepen
 
Snellike met groten ghere.aant.
 
Selve voer hi min no mere,
265
Dan of hi een tigher ware,
 
Ende hi sochte harentare,
 
Die hem sine jonghen nam.
 
Dus so voer hi haerde gram
 
Ende peinsde, wat daer ghesciede.
270
Hem volchden alle sine liede.
 
Nu es Alexander so na comen,
 
Dat hi die stat heeft vernomen,
 
Daer Bessus dien here vinc.
 
Doe quamen jeghen dien coninc
275
Twee van Daris lieden gheraect,
 
Die met hem hebben vrede ghemaect,
 
Want si dier verraders scare
 
Haten ende hadden onmare.
 
Met desen tween hevet Alexander
280
Dien wech bestaen ende menech ander,
 
Want hem waren die straten cont.
 
Het was so na an dien avont,
 
Dat men die sterren mochte sien.
 
Alexander hi scaerde mettien
285
Al sijn volc in vieren
 
Ende voer in dier manieren,
 
Dat deen scare spreken mochte
 
Toter ander, als hem rochte.
 
Dus voer hi met groter cracht
290
Tote dien dat was minnacht.
 
Mettien quam Brocubelus,
 
+Een ridder ute Daris huus,
 
Ende seide al openbare
 
Dat maer ene mile en ware
295
Ende ene halve ooc daermede
 
Al toter selver stede,
 
Daer Bessus die moordenare
 
Laghe met siere scare.
 
‘Wacht, hoe ghi vaert darewaert!
300
Wacht dat ghi ghewapent vaert!
 
Dat u dat moordadeghe diet
 
En moghe ghescaden niet;
 
Want die ghere ghenaden en hoopt
 
Hem en roect, wat dode hi beloopt.
305
Hier bi sijn si van groter were
 
Die moordenare ende sijn here.’
 
Dit waren Brocubelus woorde.
 
Doet die griexe scare hoorde
 
Ende Alexander, die here,
310
Hadden si te meerren ghere
 
Die moordenaren te bestane.
 
Met groter haest voeren si dane
 
Van midnacht toter dagheraet.
 
Doe mochtmen horen dat baraetaant.
315
Entie waghen horen kerrenaant.
 
Ende Bessus carinen van verren,
 
Ende elc mochte anderen wale sien,
 
Van diere volghen ende vlien;
 
Ne ware die stuvinghe vander mouden
320
Heeft die claerheit al onthouden.aant.
 
Alexander hiet dat here staen,
 
Om dat tghestof soude vergaen,
 
Ende hi daerbi bekinnen mochte
 
Die moordenaren, die hi sochte.
325
+Bessus liet doghen omme gaen
 
Van enen berghe, daer hi ghestaen
 
Was hoghe boven allen lande.
 
Hi sach comen sine viande
 
Blikende ende ghewapent wel
330
Ende meneghen voetgangher fel.
 
Stappans was hi in vare.
 
Hets recht, want elc moordenare
 
Es coenre te doene een moordaet,
 
Dan te doene een goede daet.
335
Alse die Grieken Bessuse saghen,
 
Begonds hem haerde wel behaghen.
 
Si sochtene met groter macht,
 
Al hadsi onghedeelde cracht.aant.
 
Hadde Bessus ghewesen also coene
340
Eneghe hoghe daet te doene,
 
Alse hi te verradene was:
 
Ic dar mi wel vermeten das -
 
Hi hadde so meneghen coenen deghen -
 
Hi hadde al die Grieken wel versleghen
345
Ende ghewroken Asienlant;
 
Want hi hadde in sijn bewant
 
Vele meer volx dan Alexander
 
Ende duchtegher, dan een ander.
 
Sijn volc hadde meerre cracht,
350
Want het sliep ooc al die nacht
 
Ende hadde ghehat groot ghemac,
 
Dat dien Grieken al ghebrac.
 
Maer die anxt entie vrese
 
Van der edeler griexe rese
355
Ende ooc Alexanders name,
 
Die meneghen coninc dede scame,
 
Entie meneghen strijt verwan,
 
Maecte so blode meneghen man,
 
Die Bessus enegher eren onnen,
360
+Dat si waenden sijn verwonnen.
 
Si scoten hare wapen of
 
Ende vloen al dor dat ghestof,
 
Ghelijc ocht waren onedele liede.
 
Nu hoort een deel, wat daer ghesciede
365
Doe dat die verradere saghen,
 
Liepen si te Daris waghen
 
Narbesines ende Bessus
 
Ende spraken te Darise aldus:
 
‘Of dijn herte vlien begheert,
370
So sitte stappans up een peert
 
Ende vlie, die Grieken comen!
 
Vare met ons, het sal di vromen;
 
So machstu behouden dlijf.’
 
Daris hadde onweert haer bedrijf,
375
Hi seide, hine dedes niet,
 
Wat so hem daerna ghesciet.
 
‘Ic bidde noch minen goden,
 
Up dat ghi mi wilt doden,
 
Si sullen wreken minen rouwe;
380
Des edels Alexanders trouwe
 
Biddic al wenende omme wrake.
 
In volghe u dor ghene sake;
 
Ghi sijt moordadich ende fel.
 
Die doot ghenoucht mi haerde wel,
385
Ende soe en sal mi niet vervaren;
 
Engheen mesval sal mi te waren
 
Quaden knechten doen volghen.
 
Al es mi daventure verbolghen,
 
Soene mach mi deren nemee.
390
Al dodi mi nu, ghi twee,
 
Dats mi dat leste ongheval
 
Dat mi daventure gheven sal.’
 
+Qualike bequamen dese woort
 
Dien ghonen, die se hebben ghehoort.
395
Bessus ende Narbesines
 
Bolghen hem sere, des sijt ghewes,
 
Ende scoten up Darise, haren here,
 
Meneghen spiet ende meneghen ghere.
 
Si gaven hem meneghe diepe wonde.
400
Si ghemistene doch ter selver stonde,
 
Dat sine int herte niet en rochten.
 
Maer die paerde, die den waghen brochten,
 
Sloughsi doot, om dat si dochten
 
Dat si hem volghen niet en mochten.
405
Hem twee slouch Bessus, die dief,
 
Die Darise hadden haerde lief.
 
Stappans doe dit was ghedaen,
 
Begonden si die vlucht bestaen.
 
Bessus vlo in Bacteren lant,
410
Narbesines vlo ooc te hant
 
In dat lant van Yrcanie.
 
Hare tweer companie
 
Vloen harentare, daer si dochten
 
Dat si hem onthouden mochten.
415
Daer bleven vijfhondert amirale
 
Ghewapent uter maten wale,
 
Die door recht ende dere van den lande
 
Wouden vechten jeghen die viande,
 
Want sine waenden verweren.
420
Ooc scaemden si hem der oneren,
 
Dat si behouden souden dleven
 
Ende hare here ware doot bleven.
 
Nochtoe dat si in twivel waren,
 
Weder si henen wouden varen,
425
So haer viande weder staen,
 
+Mettien so quamen heerde saen
 
Uten dale dedele Grieken,
 
Die dien nacht al over wieken,
 
Up die berghe, daer si sien
430
Meneghen edelen ridder vlien.
 
Die Grieken waren van groten prighe
 
Ende hadden al den sin te wighe.
 
Wonder dat die coninc dede.aant.
 
Permenio ende Philotas mede
435
Clitus ende Antigonus
 
Cenus ende Craterus
 
Polistratus ende Polipercoen
 
Mochtmen sien wonder doen.
 
Tholomeus ende Efestio
440
Dadent rechte bede also,
 
Dat hise prijsde, diet sach.
 
Daer bleef menech uptien dach.
 
Men ghinc daer houwen ende slaen;
 
Die blode mochte niet ontgaen,
445
No ontcrupen, no ontvlien;
 
En mochte dien coenen niet ghescien
 
Dat hi hem verweren mochte.
 
Menech was daer, die vercochte,
 
Eer hi staerf, sijn lijf wel diere.
450
Nu hoort wonderlike maniere!
 
Het screef die gone diet al sach,
 
Datmen cume gheloven mach:
 
Men vinc die blode ende slouch die coene.
 
Daer waren vele meer baroene
455
Ghevaen, dan in dien wighe te waren
 
Als ende als dier Grieken waren.
 
 
 
 
 
Nochtan so bleefer ooc doot
460
Drie dusent, die were groot
 
+Deden, eer si dlijf verloren;
 
Het waren princen uutvercoren.
 
Die strijt was staerc ende groot
 
Tote dattie coninc gheboot
465
Datmen vechten soude laten
 
Ende pleghen voort dier maten;
 
So dat men liet dat striden bliven.
 
Daer was ghenouch der keytive!
 
So menech man wasser ghevaen,
470
Dat si tropmale alse beesten gaen;aant.
 
Nochtan bleefer mere doot.
 
Daer en was ridder no ghenoot,
 
Die wiste, waer Daris ware.
 
Ende men sochten harentare
475
Up al die waghene, daer si mochten
 
Vinden dien coninc, dien si sochten.
 
Maer ic wane, sijs niet en vonden,
 
Want dorsse, die ghone dieve wonden,
 
Haddene ghevoert in een dal,
480
Daert eenlijc was overal
 
Bi eenre straten up ene flume.
 
Hi was cranc hi levede cume.
 
Die flume heet Albene,aant.
 
Tusscen Brandijs enten Swene
485
En sijn niet drie so soete beken,
 
Ute eenre rochen comt soe ghestreken
 
Ende loopt over een soete sant.
 
Daer quam ghelopen al te hant
 
Polistratus, een griex man,
490
Die harde groten dorst ghewan
 
In dien stride, diemen daer vacht.
 
Der Albene heeft hi gheacht;
 
Mettier haest quam hi ghereden
 
Ende wel na was hi leden;
495
Ne ware hi doch versach
 
+Dien waghen, daer Daris up lach,
 
Staende al onghecovertuert,
 
Want het was te stucken ghescuert,aant.
 
Ende die paerde sach hi ghewont.
500
Daerwaert voer hi in corter stont;
 
Darise vant hi daer ter stede
 
Sere ghewont ende ooc mede
 
Int einde van sinen live
 
Ende ghelijc enen keytive.
505
Onghelijc was hi dien groten here,
 
Die wilen met groter ere
 
Jeghen Alexandere quam te wighe,
 
Entie here met groten prighe
 
Was van Percen ende van Meden
510
Ende van vele goeder steden.
 
Polistratus conste wale
 
Beide indsce ende griexe tale.
 
Hi vraghede, wie dat hi ware.
 
‘Ay vrient’ sprac hi ‘com bat hare!
515
Bestu een Griec?’ ‘“Ja ic, wie du?”’
 
‘Hoor na mi, ic segghe u nu,
 
Ic was Daris wilen ere.
 
Nu hebbic gheen gheluc mere,
 
Dan du verstaes mine tale.
520
Daventure heeft mi wale
 
Gheholpen ende ic dancs haer sere.
 
Hoor mi, ende ic en bidde nemere.
 
O wi, oft mochte ghescien,
 
Hoe gheerne soudic sien
525
Alexandere, ocht also ware,
 
Ende segghen hem dat ic begare!
 
Ic woude, hi mijn inde saghe
 
Ende hi hoorde mine claghe!
 
+Wi souden so te gader spreken,
530
Dat wi dien nijt al souden breken
 
Ende pais maken van orloghen.
 
Maer dit en willen niet ghedoghen
 
Daventure ende onse gode;
 
Hiertoe saltu wesen bode
535
Tote Alexandere, ende ganc
 
Ende segghe hem van mi groten danc,
 
Ende dat hijt met rechte heeft verdient.
 
Want hi was so groot een vrient
 
Mijns kinds Daris ende miere moeder
540
Miere suster Dymen ende mijns broeder
 
Ende Rixcolien miere dochter.
 
Sine vrientscap es vele sochter,
 
Dan die vrientscap van minen lieden,
 
Die mi dus qualike verrieden,
545
Want hi hevet dien minen ghegheven
 
Groot goet ende ooc hare leven,
 
Ende die ghene hebben mi doot,
 
Dien ic dede ere groot,
 
Ende dien ic gaf lant ende goet.
550
Met rechte soude ic onbehoet
 
Hebben onder hem ghesijn,
 
Die mi namen dleven mijn.
 
Dus loonden mi mine vriende
 
Daer ic doechden jeghen verdiende.
555
Daer omme biddic uwen here
 
Dat hi mi wreke also sere,
 
Alse hi woude dat ic dade
 
Ende mi ware ghevallen stade,
 
Ende dien ghonen doe selke recht,
560
Alsmen sculdich es dien knecht
 
Te doene, die sinen here verslaet
 
Valscelike met ere moordaet.
 
Want hi mach bi miere doot
 
+Exempel nemen haerde groot,
565
Ende al die coninghe, die nu leven,
 
Die dien lieden ghebot uut gheven,
 
Moghen wachten hem bi mi.
 
Sie dat hi sulc rechter si,
 
Die grote here, van deser daet,
570
Ende hem so lone hare quaet,
 
Dat hijs en hebbe ghenen lachter,
 
Dat men niet en segghe hier achter.
 
“Alexander wrac scandelike
 
Darise, dien coninc rike.”
575
Dit ware ooc grote scande.
 
Segghe hem minen ande,
 
Alexander, dien hovescen coninc,
 
Dat hi scuwe dusdane dinc.
 
Merke mine doot ende wreke dan
580
Minen lachter als gherecht man.
 
Ic bidde dien goden van hier boven,
 
Daer wi alle an gheloven,
 
Ende dien goden van der helle,
 
Daer ic wesen sal gheselle -aant.
585
Up dat si mi dese bede dan gheven
 
In bidde nemeer in al mijn leven -
 
Ic bidde dat die ommeganc
 
Over breet ende over lanc
 
Vander werelt wesen moete
590
Onder Alexanders voete.
 
Segghe hem dat hi mi begrave
 
Eerlike met groter have,
 
Alsi Telico, mijn wijf, dede.
 
Dit es Daris achterste bede.’
595
Mettien trac hi een vingherlijn
 
Men enen jaspise guldin fijn,
 
Dat hijt droughe tenen prosente
 
Dien coninc in sine tente.
 
+Ende dat coude vander doot
600
Quam te sijnre herten so groot,
 
Dat hem siele ende lijf versciet.
 
Die gheest voer henen ende liet
 
Dien aermen lichame doot ende cout
 
Ende voer in die goods ghewout.
605
Salech waren alle sielen
 
Wisten wi, eer wi vielen
 
In die quaetheit, in die sonden,
 
Wat tormente dat wi vonden,
 
Daer men die sonden in becoopt,
610
Die men in dit lijf beloopt.
 
Wisten wi in dit leven mede,
 
Hoe groot es die claerhede,
 
Daer die saleghe sullen varen,
 
So en souden wi niet begaren
615
Aerdersc goet ende verkiesen,
 
Daer wi die siele bi verliesen.
 
Onsuverheit van lichame
 
En soude ons niet sijn bequame,
 
Wine souden niet overjaghenaant.
620
Lant ende paert, huus ende waghen
 
In dieren mede, in dieren wijn,
 
Daer die goliase gheerne in sijn.aant.
 
Wijn, clareit ende bruscaertaant.
 
En souden niet sijn so waert,
625
Dat men so vele soude in ghieten
 
Dat het quame te verdriete.
 
Wisten papen ende clerke,
 
Biscoppe ende heren van der kerke
 
Dien rouwe vander helscer pine,
630
Daer hem inne staet te sine,aant.
 
 
 
Si souden scuwen symonie,
 
Si souden node haren neven
 
Die grote, vette provende gheven,
635
Eer sijs te rechte weerdich waren.
 
+Men soude niet vercopen, twaren,
 
Ons heren erve, noch verhuren
 
Gheloofden si wale dier scrifturen.
 
Goods erve dats kerkelic goet,
640
Hi storter omme sijn bloet,
 
Dat souden hebben sine liede.
 
Dor vrientscap ende dore miede
 
Een rike man, die cume can beden
 
Sinen pater noster ende sinen crede,
645
Hevet provende ende personaet.
 
Een aerme clerc, die bi hem staet,
 
Die ter cure es wel fondeert,aant.
 
Hevet cume, dat hi verteert.
 
Hierbi weert clergie onwaert,
650
Dies de meneghe heeft beghaert.
 
Wisten si den loon van der daet
 
Si souden scuwen dit baraet.
 
Hadde theerscap ooc gheloofaant.
 
Wat groter sonden ware roof,
655
Sine souden niet so vele striden,
 
Noch orloghen, noch oec beriden.
 
Vrederic en hadde, alse ic wane,
 
Den paues niet verdreven dane,
 
Die gheheten was Innocent,
660
Hadde hi vorsien den torment,
 
Dien hi doghet altehant.
 
Owi, of ons ware bekant
 
Die sware val, dat sware sneven
 
Daer menech bose in es bleven
665
Entie ketel, daer hi in wallet
 
Die quade die in de helle vallet!
 
Maer dit onsaleghe aertsce goet
 
Verblent so dies menscen moet;
 
Alswi volghen dien ghewinne
670
Entier rijcheit werden in inne,
 
+Bedrieghet smenschen vleesch den gheest;
 
Dits, dat ons deert alremeest.
 
Hen laettier sielen niet ghedinken,
 
Hoe saen die lichame sal stinken,
675
Hen laet ons niet ghedinken das
 
Wie onse sceppere was,
 
No waerwaert die siele geet,
 
Alsoe vanden lichame sceet.
 
Hierbi vergheten wi der doghet;
680
Hierbi begheert die dulle joghet,
 
Dattie nature wederstaet;
 
Hierbi doet die mensce quaet,
 
Ende hi en roect altoos niet,
 
Wattier sielen ghesciet.
685
Bi deser talen eist ooc recht
 
Dat Bessus, die quade cnecht,
 
Niet en ontsach der werelt scande,
 
No ooc die helsce viande,
 
No die gode van siere wet,
690
Hine hevet sine siele besmet
 
Met sijns selfs heren doot.
 
Daerane dedi quaetheit groot.
 
Nochtan Daris, al bestu bleven,aant.
 
Jacob hevet een deel bescreven
695
In dietsch dijn orloghe ende dijn doen.
 
Meester Wouter van Tsastelioen
 
Hi vorseide in latine aldus,
 
Also als sinte Jeronimus
 
Eerstweerf bescreef met groter pine
700
Uten griexen in latine:
 
Al bestu doot, men sal di ere
 
Ende lof spreken emmermere,
 
Bede in walsch ende in ebreus
 
Ende in griex ende in caldeus
705
Ende in dietsch ende in latijn;
 
+Dat sal di grote ere sijn.
 
Dine name sal emmer leven
 
Al es dijn lichame doot bleven.
 
Polistratus quam ghevaren
710
Haestelike mettiere maren
 
Ende gaf Alexandere tprosent,
 
Dat hem Daris hadde ghesent,
 
Dat was dat guldin vingherlijn,
 
Ende seide hem die tale sijn.
715
Alse Alexander hadde ghehoort
 
Al dies conincs Daris woort,
 
Voer hi met haesten altehant
 
Daer hi dien doden coninc vant.
 
Doe hine sach also ghewont,
720
Weende hi sere ter selver stont.
 
Hi ghinc sitten uptien waghene
 
Ende begonde sere te claghene;
 
Hi hadde vergheten al den nijt,
 
Die tusscen hem was langhe tijt.
725
Hi weende om sine doot,
 
Daer hi te voren pine groot
 
Dicke hadde om ghedaen,
 
Hoe dat hine mochte verslaen.
 
Mettien nam hi wel ghereet
730
Mettier hant sijn pellijn cleet,
 
Sine oghen droochde hi mettier slitte,aant.
 
Met drouver herten sprac hi ditte:
 
‘Anderen troost in dit lijf
 
So en hevet die keytijf,
735
Sonder dattie grote ere
 
Ende die name emmermere
 
Ende die daet die men van hem seit,
 
Dat daeran gheen inde en leit.
 
+Edel coninc Daris van Meden,
740
Van Parten, van menegher steden
 
Ende van den lande van Perci,
 
Men sal verre ende ooc bi
 
Van dinen groten daden spreken,
 
Ende dies en sal di niet ghebreken,
745
Dine geeste en dure ende dine daet
 
Also langhe alstie werelt staet.
 
Du salt sere ghelovet wesen,
 
Men sal van dinen daden lesen,
 
Omme dattu waers so coene,
750
Dattu jeghen die griexe baroene
 
Ende jeghen dien coninc haren here
 
Striden dorsts, dat was grote ere.
 
Dat es die alre meeste prijs,
 
Dien du moghes hebben in enegher wijs.
755
Hadde dat moghen ghescien
 
Dat ic di levende hadde ghesien,
 
Du souts hebben gheprouvet wel,
 
Dat sochter es dan iewet el,
 
Mi te sine onderdaen;
760
Du souts wesen sonder waen
 
Boven alle coninghe here,
 
Sonder van mi ende nemere;
 
Dijn ghelike en ware gheen ander,
 
Sonder allene Alexander.
765
Ne ware dat die scalke bedeaant.
 
Di sloughen - het wert hem te lede -
 
Ende dijn grauwe haer ute sleten:
 
Dies en sal ic niet vergheten,
 
Om dat men segghen sal na mi
770
Dat ic een hovesch verwinre si.
 
Al was ic teerst dijn viant,
 
Mijn swaert ende mine rechter hant
 
Sullen doen wrake groot
 
+Up dine viande dor dine doot.
775
Also waerlijc moetic dorvaren
 
Al die werelt met miere scaren
 
Van orient tote occident
 
Ende die mere al omtrent,aant.
 
Ende die eylande vander see
780
Ende Vrancrike doen so wee,
 
Dat si moeten gaen in hant
 
Met al dien van Overlant,aant.
 
Also waerlijc moetic liden
 
Moniu den berch in dien tiden
785
Ende dwinghen tfolc van Spanien
 
Ende twrede volc van Almanien,
 
Poelien ende Lombaerdien
 
Ende dat lant van Romanien
 
Ende die cracht van Rome breken,
790
Alsic dine doot sal wreken.’
 
Dit was Alexanders tale.
 
Doe dede hi balsamen wale
 
Met dieren crude dien coninc.
 
Dat dede die here om die dinc,
795
Dat hi rieken niet en soude,
 
Want men groufene niet so houde.
 
Hi dede teerst maken een graf,
 
Daer hi groot goet om gaf.
 
Twee maerberstene diere ende goet,
800
Daer vele an ghescreven stoet,
 
Waren gheleit een boven anderen.
 
Daerane stonden salamandere
 
Ende ooc menegherande dier.aant.
 
Donderste was root alse een vier,
805
Doverste steen hi was blanc,
 
Dicke ende groot, breit ende lanc.
 
Apelles wasser meester af,
 
Die makede dier vrouwen graf,
 
Daer die vierde bouc af seghet,
810
Wat daer ghescreven ane leghet.
 
Hi maecte an dien ondersten steen -
 
Dat en was loghene engheen -
 
Viere platen van latoene
 
Wel ghemaect na haren doene.
815
Daerup stonden columnen viere
 
Selverijn, groet ende diere,
 
Die capitele met goude visiert
 
Ende twewaerf ghepurgiert.
 
Effene ghepast met metale
820
Ende ghefoormeert haerde wale
 
Lach daerup een witte serc.aant.
 
Daer ane stont dat diere werc,
 
Also alse Alexander woude,
 
Daerup ghegoten al met goude.
825
Apelles was wel gheraect;
 
Hi hade dien sarc boven ghemaect
 
Claerre vele, dan een glas,
 
Ende suverre, dan noit water was,
 
Scemerende ghelijc kerstale,
830
Dier sonnen ghelikende wale.
 
Die ronde voorme van eertrike
 
Wasser an ghemaect properlike,
 
Hoe soe was ghedeelt in drien,
 
Alse men wale hier mach sien,
835
Ende deylande diet hevet mede
 
Salmen nomen hier ter stede.
 
Die werelt es ghedeelt in drien
 
Alsmen wale hier mach sien.
 
Deen deel hetet Asia,
840
+Dander deel Europia,
 
Affrica heet dat derde deel.
 
Ane Asia so es gheheel
 
Deene helft van eertrike.
 
Dat alre eerste conincrike
845
Dat es dat eertsce paradijs.
 
Daerin steet dat selve rijs
 
Daer Adam bi brac tghebot.
 
Daerbi sloot onse here god
 
Met enen mure claer vierijn,
850
Daer saleghe sielen in sijn.
 
Daer es een boom, heet lignum vite,
 
Daer af so vintmen wonders mee:
 
Wie so van dier vrucht ate,
 
Hi bleve altoos in eenre mate
855
Sonder evel ende sonder doot.
 
Dit es van houte wonder groot.
 
Daer comen uut vier rivieren,
 
Die ghi moghet horen visieren:
 
Phison, die heet ooc Ganges,
860
Coomt van enen berghe, heet Cocobaces,aant.
 
Ende loopt dor dlant van India.
 
Geon heet dander daerna,
 
Ende Nilus so heet soe mede.
 
Soe loopt dor meneghe goede stede
865
Ende dor Egypten, theleghe lant,
 
Dat es meneghen man becant.
 
Bi Alexandrien min no mee
 
So valt soe in die grote see.
 
Soe es gedeelt in seven sticken,
870
Dat hebbic ghelesen vele dicken.
 
Tigris heet die derde riviere,
 
Die vierde Eufrates, dus esser viere.
 
In Ermenien springhen dese twee;
 
Die eene loopt al dor Caldee,
875
+Ende dore doude Babylone
 
Eufrates, een riviere scone.
 
Naest dien paradyse so es
 
Menech lant, des sijt ghewes,
 
Allen lieden onbekent;
880
Want daer es menich serpent
 
Ende vreselike beesten.
 
Aldus segghen ons die geesten.
 
Talre eerste conincrike daerna
 
Dat eest dlant van India
885
Ende gaet suut toter roder see.
 
An die noortside min no mee
 
Staet een berch, heet Caucasus;
 
An die westside Occeanus.
 
In Endi, na minen wane,
890
Es een eylant, heet Tamprobane,
 
Daer tiene stade binnen staen.
 
Elcs jaers sijn daer sonder waen
 
Twee somere ende twee wintere mede,
 
Ende daer in die selve stede
895
Groit dat cruut in allen tijt;
 
Die voghele hebber groot delijt.
 
Twee eylande sijn daerna,
 
Deen heet Argere, dander Crisa.
 
Daer sijn berghe guldijn root,
900
Ende daertoe menich drake groot
 
Ende voghele gripe, die daer wachten
 
Jeghen alle man met crachten.
 
Die berghe van Caspia
 
Sijn int lant van India,
905
Daer Alexander, die coninc,
 
Meneghen joden in bevinc
 
Tusscen die see ende die berghe,
 
* resen ende dwerghe
 
Van Gochs ende Magochs gheslachte;
910
+In weet, wat duvele se daer brachte.
 
Dese eten liede ende ooc beesten
 
Ende drinken bloet, segghen de geesten.
 
In India ligghen waerlikeaant.
 
Vier ende viertich conincrike
915
Ende daertoe menegherande liede,
 
Die ic u een deel can bedieden.
 
Orestes sijn daer ende Germane
 
Ende Coacren ooc, alse ic wane.
 
Al sulke bome daer staen,
920
Dat si boven dien wolken slaen.
 
Int gheberchte wonen Pigmene,
 
Liedekine haerde clene,
 
Die jeghen die cranen houden strijt,
 
Want si in den oochstetijt.
925
Nemen willen hare coren
 
Ende hare lant al testoren.
 
Si draghen kindere te drie jaren.
 
Daer wast peper ooc te waren;
 
Het es wit van rechten aerde.
930
Maer si jaghen haerre vaerde
 
Die serpente al met viere;
 
Dus weerdet van bruunre maniere.
 
Binnen achte jaren weerden si out,
 
Dat si verliesen hare ghewout.
935
Daer wonen ooc Macrobiene,
 
Grote liede ende onsiene,
 
Die sijn twalef ellen lanc.
 
Daer es luttel ieman so cranc,
 
Si en houden meneghen strijt
940
Jeghen svoghels grijps ghebijt,
 
Achter liebaerde, voren aren,
 
Dus eest bescreven te waren.
 
Daer es volc van Buricolet,
 
Daer elc man sinen vader et,
945
+Ofte siere moeder, alsi sterven,
 
Ofte van oude bederven.
 
Diere niet en et, heves scande,
 
Want hets sede in dien lande.
 
Daer sijn liede, die rauwe vische eten;
950
So staerc sijn si ende so vermeten,
 
Dat si verwinnen enen walvisch wel
 
Ende achterswemmen: si sijn so snel,
 
Ende si drinken die soute see.
 
Daerna so es wonder mee:
955
Daer sijn liede met breden voeten,
 
Ghescepen, als oft waren loeten,aant.
 
Die ander huus negheen en maken,
 
Dan si up heffen met vlakenaant.
 
Ende bescermen hem jeghen dien reghen.
960
Ander liede woner jeghen,
 
Die hebben an elke hant
 
Sestiene vinghere, dats becant,
 
An elken voet sestiene teen;
 
Dat en es loghene engheen.
965
Daer sijn liede, dats wel cont,
 
Die hovede hebben alse een hont
 
Ende lede met langhen clauwen;aant.
 
Ghecleet sijn si met huden grauwen,
 
Ende alsi spreken tenegher stont,
970
Bassen si, ocht ware een hont.
 
Ooc hooric in bouken saghen
 
Dat daer some vrouwen draghen
 
Grauwe kinder; in hare ouden
 
Werden si swert, ende si behouden
975
Hare lijf so menech jaer.
 
Ander liede wonen daer
 
Die kinder draghen vive tsamen;
 
Dits also waer alse Amen.
 
Maer achte jaer en moghen si leven.
980
+Ander liede woner neven,
 
Diemen heet Arimaspi.
 
Maer ene oghe en hebben si,
 
Die staet hem int vorhooft voren.
 
Ander volc es daer na gheboren,
985
Die up enen voete gaen,
 
Ende een aerm es hem ghestaen
 
In hare borst te middewerde.
 
Si lopen seerre dan perde,
 
Ghelijc alse een voghel vloghe,
990
Ofte alsmen scote met enen boghe.
 
Daer sijn liede sonder hovet,
 
Ende hem staen doghen, dies ghelovet,
 
In haere scouderen; haer mont es
 
In hare borst, des sijt ghewes;
995
Gheborstelt sijn si alse swijn.
 
Ander liede daerbi ooc sijn,
 
Die bi eens appels roke leven.
 
Ganghes die flume loopt hem beneven.
 
Rieken si ooc enen stanc,
1000
Si sterver af, si werden so cranc.
 
Serpente machmen daer ooc vinden
 
So staerc, dat si den hert verslinden
 
Ende si swemmen over die see.
 
Nochtan vintmen wonders mee:
1005
In Ganges so vintmen ale
 
Dertich voet lanc bi ghetale.aant.
 
Daer sijn woorme met tween aermen,
 
So staerc, sine laten niet ghehaermenaant.
 
Enen groten olifant,
1010
Sine verdrinkene altehant.
 
In die see ooc van Endi
 
Vintmen slecken, so groot sijn si,
 
Dattie liede huse maken
 
Van haren scellen. dit sijn saken
1015
+Waer ende loghene enghene.
 
Daer so vintmen seilsteneaant.
 
Ende adamante, die sijn so staerc,
 
En machse breken gheen waerc,
 
Sonder sbox bloet allene.
1020
Dats wonder van enen stene.
 
Tusscen Inden ende Tygris
 
Leit een lant, dat gheheten is
 
Partia. in sinen wike
 
Sijn drieendertich conincrike.
1025
Partia hetet bi rechter namen
 
Om liede, diere eerst in quamen,
 
Ende van den Siten waren gheboren,
 
Die Parten hieten te voren.
 
Deen rike heet Aracusia
1030
Dor een poorte, daer het na
 
Wilen eer gheheten was,
 
Also alsic in dien bouke las.
 
Assuria, dats ware dinc,
 
Dat van Assur dien coninc
1035
Ontfinc sine rechte name -
 
Ende bleef hem ooc sint bequame -
 
Om dat was talre eerst sijn lant,
 
Dat leghet daerna altehant.
 
Sijn oudervader was Noe,
1040
Die voer over der lovien see,
 
Ende sijn vader dat was Sem
 
Die eerste coninc van Salem.
 
Daerna so staet dat lant van Meden
 
Met menegher goeder vaster steden,
1045
Dat na dien coninc Medus heet.
 
Daerna leestmen dat Percen steet,
 
Dat some liede heten Perci;
 
Dat heet na den coninc vri
 
Perceuse, Jupiters sone.
1050
+Hi maecte ene stat wel scone,
 
Die Alexander brac te sticken,
 
Ghenoemt hebbicse ooc dicken:
 
Percepolis es soe ghenant,
 
Daer men teerst binnen vant
1055
Toverie, dies sijt ghewes.
 
Daer es een steen heet Pirites,
 
Die eens minscen hant bescout
 
Alsmene iewet vaste hout.
 
Dien Sineliten vintmen daer mede,
1060
Sine grote crachtechede
 
Die wasset bede ende waent
 
Metter mane in elker maent.
 
Van Tygris toter Eufraten
 
Leghet een lant groot utermaten,
1065
Dat heet men Mesopotamia
 
Van twee rivieren, daer het na
 
Eerstwerf gheheten was.
 
Ic dar mi wel vermeten das,
 
Dat daerin steet Ninive,
1070
Drie dachvaert lanc ende mee.
 
Die maecte Ninus hier tevoren,
 
Die ute Grieken was gheboren
 
Deerste orloochs man van eerderike.
 
Dit es waerheit sekerlike.
1075
Daer staet dat rike van Babylone,
 
Die Nemfroet maecte haerde scone.
 
Ninus wijf, Semiramis,
 
Maecte dien mure die daer is;
 
Tweehondert slachellen hooch -
1080
Dat seide die ghone die niet en looch -
 
Ende vijftich ellen es hi dicke,
 
Van roden teghelen wel ghemicke,
 
Ende viertich milen es domgancaant.
 
Met hondert poorten sonder wanc
1085
+Ghegoten al van metale
 
Staerc ende groot, gheraect wale.
 
Dor die stat loopt die Eufrate.
 
Daerinne staet dat oude ghesate,
 
Doude tor, die Nemfroet wrachte
1090
Vier milen hooch met sinen gheslachte.
 
Daerbi eest dlant van Calde,
 
Daer vroede liede wonen mee
 
Van sterren, dan in enich lant
 
Dat nu ter werelt es becant.
1095
Astronomie was daer eerste vonden,
 
Also als ons die bouke orconden.
 
Daerbi so es Arabia;
 
Daerbi die goede stat Sabba,
 
Daer Sibilla was gheboren,
1100
Die versochte hier tevorenaant.
 
Salomoene, den here,
 
Want hi conste wijsheiden mere,
 
Dan iemen verre ofte na.
 
Int lant van Arabia
1105
Leghet een berch, heet Sinay.
 
Daer leghet een maghet vri
 
Begraven, Sente Kateline
 
Die dinghele grouven sonder pine.
 
Daer ontfinc Moyses die wet,
1110
Dies moet ons allen sijn te bet.
 
Daer wonen die Moabiten
 
Amoniten, Ydumeen ende Madianiten.
 
Tusscen dier see ende Eufraten
 
Es een goet lant utermaten,
1115
Ende es gheheten Surien
 
Van enen edelen coninc vrien,
 
Daert wilen na was ghenant.
 
+Daer staet in dat selve lant
 
Ene stat, die Damasch heet,
1120
Daer ene flume dore gheet,
 
Die Farfar gheheten es.
 
Daer staet inne, des sijt ghewes
 
Anthiocien, die wel rike stat
 
Daer tkerstenheide vore sataant.
1125
Ende dien coninc Corobrant
 
Verdreven met vechtender hant.
 
Daer es ooc der Fenicen lant,
 
Dat van Fenix es ghenant,
 
Die Agenors sone was,
1130
Die Tyren maecte, daermen af las
 
In dien derden bouc te voren,
 
Daer menech mensche bleef verloren.
 
In Fenicen so staet Surs;
 
Daer brachte wilen groot succursaant.
1135
Die markijs van Monferaet,
 
Dat in dietsce bescreven staet.
 
Daer bi so es ooc gheset
 
Ene edele stat, heet Sajet.
 
Een berch, heet Lybanus,
1140
Leghet in Fenicen, secht men dus,
 
Daer die cederbome up staen.
 
Daeran springhet sonder waen
 
Die Jordane, die daer loopt,
 
Daer onse here in was ghedoopt.
1145
Palestine staet daer mede,
 
Dat na ene goede stede
 
Was gheheten, Palestin,
 
Die noch gheleghen es daerin,
 
Ende nu heet soe Ascaloen,
1150
Vor dat dhertoghe van Bulioenaant.
 
Dode meneghen Sarrasijn;
 
Dies moete hi ghelovet sijn.
 
+Daerna es Joden lant,
 
Dat na Judas es ghenant,
1155
Jacobs sone, spatrierken.
 
Daer staet dat hooft van allen kerken,
 
Jherusalem, daer nu te tiden
 
Die heidene ute ende in riden.
 
Daer na es ghestaen Galilee,
1160
Daer god ghinc up die see,
 
Ende daerna so es Nasaret -
 
Bi Montabur es soe gheset -
 
Daer onse here was ghevoet.
 
Daerbi ant tfelt storte sijn bloetaant.
1165
Menech edel kerstijn deghen,
 
Die tien tiden waren versleghen,
 
Dat die edele coninc Wijt
 
Jeghen Salladine hilt strijt.
 
Daeran leghet Sodoma
1170
Ende daertoe Gomorra;
 
Daer vijf goede stede stonden,
 
Die God selve dor hare sonden
 
Met sulfur ende met viere ontstac
 
Ende so hare sonden wrac.
1175
Daer es nu die dode see,
 
Want daer en mach min no mee
 
In vloten, en gaet te gronde.
 
Soe ontfaet in haren monde
 
Algader die flume Jordane.
1180
Daer bi wonen, dat ic wane,
 
Agarene ende Nabatiene
 
Ende andere gheslachte tiene,
 
Die dit lant houden met crachte,
 
Die sijn van Hismahels gheslachte,
1185
Die sullen die werelt winnen
 
Met crachte ende sonder minnen.
 
Al die werelt sal onder hem staen
 
+Te cheinse ende ooc in dienste gaen,
 
Al dien eylanden vander see
1190
Sullen si doen haerde wee
 
Ende hebbent al in hare ghewout,
 
Dier werelt rijcheit ende haer gout.
 
Dus is die waerheit voerseit al
 
Dat Ismaëls kinder gevallen sal.
1195
Nu segghen papen ende clerke,
 
Dat dese liede ende haer ghewerke,
 
Dese Tatre, die nu so bout
 
Asien dwinghen met ghewout,
 
Dat si sijn Ismaëlite,
1200
Ende prouvent met vlite:
 
Dat sijt al dwinghen sonder waen
 
Ende niemen jeghen hem mach gestaen.aant.
 
Rechte suut van desen lande
 
Es Egypten al te hande,
1205
Dat alre eerst hiet Epla.
 
Over ene wile daerna
 
Wan Egiptus al dat lant
 
Ende hiet Egypten al te hant.
 
Die rode see es ant oostende -
1210
Daer Moyses met ghenende
 
+Tfolc over leide; dies hebbi danc,
 
Want Pharao aldaer verdranc -
 
Ende gaet west tote Affrike.
 
Men vint gheen lant sijn ghelike,
1215
Noch daer so goede stede staen.
 
Nilus hevet al om bevaen,
 
Die bat up ooc Ganges heet.
 
Men leest dat daer binnen steet
 
Hondert dusent goeder stede.
1220
Men leest dat tote an den daghe heden
 
Daer noit gheswerc over en leet,
 
No van reghene wat en weet.aant.
 
Maer Nilus, die clare riviere,
 
Hevet al sulke maniere,
1225
Dat soe wast ende maket nat
 
Algader Egyptenlant; omdat
 
Machmen coren winnen ghereet.
 
Daer es een stat, die Teben heet,
 
Die Cadmus maecte, Agenors sone,
1230
Ende hietse Teben na die gone,
 
Die hi maecte in Griekenlant,
 
Die Alexander, die wigant,
 
Al verbernde ende velde,
 
Alse u die eerste bouc vertelde.
1235
Daer was sente Mauricius gheboren,
 
Die Maximianus hier te voren
 
Ontlivede ende die ghesellen sijn,
 
Omdat si waren kerstijn.
 
Daer ligghet ane grote woestine,
1240
Daer Zozimas entie ghesellen sine
 
Ende daertoe menich eremite
 
Gode dienden met vlite.
 
Cambices die * hiet,
 
Die verwan Egyptendiet,
1245
+Ende maecte ene stede scone,
 
Die hi hiet Babylone.
 
Dat es Babilone-Kaer,aant.
 
Die nu thovet es, dats waer,
 
Van algader dien conincrike.
1250
Daer maecte sider deghenlike
 
Alexander, die vrie,
 
Ene stat, heet Alexandrie,
 
Daer hi in es begraven
 
Nu ter stont met groter haven.
1255
Nu nemic weder mine vaert
 
Van dien westen ten oosten waert
 
Toten berghe, heet Caucasus,
 
Ende telle u daeraf aldus:
 
Sijn oostende es verheven
1260
Jeghen die see, ende comt ghedreven
 
Rechte over noort tote Europen.
 
Bindien berghe, daer hi es open,aant.
 
Es dlant van Amasonia.
 
Die Massageten sijn daerna
1265
Entie Colken ende die Sarmaten,
 
Dits wreet volc utermaten.
 
Dat es dier maechden lant.
 
Daer was Cyrus, die wigant,
 
Versleghen vander coninghinnen,
1270
Om dat hi dlant waende winnen;
 
Die was gheheten Thamaris.
 
An die noortside loopt Fasis,
 
Ene scone riviere, al te hant.
 
Vaste daeran licht Bacterenlant,
1275
Dat na een water Bacteren heet,
 
Dat daer in den lande gheet,
 
Daer Bessus, die moordenare,
 
Was ghevloen met siere scare,
 
+Doe hi Darise hadde versleghen
1280
Een ander lant es daer jeghen,
 
Dat es gheheten Yrcanie,
 
Daer vlo met siere companie
 
Narbesines, die felle man.
 
Van enen bosce, leit daeran,
1285
Heeft Yrcanie de name ontfaen,
 
Daer voghele in sijn sonder waen,
 
Haer vederen scemeren met nachte.aant.
 
Daerbi wonet volc van crachte,
 
Bede Siten ende Hunen,
1290
Die met Ettelen, dien brunen,
 
Alle die lande, die nu sijn
 
Tusscen Spanien ende dien Rijn,
 
Dorevoeren met orloghen.
 
Danen machmen sien met oghen
1295
Berghe, die daer ligghen bi,
 
Die heten Yperbori.
 
Over die berghe an die noortside
 
So waiet emmer in allen tide
 
Die noorden of die noortoostenwint -
1300
Hier an liegic niet een twint -aant.
 
Ende dit heet dier Taters lant.
 
Daerbi leghet al tehant
 
Albania, om dat tfolc aldare
 
Gheboren weert met witten hare.
1305
Armenia dat ligghet daernaer.
 
Noch so es die arke aldaer
 
Up enen berch, heet Ararat,
 
Daer Noe selve binnen sat
 
Ende voer up, doe die lovie ghinc;
1310
Dit es ghewaerlike dinc.
 
Daerna es Yberia
 
Ende daerna Capadocia,
 
Die die namen souden ontfaen,
 
+Van steden, diere binnen staen.
1315
Daer sijn merien sonder waen,
 
Die mettien winde voolne ontfaen;
 
Sine leven maer altoos drie jaer;
 
Dit lesemen al over waer.aant.
 
Daer an es minder Asia,
1320
Dat al ommetrent wel na
 
Beloken es mettier see,
 
Daer ic u af sal tellen mee.
 
Ene poort es in dat lant,
 
Die Effesus es ghenant,
1325
Die maecten die wijf wileneer,
 
Doe si dlant ende daertoe meer
 
Hadden ghewonnen verre ende na,
 
Die wijf van Amasonia.
 
Daer leit sinte Jan ewangeliste,
1330
Die gods verholenhede wiste.
 
Daer na es Migdonia,
 
Dat te voren hiet Berica,
 
En nu hetet Bitinia,
 
Van enen coninc, daer het na
1335
Was gheheten, Bitinus;
 
Ooc heeter ene stat aldus.
 
Ene stat es ooc daerna,
 
Die heet Nich ochte Nicea.aant.
 
Dit lant van Bitinia
1340
Heet ooc dat meerre Frigia.
 
Daer staet Smirna, die stede,
 
Die Teseus maken dede.
 
Gallacia dat es daerbi,
 
Dat na den Gallen heet bedi,
1345
Want si mettien coninc Bitine
 
Dat lant wonnen met groter pine.
 
Daerna so es tminder Frigia;
 
Ene dochter hadde Europa,
 
+Daert eerst was na ghenant.
1350
Daerbi so es een ander lant,
 
Dat gheheten es Dardane,
 
Na Dardanuse na minen wane,
 
Die was Jupiters sone.
 
Daer in es Troien, daer die goneaant.
1355
Van Grieken tien jaer vore laghen,
 
Eer sise ghewonnen saghen.
 
Daerna so es Licaone,
 
Daer loopt een riviere scone,
 
Die wilen eer Hermus hiet,
1360
Haer sant was gout ende el niet.
 
Lidia so staet daeran,
 
Dat van Liduse die name wan.
 
Sijn broeder hiet Tirrenis,
 
Daer een poorte na gheheten is,
1365
Die gheheten es Tiatira.
 
Daerna so es Ysauria,
 
Dat van der lucht ontfaet die name,
 
Want soe es daer so bequame.
 
Cilicia so es ooc daeran,
1370
Daer Alexander, dedele man,
 
Scoffierde Darise dien coninc,
 
Dat van Cilixe die name ontfinc,
 
Dies rijks Agenorres sone.
 
Daers een berch, alstie ghone,
1375
Die in latine taurus heet.
 
Daer lesemen dat Tarcen steet,
 
Die Perceus maecte hier te voren,
 
Daer sinte Pauwels was gheboren.
 
Daer na so es Licia,
1380
Pisidia, Pamfilia
 
Ende Ponten dat grote lant,
 
Daer Ovidius was versant
 
Ende ooc mede sinte Clement.
 
+Dat rechte up die see ent.
1385
Asien hebben wi dorlopen,
 
Nu sulwi segghen van Europen.
 
Dats terdendeel van eerderike.
 
Het was gheheten sekerlike
 
Na eens dochter, hiet Agenor,
1390
Die Tyren hadde meneghen tor,
 
Ende was Europa ghenant.
 
Jupiter, die grote tyrant,
 
Hi ontfoerdese haren vader;
 
Daerna so heet dit algader.
1395
An die noortside der see bi
 
Ligghen berghe, heten Rifeï,
 
Ende een riviere, heet Tanaïs,
 
Die na enen coninc gheheten is,
 
Entie mersce Meotides,
1400
Daert bi ghesceden es
 
Van dien lande van Asia.
 
Bi eere stat Theodosia
 
Gaen die merscen toter see,
 
Dus delen si die lande ontwee.
1405
Van Tanaïs rechte suutaant.
 
Leit een lant, dat es al uut
 
Ghedeelt mettier Donouwen,
 
Dat hetet te minen trouwen
 
Dat nederste Citia.
1410
Daerna leecht Alania,
 
Gotlant, Lijflant ende Prusen
 
Hongerien ende Rusen,
 
Daer Kiewen es die goede stede,
 
Een die beste van kerstenhede,
1415
Bulgerie ende Polane,
 
Behem ende ooc Comane.
 
+Tusscen Monju entier Dunouwen
 
Leecht een lant, daer scone vrouwen
 
Haerde vele binnen sijn;aant.
1420
Germania hetet in latijn.
 
Het gaet west al toten Rine,
 
An die noortoostside sine
 
Loopt een riviere, heet die Elve.
 
Swaven leghet in dat selve,
1425
Daer die Dunouwe springhet in.
 
Viertich rivieren valler in,
 
Min no meer, in die Dunouwe,
 
Dies es soe alre watere vrouwe;
 
Alre meeste draghen si scepe
1430
Van die vallen in haren grepe.aant.
 
In seven stucken min no mee
 
Valt soe ghedeelt in die see.
 
Van danen over viertich milen
 
Machmen beseffen sonder ghilen
1435
Haren stroom al in die see,
 
Ende versch ooc drinken, dat es mee.
 
Daerna esser Vrankenlant,
 
Dueringen, Beieren al te hant,
 
Sassen ende Westfalen mede,
1440
Algader dese goede stedeaant.
 
Hiet Almanien wilen eer
 
Ende daertoe lants vele meer.
 
Vander Elven al nederwaert
 
Leghet Vrieslant an die vaert;
1445
Tusscen der Elven ende Sincfalaant.
 
Hiet wilen eer Vrieslant al.
 
An die noordoostside es Denemaerke,
 
Daer waren wilen heelde staerke,
 
Ende bat oost so leghet Sweden,
1450
Een lant met vele goeder steden;
 
Noortwegen es bat noort.
 
+ Men en vint gheen lant bat voort.
 
Nu keric weder ten oosten waert.
 
Daer de Dunouwe ter see in vaertaant.
1455
Ende tusscen dier Narvelsee
 
Ligghen conincrike twee;
 
Dat een heet Neder-Pannonia,
 
Dat ander heet Messia.
 
Daeran so es Bulgerie;
1460
Tracien dat es daer bie,
 
Dat na Jafets sone Tyras
 
Eerstwerf gheheten was.
 
Constantenoble, die goede stede,
 
Die Constantijn maken dede
1465
Ende na hem es ghenant,
 
Staet daer in dat selve lant.
 
Algader hetet Grieken entrouwen
 
Tusscen dien Braes ende dier Dunouwen.aant.
 
Wilen eer doe hiet Cetin.
1470
Een lantscap es daerin,
 
Dat men heet Dalmatia;
 
Ene stat steet daerna,
 
Die es gheheten Epyrrus.
 
Achilles sone hietse aldus,
1475
Die selve Pirrus hiet.
 
Daer es een fonteine, en liege u niet,
 
Daer men in blusscet enen brant
 
Ende weder ontsteect al te hant.
 
Ene poort es daerna,
1480
Die es gheheten Caonia,
 
Die Ectors broeder Helenus
 
Na Caoene hiet aldus.aant.
 
Daer so staet ene stede,
 
Die Molosus maken dede,
1485
Pirrus sone, ende daerna
 
Heet die poort Molosia.
 
+Athenen staet daerbi,
 
Die Cycrops, een coninc vri,
 
Eerstwert maken dede,
1490
Daerbi Theben die goede stede,
 
Die Alexander destrueerde,
 
Bedi dat soene verweerde,
 
Tessalien, dat goede lant,
 
Dat van Tessaluse es ghenant,
1495
Ende daertoe Macedonie,
 
Daer Alexander, die vrie,
 
In was gheboren ende ghevoet,
 
Ende daer leecht sijns vader goet.
 
Men leest dat daer Olympus staet,
1500
Een berch die boven dien wolken slaet.
 
Daer es Corinten, een stede scone,
 
Daer Alexander in spien crone.
 
Arcadia die staet daer voren,
 
Daer Jupiter in was gheboren.
1505
Een steen es daer, heet Asbestoen,
 
So wonderlike es sijn doen:
 
Woort hi enewerf ontsteken,
 
Sijn vier en mach niemen breken.
 
Hoghe Pannonia es daernaer;
1510
Over waer leestmen dat daer
 
Sente Mertijn was gheboren,
 
Die met gode es vercoren.
 
Daerbi so es Ystria
 
Bi enen watere, daert na
1515
Was ghenant, dat Yster heet,
 
Dat uter Dunouwen gheet.aant.
 
Italiane heten in latijn
 
Alle die liede die nu sijn
 
Tusscen die Suutsee ende Moniu.
1520
Waerbi dat es, dat segghic u:
 
Een coninc was in Cicile,
 
Die daer coninc was een wile,
 
+Die was gheheten Ytalus,
 
Daerom hetet dlant aldus.
1525
In die noortside es Lombaerdie,
 
Daer in steet meneghe stede vrie.
 
Voort bat suden es Tuscane,
 
Campanien dat es daerane,
 
Daer men vint dien goeden wijn
1530
Ende vaste borghe binnen sijn.
 
Daerbi so es Latie;
 
Daer staet die edele stat, die vrie,
 
Roma, thovet van Europen,
 
Daer menech hevet toe ghelopen,
1535
Die Romulus wilen stichte,
 
Daer Ovidius vele af dichte.
 
Daerna so es Poelien gheleghen
 
Ende Calabren daerjeghen;
 
Venigen de stat es daerna,
1540
Dat es tende van Italia.
 
Die Rijn sprinct onder Moniu
 
Ende loopt recht noort; dat segghic u,
 
Dattene die noortsee ontfaet.
 
Al dat lantscap dat nu gaet
1545
Tusscen dien Rijn ende Bartanienlantsee
 
Hiet wilen Gallen ende daertoe mee.
 
Doe quam Vranke, die coninc,
 
Die met Eneas van Troien ontghinc,
 
Ende maecte Troien upten Rijn,
1550
Dat nu heet Santen: al woort sijn,
 
Dat lach algader in desen wike;
 
Doe hiet hi dlant Vrancrike,
 
Ende nu hetet som Loreine,
 
Som Elsaten, som Ardeine,
1555
Tiraten ende Henegouwen,aant.
 
Brabant ende Haspegouwen,
 
Vlaenderen ende Vermendoos,
 
+Rechte Vranken ende Artoos,
 
Normandie ende Champaengen.
1560
Galle gaet tote Carcaengen,aant.
 
Dat heet wel gheclede Gallen,
 
Dat en es niet cont hem allen.
 
Een ander Gallen es daerna,
 
Dat heet gehaerde Gallia,
1565
Want die liede, die daer waren,
 
Waren altoos met langhen haren.
 
Bertaengen es in dit Gallen;
 
Besuut der Loren met allen
 
So gaet vort toter Rone.
1570
Daer in staet meneghe stede scone;
 
Daer in es Berry ende Averne,
 
Borgondien, ende meneghe taverne
 
Binnen es van goeden wine.
 
Daer binnen es Limosine
1575
Entie wilde Recordane;aant.
 
Dus eist ghedeelt na minen wane.
 
Tusschen dien berch enter Rone
 
Es derde Gallen, van Nerbone,
 
Dat heet ghebaerde Gallia.aant.
1580
Dat willic segghen u waerna:
 
Om dat die liede hier te voren
 
Hare baerde niet en scoren.
 
Daer staet die stat van Nerbone
 
Bede Marsaelgen ende Tolone
1585
Harleblanke ende Mompelier
 
Ende Provence, daer menech fier
 
Provensale binnen es.
 
Aerbelose, des sijt ghewes,aant.
 
Leghet in dat Gallen mede
1590
Ende daertoe meneghe goede stede.
 
West daerna leghet Aniouaant.
 
Ende dlant van Poitou,
 
+Dat heet Aquitania,
 
Om dattaer verre ende na
1595
So vele rivieren lopen.
 
Talre west van Europen
 
Daer es Spaengen, tgoede lant,
 
Daer Herculus, die wigant,
 
Sine columnen heeft ghesat.
1600
Dat dede die deghen omme dat,
 
Want hi woude gheweldelike
 
Tusscen European ende Affrike
 
Ene brugghe over die see slaen,
 
Daer noch sine columnen staen.
1605
In Spaengen leghet altemale
 
Tconincrike van Portigale,
 
Castele, Gallisien ende Aragoene,
 
Sebilien ende Lisiboene,
 
Daer Ulixes here was,
1610
Alsmen int bouc van Troien las.aant.
 
Hier ent die tale van Europen;
 
Nu willic voort in Affriken lopen.
 
Affrike ontfinc die name
 
Van enen, die van Abrahame
1615
Comen was, die Affer hiet,
 
Ende gaet oost, in liege u niet,
 
Jeghen Egypten an dat sant
 
Ende gaet noort an Spaengenlant.
 
West om gaet sine strikeaant.
1620
Toten westende van eertrike.
 
Daer es een lant, heet Libia,
 
Dat meeste lant van Affrika,
 
Ende es dat beste corenlant,
 
Dat noit man in die werelt vant.
1625
Daerna es een lant, heet Ceucis,
 
Daer Karthago binnen is,
 
Die beste stat van Affrike,
 
+Die maecte gheweldelike
 
Ene vrouwe, hiet Dido,
1630
Die waert sider haerde onvro,
 
Want soe dor Eneas minne
 
So sere waert uten sinne,
 
Dat soe haer selven slouch te doot.
 
Dat was scade haerde groot.
1635
Agenor was hare vader,
 
Dies Tyren was al tenen gader.
 
Daerna so leit Getulia
 
Ende daerna Numidia,
 
Daer Jugurta here in was.
1640
Daer stoet die stat, daer in las
 
Die goede sinte Augustijn,
 
Die heet Ypone in latijn.
 
Etyopen es danen suutwaert,
 
Dat na Etham gheheten waert.
1645
Dus vintmen Etyopen drie:aant.
 
Dat een es, dat segghemen mie,
 
Boven Egypten dat Etyopen,
 
Daer Nilus uut comt ghelopen;
 
Dander staet bat Inden na,
1650
Daer staet die stat, heet Sabba,
 
Daer Sibilla vrouwe af was,
 
Alsmen hier te voren las.
 
Dat derde es in Affrike.
 
In elc vintmen sekerlike
1655
Swarter more menech een.
 
Dat en es loghene engheen.
 
Suutwaert van desen Etyopen
 
Ligghen grote woestine open
 
Allen lieden onbekent,
1660
Want daer es menech serpent
 
Ende daertoe menegherande dier,
 
Allen lieden onghehier,
 
+Ende dor die hitte vander sonnen
 
Es dat lant al ongewonnen.
1665
Daerna so es die grote see,
 
Daerin vintmen wonders mee:
 
Dat sonnescijn maectse so heet,
 
Dat soe wallet also ghereet,
 
Alse dwater doet over tfier;
1670
Daer es menech vesch onghehier.
 
Daer lecht een berch, heet Adlas,
 
Die na enen coninc gheheten was,
 
Affrike was hem onderdaen,
 
Adlas hiet hi sonder waen.
1675
Up dien berch sat die coninc vrie
 
Ende screef astronomie.
 
Prometheus was sijn broeder mede,
 
Die een beelde spreken dede.
 
Affrike es een groot lant,
1680
Tmeeste deel es onbecant
 
Al dien lieden, die nu sijn,
 
Om dat heete sonnescijn.
 
Affrike laten wi nu staen
 
Ende willen ten eylanden gaen.
1685
Cypren leghet in die Suutsee
 
Jeghen Surien min no mee.
 
Bat oosten leghet Cretenlant,
 
Na dien coninc Crete ghenant.
 
Bat oost so leghet Abidos,
1690
Ende daerna so leghet Colchos,
 
Ende daerna, dies sijt ghewes,
 
Vierenvijftich Cyclades:
 
Eylande sijn also ghenant,
 
Die ligghen jeghen Asien lant.
1695
Dat meeste daer af heet Delos,
 
Ende daerna leghet Samos;
 
Daer was gheboren Pittagoras,
 
+Die vinder van musiken was.
 
Eerdine potte waren daer
1700
Eerst ghemaect, dat was waer.
 
Cycilien dat leghet daerna
 
Bi den lande van Italia.
 
Daer es die berch van Vulcane,aant.
 
Die altoos bernet, alsic wane.
1705
Bi Cicilien in die wilde see
 
Ligghen eilande, heten Eolee,
 
Die bernen ooc in allen tiden,
 
Dat segghen si, diere bi liden.
 
Bi Atlase, die in Affriken es,
1710
Ligghen eylande, heten Gorgades.
 
Overwaer segghic u mee:
 
Bat ute in die hete see
 
Lach dat grote eylant,
 
Dat hadde enen meerren rant,
1715
Dan Europen of Affrike,
 
Dat verdreef ghemenelike,aant.
 
Met al dien volke, dat daer sat.
 
Plato bescreef ons al dat.
 
Daers nu de see ghestoormt van hitten;aant.
1720
Dat segghen si, diere bi sitten.
 
In Nilus so es een eylant,
 
Dat Meroë es ghenant;
 
In dien somere so en es daer
 
Enghene scaduwe, dat es waer,
1725
Alse die sonne es te middaghe.
 
Daer in staet, dats ghene saghe,
 
Ene stat, heet Sienee;
 
Daer in es noch wonders mee:
 
In die stede so es een pit;
1730
Alse die sonne ten hoochsten sit
 
Scijnt soe tote up dien gront
 
Rechte neder ter selver stont;
 
+Dien put maecten philosofiene
 
Dertich ellen diep ende tiene.
1735
Daerna es dat verloorne lant,
 
Allen lieden onbecant,
 
Ende leghet west van Affrike.
 
Men vindet, wanic, in eertrike
 
Lant so scone noch so goet,
1740
Noch daert so goet in wesen doet;
 
Ende heet om dat tverloren lant:
 
Het es ghesciet dat ment vant,
 
Ende alsemen daerave sciet,
 
En conde ment ghevinden niet.aant.
1745
Wi lesen dat sinte Brandaen
 
In dat lant was sonder waen,
 
Die bi der see ende upt lant
 
Wonders vele ondervant.
 
Buten Europen ligghen eylande
1750
Vele, die noit man en becande,
 
Ende andere, die ic nomen sal,
 
Some breet, some smal:
 
Maiorke ende Minorke mede
 
Ende Maroch, daer meneghe stedeaant.
1755
Wel gheaisiert binnen es,aant.
 
Ende drieendertich Orcades.
 
Buten Bartanien es Inghelant,
 
Waloos, Scotlant ende Irlant
 
Ende een eylant, heet Tanados;
1760
Het maecte dier serpente los
 
Waer dat men die eerde hevet,
 
Die an dien eylande clevet.
 
Buten Noortweghen es Tyle;
 
Dat segghic u al sonder ghile,
1765
Dat daer die lover niet en vallen
 
Van dien bomen al met allen.
 
Daer eist dach al dien somer lanc
 
+Ende nacht swinters bedwanc:
 
Ses maent nacht ende ses maent dach;
1770
Dus screef die ghone diet sach.
 
Noortoostwaert van desen lande
 
Leghet die grote see te hande.
 
Die so hevet in sijn ghewout
 
Die winter - daer eist altoos cout; -
1775
Soe es vervroren verre ende wide,
 
Soe en doiet in ghenen tide.
 
Al dit wonder vander see,
 
Van dien lande daertoe mee
 
Hadde Apelles bescreven
1780
Up Daris graf, ende daer beneven
 
Bescreef hi die properheide
 
Van dien landen ende die chierheiden.
 
Die salic nomen u ghereet.
 
Dalrebeste corenlant, dat men weet,
1785
Dat es dat hete Libia.
 
Amons lant dat es daerna,
 
Dats tallen tiden sonder reghen.
 
Egyptenlant dat es daerjeghen,
 
Dat Nilus doet wesen rike.
1790
Cartago thovet van Affrike
 
Stont met groten torren daer.
 
Athenen stont daernaer,
 
Twijste volc van eerderike.
 
Roma stont daer hoverdelike,
1795
Spanien was daer ghevisiert
 
Met Ercules palen verchiert.
 
Saba die stont daer ooc,
 
Daermen vint dien wirooc.
 
Dat ridderscep van Vrancrike
1800
Es die blome van al eertrike;
 
Goet wijn so es in Campanien;
 
Dul sijn si van Baertanien,
 
Want hets tghelove van hem somen
 
Dattie coninc Artur sal weder comen.
1805
Condich so es die Noorman,aant.
 
Die lnghelsce wel smeken can,
 
Alre vrecste sijn de Lombaerde,
 
Die Duutsce wreet metten swaerde,
 
Die van Bolonien hebben den prijs,aant.
1810
Dat si sijn van loien wijs.
 
Apelles screef up Daris graf
 
Met guldinen litteren, daer hi af
 
Meneghe marc hadde te lone:
 
‘Daris die wilen drouch die crone
1815
Bede van Percen ende van Meden
 
Es begraven teser steden,
 
Dies conincs Arsamus sone.
 
Dese coninc was die gone,
 
Dien Alexander ghenendelike
1820
Afwan sijn conincrike.’
 
Ooc screef hi mede sonder waen,
 
Hoe langhe die werelt hadde ghestaen
 
Eer Alexander crone drouch;
 
Dat was wijsheiden ghenouch.
1825
Neghenenviertich hondert iaer
 
Tweeendertich min, dats waer,
 
Hadde die werelt ghestaen,
 
Eer hi crone hadde ontfaen.
 
Binnen dien dat Apelles screef
1830
Dat wonder, daer hi over dreefaant.
 
Langher wile, dan ic weet,
 
Ontboot Alexander ghereet
 
Tote hem die soudeniere
 
Ende hi gaf na siere maniere
1835
Bede selver ende gout
 
Ende rijcheit menechfout
 
+Ende hiet dien lieden dat si plaghen
 
Haers ghemaex, want hi daghen
 
Woude aldaer met siere scare,
1840
Tote dat Daris begraven ware.
 
Doe die liede ledich laghen
 
Ende haers ghemaex plaghen
 
Quam niemare in dat here,
 
Dattie coninc hadde ghere
1845
Te kerene te lande waert.
 
Doe gherede tfolc sine vaert,
 
Entie coninc, die hier af al
 
Niet en wiste, hoorde tghescal,
 
Ende hi vraechde, wat daer ware.
1850
Doe hi wiste die niemare,
 
Was hi drouve ende riep sciere
 
Tote hem die soudeniere
 
Entie ridders ende die baroene.
 
Hi sprac ‘hier es menech deghen coene,
1855
Dies hem te rechte scamen soude
 
Dat hi te lande keren woude.
 
Dien rechten here hebdi verdreven:
 
Cnechte, die hem namen dleven,
 
Sulwise heren laten bliven?
1860
So slachten wi dien keytiven.
 
Gi hebt Percen ende Ermenije
 
Ghedwonghen ende ooc Surije
 
Fenicen ende ooc Media
 
Capadocien ende ooc Lidia
1865
Parten ende Ciliciene
 
Ende daertoe meneghe borch siene.
 
Ghi hebt dorcropen menech gat
 
Ende ghewonnen meneghe stat
 
Ende meneghen berch overgheclommen
1870
Ende menech water overgheswommen.
 
Wi moghen in vier daghen varen
 
Daer Bessus niet en mach ontfaren
 
+No ontcrupen, no ontvlien.
 
En laet u de scande niet ghescien
1875
Dat Bessus nu crone draghet,
 
Ende ghi Darise hebt versaghet.’
 
Doe waren sijs saen beraden
 
Dat si sinen wille daden
 
Ende ooc riepsijt al overluut.
1880
Die sevende bouc gaet hier uut.

Vorige Volgende