Logo DBNL
Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5 (1939)

Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

(1939)–Jan Huyghen van Linschoten–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dat 64. Capittel.
De Coursen ende rechte kenteyckenen van het Eylandt La Desseada af, tot het landt ende Custe van Cartagena, Nombre de Dios, nieu Spaengien, ende van 't Canael van Havana, etc.

Soo ghy begheert te seylen door 't Canael, ('twelcke loopt+ tusschen het Eyland La Antigua, ende La Desseada,1) om) naerde Custe toe te loopen, so sult ghy uwen cours w. aen doen, tot het Eyland van Moncerratte toe, loopende langhs 'tEylandt van Guadalupe heen, 'twelcke een ghecloven Eylandt is over midden door, ende is vande w. zyde hoogher als vande+ o. zyde. Het Eylandt La Antigua, (dat is: 'toude Eyland gheseydt,) sult ghy vinden aende n. zyde van Guadalupe af, streckende inde lenckte o. ende w., heeft gheberchten die hen van buyten af wesende, verthoonen gelijck of het Eylandekens waren; is+ gheleghen op de hooghte van 16¼ graden.

Die kenteyckenen van het Eylandt Monserratte, zijn dese, is ront ende hoogh, (gelijck alst Eylandt La Gomera, vande Canaryen,)+ heeft sommighe berghen met etlijcke paden, ghelijck als water Beecken; Seylende van dit Eylandt Monserratte af, sult w.n.w. aen loopen, waermede sult comen verkennen het Eylandt Santa Crus: maer en sult daer niet te dicht by comen: want is daer onsuyver ende vuyl, streckt o. ende w. is berghachtich: maer niet te hoogh, zijnde vande westzyde hoogher als vande o. zyde, heeft int midden een schuersel ofte scheytsel, ende aende o. zyde is een Reede daermen anckeren mach: want heeft daer+ schoone sandt grondt. Om van Santa Crus af te seylen naer het+

Eylandt van Puerto Riquo, (dat is: 'tEyland vande rijcke Haven,) te weten, aende z.zyde, sult w.n.w. aen loopen, waermede dat sult comen verkennen aen het gheberchte, genaemt Sierra de Loquillo1) , ende sult van daer af naer de Cabo Roxo2) toe, west ende w. ten n. aen loopen, doende uwen cours langhs 'tlandt heen, tot dat ghy by de voorsz. Cabo zijt, welcke is het uyterste van 't selfde Eylandt.

+ Desen hoeck ghenaemt Cabo Roxo, (dat is: den rossen ofte rootachtighen hoeck gheseydt,) is van een smal ende leegh landt, hebbende aen de Zee-cant sommighe root-schynende Duynen, ende aende zyde van 't n.w. sietmen de gheberchten, diemen+ noempt Las Sierras de San German, welcke seer hooch zijn, doch so hooch niet als die van Loquillo; Van desen hoeck Cabo Roxo af, sult uwen cours doen w. ende w. ten n. aen, waermede+ sult comen te verkennen 'tEylandt genaemt, de la Mona, (dat is: vanden Aep gheseydt,) sult daer vande z. zyde voorby loopen; 'tEylandt la Mona is van een leegh land, ende strect oost ende west, wesende aen de Zee-cant van een steijl afghebickt+ landt, heeft aende n. zyde een Clippe ofte Eylandeken, ghenaemt Monica, (ofte 'tAepken) tusschen 'twelcke ende het Eylandt men wel passeren mach; Aende west zyde van Mona, heeftmen de Reede van een schoone ende goede grondt, hebbende van gelijcken noch een ander Reede, by de punt van het zuydtwesten.

+ Van 't Eylandt de la Mona af, tot het Eylandt de la Sahona3) toe, sult uwen cours doen (wesende by daegh) z.w. aen, ende zijnde inder nacht w. ende w. ten z. aen. Sult alhier gheadverteert+ wesen, dat den hoeck Cabo del engaño4) ghenaemt, (dat is: van 't bedrogh,) al even eens is als den hoeck van Sahona, hebbende eenen ghecloven huevel op het opperste van 't Eyland, staende tusschen 'tleechste land dat aende Zee-cant uytcomt.+ Tusschen Cabo del engaño ende die Sahona, is ghelegen een cleyn Eylandeken, ghenaemt de cleyne Santa Catalyna; de reden waerom, datmen alhier w. ten z. aen loopt, is daerom dat de stroomen naer den Inwijck toetrecken.

+ De teyckenen van 't Eylandt Sahona, zijn dese, te weten, is een leegh Eylandt vol van geboomten, so datmen van buyten

af comende de boomen eer in 't ghesicht heeft alst Eylandt, ende streckt o.n.o. ende w.z.w. heeft aende zuydzyde etlijcke Riffen, die tot een half mijl t'Zeewaert in steken. Soo ghy by+ ghevalle in dese contreye quaemt van buyten Zee af, ende dat ghy in 't ghesichte creeght van boven over 't Eylandt heen, etlijcke geberchten, soo weet dat het zijn de gheberchten van+ Niquea1) , welcke ghy oock sult comen te sien, tusschen groot Santa Catalyna, ende la Sahona door; Dit Eylandt Sahona heeft aende westzyde een Reede, van 8 ende 10 vadem diepten. Om++ te seylen van Sahona af naer Santo Domingos2) toe, (wesende drie mylen van Sahona t'Zeewaert,) sult uwen cours nemen n.w. ende noordtwest ten westen aen; Van hier af tot Santo Domingos toe, ist altemael een leegh landt, zijnde aende Zee-cant van een afghebickt+ landt, ende is het ghene dat alder uyterste vande Custe (van oost ende west) af steect.

De teyckenen van Santo Domingo zijn dese, te weten, so wanneer+ datmen is n.w. ende z.o. met de oude Mynen over een, so ismen n. en z. met de Revier van Santo Domingo, sult comen te sien boven over de voorseyde Revier twee huevelen, die hen verthoonen int schijnsel, gelijck als Teten van vrouwen Borsten;+ als u dese huevelen blyven in 't n. ende n. ten w., soo zijt ghy te loefwaert vande Revier, in voeghen dat ghy aen dese huevelen ofte Teten sult moghen weten, of ghy daer voorby of te loefwaert zijt; Aende ooster punt vande Incomste vande Revier, staet een+ Torentgien, welcke dient voor een Guarde ofte Baecke, voor de Schepen die van buytenen af comen; Van dese voorseyde punt steeckt een verborghen Clippe af, waer van u sult wachten, ende+ moecht alsoo naer binnen toe loopen: maer en genaeckt niet te seer Al Matadero, (dat is: de plaets daermen de Beesten doot:)+ want is daer ondiep; Wesende binnen de voorsz. verborghen Clippe, soo heeftmen daer 4 vadem diepten, sult alsoo uwen cours doen naer de sandt strandt (ghelegen aende oost zyde), toe, u+ wachtende vande Clippen vande fortresse; Comende vande fortresse binnewaerts aen, so moecht ghy u anckers laten vallen, te weten, recht teghens over de huysinghe van den Admirael, te midde weghen vande Revier, al waer de beste legh-plaetse ende Reede is.

Van Santo Domingo af, (wesende 4 mylen t'Zeewaert,) sult+

uwen cours nemen z.w. ende z.w. ten w. aen, tot dat ghy comt n. ende z. met het landt van Niquao1) over een. Om nu van hier af te loopen naer de Haven van Oquoa2) toe, so en wilt de Custe niet verlaten: maer sult daer dicht by heen loopen, varende met alle de seylen op die ghy voeren muecht, tot dat ghy de Revier ghepasseert zijt: want soo ghy daer van af raeckten sonder de Palma (een Bancke alsoo ghenaemt, daer het de Schepen setten,) te nemen, so en muecht ghy het niet anckeren; Inde Revier wesende sult wel voor u sien, dat als ghy 't set, u wel vast te binden en te vertuyen, met een ancker te landewaerts, ende een van ter Zeewaert, soo zijt ghy ghenoech versekert.

+ Seylende van dese Haven ende Bay van Oquoa af, sult daer z. aen naer buytenen toe loopen, totdat ghy de punt om ende 3 mylen t'Zeewaert aen zijt, soo sult ghy alsdan uwen cours doen z.w. ende z.w. ten z. aen, waermede sult comen verkennen een Eylandt de la Beata3) ghenaemt, (dat is: vande Godtsalighe gheseydt,) 'twelcke is een leegh Eylandt, streckende oost ende west;+ twee mylen westwaerder aen van dese Beata af, leydt een Eylandeken ofte Clippe, ghenaemt Altobello4) , (het welcke hem inder nacht in 't schijnsel verthoont ghelijck een Schip; Als ghy+ de Beata ende Altobello voorby zijt, soo sult ghy west ende west ten noorden aen loopen, naer den hoeck Cabo de Tubaron5) toe,+ (dat is: van de Haye gheseyt;) In desen Inwijck blyven u 3 ofte 4 Eylandekens ofte Rudtsen, die men noemt Los Frayles, dat is: de Monicken; Aleermen by de Cabo de Tubaron comt, so heeftmen+ eenen Inwijck, inde welcke is gheleghen een Eylandeken, Yabaque6) gheheeten, 'twelcke heeft noch meer andere Clippen ende Riffen om hem ligghen, zijnde van een vuyle gront;+ boven over dit Eylandeken heen, sietmen etlijcke gheberchten, die ghenaempt zijn, Las Sierras de doña Maria, anders Las Sierras de Sabana gheseydt; Als ghy met de lenghte van Yabaque over een zijt, soo sult ghy w.n.w. aen loopen; De Cabo de Tubaron is+ van eenen swert-schynende huevel, zijnde aen de Zee-cant af ghecloven, hebbende boven op sommighe witte plaetsen ghelijck als water Beecken; binnen desen hoeck ofte Cabo is geleghen

een Revier van versch water, al waermen Kesel-steenen voor+ Ballast vint, gelijck als inde Revier van Minijcka; Van hier af naer den hoeck Cabo de Crus1) toe, sult uwen cours nemen n.w. aen, totdat ghy voor by 't Eylandt van Nabassa2) zijt, daer+ aende n. zyde voorby loopende, ende soo u by ghevalle de stroomen quamen te dryven aen de zuydzyde, soo sult daer op verdacht wesen, (dat soo ghy in een groot Schip waert,) u te houden een goet stuck weeghs naer het n.w. daer van af, om te schouwen de droochten, die vande punt (A punta de Morante3) ,) af steken,+ ende strecken tusschen dese punt ende Nabassa, ende men heeft daer op sommighe plaetsen over de vier vadem diepten, ende aende eijnden van dien machmen loopen van op de 15 tot 20 vadem toe.

Nabassa is een ront ende leegh Eylandt, zijnde over al vlack+ ende effen aen de Zee-cant, van een afghebickt landt, loopende+ aende n. zyde voorby dit Eylandt heen, sult uwen cours doen n.w. ende n.w. ten w. aen. Soo ghy begeert te loopen langhs de Cabo de Crus heen, soo weet dat het eenen uytstekenden hoeck is, die hem verthoont (alsmen daer uyter Zee op aen compt,)+ ghelijck oft zy boven op vol gheboomten stont: maer is te landewaert in; Aen de oost zyde van desen hoeck, is gheleghen de+ Haven van Cabo de Crus.

Om nu te loopen naer 't Eylandt de Pinos ghenaemt, soo sult ghy w.n.w. aen loopen, waermede 'tselfde Eylandt sult comen te verkennen; Dit Eylandt de Pinos is van een leegh landt vol gheboomten, soo datmen (van buyten uyter Zee af+ comende,) de boomen eer alst Eyland comt te sien, streckt oost ende west, heeft te midde wegen drie huevelen staen, waer van de middelste de grootste is.

Van dit Eylandt de Pinos af, naer de Cabo de Corrientes4) toe,+ sult w.n.w. aen loopen, met welcke cours ghy die sult comen te sien, desen hoeck is aende Zee-cant van een afghebickt land, hebbende boven op sommighe gheboomte van Palm-boomen+ staen; ende aende westzyde heeft het een sant strandt, alwaer een Reede is om te moghen ligghen; boven op dese Cabo de Corrientes staet eenen top, die boven alle andere hoecken uytsteeckt;+

Als ghy alhier naer binnen toe loopt, soo sult ghy in 't land recht voor u uyt comen te sien, een Lack van versch water, alwaer ghy u noodich wegende, naer uwen wille voorsien muecht.+ Om van hier af te seylen naer de Cabo de Sant Anton1) toe, (wesende twee ofte drie mylen te Zeewaert,) sult w.n.w. aen loopen; Van 't Eyland de Pinos af, naer Cabo de Sant Anton+ toe, heeftmen twee groote Inwijcken, te weten, den eenen gheleghen van 't Eylandt de Pinos af, naer de Cabo de Corrientes toe; ende d'ander van de Cabo de Corrientes af, tot de Cabo de Sant Anton toe; Aleer datmen comt by den hoeck Cabo de Corrientes,+ so heeftmen een punt genaemt La punta de Guaniguanico,+ ende sult boven over 't landt heen te landewaerts in, comen te sien sommige geberchten, diemen noemt Las Sierras Guaniguanico;+ de C. de Sant Anton, is eenen lagen hoeck vol geboomten, hebbende boven op sommige wildernisse, heeft sant stranden, ende steect van hen af een Bancke ofte drooghte, tot ontrent vier+ mylen weeghs noordtwestwaert aen.

Seylende van dese C. de Sant Anton af, nae nieu Spaengien+ toe, te weten, inden tijdt vande Winter, (dat is: van Augustus af tot Martius toe,) so sult ghy uwen cours nemen buyten d' Eylanden ende Clippen (Las Alaclanes2) genaemt) om, w.n.w.+ aen, met dese cours sult ghy comen (60 ofte 70 mylen geseijlt hebbende) gront te nemen, welcke sal wesen van Vischaes ofte grof sandt, dit sult ghy aldus vinden tot op de hoochte van 24 graden; Soo ghy by gevalle quaemt gront te nemen, op minder dan 40 vadem, seylende op de voorsz. cours, so sult ghy u houden op de cours van n.w. ende n.w. ten w. ende so wanneer dat ghy hier mede weder begint te multipliceren, en op meer+ diepten comt, so sult ghy weder op u eerste course van 't n.w. keeren, ende so wanneer dat ghy de gront begint te verliesen, so sult ghy ontrent 20 mylen w. aen loopen, waer mede sult comen te blyven n. ende z. met het Eyland Bermeja3) (dat is: 'troode Eyland gheseyt) over een; Van daer af sult z.w. aen seylen, tot op de hoochte van 20 graden, ende so ghy 't landt niet en saecht, sult w. aen loopen: want in dese tijt en ist niet goet+ beneden de voorsz. hoochte te loopen; Op dese hoochte ende cours sult comen te sien, La Torre blanca, (dat is: den witten

Toorn), ende so ghy by gevalle quaemt te verkennen de Revier van San Pedro en San Paulo1) , so weet datmen boven over dese Revier, sommighe groene geberghten heeft: maer nietste+ hoogh.

So ghy vont de diepten van 35 vadem met harde modder gront, hebbende op sommighe plaetsen schulpkens, soo sult ghy van+ daer af uwen cours doen z. ende z. ten o. aen, tot dat ghy comt met de velden van Almeria2) over een, so ghy quaemt van uyter Zee af, sult beneden gront soecken, ende vindende 30 ofte 40+ vadem, by wylen swarte modder, so zijt ghy met de Revier van Almeria o. en w. over een, tot ontrent 7 mylen van land, ende so ghy quaemt te sien nae 't z.w. de geberchten, ghenaemt Las Sierras del Papalo3) , ende dat deselfde d'een door d'ander staken.+ so zijt ghy daer n.o. ende z.w. van af; Van hier af sult uwen cours z. ende z. ten w. aen doen, waer mede u de geberchten van Papalo sullen beginnen te openen, welcke u sullen maken 2 ronde+ geberchten; Sult van gelijcken terstont comen te sien Las Sierras de Calaquote, 'twelcke zijn sommige rosachtighe berchskens; dese reghel gheberghten comt aende Zee-cant uyt.

So ghy begeert gront te nemen byden hoeck ofte punt van+ Villa Riça4) , (dat is de rijcke stede geseyt) so weet dat ghy sult vinden, 3 mylen van 't land af, 80 ende 90 vadem diepten, met modder gront. De Revier van San Pedro ende San Paulo, is+ gelegen op de hoochte van 21 graden, ende Los Campos d'Almeria, dat zijn de velden van Almeria, op 20 graden, Villa Riça la vieja, (dat is: out Villa Riça, ofte rijcke Stede) leyt op 19⅔ graden;+ Villa Riça la vieja, zijn sommige geberghten, waer van het een eijnde aende Zee-cant uyt comt; dese geberchten en zijn niet seer hoogh, maken veel openen ofte scheytsels, (gelijck als de+ geberchten van Abano5) , diemen noemt d'Orgelen,) strecken n. ende z. So ghy by gevalle van uyter Zee aen quaemt, ende saecht de geberchten van Villa Riça, so sult ghyse comen te kennen,+ daer aen datse n. ende z. heen strecken, ende de geberchten van

San Martijn1) , streckt o. ende w. moechtse noch aen een ander dinck kennen, te weten, dat so ghy w. aen liept, daer dicht by+ comende, so sullense u lager schynen te wesen als die van San Martijn, die hooger en grover zijn alsmen daer aen de Zee-cant by comt; Sult oock by Villa Riça (3 mylen t'Zeewaert daer van af wesende,) grondt hebben, 'twelcke ghy by San Martijn niet hebben sult, alwaert dat ghy daer maer een half mijl af waert eijntlijcken al ist schoon datmen geen kennisse van landt en heeft, so sult ghy 't selfde connen verkennen aende voorsz. teyckenen;+ Te lywaert van Villa Riça is gelegen een Clippe genaemt N. Bernardes2) , welcke is int fatsoen ghelijck als een Broot Suyckers; Van Villa Riça la vieja, ofte out Villa Riça af,+ naer San Ioan de Luz3) toe, sult uwen cours nemen z. ende z. ten o. aen, ende sult van onder de 30 vadem naert landt toe, de gront vinden van Visch-aes, ende op sommige plaetsen steen gront;+ Byde Revier van Vera Crus, sult ghy sant grondt hebben, ende op plaetsen modder.

So ghy buyten waert, so weet datmen van San Cristoffel4) af,+ tot San Ioan de Luz toe, altemael daer langhs heen sant-stranden heeft; wesende o. en w. met den hoeck genaemt Punta Gorda5) , (dat is: de vette ofte grove punt gheseyt,) soo zijt ghy n. ende z. mettet Eylandt van San Ioan de Luz over een, ende wesende n.o. ende z.w. mettet Eyland van onder de 40 vadem diepten naer 't landt toe, so sult ghy daer rudsighe grondt hebben, ende op plaetsen Visch-aes, ende vande 40 vademen buytenwaerts witte modder gront.

+ So ghy quaemt van uyter Zee af, ende begeerden te weten of ghy o. ende w. mettet Eyland over een zijt, so sult ghy mercken eenen hooghachtigen huevel, die vande geberchten van Vera crus af steeckt, als ghy met desen huevel o. ende w. over een zijt, so zijt ghy van gelijcken o. ende w. mettet Eylandt, moechtet oock weten, dat soo wanneer u het gheberchte van Sierra Nevada (dat is: de besneeuden Bergh) w. ende w. ten z. van u af leyt,+ so zijt ghy van ghelijcken o. ende w. mettet voorsz. Eyland over een; Sult terstont comente sien de punt van Anton Niquardo6)

genaemt, als oock Mondano Montuoso, (ofte de hoochachtighen huevel boven verhaelt,) sult van gelijcken comen te sien den Oever vande Zee van Medellin1) , ende aende zyde van 't n.w. den+ hoeck van Punta Gorda; So ghy by ghevalle begheerden te wesen (mette noorde winden) in dese Haven, so loopt op 18 ende 20 vadem diepten, waer mede sult comen door het Canael van+ te loefwaert, ghenakende het Bolwerck, doch u daer van wachtende, sultet setten aende loef zyde: want heeft te lywaert weynich diepten.

So ghy scheyt vanden hoeck Cabo de Sant Anton2) af, inden+ tijt vande Somer, naer nieu Spaengien toe, so sult ghy uwen cours doen ontrent 20 ofte 30 mylen west aen, waer mede sult grondt vinden op de diepten van 80 vadem, wesende de grondt+ van Visch-aes; Van hier af sult west ende west ten zuyden aen loopen, tot op dertigh vadem, ende vande dertigh vadem af+ west aen, tot op de 20 vadem, op welcke cours ghy u in dese contreye houden sult, ende comende op meer diepten, sult w. ende w. ten z. aen loopen, waer mede weder op de vorighe diepten+ sult comen, met dese cours sult comen te passeren door de Eylanden van Isla desconocida3) , ende Isla d'Arena4) , dat is: het onbekende Eylandt, ende het sandighe Eylandt gheseydt; Van 't Eylandt La desconocida af, naer het Eylandt d'Arena toe, w. ende w. ten z. aen, sult comen te verkennen 'tgheberghte las Sierras de San Martijn, welcke zijn twee hooghe bergen,+ makende int midden een groot open ofte scheytsel. Seylende van dese gheberghten af, sult west aen loopen, met welcke cours sult comen te verkennen de Steen-rootse, 'twelcke een ghecloven bergh is; Van dese ghecloven bergh af, sult n.w. ende n.w. ten+ w. aen loopen, waer mede sult comen te sien de Revier van Medellijn5) , 'twelcke een laegh landt is, ende wat meer te loefwaert, is ghelegen het Eylandt genaemt Isla blança6) , ofte het+ witte Eylandt, als oock het Eylandt Rio riffias7) , welcke Eyland hem van verde verthoont ghelijck als een seylent Schip; Sult terstondt het Eylandt van San Ioan de Luz in 't ghesicht cryghen;

+ Sult weten datmen vande Revier ghenaemt Rio Varado af, tot de Revier van Vera crus toe, gants gheen hoogh land en heeft, dan alleenlijck eenen swartschynende berch, ghelegen boven de voorseyde Haven, etc.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen


Over dit hoofdstuk/artikel

landen