Heimelijkheid der heimelijkheden

V.

Hier toe betaemt den here,⁺

+ H X, C XI

[p. 127]

 

Dat hi gherne wetwise ere³³⁸

 

Ende liede van goeden levene,

340

Ende houde die wise hem benevene,

 

Ende hefse in hoghen steden;

 

Met hem spreke van wijsheden,³⁴²

 

Met hem vraghe ende toghenaant.

 

Van swaren pointen ende van hoghen.

345

Hovescelike hi vraghen moet,

 

Int andworden wijs ende vroed;

 

Die wijste ende van der hoghester ghebort

 

Meest eren ende trecken vort.

 

⁺Oec moet hem die coninc vorsien,⁺³⁴⁹

350

Wat weselijc si, wat mach ghescien,aant.

 

Ende hem der jeghen besetten,

 

Want mesvalle die min letten,

 

Als mer jeghen es in die wachte.

 

Hi moet sijn goedertiere ende sachte,

355

Ende connen sinen moet bedwinghen:³⁵⁵aant.

 

Oft hi valt in grammen dinghen,

 

Dat hi ghene haesticheit dade,

 

Hen ware bi goeden vorrade.⁺

 

Vint hi besculdicht sinen moet,

360

Betert selve, so es hi vroet,

 

Want die hogheste vroescap eist echt,

 

Dat een here hem selven berecht.

 

Als een here hevet verstaen⁺

 

Dinc, die nuttelic es ghedaen,

365

Set hem met rade te doene dat:³⁶⁵

 

Si niet te haestich, si niet te lat.

 

Betamelijc eist der heerlijchede,⁺

 

⁺Dat men wel ghecleet si mede,

 

Ende gheparert si wel ende scone,

338 Insuper condece(t) regem legifero(s) honorare religiosos venerari

342 ... et conferre cum eis: ac movere dubitabiles questiones honeste interrogare et discrete respondere. sapientiores et nobiliores magis honorare secundum quod decet statum uniuscuiusque

+ Cap. 5, de prudentia regis.

+ C XII

349 Oportet etiam regem futura excogitare et futuris casibus prudenter occurrere: ut possit adversa levius tolerare (353)

355 et motum animi retinere ne improvisa commotio progrediatur in actum sine deliberatione (358)

+ (C 89^v. a)

+ H XI, C XIII

365 faciat cum discretione

+ (H 64^r. a)

+ Cap. 6, de ornamento regis.

[p. 128]

370

Weltijt so hi hem vertone,

 

Ende dat sine parure si rike,

 

Allen lieden onghelike,³⁷²

 

Dat die wardicheit ebbe hare ere,³⁷³

 

Entie hoecheit vanden here

375

Blive der bi onghescaetaant.

 

Ende die here si niet vermaet.

 

Manlijc luut ende scone wort^+377-378

 

Trect oec heren ere vort.

 

⁺Den here betaemt oec sekerleke,

380

Dat hi te vele niet ne spreke,

 

Het ne dade tijt ende stonde,

 

Dat mens omberen niene conde:

 

Hets beter dat der liede oren

 

Nauwe marken ende horen,

385

Ende dorstich sijn om sheren tale,

 

Dan sijs versaet sijn altemale.⁺

372 excellere alios in decore ...

373 ut per hoc dignitas decoretur: potentia non ledatur: et debita reverentia tribuatur

+ C CIV

377-378 decet itaque regem facundum affabilem esse: claram vocem habere (378) (que multum prodest tempore proeiiorum)

+ Cap. 7, de tacurnitate regis.

+ (L 194^r. b)

338 C, H die wise - 343 C vraghen; H en̅ doe toeghen - 344 H poenten - 346 C in antwoerden; H in antwordene - 347 lezing van C; H hoegster; L Die hi wiste v. - 350 C, H es; C moghe - 351 C, H daer - 352 C, H mesfalle te - 353 C alse ... de; H esmer j.i. die - 354 C goedertieren - 356 C, H viele; H ofte - 357 C, H en dade; H haestechede - 358 H En w. - 361 H hoegste .. es - 363 C, H alse; C dan hevet - 364 C, H dat eene (een) dinc - 365 C, H sette - 366 C, H noch (no) te lat - 367 H der heerlijcheden; L eerlijchede - 369 C, H ghepareert wel; si ontbr.

370 C, H Welken (soe w.) tijt dat hi ... - 372 C anderen; H alden - 373 C werdicheit; H w'decheit; C haer - 375 C, H daerbi; C onghescaert - 376 C, H entie h. sire bi vermaert - 378 H name - 379 H heeren - 380 C, H en spr. - 381 C, Hen; H Het en - 382 C, H niet en; C ontberen - 383 C, H lieder; L horen - 384 C, H merken - 386 C, H dan si vers. waren - 387 C welken tiden dat s.v. comt; H welken tijt soet s.v.c. - 390 C, H heimelicheit of (oft) spel - 391 C hebbe; selken - 392 C niet m.t.; H vor heeren niet en m.t. - 393 C want - 394 C, H alse - 395 C, H onwerden - 396 C, H pleghemen - 397 C, H eene utermatene (maten) scone s. - 398 ontbr. in C; H welken tijt s.i. die