Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

⁺ Dat 57. Capittel.²⁾
De Navigatie ende Coursen naer de Haven ofte Bay ghenaemt A Bahya de Todos os Santos, ofte van Alder-heyligen, gelegen aende voorsz. Custe van Brasilien.

So ghy begheert te seylen na de Bahya de todos os Santos, (dat is: de Bay van Alder-heyligen,) so wilt u houden aende Navigatie hier voren verclaert, nemende op die manier de getyden van 't jaer waer, te weten, vande maent Martius voortaen, als ooc van October af, gelijc als geseyt is.

Dese Bay van Alder-heyligen, is gelegen op de hooghte van⁺ 13 graden ende wesende van October voortaen, so sult ghy 't landt comen aen soecken vande 12 tot 12½ graden, ende comende int ghesicht van 't landt, ('twelcke sal wesen van witte⁺ sandt stranden, die hen int schijnsel verthoonen ghelijck als bleyckeryen van Linnewaet) so sult ghy uwen cours langhes de Custe heen doen, z. waerts aen, tot so langhe dat ghy de voorsz.⁺ stranden ten eijnde zijt, alwaer ghy een Eylandeken sult sien (gelegen aende n. zyde inde mont vande Bay ofte Haven,) ghenaemt Tapoan; Van hier af so looptmen de Custe w. ende⁺ w. ten z. aen.

Comende naer dese Bay toe, inden tijt van Martius voortaen, so en wilt boven de 13½ graden naer 't z. niet passeren, ende so wanneer ghy comt int ghesicht vant landt, soo 't niet en waren⁺ de voorsz. witte sant stranden, so sult ghy u best doen om n. aen te loopen, ende als ghy de sandt stranden vande 12½. graden int ghesicht hebt, soo sult ghy comen te sien eenen bergh, staende langhs den oever vande Zee, ende soo 't gebuerde dat ghy u so dicht by 'tlandt vont, dat ghy geen middel hebt daer van af te

+ [112a]

2) De niet-geannoteerde geografische namen in de hoofdstukken 57 t/m 62 komen alle op de moderne kaarten nog voor.

+ Hoochte van Bahya de todos os Santos.

+ Op wat hoochte men landt soecken sal.

+ Gedaente vant selve landt.

+ Plaets van 'tEylandt Tapoan.

+ Wat landt dat men int gesicht crijght alsmen n. aen loopt.

[p. 314]

⁺ raken, so sult ghy 't landt te degen verkennen: want sult comen te sien aende Zee-cant een ronden huevel, (diemen heet O Morro de San Paulo, van welcken huevel af tot de Bay toe zijn 12 mylen;⁺ langhs dese huevel heen, te weten, aende n.w. zyde, heeftmen een seer groote Revier, genaemt Tinhare¹⁾ , welcke seer goet is om in te loopen, noodich wesende; heeft 6, 7 vadem diepte.⁺ Advertere u, dat soo wanneer ghy zijt op de voorsz. hooghte van 13½ graden, so en wilt u niet naer 't landt toe begeven: want heeft eenen Inwijck die seer quaet is.

So ghy begheert te seylen vande Bay van Alder-heyligen af, naer Pernanbuco, ofte na Portugael toe, so sult ghy uwen cours⁺ o. aen doen, ende soo u de wint plaets gheeft o. ende o. ten n. tot 30 ofte 40 mylen 't Zeewaert in, ende en sult het landt van Pernanbuco niet aensoecken, vande 10 tot de 9 graden toe: want⁺ so ghy vervielt op de 11 graden, so sout ghy comen inden Inwijck ghenaemt, A Enseada de vaza Barrijs²⁾ , (dat is: den Inwijck vaten uyt te storten;) van gelijcken so wanneer ghy van Portugael af comt, crygende ghesicht van landt op de 11 graden, so en loopt daer niet nae toe, om uwen wegh te vervoorderen: maer doet eer uwen cours zuyden aen, daer van af.

⁺ Men heeft van dese Bay van Alder-heylighen tot Pernanbuco 100 mylen, ende men loopt de Custe zuydtwest ende noordoost, ende zuydtwest ten westen, ende noordtoost ten oosten.

+ Gelegentheyt van o Morro de S. Paulo.

+ Desgelijcx vande groote Revier Tinhare.

1) Men placht daar de schepen binnen te halen en droog te zetten om ze te kalefaten.

+ Waerschouwinge voor een Inwijck op 13 een tweedendeel graden hooch.

+ Cours vande bay van Alderheyligen na Pernambuco.

+ Op wat hoochte datmen inde Inwijc A Enseada de vasa Barrijs paseren mach.

2) Thans R. Vaza Barris.

+ Cours ende streckinge vanden Inwijck A Enseada de vasa Barrijs, tot Rio dos Ilhas.