Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 50. Capittel.
Een instructie ofte corte onderwysinghe vande Navigatie ende coursen van Macau uyt Chyna af, nae het landt van nieu Spaengien, met alle de streckinghe ende gheleghentheyt vande selfde vaert.

⁺ Loopende uyt het Canael vande Haven van Macau, te weten, van 't ooster Canael af, soo salmen zynen cours tZeewaert in doen, alle het ghene datmen mach, ende wesende de wint contrarie, so loopt so langhe als u de wint plaets gheeft, dese cours te behouden: maer ingevalle u de wint scherpte, so dat ghy de cours van 't n.o. ofte n o. ten n. niet en moecht behouden, soo went het op den anderen boech, terwylen u de wint plaets gheeft, om z.o. aen te loopen, te weten, den tijt van drie ofte vier daghen: want sult weten dat het beter is nae het z.o. te houden, dan noorden aen te loopen; Dese coursen sult ghy aldus doen, na dat u de wint voeghende is, tot dat ghy nae u gissinghe drie hondert mylen van dit landt af zijt; In dese contreye wesende, sult noch twee hondert (ofte wat meer) mylen boven⁴⁾ Iapan heen

+ Wt Macau nae Nieuw Spaengien te seylen, moet ghy in 't eerst u cours houden n.o. oft n.o. ten n. tot dat ghy 300 mylen ghevaren hebt.

4) Lees: bezuiden.

[p. 275]

loopen, al ist schoon dat ghy uwen cours noorden aen doet, en is daerom niet aen gheleghen, altoos goede rekeninge houdende met het wraecken vande cours nae 't westen toe: want souden u veel⁺ moghen verhinderen. Soo dickwils als ghy z. oost ofte te loefwaert moecht aen loopen, so en wilt de cours van 't noord oosten, ofte so als ghy best moecht niet laten te vervolgen, tot dat ghy op de hoochte comt. Ghy sult inde Golfe¹⁾ sommighe groote swarte Voghelen vinden, 'twelck een teijcken is, dat ghy verde tZeewaert zijt, ende so ghy die quaemt te sien teghens den avont, ende datse de beenen rechten, by de steert uytstekende, so weest op u hoede: want beduijt storm ende onweer. Aleer men op ontrent twee hondert mylen nae (ofte wat meer) by 't ander landt comt, soo salmen de selfde Voghels weder uyt het ghesicht⁺ verliesen, sonder die meer te sien. So u 'tweder ende de wint quam te dryven op veel hooghten, ende dat ghy quaemt te sien veel hoopen cruijts opt twater dryven, 'twelck men 100 ende 120 mylen tZeewaert in placht te sien, so moecht ghy buyten Iapan om loopen, op den boecht van het zuydt oosten²⁾ , tot op de 31 ofte 32 graden toe, ende comen alsdan 'tlandt verkennen, dat daer dicht by sal ligghen, ende als ghy 't comt te sien, soo loopter van buyten af heen, u wachtende om niet te loopen op 't Eylandt ghenaemt Isla de Sedros³⁾ , dat is, 'tEylandt vande Sederboomen,⁺ en maect gants gheen rekeninghe op de coursen vande Zee ofte Pascaerten: want het Eylandt vande Sedren is gheleghen by de Cabo de San Lucas⁴⁾ , ligghende seer valsch inden cours, om dat het landt (soo 't daer by lach) meerder ende ghelijcker by uyt comt, dan 't nae het zuyen doet; De Cabo de San Lucas, is van een hoogh landt, ende schijnt (als men daer dicht by is) uytstekende Steen clippen te hebben, wesende het eynde van dien seer swart schynende ende doncker in het aensien, van waer⁺ af het landt weder terstont innewaerts noorden aen wijckt. Soomen⁺ versch water van doen hadde, soo is te weten, datmen binnen de Clippen vande voorseyde Cabo de San Lucas, een groot sant strandt heeft, daermen een seer goede Reede heeft om te anckeren, al waermen dicht by de Zee-cant veel versch waters

+ Groote swarte voghelen inde Golfe vindende, is een teecken dat ghy verde te Zeewaert zijt, ende als zy haer beenen afterwaert steken so beduyt het onweder.

1) Niet duidelijk; ‘op de hooghte’ zal wel ‘Noorderbreedte van 31 à 32 graden’ beteekenen (zie eenige regels verder).

+ Het landt naderende verliest ghy de voghels.

2) Lees: met een zuidoostelijken koers.

3) Cedros-eiland op de westkust van Neder-Californië, op 28^o N.B.

+ Waerschouwinghe om niet te loopen op 't Eylandt Isla de Sedros.

4) De zuidpunt van Neder-Californië.

+ [99b]

+ Binnen de Cabo de S. Lucas is goet ligghen, ende is oock versch water aldaer te cryghen. Van C. Sint Lucas tot by El puerto de la Natividad is de cours z.o.

[p. 276]

vint. Sult van hier af dweers over loopen nae d'ander zyde toe, op den boech van het zuydt oosten, te weten, buyten die Marias¹⁾ om, het welcke eenen beteren cours is als binnen door; Alle dese Custe is schoon, so datmen daer wel by heen mach loopen, tot dat men comt by etlicke Clippen, geleghen by de Haven El puerto⁺ de la Natividad²⁾ ghenaemt, alwaer men (binnen in den Inwijck) terstondt de Haven van San Iago de Colyma³⁾ heeft. De teijckenen ende kennisse van dien, zijn dese, te weten, heeft aende oostzyde eenen ronden steylen afgebicten huevel. Soo het u noodich waer daer in te loopen, soo weet dat het eenen grooten mont ofte incomste heeft van meer als twee oft drie mylen groot, alwaer u nieuwers van en hebt te vreesen, dan van dat ghy voor ooghen siet; Men loopt daer in tot gheheel binnen inden hoeck, alwaer men een Revier van versch water heeft, die inde Zee uyt comt, daer⁺ men Spaensche Visschers sal vinden. Soo ghy begheerden voorder aen te passeren, soo weet dat men van hier af (nae de Haven van Acapulco⁴⁾ toe) loopt, te weten tachentich mylen langhs de Custe heen: want seer suyver ende schoon is, tot so verde als het hooghe landt een eynde neemt, dat is, tot die Haven El puerto del Marques⁵⁾ ghenaemt, het welcke hem van verde verthoont ghelijck als een Eylandt: maer alsmen daer soo nae by ghenaeckt, datment ghenoech onderscheyden ende kennen can vast landt te wesen, so salmen ophet opperste van dien sommighe⁺ witte Steenen sien, welcke hen verthoonen, ghelijck als witte Runderen, die inde wey gaen, sult daer vry op aen loopen tot dat u de mont beghint te openen, en loopender alsdan binnen in.

Dit is in het corte tghene my dunckt die rechte ende beste coursen te wesen, die men op dese voyage soude moghen ghebruijcken, het welcke ick alsoo achter-volghen soude, soo ick de vaert onderhanden hadde, etc.⁶⁾ .

1) Las Tres Marias, op 21^o30′ N.B.

+ Om te kennen de Haven van S. Jago de Colima.

2) Op de kust van Mexico, op ± 19^o 10′ N.B

3) Thans Colima, in Mexico, op 19^o 15′ N.B.

+ Hier vindy spaensche Visschers.

4) Op 17^o15′ N.B.

5) Thans San Marcos, ongeveer 30 zeemijl O.Z.O. van Acapulco.

+ De Haven el Puerto vindy, siende opt opperste vande hooghde, witte steenen, oft schapen waren die gaen weyden.

6) Deze laatste zinsnede, en de zeer vage beschrijving van den oversteek over den Oceaan, doen vermoeden dat de schrijver de reis nimmer heeft ondernomen.