Heimelijkheid der heimelijkheden

(1917)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus


II. Die dan ghevet wel sijn goet,Ga naar margenoot+ Alst tijt es ende het noot doet,Ga naar voetnoot98-99 Daert besteet es metter ere, 100[regelnummer] Sekerlike, dats een lantshere, Die hem selven ende den sinen Milde es: dat doet hi scinen. Sine macht sal menichvouden,aant. Ende sine ghebode salmen houden. 105[regelnummer] Dese es milde ende ghemateGa naar margenoot+Ga naar voetnoot105-106 Hem ende sinen ondersate; Maer die sire liede goedaant. Ende dat sine onwiselike verdoet,Ga naar margenoot+aant. Ende onwaerden lieden ghevet, 110[regelnummer] Ende sulken dies ghene noot hevet,aant. Dien vergaetet te sire scande,Ga naar voetnoot111-114 Die es verdervere van sinen lande,Ga naar margenoot+ Dul milde, want hi niet vorsiet Sijns lants ende sijn verdriet. 115[regelnummer] Vrecheit es oec ene nameGa naar voetnoot115-116 aant. Den landshere sere onbequame; Landshere dul milde dan of vrec Vallet inder scanden strec. So moet die lands here dan 120[regelnummer] Kiesen enen goeden man, Dien hi ghetrouwe kent ende goed,Ga naar voetnoot121-126
[pagina 120]
Ende hem bevelen, dat hi hem behoed Den orbare van sinen lande, Ende settent al in sine hande, 125[regelnummer] Sine rente ende sijn upval,aant. Ende des landscaps welvaren al. Negheen landshere sal medeGa naar margenoot+ Hogher sine moghenthedeGa naar voetnoot128 Met neghenen coste verladen, 130[regelnummer] Dan hem sijn land mach staen in staden: Want wie soot doet, hi moet tehand Bederven selve ende al sijn land. Vreckeit ende dullike verteren Moet hi bede van hem verweren: 135[regelnummer] So mach hi die miltheit bejaghen, Ende der mede in sinen daghen Sijn lant setten in sulken state, Dat langhe blivet in hovescer mate;Ga naar voetnoot138 Ende dit mach els ghevallen niet, 140[regelnummer] Dan hem een landshere dus vorsiet,aant. Dat hi af trecke sine handeGa naar margenoot+ Vander liede goet van den lande, Ende hise niet so sere bescatte, Dat sine vlouken om datte. 145[regelnummer] Hier omme ghewaghet desGa naar margenoot+ Die grote wise Hermogenes, Dat dit die hogheste edelheit siGa naar voetnoot147-148 Entie gherechtste wet der bi, Ende daer toe een hoghe tekin mede 150[regelnummer] In prensen herte, in prensen zede, Van doechden, van hoghen moede, Dats dat hem een lanthere hoede, Dat hi sine ondersaten Niene bescatte buter maten.
[pagina 121]
155[regelnummer] Wat was die redene entie dinc,Ga naar voetnoot155-156 Daer der Siten rike omme teghinc? Entrouwen, dat die heren dreven Meer costs dan die rente mochte gheven; Ende alse die renten waren verdaen, 160[regelnummer] Staken die heren die handen saenaant. Ander ondersaten goet, Ende doe worden si in sulken moet, Dat sire omme riepen wrake An Gode, om sulke sake, 165[regelnummer] Die de heren hevet gheplaghetGa naar margenoot+Ga naar voetnoot165 aant. Ende volc up hem ghejaghet, Diese omsloeghen so om dat, Dat men hare namen vergat. Hier omme radic elken here,Ga naar margenoot+ 170[regelnummer] Dat hi te dompelike niene vertere, Ende hi sulke miltheit kiese, Dat hi sijn gheven niene verliese. Wille hi van ghevene maken vrient, Gheve, die trouwelike heeft ghedient. 175[regelnummer] Gherne vergheven moet hi leren,Ga naar voetnoot175 Ende eren, die waerdich sijn der eren; Eenvoudighen lieden staen in staden, Ende onnoselen sal hi beraden,Ga naar margenoot+ Ende andwarden als menne groet,aant. 180[regelnummer] Ende emmer hebben die tonghe behoet.	margenoot+ H IV voetnoot98-99 tempore necessitatis hominibus indigentibus margenoot+ (C 87^v. b) voetnoot105-106 talis dicitur virtuosus largus et moderatus margenoot+ (H 62^r. b) voetnoot111-114 talis est depopulator rei publice: destructor regni incompetens regiminis unde prodigus appellatur: eo quod procul a regno est sua prudentia margenoot+ (L 193^r. c) voetnoot115-116 nomen vero avaricie multum dedecet regem voetnoot121-126 ... virum fidelem discretum ellectum de multis cui debet committere res publicas dispensandas et regni divitias conservandas [tekstkritische noot]122 C, H hem ontbr. - 123 C, H steeds orbore, behalve in rijm (vgl. 1840) - 124 C, H sinen - 125 C dese; C af val; H affal - 126 C, H ende des lants orbore al - 127 C, H en sal - 128 C, L hoghen - 129 H cost - 131 C, H want wie dat - 132 H verderven - 134 C moeti - 135 C de milthede - 136 C H daer mede - 137 H stetten - 138 H blijft; hoefscher; C goeder - 139 C en mach; H ne mach - 140 H dus ontbr. - 142 C lieder - 143 H Dat - 144 H Want sine; C, H vlocken omme - 145 C, H so ghew. - 146 C Hermogines; H ermogenes- 147 C dat die n.; H dat die hoegste - 148 C, H gherechti(e)chste oec (wet ontbr.); C daer - 149 C, H hoech teekin(ijn) - 150 C heeren herten; heeren stede; H princen h.; prince stede - 151 C dogheden; H dueghden - 152 C behoede - 153 C ondersate: mate; in I. ondersca doorgestreept, daarachter ondersaten - 154 C, H niet en (ne); H buten margenoot+ C III voetnoot128 ultra quam suum regnum valeat sustinere voetnoot138 (dico quod ...) est gloria regum et perpetuitas regnorum margenoot+ (C 88^r. a) margenoot+ C IV, H V (62^v. a) voetnoot147-148 summa et mera bonitas caritas et intellectus et plenitudo legis [tekstkritische noot]155 H dat - 156 C verghine - 158 C, H die ontbr. - 160 H de heren hare hande - 162 C, H ende ontbr.; C wordsi - 163 H siere - 164 C ane ... om al s.s.; H omme - 165 H heeft gheplaeght: gheiaeght - 166 C hevet up; H hier en vervolgens steeds op - 167 C, H up (op) sloughen so na (naer) - 168 C al vergat; H haren name - 170 C dommelike niet vert.; H niet en - 171 C Dat hi; H verkiese - 172 C daer h.s.g. niet bi; H niet en - 173 C met g. - 174 C, H ghetr.; H dien - 175 C gheven; H gheerne - 176 C, H werdech sijn eeren - C, H vs. 178 vóór 177; 178 C, H sal hi ontbr. - 179 C e. antwoerden alse men gr.; H e. antworden alsmense groedt: behoedt - 180 C hebbe; L ebben - 181 C, H merc voetnoot155-156 que fuit causa destructionis regni calculorum (Utr. 317-318, Campbell 177 Anglorum; Utr. 819, Seculorum; bij Steele (L.a.B. Sec.) vind ik nog chaldaeorum, wat ook Utr. 206 heeft) margenoot+ (L 193^v. a) voetnoot165 qui immittens ventum calidum afflixit eos vehementer et insurrexit populus contra eos et nomina eorum penitus de terra deleverunt margenoot+ C V voetnoot175 et remittere iniuriam margenoot+ (C 88^r. b)

Vorige Volgende

II.