Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 46. Capittel.
Vande ghetyden vande wateren, van 't vloeyen ende ebben by de daghen ende uren vande Maen inde Haven van Macau in China, met de hoochte vande selfde haven by experientie ondersocht door een expert Piloot ofte Stuerman.

⁺ Den 19 September, hebbe experientie ghedaen vande getyden⁺ van Chyna, te weten, binnen inde Haven van Macau, wesende opden dagh vande volle Maen, en bevont dat het volwassen water²⁾ was, des voormiddaeghs te half neghen, ende een weynich meer nae negenen toe; dede dese experientie vande volle Maen, om te sien oft zy oock met de nieuwe over een quam.

Den 3 Februarij, anno 1585 hebbe de hoochte vande Son ghenomen,⁺ die doen ter tijt was op de 13 graden vande Linie af, ende bevont dat dese Haven van Macau gheleghen is op de hoochte van de 22⅓ graden ruijm, hebbe alsdoen ooc ghelijckelicken d'experientie gedaen vande ghetyden van't water inde selfde Haven, ende bevont dat het volwassen ofte hoogh water was een weynich over den middagh, wesende den 3 dagh vande nieuw Maen, in voegen dat na de calculatie van 't selfde, so comt het te wesen den eersten vande nieu Maen volle Zee ofte hoogh water te 10⅔ uren des voormiddaeghs, welcke experientie ick alsoo mette nieu Maen bevonden hebbe.

Den 16 Februarij, anno 85 hebbe experientie ghedaen vande⁺ ghetyden, binnen inde Haven van Macau, wesende inde oppositie vande volle Maen, ende bevont dat het den eersten dagh vande Maen vol ofte hoogh water was, te half twaelven des middaeghs.

Den 2 Junius anno 85 hebbe experientie ghedaen vande ghety-

+ [98a]

+ Wanneer het hoogh water inde Haven van Macau is.

2) D.w.z. hoogwater.

+ Hoe veel graden dat Macau van de Linie leijt.

+ Met een volle Maen te Macau hoogh water midden op den dagh te 12 uren.

[p. 272]

⁺ den binnen in de Haven van Macau, ende bevont hoogh water te wesen, recht op den middagh, wesende den 4 dagh vande nieuwe Maen, in voeghen dat het selfde ghecalculeert blijft, makende den eersten dagh vande nieuwe Maen hoogh water te 9 uren des voormiddaeghs: maer is te verstaen, dat dese water getyden van Chyna niet effen uyt en comen nae de rechte rekeninghe, dan vier daghen voor, ende 5 dagen nae de conjunctie vande Maen: want alsdan heeft men soo veel waters als den derden dagh, 'twelcke ick voor ghewis affirmere, om dat ic het wel ende dikcwils geexperimenteert hebbe; D'oorsake daer van is, om dat het voor aen altemael eylanden ende Canalen zijn, dat so wanneer de wateren beginnen te vallen, en loopense geen drie uren uyt, ende wesende met winden van uyten oosten, so vallen en loopense noch rasscher af.

+ Inde Haven van Macau is oock op alle de custen van Chyna, ende ebbet ende vloeyt niet altoos allens.