Heimelijkheid der heimelijkheden
(1917)–Jacob van Maerlant–
Auteursrecht onbekendXX.Een oud philosophe een vroedGa naar margenoot+
1690[regelnummer]
Was, die ons te verstane doet,
Dat eens vroeds heren wijshede
Altoos wasset ende diet mede,
Hevet hi goeden wisen raed,
Als ene riviere wasset ende gaet
| |
[pagina 173]
| |
1695[regelnummer]
Biden beken diere in rinnen;
Ende een here mach meer winnen
Dickewilen met goeden rade,
Dan hie met orloghen dade.Ga naar voetnoot1698
Dies hebbe elc here in elken tidenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1699
1700[regelnummer]
Goeden raet bi sire siden,Ga naar margenoot+
Ende wese in hoeden jeghen sinen viand;
Ende mach hine hebben in die hand,
Sone latene altoes niet risen:
Dits die raed vanden wisen.
Ga naar margenoot+1705 Gheen here ne si so stoud,
Dat hi hem allene hout
Anden raed, die hie selve vant,
Maer enen andren vraghe thant.
Raet hi bet, hie maghes volghen,Ga naar voetnoot1709
1710[regelnummer]
Ende laten tsine al onverbolghen;
Raed hi wers, houde hem an tsine.
Ende elc poghe ende pine,
Dat hi niet min hebbe dan hem drienGa naar voetnoot1713aant.
Te rade, joft hem mach ghescien.
1715[regelnummer]
Liever waerre mi nochtan vive,
Maer boven sevene niet ne clive;aant.
Ende hebber sevene, jof hi moghe:
Daer sijn toe redenen groot ende hoghe.
Ga naar margenoot+So radic dus, joft also staet,
1720[regelnummer]
Dat hi dus proeve sinen raet:aant.
Een here segghe: ‘hets dus ghescepen:
Sie, ic bem in node begrepen;
Mie ghebreect ghelt ende scat;
Raet, waer salic betren dat?’Ga naar margenoot+
1725[regelnummer]
Raet hie sinen here dan,Ga naar voetnoot1725
| |
[pagina 174]
| |
Dat hie sijns selves goet taste an,
Ende sine rente versette,aant.
So eist raet dan van onwette,
Ende die lettel emmermere
1730[regelnummer]
Micket up sijn selves ere.Ga naar voetnoot1730
Raet hie, dat hi remere sijn land,Ga naar voetnoot1731
So eist sijns heren doot viand,
Want hijs niene acht no rouct,
Datten sine meente vlouct;
1735[regelnummer]
Ende dats algader heren plaghe:Ga naar margenoot+
Want weduwen ende wesen clagheaant.
Ende hare tranen clemmen vor Gode,Ga naar margenoot+
Ende hine wreecse niet harde node.
Maer vinstu also sulken raed,Ga naar margenoot+
1740[regelnummer]
Die tote die seghet: ‘here verstaet,
Ik hebbe onder ju ghewonnen
Goed, dies ic ju wille jonnen;
Dat willic vor ju ute legghen,
Ende dies ne suldi niet ontsegghen:aant.
1745[regelnummer]
Behoudi ju ere ende ju lijf,
Sone magic niet wesen keytijf.
Mijn goed dochte mi ghene sake,aant.
Waert dat ju goed of lijf ghebrake.’
Here, die vonde sulken raet,
1750[regelnummer]
Dat ware een scone toeverlaet,
Want hi sijn goed, sijn lijf, sijn ereGa naar voetnoot1751
Te wets al set vor sinen here.aant.
Echt machtu dus dinen raed prouven:Ga naar voetnoot1753
Wie so meer dan sijn behoeven
1755[regelnummer]
Te samen jaghet met ghiericheden,
Dats raet van mordadicheden;
Die soude die selven omme gheltGa naar voetnoot1757
| |
[pagina 175]
| |
Vercopen, haddi die ghewelt.
Gierigher herte, prouf ende scouwe,
1760[regelnummer]
Mach nemmermeer wesen ghetrouwe.
Ende dus so waret noot bedi,
Dat altoes dijn raet bi di si,
Ende hie niet rune met andren heren,Ga naar voetnoot1763
Die staende waren na dire eren.
1765[regelnummer]
Ende daer du saghes den ghierighen sin,
Jof in wies huse uut ende in
Boden camen van dinen viant,
Die houd in enen vasten band;
Ende meest, jof si brieve bringhen,
1770[regelnummer]
Ende di niet seiden van dien dinghen,
Dien soutu doen uut dinen rade,
Jof die magher of comen scade.Ga naar margenoot+
Ende dats dijn alre ghetrouweste raed,
Die daerna pijnt ende staet,Ga naar margenoot+
1775[regelnummer]
Met alre macht, met allen sinne,
Dat die dijn volc met herten minne,
Ende die al sulke dogheden versieren,
Alsic die hier sal visieren:
Teerst, dat hi altesamenGa naar margenoot+
1780[regelnummer]
Vulmaect man si van lechamen,Ga naar margenoot+
Dat hem niet ghebreect een wortaant.
Van dat enen man toe behort:
Wel ghehaerd, ende wel ghebaerd,
Ende wel ghescepen nederwaert.
1785[regelnummer]
Tander, dat hi verstandel si,Ga naar voetnoot1785
Ende wille vast hebbe der biaant.
Te verstane, dat men hem seghet,
Datmen hem te voren leghet.
Darde, dat hi wel ghedinke,
| |
[pagina 176]
| |
1790[regelnummer]
Ende dats hem niet een wort ontwinkeGa naar voetnoot1790
Van dat hi hort ende verstaet,
Hine houd in sire herten raet.
Dat vierde, dat hi nerenstelikeGa naar voetnoot1793
Die nood bekenne van den rike,
1795[regelnummer]
Hoemen die dinghen sal verlegghen,aant.
Ende watmen hier of daer sal segghen.
Dat vichte, dat hie hovesch si,Ga naar voetnoot1797
Ghesprakich, goedertiere der bi,
Dat sine herte ende sine worde
1800[regelnummer]
Bede sijn van enen acorde.
Dat seste, dat hi gheleerd si wale
Van menigher scientie, van menigher tale,Ga naar voetnoot1802
Ende hi van naturliken sinne
Vroed si, ende men dat bekinne,
1805[regelnummer]
Dat sevende, datmenne warachtich kinne,
Ende hie trouwe ende wareit minne,
Loghene scuwe, ende van sedenGa naar voetnoot1807
Si van wiser ontfarmicheden,Ga naar margenoot+
Ghenoeghelijc mede si omme te gane,aant.
1810[regelnummer]
Ghevoechsame, soete te scouwene ane.
Tachtende, so willic dat hiGa naar margenoot+
Nochte ghuls, nochte lecker si,
Noch drinkere, no gherne tuusche,
Noch met wiven si oncuusche.
1815[regelnummer]
Dat negende, dat hi van herten
Groot si, ende onwaert hebbe smerten,Ga naar voetnoot1816
Daer men ere bi bejaghet,
Ende hi altoes om ere vraghet.
Dat tiende, dat hi sinen moedGa naar voetnoot1819
| |
[pagina 177]
| |
1820[regelnummer]
Niene sette om twandel aertsche goed,
Maer om des riken orbare,
Ende elken man hebbe mare,
Bede vreemde ende ghebure,Ga naar voetnoot1823
Nader doghet van sire nature.
1825[regelnummer]
Tellefste, dat hi minne mede
Gherecht volc ende gherechtichede,
Ende hi tonrecht scuwe dan,
Ende hi gheve elken man,
Wat dat sijn es metten rechte,
1830[regelnummer]
Weder het heren sijn of knechte;
Ende sta den gonen in staden,
Die met onrechte sijn verladen;
Ende niemen ne spare int recht,Ga naar voetnoot1833
Weder het here si jof knecht;
1835[regelnummer]
Want God maecte vander aerde
Al die menscheit van ere waerde.Ga naar margenoot+
Dat twalefste, dat hi blive ghestadeGa naar voetnoot1837
In sine achtinghe, in sinen rade,
In dinghen, die hem ghevet sijn moed,
1840[regelnummer]
Dat si sijn orbarlijc ende goed;
Ende scuwe wiveliken sin,
Ende blive sonder vaer der in.
Dat dertiende, dat hem si becant
Al die cost, die loopt intlant;Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot1844
1845[regelnummer]
Ende hi wete al harentare
Al des riken orbare;
Ende niene cronen die ondersaten
Vor den here van ghere ommaten,Ga naar margenoot+
Hen si of si om claghen comen,aant.
| |
[pagina 178]
| |
1850[regelnummer]
Die teren horen jof te vromen.
Dat viertiende, dat hi sine wort
Niet te vele bringhe vort;
Si ghesprakich ende ghemate,aant.
Ne spreke niet, henne si om bate;
1855[regelnummer]
Ende wese in lachen niet onghevoughe,
Dat hie den volke niet wers ghenoughe.aant.
Dat vijftiende, dat hi die gone si,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot1857
Die den winen node es bi;
Ende sine herberghe ende sine sale
1860[regelnummer]
Ondaen ende open si tallen male
Allen, die varen ende keren,
Ende bodscap bringhen van heren,
Ende hie conne dan ondersouken,
Wat elc brinct ute sinen houken,
1865[regelnummer]
Ende conne verheeschen over waer,
Wat niemaren loopt hier of daer;aant.
Ende hi daer bi die onder saten
Troosten conne ende maten,aant.
Ende ghedoghen hare simpellede
1870[regelnummer]
Ende hare wonderlike sede.
Vijfwaerf drie jof drie waerf vive
Sijn hier pointen, die ic scrive,
Die wel moghen staen in staden
Hem, die heren sullen beraden.
|
|