Een winter in het Zuiderland

[p. 104]

Elfde kapittel.
De hertogin di Luciola. - Haar bezoek. - De zes tafels. - Zij moet eigenwaarde toonen. - Het concert. - De Italiaansche muzikant. - Madame di Luciola ontmoet nieuwe onaangenaamheden.

Het uur der maaltijden is gewoonlijk zeer aangenaam in eene pension, wanneer men goed gezeten is; het is het uur der oprechte gezelligheid. Zoo was het niet voor mijnheer de Poortere. Sedert een drietal dagen, dat de hertogin di Luciola aan zijne zijde zat, had hij geene rust meer: die dame leed aan eene ongeneeslijke kwaal, waarvan sommige mannen en vele vrouwen zijn aangetast, eene kwaal, die deze eigenaardigheid aanbiedt, dat zij het genot van den lijder en de foltering zijner omgeving uitmaakt: madame di Luciola was praatziek, en hij haar onmiddellijk slachtoffer. Eerst had de natuurlijke beleefdheid, die hem kenschetst en welke de opvoeding nog verhoogd heeft, hem genoopt haar te aanhooren en te antwoorden, - dit laatste weinig; want een oprechte veelspreker, verlangt en duldt het niet anders - maar juist genoeg om haar belangstelling te toonen. Hij had daarenboven de onvoorzichtigheid begaan haar zijn

[p. 105]

kaartje met zijnen naam en dien zijner vrouw te overhandigen en madame di Luciola had gevraagd om welk uur men haar wederbezoek ontvangen kon.

‘Gij moet ook tegenwoordig zijn,’ zei mevrouw de Poortere tot Livie.

Praatzuchtige menschen zijn altijd de schrik van Livie's leven geweest; zij wilde niet, maar werd er lachend toe gedwongen. De samenkomst had 's morgens om elf uren in het gemeenschappelijk salon plaats.

De hertogin verscheen met den paarl op haar oog; met haar groot, bruin, regelmatig aangezicht; zonder handschoenen, maar met hoed en pelsmantel aan, gansch in het zwart gekleed.

Het valt hier op te merken, dat ze nooit van iets anders dan van zich zelve sprak; zij uitte klachten; men had haar gekrenkt in de pension: zij had aan madame Vincent gevraagd haar nog eene tafel te geven, en madame Vincent had geantwoord, dat er reeds vijf in hare kamer stonden en er geene tafels genoeg in de pension waren om er aan elk zulk een buitensporig getal te bezorgen.

‘Maar indien ik er zes noodig heb!’ verontschuldigde zij zich, bijna krijtend: eene voor het portret van den hertog, ce cher duc! eene voor het hare: dat was toch wel een billijke wensch hare plaats nevens die van haren gemaal in te nemen! eene voor hare toiletbenoodigdheden; eene voor haar werkmandje; eene voor het kooitje van haren kanarievogel en nu eene voor haren bloemtuil. Men weigert eene tafel om eenen bloemtuil op te stellen in de bloemenstad zelve! indien men mij geene bevrediging geeft en excuses maakt, neem ik elders mijnen intrek.’

Het gebeurt soms, wanneer de nood groot is, dat de schip-

[p. 106]

per in den duisteren nacht eene reddingsbaken ziet, of de drenkeling, ondergaande, op eene plank stuit, die hij vastgrijpen kan.

Aldus ook hier: zij sprak van weggaan! eene reddingsplank! en mijnheer de Poortere greep ze vast.

‘Madame,’ zei hij, ‘men heeft u gekwetst; gij zijt gebelgd, rechtmatig gebelgd, en ik kan niets dan uw besluit goedkeuren.’

‘Zulk eene weigering is voldoende om iemand eenen tegenzin in het aangenaamste verblijf te doen krijgen,’ bevestigde mevrouw de Poortere.

Ofschoon geen der drie eenen blik gewisseld hadden, begrepen zij elkander: mijnheer de Poortere wilde zijne tafelgenoote los worden en zijne gezellinnen snelden hem trouw ter hulpe:

‘Na het gebeurde zoudt gij hier geen oogenblik genoegen meer smaken,’ verzekerde haar nu Livie.

Madame di Luciola scheen verwonderd over den weerklank, dien hare klachten vonden: ‘Och neen, neen, zoo erg is het toch niet. Overigens madame Vincent heeft beloofd het mogelijke te doen en zal mij morgen of overmorgen eene tafel...’

Maar mijnheer de Poortere viel haar in de rede: ‘Verschoon mij, madame; wat gebeurd is, kan niet hersteld worden; en wie waarborgt u, dat indien men u thans bevrediging gaf, morgen een dergelijk feit zich niet vernieuwen zou? Hoe lief uw gezelschap mij ook is, - en hij boog diep - kan ik u niets anders zeggen dan: uw gevoel van eigenwaarde gebiedt u te vertrekken.’

‘Zeker, zeker,’ riepen mevrouw de Poortere en Livie in koor.

[p. 107]

‘Indien ik hier blijf,’ zei de Italiaansche signora met eene poging om door vleierij de strengheid harer rechters te vermurwen, ‘is het om der wille van uw gezelschap, dat ik op zoo hoogen prijs stel; want er valt mij hier nog iets anders tegen: de gang naar mijne kamer is zeer smal.’

‘Heeft men het ooit geweten,’ riep mijnheer de Poortere verontwaardigd, ‘dat men eene dame van uwen rang in eenen vleugel van het gebouw huisvest, waar de gang zoo smal is, dat men er schier niet door kan! Ik ben zeker, dat, indien de hertog nog leefde, hij dat niet dulden zou.’

‘De hertog? och hij was zulk een goede man, hij....’

‘Om het even: gij zijt beleedigd en moet handelen ingevolge.’

‘Helaas ja,’ bevestigden de twee dames.

Madame di Luciola nam afscheid, zij was als bedwelmd over de wending, welke de zaak nam. Het was blijkbaar, dat ze niet den minsten lust had de Pension Cosmopolite voor eene andere te verruilen; zij zou er eens op nadenken, beloofde zij in 't henengaan, maar waagde, zich omkeerend, nog eene onderstelling: ‘In geval men mij alle voldoening gave, in geval men...’

‘Neen, neen,’ onderbrak weder mijnheer de Poortere, ‘niets kan uw slechten indruk uitwisschen; en’ voegde hij er glimlachend bij, ‘men zal voor u immers de gang niet wijder maken.’

Dat was een argument, waartegen zij niets scheen te kunnen inbrengen.

‘Hoor,’ ging hij voort, ‘ik heb reeds uw karakter bestudeerd,’ - zij sloeg gevleid met halven glimlach de oogen neder - ‘gij zijt eene zeer gevoelige dame....’

[p. 108]

‘O ja, ik....’

‘Veroorloof mij, - gij voelt, zeg ik, zeer juist en zeer diep; luister naar mijne voorspelling: uw wrok zal en moet noodzakelijkerwijze met elk oogenblik toenemen; vergeven zult gij, vergeten of blijven niet.’

Des avonds ging er een beschreven blaadje aan de tafel van hand tot hand rond: het programma van een concert, dat in den fumoir na het diner moest plaats hebben.

‘Wij zullen er ons kaartspel niet voor laten, niet waar?’ zei mister Fairban.

De muzikanten, mannen en vrouwen, zes of acht in getal, zaten in twee rijen, toen juffrouw Lane met het olijfhouten schoteltje voor de fiches, en de kaarten in hare hand, die altijd met het oog op de aldaar verblijvende kinderen voorzichtigheidshalve werden meegenomen naar boven, van de trap kwam. Zij bespeelden ik weet niet meer welke instrumenten, en op het einde van de zaal, nevens de piano, stond een man hevig te gesticuleeren: hij zong het gekend aria uit Il Barbiere. Al de gasten van het hôtel hadden er plaats genomen op stoelen, behalve de gewone napspelers.

Na eenigen tijd, terwijl de geweldige roulades van eene zangeres tot bij hen doordrongen, verscheen de hertogin in groote ontsteltenis: zij was hare diamanten broche kwijt! Zij was in het salon geweest, voordat het concert aanving en had ze hier of in de eetzaal verloren. Geheel het tafeltje moest op en zoeken.

Daar kwam Herbert - de oberkellner - triomfant binnen. Hij hield het kleinood in de hand: een der muzikanten had het in de vestibule op den grond zien blinken en dadelijk

[p. 109]

weergegeven. Braaf ras: dat van Italië - wat men er ook van zegge en hoezeer ook gelasterd!

Dit verdiende eene belooning en madame di Luciola gaf aan Herbert twee franken voor den muzikant.

Het was inderdaad eene schoone broche: zij verbeeldde een insect: het borststuk was louter diamantstof, de vlerken smaragd en de kop een robijn. Hoe licht had de vinder ze kunnen wegsmokkelen: geen mensch dacht er aan ze in de vestibule te zoeken!

Mijnheer Ibsen had den fumoir verlaten een weinig vóór het einde van het concert: ‘Mijnheeren en dames,’ zei hij diep groetend tot de spelenden, ‘dadelijk zal men de ronde doen; ik vrees, dat wellicht een der muzikanten ook met zijn schoteltje tot hier zal komen, en vind niet, dat degenen, welke als gij afwezig waart, iets behoeven te geven; ik mag mij rekenen als zijnde in hetzelfde geval: ik heb het einde niet bijgewoond.’

O mijnheer Ibsen, gij zijt een huichelaar, een egoïst en daarbij nog een gierigaard! en waarmede zouden de arme rondreizenden dan leven, indien elk deed en sprak als gij?

De Engelschen hadden hem zeker niet verstaan - hij had dat in het Fransch gezegd - of hij had hen niet overtuigd; althans toen het jonge zwartharige meisje met hare groote parelbollen aan den hals, met hare donkere, langwimperige oogen en haar frisschen, wijden mond treurig de ronde deed, schonk mister Fairban haar eene milde gift en de andere spelers legden ook hunne gave in het blikken schoteltje. Mijnheer Ibsen alleen maakte een afwijzend gebaar met de hand en schudde het hoofd.

‘Ziet ge wel, dat mijne landgenooten eerlijke menschen

[p. 110]

zijn,’ hoorde Livie madame di Luciola in het Engelsch - want deze sprak ook die taal - met fierheid zeggen tot mistress Sherlock, die intusschen met al de anderen was binnengekomen. Tot haar ook sprak de praatzieke hertogin van de tafels, en dat zij er eene te weinig bezat en hoe men haar door eene weigering gekrenkt had; maar zij voegde er bij, dat ze den smaad vergeven zou uit genegenheid voor het gezelschap, dat haar beviel en dat ze blijven zou. Dit was maar een slecht nieuws, dat Livie aan hare vrienden mede te deelen had.

's Anderdaags was de kaart weder gekeerd: madame di Luciola richtte bittere klachten tot mijnheer de Poortere aan het maal: wel had men haar nu eene zesde tafel gegeven; maar de gang was bepaald te nauw en gedurende den nacht was zij in haren slaap verstoord geweest: naast hare kamer - enkel met een beschot vaneen gescheiden - was er een dubbel geronk opgegaan, dat tot in den morgen aangehouden had. Of dat betaamde? En zij wees de schuldigen aan, nieuwgekomenen: een man en eene vrouw met sterk geteekende jodentypen, zeer bejaard: hij was reeds gansch wit, wat gekromd; zij had een groot, vierkant gelaat, geel als eene waskaars, uitgemergelde wangen en eenen haviksneus met zwarte vlerken. Zij geleek op sommige doode, oude vrouwen, zooals Livie - die als kind naar alle overledenen van het dorp ging zien - er ijzingwekkend in haar geheugen geprent had. Alleen de oogen duidden het leven aan: zwarte onheilspellende oogen als die eener tooverheks. Die beiden zaten aan den overkant der tafel, de jodin nevens mister Fairban.

Ja dat was onuitstaanbaar, zei mijnheer de Poortere aan madame di Luciola, eene dame van haren rang mocht zulke

[p. 111]

storing niet dulden; nu moest zij heen, en hij wist het haar zoo goed aan te praten, en zooveel medelijden met haar zelve op te wekken, dat ze bijna schreide en nog vóór den avond haren intrek in het hôtel Beau Rivage nam. Geheel de colonie verademde.