Heimelijkheid der heimelijkheden

XXI.

In den mensche prouf ende marc,⁺¹⁸⁷⁵
Dat noit so cranc dier, no so starc

+ H XLIV, C LVII

1875 Voor vs. 1875 vlg. zie men het Latijn op blz. 91.

[p. 179]

 

God maecte onder hemelrike,

 

Men vant in iemen sine ghelike;

 

Ende noit ne was creature

1880

Wiser dan menschen nature.⁺

 

Wat so men vint, dat levet jof es,

 

Men vind iet ghelike des

 

Jof in gonen, jof in desen,

 

Ende dit moet met ghewelde wesen:

1885

Men vanten stout als den lyon,⁺¹⁸⁸⁵aant.

 

Ende blod na des hasen doen;

 

Milde als den hane mach menne kinnen,

 

Die sijn coren ghevet der hinnen;

 

Vrec vindmen als den hond nochtan,

1890

Dies niene mach ende niemen jan;

 

Hart onghetemperd na des herts seden,⁺

 

Die dolende gaet van steden te steden,

 

Als die huusduve tam ende sochte,

 

Die men belghen niet doen mochte;

1895

Fel na des lewen maniere,¹⁸⁹⁵

 

Alse die tortelduve goedertiere;

 

Simpel na des lams aerd,¹⁸⁹⁷

 

Scalc recht na den vos Reinaerd;

 

Ghelijc der ree vint menne snel,

1900

Traech als die bere vindmenne wel;

 

Reine naden elpendiere,

 

Luxurieus na des ezels maniere;

 

Overhorich als den naen,

 

Ende als die kemel onderdaen;

+ C 100^r. a)

+ H 74^r. b)

1885 Bij vs. 1885 is ingesprongen wegens een scheur in 't perkament. Voor 1885 vlg. zie men blz. 34, noot 1

+ (L 198^v. b)

1895 malitiosus ut leena: privatus et domesticus ut columba

1897 versipellis et dolosus ut vulpes: simplex et mitis ut agnus: velox et agilis ut capreolus: similis cervi in colore et quibusdam aliis dispositionibus: humilis ut pardus piger ut ursus: preciosus et carus ut elephas: vilis et stolidus ut asinus: rebellis ut parvulus rex: obediens et humilis ut pavo: garrulus ut strutio: utilis ut apis: dissolutus et vagabundus ut caper: indomitus ut taurus: recalcitrans ut mulus: mutus: ut piscis: rationabilis ut angelus: luxuriosus ut porcus: malitiosus ut bubo: utilis ut equus: nocius ut mus et universalitur non reperitur ....

[p. 180]

1905

Scadelijc ghelijc der muus;

 

Sot ghelijc den voghel struus,

 

Wijs als dinghel diene dwaesde nie;

 

Nutte ende vromelijc alse die bie;

 

Onsuverlijc als een zwijn,

1910

Reine ende cleenlic als een conijn;

 

Ende wat helpt, menne vint nemmermee

 

Noch dier upt lant, noch in die zee,

 

Noch voghel, no sterren anden trone,

 

No niet dat wast, lelic no scone,

1915

No keselkin, no sant, no steen,

 

No oec ander dinc ne gheen,⁺¹⁹¹⁶

 

Dat onder Gode wesen can,

 

Men vind ghelike hem anden man.

 

Hieromme heet hie die warelt clene

1920

In Griex, die mensche al ghemene.

 

Dus salmen marken elken man,aant.

 

Wat dese weet, wat dese can,⁺

 

Ende met elken omme gaen,

 

Nadat sine dinghen staen.

1925

Vort radic elken mensche dat,⁺

 

Waer so hi comt, in elke stat,

 

Dat hi sine herte niene set.

 

An mensche, die hem an ander wet

 

Houd, dan hem toe behort,

1930

Want hets al ontrouwe ende mort.

 

Ende dies suldi een bispel

 

Al hier nu verhoren wel.

+ C 100^r. b)

1916 .... nec aliquod ens ex omnibus entibus habens aliquod proprium quin id reperiatur in homine. et propter hoc vocatus est minor mundus et nunquam speres in homine qui non credit legem tuam

+ (H 74^v. a)

+ C LVIII

1877 C en was ghemaect in erderike - 1878 C, H menne vant an iemene - 1879 C, H e.n. en (enne) - 1880 C, H wisere - 1881 C of; H leeft oft es; L dat ontbr. - 1882 H menne vindt hier tghel.; C tghelike - 1883 C of ... of; H of ... oft - 1885 C, H vantene; alse; lyoen; C die - 1886 C, H blode - 1887 C, H alse die hane; C men k. - 1888 H den h. - 1889 H vintmenne; C, H die hont - 1890 C, H niet en; C en ian; H an - 1891 C zede; H n. sherts - 1893 C, H alse - 1894 C, H en mochte - 1895 C naer; H nature - 1897 C naer - 1898 H rechts - 1899 H den ree - 1900 C, H alse; C vindmen; H oec wel - 1901 C reene; H beene; C naar den eplend. - 1902 C esels; H shesels - 1903 C alse; C, H die - 1904 C, H alse

1907 L dinghe; C, H alse; C die dw.; H de en dw. - 1909 H alse - 1910 C, H reene; alse - 1911 C men vint - 1912 C up de zee; H no .... noch - 1913 C, H sterre - 1914 C noch gheene dinc leelijc no scone; H noch diere dinc noch scone; L of doorgehaald, no bovengeschr. - 1915 C noch keselkijn noch - 1916 C noch; H noch a.d.o. - 1918 C, H menne v. tghelike a. - 1919 C, H de (die) werelt - 1920 C de mensche - 1921 C, H merken - 1924 C naer dat; H naer dien dat - 1925 H voert - 1926 C w. dat; H w. so hi come telker - 1927 C, H niet en - 1928 L an ontbr. - 1929 C, H dan die hem - 1932 C hier al; H hier af n. horen - 1933 C, H manne; H quamen hare vaert