De kunst der mondelijke voordracht of uiterlijke welsprekendheid

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1231 A 42

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De kunst der mondelijke voordracht of uiterlijke welsprekendheid. (Voor studenten, rederijkers, en verdere beoefenaars) van B.H. Lulofs, opnieuw uitgegeven door J. van Vloten uit 1877. De eerste uitgave verscheen in 1848.

 

redactionele ingrepen

p. III: een gedeelte van de tekst is slecht leesbaar. De redactie heeft [...] geplaatst.

p. 25: een letter op deze pagina is slecht leesbaar. De redactie heeft [...] geplaatst.

Tussen vierkante haken zijn enkele koppen toegevoegd.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, IV en 302) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

DE KUNST DER MONDELIJKE VOORDRACHT OF UITERLIJKE WELSPREKENDHEID, DOOR wijlen Mr. B.H. LULOFS (VOOR STUDENTEN, REDERIJKERS. EN VERDERE BEOEFENAARS) OPNIEUW UITGEGEVEN DOOR Dr. J. VAN VLOTEN.

AMSTERDAM, C.L. BRINKMAN.

1877.

 

[pagina 295]

INHOUD.

 

Algemeene Bepalingen.

		Bl.
§ 1.	Wat men door Uiterlijke Voordracht verstaan moet. Haar onderscheiden benamingen en soorten	1.
§ 2.	Stof en vorm der kunstmatige Mondelijke Voordracht	3.
§ 3.	Uiterlijke en Innerlijke Welsprekendheid	4.
§ 4.	Doel en Nut der Uiterlijke Welsprekendheid	5.
§ 5.	Moeilijkheid der Mondelijke Voordracht	7.
§ 6.	Vereischten der Mondelijke Voordracht, en uitbreidende aanmerkingen daarover, met name ook over de stem en hare verschillende geaardheid	7.
§ 7.	Gevolgtrekking, uit het gezegde in de twee voorgaande § § afgeleid. Het goed bij monde voordragen is voor een deel een gaaf der natuur, voor een deel de vrucht van kunst en oefening	13.
§ 8.	Bedenkingen tegen de studie, der Voordracht, en weêrlegging daarvan	14.
§ 9.	Over deze en gene schriften, tot de Voordracht betrekkelijk	17.
§ 10.	Welke de drie hoofdeigenschappen eener goede Voordracht zijn	18.

 

EERSTE HOOFDSTUK.

 

Over de Zuiverheid der kunstmatige Mondelijke Voordracht.

§ 11.	Wat men door de Zuiverheid der kunstmatige Mondelijke Voordracht verstaan moet	20.
§ 12.	Gevolgtrekking uit het in de vorige § gezegde	21.

 

 

[pagina 296]

		Bl.
§ 13.	Over de onzuivere of min zuivere Uitspraak, die somtijds aan onze Klinkers of Vocalen gegeven wordt	22.
§ 14.	Over de Zuiverheid of Onzuiverheid van Uitspraak, met betrekking tot onze Twee- en Drieklanken	29.
§ 15.	Over deze en gene feilen tegen de Zuiverheid der Mondelijke Voordracht, ten aanzien onzer Medeklinkers of Consonanten	33.
§ 16.	Over de veranderingen die de Zuivere Uitspraak van sommige medeklinkers of consonanten ondergaan moet, ten gevolge van plaatsing, assimilacie, of in het algemeen van de eischen der Welluidendheid	41.
§ 17.	Over de Zuiverheid van Uitspraak, wat de scheiding der lettergrepen in woorden betreft	47.
§ 18.	Over de Zuiverheid van Voordracht met opzicht tot den Woordaccent, of over de grammaticale Orthotonie	48.

 

TWEEDE HOOFDSTUK.

 

Over de Duidelijkheid van Voordracht.

§ 19.	Wat men door de Duidelijkheid der kunstmatige Mondelijke Voordracht verstaan moet, en over hare noodzakelijkheid.	58.
§ 20.	De Duidelijkheid van Voordracht is tweederlei	59.
§ 21.	Over de Duidelijkheid of Verstaanbaarheid der Mondelijke Voordracht voor oor en oog, en waardoor zij te weeg gebracht en bevorderd wordt	60.
§ 22.	Over het te zacht spreken	60.
§ 23.	Over het te hard spreken of schreeuwen	63.
§ 24.	Over het te snel spreken of rabbelen	64.
§ 25.	Over het te langzaam, te talmachtig spreken, of temen	65.
§ 26.	Over het niet voldoende gearticuleerd spreken	65.
§ 27.	Over deze en gene gebreken in onze spraakwerktuigen, die van nature het hoorbaar, duidelijk, en gearticuleerd spreken in den weg staan	67.
§ 28.	Over de Duidelijkheid van Voordracht voor het begrip of verstand, of over de intellectueele Duidelijkheid	69.
§ 29.	1. Men moet in de zinnen en zinsneden, die men voordraagt, binden wat gebonden moet worden	70.
§ 30.	2. Men moet scheiden wat gescheiden moet worden voorgedragen, en over de pauzen in het algemeen.	73.
§ 31.	Over de grammaticale en syntaktische, of in het algemeen logische pauzen of rusten	74.

 

 

[pagina 297]

		Bl.
§ 32.	Over de rusten of pauzen van ademhaling, en over het ademhalen bij het voordragen in het algemeen	77.
§ 33.	Over de gehoor- en welluidendheids-, of over de eufonische en aesthetische pauzen, of die ter kenmerking van den Numerus of de Proza-harmonie dienen	80.
§ 34.	Over de pauzen of rusten van gevoel, kracht, en nadruk, of over de meer pathetische, oratorische, emfatische pauzen.	82.
§ 35.	Over nog andere soorten van pauzen, en over de veranderingen van stem, waarmeê de rusten of pauzen gepaard moeten gaan	89.
§ 36.	3. Men moet op den Redeaceent, op intellectueele en emfatische Orthotonie, acht geven. Wat men door dien klemtoon verstaan moet, en welke zijn geaardheid is	92.
§ 37.	Soorten van den Redeaccent	93.
§ 38.	Gewicht van den Redetoon in de voordracht, en verdere aanmerkingen over gebruik en misbruik in dezen	95.
§ 39.	4. Men moet in de voordracht doen gevoelen, of iets op stelligen en bedaarden trant, dan wel vragender of uitroepender wijze gezegd wordt.	101.
§ 40.	Over de mondelijke Voordracht van hetgeen bij wijze van Uitroeping aangeduid is	103.
§ 41.	5. Men moet ook, ter bevordering der Duidelijkheid van Voordracht voor het begrip, de Parenthezen of Tusschenzinnen onderscheiden	106.
§ 42.	Om intellectueel duidelijk voor te dragen, moet men ook op het uit een logisch oogpunt beschouwde geheel der gedachte, die in een zin vervat is, letten, en vooral ook doen gevoelen, of iets in ernst dan wel in spot of ironie gezegd is	108.
§ 43.	Over den toon der spot of ironie	110.

 

DERDE HOOFDSTUK.

 

Over de Fraaiheid der Mondelijke Voordracht.

§ 44.	Wat men door de Fraaiheid der kunstmatige Mondelijke Voordracht verstaan moet, en welke eigenschappen onder haar begrepen worden	115.
§ 45.	Over de Waarheid en Natuurlijkheid van Voordracht	116.
§ 46.	Over Welluidendheid (eufonie) van Voordracht: a. Welluidendheid van stem	120.

 

 

[pagina 298]

		Bl.
§ 46.*	Vervolg over de Welluidendheid van Voordracht: b. Welluidend gebruik der stem. Het schreeuwen, enz.	122.
§ 47.	Vervolg van de Welluidendheid van Voordracht. Nog andere wijzen van een onwelluidend gebruik der stem	124.
§ 48.	Over de Afwisseling (Varietas) in de Mondelijke Voordracht, met een zekere Eenparigheid (Aequalitas) evenwel te vereenigen	125.
§ 49.	Over Eentonigheid en Gelijktonigheid	130.
§ 50.	Over Eenheid, Eenparigheid of Gelijkmatigheid (Aequalitas) in de Afwisseling van Voordracht	132.
§ 51.	Over de Juistheid van Voordracht (Pronuntiatio apta)	137.
§ 52.	Algemeene aanmerking over de Gebaren	138.
§ 53.	Vervolg over de Gebaren. De Houding	140.
§ 54.	Over het werken met het gelaat, of over de speling of het zoogenaamde spel der gelaatstrekken	143.
§ 55.	Over de beweging van armen, handen en vingers	146.
§ 56.	a) Welke gebaren men zoo al met de armen en hunne uiteinden, de handen en vingers, maken kan	147.
§ 57.	b) Voor welke gebaren men zich bij dat gedeelte der gebaarmaking wachten moet	154.
§ 58.	Over nog eenige andere lichaamsbewegingen bij de Voordracht	163.
§ 59.	Over de juistheid van Voordracht (vervolg van § 51). - Meer algemeene voorschriften, en wel vooreerst over de Juistheid, beschouwd in betrekking tot een voor te dragen stuk in zijn geheel	166.
§ 60.	Over de Juistheid der kunstmatige Mondelijke Voordracht, beschouwd in betrekking tot de hoofd-onderdeelen van een voor te dragen stuk	169.
§ 61.	Over de Juistheid van Voordracht, in betrekking tot de enkele zinnen en zinsneden van een voor te dragen stuk	171.
§ 62.	Over de Juistheid van Voordracht met betrekking tot de enkele woorden, en hunne lettergrepen en letters, van een voor te dragen stuk	174.
§ 63.	Vervolg. Over de Juistheid van Voordracht met betrekking tot de enkele lettergrepen en letters	181.
§ 64.	Slot. Ernstige waarschuwing tegen alle overdrijving in dezen; voorts over de juistheid, ook van Gebaarmaking, bij sommige zinsneden en woorden in een voor te dragen stuk	186.
§ 65.	Over de Juistheid of Gepastheid der kunstmatige Mondelijke

 

 

[pagina 299]

		Bl.
	Voordracht met opzicht tot de zoogenaamde Figuren in een voor te dragen stuk	191.
§ 66.	Over de Juistheid der Mondelijke Voordracht, met betrekking tot de Hartstochten, Gewaarwordingen, Aandoeningen, en soortgelijke levendige zielsgesteldheden en gemoedsbewegingen, die in een bij monde voor te dragen stuk worden aangetroffen	199.
§ 67.	Vervolg en slot van het voorgaande	214.
§ 68.	Over de Juistheid der Mondelinge Voordracht, wat het meer ethische, in onderscheiding van het meer pathetische, in den mensch, betreft, of wat de karakters, den leeftijd, den stand, en de betrekking der personen aangaat, die in een voor te dragen stuk sprekend worden ingevoerd	215.
§ 69	Over de Juistheid van Voordracht uit eenige byzondere oogpunten beschouwd, en wel vooreerst in betrekking tot de soort van Welsprekendheid, waartoe een voor te dragen stuk behoort	220.
§ 70.	Over de Juistheid der Mondelijke Voordracht in de Kanselwelsprekendheid	222.
§ 71.	Over de Juistheid van de Voordracht in de staatkundige of politieke of Staatswelsprekendheid	223.
§ 72.	Over de Juistheid der Mondelijke Voordracht in de Baliewelsprekendheid	225.
§ 73.	Over de Juistheid van Voordracht in de gemengde soort van Welsprekendheid	216.
§ 74.	Over de Juistheid van Voordracht, met opzicht tot de hoofdonderdeelen van redevoeringen en dergelijke stukken, die in de vier gemelde hoofdsoorten van Welsprekendheid worden aangetroffen.	228.
§ 75.	Over de Juistheid der Mondelijke Voordracht, beschouwd in betrekking tot hem, die spreekt, en hen, die hooren	234.
§ 76.	Over de Juistheid der Mondelijke Voordracht, naarmate men Proza of wel Poëzy declameert, en eenige populaire aanmerkingen over het voordragen van Verzen in het algemeen	235.
§ 77.	Over het meer zangerige in de Voordracht van Verzen	238.
§ 78.	Over de wijze, waarop men bij de Mondelijke Voordracht van Verzen het Metrum of de Maat moet doen hooren; namelijk noch te veel noch te weinig	242.
§ 79.	Over de wijze, waarop men bij het voordragen van Verzen te werk moet gaan, als Maat en Zin met elkaâr in twee-

 

 

[pagina 300]

		Bl.
	strijd zijn, en over de Overloopen, Doorloopen, Oversprongen, of Enjambementen	246.
§ 80.	Over hetgeen in de Voordracht van Verzen ten aanzien van het Rijm in acht te nemen valt.	252.
ë 81.	Over de onderscheiden soorten van Verzen, en over hetgeen met betrekking tot dat onderscheid in de Voordracht betracht moet worden	255.
§ 82.	Nog eenige algemeene gemengde aanmerkingen over het voordragen van Verzen	261.
§ 83.	Over de voordracht op het Tooneel	264.
§ 84.	Iets over de komieke of boertige, kluchtige, koddige of grappige voordracht	267.
§ 85.	Over de voordracht op zoogenaamde Declamatoriën, en welke partij men daarbij van de Muziek kan trekken	269.
§ 86.	Iets over het gewone overluid lezen	272.
§ 87.	Algemeene Slotopmerkingen over de Voordracht en over de beste wijze om zich tot haar voor te bereiden, zich in haar te oefenen, en in haar te slagen	274.
bijlage	I. (Nadere toelichting omtrent houding en handgebaar, met afbeelding)	285.
bijlage	II. (kinker, over de hoorbare Voordracht van den redenaar)	289.
inhoud		295.